Jak działa i jaki wybrać klimatyzator do domu? 13 kluczowych pytań o klimatyzator

Klimatyzator skuteczny sposób na upały w domu

Jak wiemy, średnia temperatura wzrasta i klimat się ociepla. Lata mamy coraz gorętsze, z upałami powyżej 35°C. W tym roku nie będzie inaczej. A w pomieszczeniach z dużymi przeszkleniami od południa i na użytkowych poddaszach gorąco jest nawet wtedy, gdy temperatura na zewnątrz nie bije rekordów. Dlatego klimatyzator staje się standardowym wyposażeniem domów jednorodzinnych.

Klimatyzator to najlepszy sposób schłodzenie wnętrza podczas upałów, które są coraz większe w Polsce. Na nadchodzące lato Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej informuje, że w czerwcu temperatura w całym kraju była powyżej normy wieloletniej z lat 1991-2020. W lipcu ma być tak samo. I w sierpniu również. W pierwszej połowie wakacji termometry mogą wskazywać wartości powyżej 30°C, lokalnie nawet 36°C.

Z badań wynika, że dni upalnych, czyli takich, w które temperatura przekroczyła właśnie 30°C, mieliśmy w II połowie ubiegłego wieku w Polsce średnio 4 rocznie. W poprzednim dziesięcioleciu było ich już 10 na rok, a w rekordowych latach 2006 i 2015 - 20 do 30! Trudno się zatem dziwić, że klimatyzatory, do niedawna montowane głównie w biurach, hotelach, czy sklepach, stają się standardowym wyposażeniem domów jednorodzinnych. A klimatyzator w domach z modnymi, dużymi przeszkleniami na południowych elewacjach jest wręcz niezbędny.

1. Jak działa klimatyzator

Jak działa klimatyzator? Najprostsza definicja to stwierdzenie, że klimatyzator działa na tej samej zasadzie, co lodówka. Tyle, że lodówka chłodzi tylko swoje wnętrze, a klimatyzator całe pomieszczenie. Klimatyzator składa się z:

• dwóch wymienników ciepła (parownika i skraplacza),
• sprężarki,
• zaworu rozprężnego,
• dwóch wentylatorów.

W parowniku (to odpowiednik zamrażalnika) powietrze jest schładzane. Czynnik chłodniczy (tradycyjnie nazywany freonem) krąży między nim i skraplaczem. W parowniku odbiera ciepło z pomieszczenia, w skraplaczu oddaje je do otoczenia. Obieg działa dzięki zasilanej elektrycznie sprężarce. Zadaniem wentylatorów jest zwiększenie przepływu powietrza wokół wymienników ciepła. Klimatyzator to dość proste i łatwe w obsłudze urządzenie. Klimatyzatory typu split są sterowane pilotem, coraz częściej da się nimi zarządzać także z urządzeń mobilnych. Klimatyzatory można zamontować w dowolnym momencie, także w użytkowanym domu.

2. Jaki klimatyzator do domu?

Jaki klimatyzator do domu? Trzeba wiedzieć, że klimatyzatory dzielą się na dwa rodzaje:

• klimatyzatory kompaktowe
• klimatyzatory typu split.

Klimatyzator kompaktowy ma wszystkie elementy w jednej obudowie, do tej grupy należą również popularne klimatyzatory przenośne.

3. Jak działa klimatyzator przenośny? 

Działanie klimatyzatorów przenośnych polega raczej na wytworzeniu strumienia chłodnego powietrza, niż solidnym schłodzeniu całego wnętrza. Ich montaż jest bardzo łatwy. Klimatyzator przenośny podłącza się samodzielnie, jedyne co trzeba zrobić, to wyprowadzić rurę wywiewną na zewnątrz domu, np. przez uchylone okno. Ale wtedy do środka napływa gorące powietrze. Sam klimatyzator przenośny w czasie pracy także się nagrzewa i oddaje ciepło do pomieszczenia, które ma chłodzić.

ie

Klimatyzator przenośny (fot. VIESSMANN)

Klimatyzatory przenośne mają pojemniki na skropliny, które trzeba opróżniać. Wadą klimatyzatorów kompaktowych jest też wysoki poziom hałasu, wytwarzanego w czasie pracy (za co odpowiada głównie sprężarka).

4. Jak działa klimatyzator typu split?

Klimatyzatory typu split są dwuczęściowe. W pomieszczeniu montuje się jednostkę wewnętrzną (są w niej parownik, filtry i wentylator). Druga jednostka klimatyzatora split, z głośną sprężarką, oddającym ciepło skraplaczem i zaworem rozprężnym, trafia na zewnątrz. Dzięki temu hałas generowany przez klimatyzator split nie jest uciążliwy dla domowników. Obie jednostki łączą cienkie rurki, którymi płynie czynnik chłodniczy. Jednak montaż klimatyzatora split to zadanie dla specjalistów.

