Klimatyzacja - jak działa, montaż klimatyzatora

Czego dowiesz się z artykułu?

• Co zapewnia profesjonalna klimatyzacja?
• Jaka jest budowa i zasada działania klimatyzacji?
• Jakie są rodzaje klimatyzatorów domowych?
• Jak zamontować poszczególne rodzaje klimatyzatorów?
• Jak obsługiwać klimatyzatory domowe?

W okresach dokuczliwych upałów, brak instalacji z klimatyzatorami najmniej odczuwają mieszkańcy budynków wyposażonych w przeszklenia o małej i średniej wielkości oraz wzniesionych tradycyjną technologią murów warstwowych, które charakteryzują się dużą akumulacyjnością ciepła i wilgoci. Masywne ściany zewnętrzne takich budynków nie nagrzewają się nadmiernie podczas krótkiej fali upałów.

Mniej chronione od gorąca są domy, w których - zgodnie z aktualnymi tendencjami architektonicznymi - zaprojektowano ogromne przeszklenia na nasłonecznionych elewacjach. Wielkie okna intensyfikują skutki upałów w budynkach skonstruowanych z drewna, w technologii szkieletowej. W nich klimatyzacja jest wręcz niezbędna, ponieważ mają małą akumulacyjność ciepła i wilgoci.

Ostatnie gorące lato z długotrwałymi upałami powyżej 30°C, wszystkim dało się we znaki, a prognozowana przez meteorologów tendencja dalszego ocieplania się klimatu powoli zmusza właścicieli domów do zastępowania zwykłych przenośnych wentylatorów profesjonalną instalacją klimatyzacyjną - na szczęście, systemy przeznaczone do obiektów jednorodzinnych nie są już tak drogie, jak dawniej. Na pewno warto przezornie ułożyć je od razu w trakcie budowy, bez czekania, aż dokuczy kolejna fala afrykańskiego gorąca.

Dom energooszczędny

Ten dom będzie samowystarczalny! Wszystko dzięki instalacji fotowoltaicznej o mocy 9 kW. Źródłem ciepła będzie powietrzna pompa ciepła. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła o wydajności 520 m3 na godzinę. Jest też klimatyzacja split.

Co zapewnia profesjonalna klimatyzacja?

Odpowiedź brzmi - chłodzenie, osuszanie i filtrowanie gorącego powietrza w pomieszczeniach, a w przypadku zastosowania technologii inwerterowej - również jego ogrzewanie na każde życzenie.

Może cię zainteresować

Jak ustawiać parametry pracy rekuperatora w zimie? Jaka powinna być odległość czerpni od wyrzutni powietrza do rekuperatora? Ile prądu zużywa klimatyzator w trybie grzania i czym różni się od powietrznej pompy ciepła? Z czego zrobić kanały wentylacyjne w budynku mieszkalnym? O co chodzi z tymi pompami ciepła? Powietrze-powietrze, powietrze-woda? Rekuperator decentralny PRANA w ścianie zamiast centrali wentylacyjnej i sieci kanałów pod sufitem Co lepsze, anemostat czy kratka wentylacyjna? Czy rodzaj gruntu ma wpływ na efektywność pracy GWC? Konsola - klimatyzator do szybkiego nagrzania pomieszczeń Jak wyciszyć wentylator dachowy? Jak zapewnić wysoką wiatroszczelność i wentylację dachu, a jednocześnie redukować koszty? Jak rozplanować instalację systemu wentylacji? Wentylator dachowy Vero-150, cicha praca okapów kuchennych Jakie są przyczyny i skutki rozwoju pleśni? Jak skutecznie z nią walczyć? Jak często trzeba zmieniać filtry w rekuperatorze? Domowy system wentylacji mechanicznej z systemem antysmogowym Rekuperacja w starym domu? To trudne, ale możliwe Czy rekuperacja daje realne oszczędności w ogrzewaniu? Jak zapewnić świeże powietrze w pomieszczeniach? Skutki złej wentylacji Jak bezpiecznie podłączyć okap kuchenny do rekuperatora?

Zobacz więcej Zwiń

Potrzeba okresowego korzystania z klimatyzacji wynika z faktu, że nie zawsze domowe powietrze daje użytkownikom komfort termiczny. Odczuwają go tylko wtedy, kiedy temperatura powietrza wynosi 21-26°C, a jego wilgotność 40-60%. Klimatyzator ma zadanie doprowadzić aktualne parametry powietrza w pomieszczeniu właśnie do takiego stanu - czyli ochłodzić nagrzane powietrze oraz usunąć z niego nadmiar wilgoci (im mniej jest wilgoci w rozgrzanym powietrzu, tym lepsze samopoczucie domowników).

