Jak uniknąć rachunków grozy za prąd przy pompie ciepła? 4 kluczowe zasady, które musisz znać
Jak uniknąć rachunków grozy za prąd przy pompie ciepła? 4 kluczowe zasady, które musisz znać
Pompa ciepła ma ogrzewać dom tanio i ekologicznie. Do jej zalet przekonało się już wielu inwestorów, ale dla innych to wciąż nowość. Pomp ciepła wzbudzają sporo kontrowersji - a to rachunki za prąd stają się rachunkami grozy, a to w wybuchu pompy ktoś zginął. Czy pomp ciepła trzeba się obawiać? Zdecydowanie nie! Wyjaśniamy kluczowe kwestie, które pozwolą uniknąć wysokich rachunków za prąd.
Janusz Werner
Data publikacji: 2024-11-28
Data aktualizacji: 2024-11-28
Jeszcze do niedawna pompy ciepła sprzedawały się jak świeże bułeczki, a instalatorzy nie nadążali z realizacją zamówień. Szczyt ich popularności zbiegł się w czasie z gigantycznymi wzrostami cen węgla i gazu, po napaści Rosji na Ukrainę. W latach 2018-2022 polski rynek pomp ciepła powietrze/woda miał dynamikę sprzedaży wynoszącą około 100% rok do roku, przez dwa lata była ona najwyższa w Europie. W 2022 r. już prawie co trzecie sprzedawane w Polsce urządzenie grzewcze było pompą ciepła. Obecnie obserwujemy wyhamowanie sprzedaży pomp ciepła i doniesienia w mediach o rachunkach grozy.
Co powoduje rachunki grozy płacone przez właścicieli pompa ciepła?
Kiedy ceny paliw kopalnych mocno spadły, pojawiły się informacje o problemach z pompami ciepła. Niektórzy z ich użytkowników skarżyli się, że bardzo dużo płacą za prąd. To możliwe, bo w czasie boomu handlarze wciskali pompy ciepła komu się dało, zupełnie nie biorąc pod uwagę, w jakim domu inwestor mieszka. A trzeba wiedzieć, że odpowiedni dobór pompy ciepła do konkretnego budynku ma kluczowe znaczenie, żeby nie płacić rachunków grozy za energię elektryczną. Ponadto na rynku masowo pojawiły się też tanie pompy ciepła z Chin, z których część nie spełniała deklarowanych przez producentów parametrów, w dodatku montowali je „fachowcy” z łapanki. To też przyczyna wysokich rachunków za prąd.
Co to jest lista ZUM i dlaczego trzeba ją znać, by wybrać dobrą pompę ciepła?
Dlatego od czerwca wprowadzono zmiany w programie Czyste Powietrze, który tak naprawdę odpowiada za większą część sprzedaży pomp ciepła w naszym kraju. O dopłatę do pompy ciepła można wnioskować pod warunkiem wyboru urządzenia z listy zielonych urządzeń i materiałów (dostępna na stronie: lista-zum.ios.edu.pl). Obowiązkowy jest też audyt energetyczny, bo jak czytamy na stronie czystepowietrze.gov.pl: nadal brakuje powszechnej wiedzy o tym, że pompa ciepła w starym domu nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem i w przypadku starych domów nierzadko niezbędna jest najpierw ich termomodernizacja, czyli docieplenie przegród, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej oraz modernizacja instalacji centralnego ogrzewania.
Są dwa powody popularności pomp ciepła - ekologiczny i ekonomiczny. Pompa ciepła wykorzystuje bowiem do ogrzewania budynku energię dostępną w jego otoczeniu - w gruncie, powietrzu, wodzie. Niczego nie spala, nie emituje żadnych szkodliwych substancji. A państwo, np. w ramach programu Czyste Powietrze, dopłaca do ekologicznych urządzeń grzewczych! Pamiętaj, że przeglądy i naprawy pomp ciepła to zadanie dla przeszkolonych serwisantów, fot. STIEBEL ELTRON
NFOŚiGW już wcześniej przestrzegał przed pukającymi do drzwi akwizytorami pomp ciepła: Nie należy przyjmować ofert na wymianę samego źródła ciepła, jeśli dom wymaga docieplenia! To podstawa. Oferta na zainstalowanie pompy ciepła w budynku, który wymaga termomodernizacji, może skutkować wysokimi rachunkami za ciepło w okresie grzewczym.