5. Co to jest klimatyzator multi split?

Inwestorzy zainteresowani chłodzeniem kilku pomieszczeń na raz mogą wybrać klimatyzatory multi split. Tu jedna jednostka zewnętrzna, o dużej mocy, współpracuje z kilkoma wewnętrznymi (do 5). Działaniem każdej z nich można sterować osobno.

Jednostki wewnętrzne klimatyzatora występują w różnych odmianach. Ze względu na miejsce montażu dzieli się je na:

• ścienne - najpopularniejszy wariant, klimatyzator wisi na ścianie pod sufitem;
• sufitowo-przypodłogowe, montowane albo pod sufitem, albo przy podłodze. Są nieco bardziej złożone i zwykle przeznaczone np. do sklepów;
• kasetonowe - instalowane w sufitach podwieszanych o wymiarach stelaża sufitowego 60 × 60 cm. Jest to jednak rozwiązanie raczej do dużych powierzchni, bardziej do biura, niż do domu;
• kanałowe - w tym wariancie jednostka klimatyzatora znajduje się nie w pomieszczeniu, które ma chłodzić, a za ścianą, np. w garażu, a do chłodzonego wnętrza zimne powietrze trafia specjalnymi kanałami. Jedynym widocznym elementem systemu takiej klimatyzacji jest kratka nawiewna.

Klimatyzator w domu to skuteczny sposób na upały. Jednostka zewnętrzna na tarasie (fot. BOSCH HOME COMFORT)

6. Czy różni się klimatyzator przenośny od klimatyzatora split?

Podstawowe różnice między klimatyzatorem przenośnym a klimatyzatorem split przedstawiamy w poniższej tabeli:

7. Jakiej mocy klimatyzator do domu?

Zastanawiając się, jaki klimatyzator do domu wybrać, trzeba zwrócić uwagę na ważne parametry urządzenia. O efektywności klimatyzatora decyduje moc chłodnicza (podawana przez producentów jako nominalna), liczona w kW - im większa, tym klimatyzator lepiej chłodzi. Jednak rzeczywista wydajność chłodzenia klimatyzatora zmienia się, ponieważ zależy również od innych czynników, np. różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz domu. Przyjmuje się, do schłodzenia pomieszczenia o powierzchni 15-30 m2, wystarczy klimatyzator split o mocy 2-2,5 kW. W celu ułatwienia wyboru klimatyzatora producenci podają powierzchnię wnętrza, które wydajnie ochłodzi konkretny model. Jest to jednak wartość wyłącznie orientacyjna. Moc klimatyzatora powinien dobrać specjalista, uwzględniając przy tym nie tylko powierzchnię pomieszczenia, ale przede wszystkim to, jak bardzo nagrzewa się ono pod wpływem słońca. Tu zaś znaczenie ma wielkość okien, to na jaką stronę świata są skierowane oraz czy wyposażono je w osłony (markizy, rolety itd.). 

Przeczytaj

Może cię zainteresować

W takie upały ani rusz bez klimatyzacji! Z czego zrobić kanały wentylacyjne w budynku mieszkalnym? Jak wymieniać filtry w rekuperatorach decentralnych...

Dowiedz się więcej

• O co chodzi z tymi pompami ciepła? Powietrze-powietrze, powietrze-woda?
• Rekuperator decentralny PRANA w ścianie zamiast centrali wentylacyjnej i sieci kanałów pod sufitem
• Odetchnij świeżym powietrzem w domu w stylu eco
• Co lepsze, anemostat czy kratka wentylacyjna?
• Czy rodzaj gruntu ma wpływ na efektywność pracy GWC?
• Konsola - klimatyzator do szybkiego nagrzania pomieszczeń
• Jak wyciszyć wentylator dachowy?
• Jak zapewnić wysoką wiatroszczelność i wentylację dachu, a jednocześnie redukować koszty?
• Jak rozplanować instalację systemu wentylacji?
• Wentylator dachowy Vero-150, cicha praca okapów kuchennych
• Jakie są przyczyny i skutki rozwoju pleśni? Jak skutecznie z nią walczyć?
• Jak często trzeba zmieniać filtry w rekuperatorze?
• Domowy system wentylacji mechanicznej z systemem antysmogowym
• Rekuperacja w starym domu - czy to się opłaca?
• Czy rekuperacja daje realne oszczędności w ogrzewaniu?
• Jak zapewnić świeże powietrze w pomieszczeniach? Skutki złej wentylacji
• Jak bezpiecznie podłączyć okap kuchenny do rekuperatora?

Zobacz więcej Zobacz mniej

8. Klimatyzator jaki wybrać: zwróć uwagę na poziom hałasu 

Zastanawiając się, jaki klimatyzator wybrać do domu jednorodzinnego, trzeba zwrócić uwagę na kolejny ważny parametr - głośność. Poziom głośności, dokładniej poziom ciśnienia akustycznego, podawany jest w decybelach (dB). Im wyższa jest ta wartość, tym hałas generowany podczas działania klimatyzatora będzie większy. Jeśli klimatyzator ma kilka biegów, na każdym kolejnym pracuje głośniej - nie dajmy się wprowadzić w błąd sprzedawcy, który zaprezentuje pracę klimatyzatora na najniższym biegu! Ciągły poziom hałasu  akceptowalny we wnętrzach to około 25 dB.