Oprócz automatycznej regulacji temperatury i wilgotności, urządzenie umożliwia, dzięki zastosowaniu w nim odpowiednich filtrów i jonizatorów, oczyszczania powietrza z kurzu, pyłów, bakterii, roztoczy i przykrych zapachów, co przyczynia się do poprawienia stanu zdrowia nie tylko alergików. Jeżeli ma wmontowane elementy grzejne, doraźnie ogrzeje pomieszczenie, kiedy zajdzie taka potrzeba (ta funkcja jest nie do przecenienia w tzw. okresach przejściowych, kiedy instalacja grzewcza jeszcze nie pracuje).

Klimatyzatory na ogół podwiesza się na ścianie zewnętrznej w pomieszczeniu, które chcemy chłodzić, z dala od okien i innych źródeł ciepła. (fot. Daikin)

Budowa i zasada działania klimatyzatorów

Dwa wymienniki ciepła tworzą parownik (odpowiednik zamrażalnika lodówki) i skraplacz, poza tym jest sprężarka i zawór rozprężny. Przepływ powietrza wokół wymienników wymuszają dwa wentylatory.

Czynnik chłodniczy krąży pomiędzy parownikiem i skraplaczem - w parowniku odbiera ciepło z pokoju, w skraplaczu oddaje je do otoczenia. Sprężarka i zawór rozprężny umożliwiają przejście czynnika chłodniczego w fazę ciekłą lub gazową. Żeby zaszedł proces parowania, z pomieszczenia odbierane jest ciepło, a podczas skraplania zostaje ono oddane na zewnątrz.

Rodzaje klimatyzatorów dostępnych na rynku

W trakcie pracy najwięcej hałasu wytwarzają wentylatory, sprężarka i zawór rozprężny, dlatego w klimatyzatorach typu split celowo są one montowane na zewnątrz budynku, w oddzielnej obudowie - cały moduł stanowi jednostkę zewnętrzną. W pomieszczeniu natomiast, w drugiej obudowie, umieszcza się jednostkę wewnętrzną z parownikiem i cichym wentylatorem. Niektóre układy klimatyzacji wyposaża się w system multi split, w którym jedną silną jednostkę zewnętrzną łączy się rurami z miedzi z kilkoma wewnętrznymi.

Spośród jednostek wewnętrznych najpopularniejsze są modele ścienne (montowane na ścianie pod sufitem) podobnie jak wersje przysufitowo-przypodłogowe (zawieszane pod sufitem lub przy podłodze). We wnętrzach z podwieszanymi sufitami najczęściej mocuje się jednostki kanałowe (urządzenie zasłania sufit, a od strony wnętrz widoczne są jedynie kratki nawiewne i wywiewne) lub kasetonowe (do wbudowania w sufit podwieszany).

Urządzenia typu split dają większy komfort użytkowy, niż modele kompaktowe typu monoblok, zawierające we wspólnej osłonie zarówno cicho, jak i głośno pracujące elementy. Zwykle ich efektywność jest niewielka. Przenośne modele najlepiej sprawdzają się w pokojach, z których korzysta się sporadycznie, np. w gościnnym.

Klimatyzator kasetonowy do wbudowania w sufit podwieszany. (fot. Iglotech)

Gdzie umieścić konkretne modele klimatyzatorów?

• Klimatyzatory kompaktowe typu monoblok.

Nie wymagają trudnego montażu. Aby ich praca przebiegała prawidłowo, należy jedynie wyprowadzić nagrzane powietrze na zewnątrz budynku przez rurę wywiewną. Kłopotliwe może być to, że takie rury wywiewne mają wielokrotnie większą średnicę, niż cienkie rurki miedziane używane w urządzeniach typu split.

W pomieszczeniach, w których znajduje się wlot do kominowego kanału wentylacyjnego, rozwiązanie problemu jest stosunkowo proste i bardziej efektywne - w porównaniu z wyprowadzeniem rury przez uchylone okno. W tym drugim przypadku, w celu ograniczenia napływu gorącego powietrza z zewnątrz, warto używać (jeśli to możliwe) okna najmniejszego i nienasłonecznionego. Żeby nie wywoływać niepożądanego podciśnienia, do pomieszczenia z klimatyzatorem trzeba zapewnić dopływ chłodnego powietrza, np. z piwnicy, północnego pokoju.

• Klimatyzatory stacjonarne typu split i multi split.