9. Jaki klimatyzator wybrać do domu jednorodzinnego: sprawdź efektywność energetyczną

Zastanawiając się, jaki klimatyzator wybrać do domu jednorodzinnego, warto zwrócić uwagę też na efektywność pracy urządzenia. Opisuje ją klasa energetyczna (np. A, B). Najmniej energii zużywają klimatyzatory klasy A+++, nieco więcej A++, potem A+, A, B itd. Klimatyzator w niższej klasie energetycznej jest tańszy, lecz zużywa więcej prądu, co przy obecnych cenach energii ma znaczenie i się nie opłaca.

10. Jak działa klimatyzator z funkcją grzania

Klimatyzator może nie tylko chłodzić, ale i grzać. W gruncie rzeczy to pompa ciepła typu powietrze/powietrze. Wiele klimatyzatorów obecnych w sprzedaży ma funkcję grzania. Jeśli inwestorowi na niej zależy, powinien sprawdzić moc grzewczą urządzenia i informację o dopuszczalnej temperaturze zewnętrznej, w jakiej może ono pracować. Niektóre modele mogą działać tylko do -5, inne do -15°C. Jeśli nie mają układu odszraniania wymiennika ciepła w jednostce zewnętrznej, można z nich korzystać tylko do +5°C. Klimatyzatory pracujące w ten sposób są w gruncie rzeczy pompami ciepła typu powietrze/powietrze.

11. Czy klimatyzator oczyszcza powietrze?

Najpopularniejsza funkcja dodatkowa klimatyzatorów to oczyszczanie powietrza. Filtry są standardowym wyposażeniem klimatyzatora, ale mogą być bardzo różne. W zależności od rodzaju wyłapują pyłki, bakterie, kurz, neutralizują nieprzyjemnie zapachy. Trzeba pamiętać, że im dokładniejsza filtracja, tym większe opory przepływu, więc nie w każdym klimatyzatorze filtr da się wymienić na skuteczniejszy.

Wybierając klimatyzator ścienny sprawdźmy, jak głośno pracuje (fot. ROTENSO)

Klimatyzator może również jonizować powietrze, nawilżać je, albo osuszać. Niektóre modele mają tryb cichej pracy nocnej, opcję programowania temperatury w zależności np. od pory dnia, automatycznie załączają się po zaniku napięcia. 

Dla części użytkowników znaczenie przy wyborze klimatyzatora mają wymiary i waga urządzenia oraz jego wygląd. Dlatego na rynku znajdziemy klimatyzatory z dekoracyjnymi panelami frontowymi.

12. Gdzie zamontować klimatyzator w domu?

Jeśli klimatyzator ma działać wydajnie i skutecznie chłodzić pomieszczenie, trzeba przestrzegać kilku zasad związanych z jego montażem i odpowiednim używaniem. Jednostkę wewnętrzną klimatyzatora umieszcza się przeważnie pod sufitem, możliwie blisko okna. Dzięki temu uzyskamy równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu - powietrze nagrzewane przez okno jest od razu chłodzone przez klimatyzator. Klimatyzator naścienny z bocznymi wylotami powietrza należy montować na ścianach łatwych do czyszczenia. Nie instalujmy klimatyzatora tam, gdzie narazi to domowników na bezpośredni nadmuch zimna, np. nad kanapą.

Jednostkę zewnętrzną klimatyzatora najlepiej umieścić w cieniu, w miejscu umożliwiającym swobodny przepływ powietrza. Raczej od strony północnej. 

13. Jak używać klimatyzatora?

Klimatyzator powinien pracować przy ograniczonym napływie powietrza zewnętrznego. Przed włączeniem klimatyzatora, okna i drzwi w chłodzonym pomieszczeniu należy zamknąć. Jednak wentylacja ma być zapewniona. Klimatyzacja jej nie zastępuje!
Bardzo ważna jest wymiana filtrów i okresowa dezynfekcja klimatyzatora - w wilgotnym środowisku rozwijają się niebezpieczne dla zdrowia grzyby i bakterie. Stosowanie klimatyzatora z nieczyszczonymi filtrami może być szkodliwe. Trzeba też pamiętać, że dla organizmu człowieka niekorzystna jest duża różnica temperatury w klimatyzowanym wnętrzu i na zewnątrz. Nie powinna ona przekraczać 7°C. Przy wyższej ryzykujemy przeziębieniem.

Fot. otwierająca: Klimatyzator jest niezbędny w pomieszczeniach z dużymi przeszkleniami od południa (fot. PANASONIC)