Tylko nieliczne modele, wyposażone w specjalne szybkozłączki na rurach, można zamontować samodzielnie. Bardziej skomplikowaną instalację powinni ułożyć wyspecjalizowani fachowcy. Oni też powinni dobrać moduły urządzenia, właściwe do danych pomieszczeń, oraz ich lokalizację.

W domach całorocznych stosuje się zwykle połączenie stałe, nierozbieralne. Wskazane jest ulokowanie jednostki zewnętrznej w przewiewnym i zacienionym miejscu oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta urządzenia (podanych w instrukcji), dotyczących m.in. odpowiedniej długości rur (mogą mieć od kilku do kilkunastu metrów), uwzględnienia różnicy poziomów między poszczególnymi modułami instalacji.

Po wybiciu w ścianie zewnętrznej otworu, rury łączące jednostkę zewnętrzną z wewnętrzną prowadzi się w bruzdach ściennych lub po powierzchni przegrody, zapewniając dostęp do złączek. Rury, biegnące na zewnątrz, trzeba chronić otuliną termoizolacyjną oraz taśmą przeciwwilgociową. W pomieszczeniach prowadzi się je w sposób możliwie najmniej widoczny.

Stacjonarną jednostkę wewnętrzną zwykle montuje się jak najbliżej okna, ponieważ tam udaje się szybko schłodzić powietrze nagrzane od szkła. Ponadto taka lokalizacja zapewnia równomierny rozkład temperatury w pokoju. Do tego rodzaju jednostki wewnętrznej koniecznie musimy jeszcze podłączyć rurkę do odprowadzania skroplin (kondensatu) - na ogół są one kierowane w sposób grawitacyjny na zewnątrz budynku.

Klimatyzator sterowany pilotem powinien być zainstalowany przynajmniej 1 m od radia lub telewizora, a także w odpowiedniej odległości od urządzeń grzewczych i zasilanych łatwopalnym gazem.

• Klimatyzatory przenośne typu split.

Jeżeli montuje się je w domach letniskowych, warto zastosować połączenie rozbieralne. Należy wtedy wybrać model z szybkozłączką, która bez kosztownej straty czynnika chłodniczego umożliwi łatwe i szybkie podłączenie do niego elastycznych rurek (producenci oferują rury o długości nawet 3-4 m). Przygotowanie odpowiednich otworów na rurki w ramie okna lub w ścianie pozwoli na wielokrotny montaż i demontaż układu klimatyzacji.

Klimatyzator przenośny z funkcją oczyszczania powietrza. (fot. Sharp)

Wygląd jednostki montowanej we wnętrzach można dopasować do stylu pomieszczenia. (fot. Klima-Therm (górne), Nabilaton)

Jak obsługiwać klimatyzatory?

• Sterowanie.

Zazwyczaj odbywa się przy pomocy pilota. Elementem systemu sterowania jest regulator temperatury, na którym zadaje się wybrane parametry, np. inne na dzień, inne na noc - należy przy tym pamiętać, że zalecana różnica temperatury powietrza w pomieszczeniu klimatyzowanym a nieklimatyzowanym to najwyżej 7°C.

Każdy użytkownik musi unikać wytwarzania groźnego dla zdrowia przeciągu, poprzez ustawienie właściwej prędkości przewiewu powietrza - to schłodzone nie zrobi nikomu krzywdy, jeśli prędkość jego przepływu nie będzie większa niż 0,2 m/s. Ponadto osoba sterująca powinna wykorzystywać funkcję wyboru kierunku, w jakim powietrze jest wydmuchiwane po schłodzeniu.

• Wymiana filtrów i dezynfekcja instalacji.

Aby instalacja klimatyzacyjna nie stała się wylęgarnią grzybów i bakterii, wymaga regularnej dezynfekcji oraz umycia lub wymiany filtrów.

• Usuwanie skroplin.

Jeżeli instalacja jest długa, niekiedy trzeba wymusić odprowadzanie skroplin mechanicznie, przy pomocy pompki. Posiadacze modeli przenośnych, z wbudowanymi weń zbiornikami na skropliny, muszą je usuwać ręcznie.

• Wentylacja pomieszczeń.

W domach z wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną mieszkańcy nie mają z tym kłopotu - instalacja robi to w sposób automatyczny i zgodnie z potrzebami. Natomiast kiedy na dworze panuje upał, a w pokojach pracują klimatyzatory, właściciele domów z wentylacją grawitacyjną muszą pamiętać o rozszczelnieniu okien, albo o ich chwilowym otwieraniu "na przestrzał".

Lilianna Jampolska
fot. otwierająca: Daikin