Jak uniknąć rachunków grozy instalując pompę ciepła? 4 kluczowe kwestie
Na wysokość zużycia prądu przez pompę ciepła wpływ ma oczywiście samo urządzenie. Równie istotny jest dobór pompy ciepła oraz przygotowanie domu. Zdaniem eksperta, Piotr Miklasza, Product Manager ds. Pomp Ciepła THERMOSILESIA, są 4 kluczowe kwestie, które pozwolą uniknąć rachunków grozy za prąd przy pompie ciepła:
Po pierwsze:ocieplenie. Jeśli dom ma starą stolarkę drzwiową i okienną, a ściany wymagają ocieplenia, warto to poprawić przed montażem pompy ciepła. Im lepiej budynek będzie ocieplony, tym mniej energii pompa zużyje w przyszłości.
Po drugie:dobór urządzenia. Pompę ciepła trzeba dopasować. Nie może być zbyt mała ani zbyt duża. Sprężarka małej pompy częściej pracuje w wyższych częstotliwościach. Częściej będzie też się włączała grzałka elektryczna wspomagająca pracę pompy. Przez to pobór prądu będzie zwiększony. Przeszacowanie mocy sprawi, że przy zewnętrznych temperaturach przejściowych, o ile nie zostanie zapewniona odpowiednia ilość czynnika grzewczego w instalacji, pompa będzie się na zmianę włączać i wyłączać w krótkim czasie. Zwiększy to pobór prądu.
Po trzecie: pompę ciepła należy dobrać do punktu biwalentnego. To temperatura zewnętrzna, w której pompa ciepła przy maksymalnej pracy pokryje 100% zapotrzebowania mocy grzewczej budynku. Punkt biwalentny powinien być dobrany dla budynku indywidualnie. Unikajmy monterów dobierających urządzenie „na oko”, tylko na podstawie powierzchni domu. To szacunkowe obliczenie, które musi być potwierdzone obliczeniami inżynierskimi.
Po czwarte: jakość urządzenia. Dobry producent podaje parametry pracy pompy ciepła, potwierdzone przez niezależne badania i certyfikaty (szczególnie certyfikaty KEYMARK, EHPA lub Eurovent). Zwróćmy uwagę, czy dany producent posiada choć jeden z nich. Zerknijmy też na SCOP, czyli sezonowy wskaźnik efektywności. Im jest wyższy, tym mniej prądu pompa ciepła zużyje do ogrzania domu.
Ile kosztuje ogrzewanie pompą ciepła, ile gazem, a ile węglem?
Istotny jest też argument ekonomiczny. Według kalkulatora POBE, ogrzanie domu o powierzchni 150 m2, wybudowanego zgodnie z Warunkami Technicznymi 2021, z podłogówką, kosztuje w przypadku powietrznej pompy ciepła ok. 3 tys. zł rocznie, w przypadku kotła na gaz ziemny przeszło 5 tys. zł rocznie. Jeśli mamy kocioł na węgiel i instalację grzejnikową, zapłacimy za ogrzewanie takiego domu 3-4 tys. zł. To wyliczenia dla IV kwartału 2024 r.
Żeby nie płacić rachunków grozy, trzeba dobrać odpowiedni model pompy ciepła do konkretnego budynku, fot. DAIKIN
Pompom ciepła pomagają też unijne przepisy. Unia Europejska zatwierdziła system ETS 2, w ramach którego paliwa kopalne używane do ogrzewania domów od 2027 r. będą obciążone dodatkową opłatą za emisję dwutlenku węgla. Zatem ogrzewanie gazem i węglem mocno zdrożeje. Zaś zgodnie z tzw. dyrektywą budynkową (Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków) montaż kotłów na paliwa kopalne w niedalekiej przyszłości zostanie zakazany - w nowych domach od 2030 r., w remontowanych od 2040 roku. Ponadto od 2025 roku znikną już dopłaty do kotłów gazowych i olejowych, zgodnie z wprowadzeniem zmian w uldze termomodernizacyjnej, które będą obowiązywać już od 1 stycznia 2025.
Jak dostać rządowe dopłaty do pompy ciepła? Opłacalność inwestycji
Pompa ciepła to jedyne urządzenie grzewcze, do którego można dostać rządową dopłatę nie tylko przy termomodernizacji (z programu Czyste Powietrze), lecz także przy budowie nowego domu (program Moje Ciepło). Dofinansowanie z programu Czyste Powietrze przysługuje wyłącznie przy remoncie i pod warunkiem zezłomowania kopciucha. Beneficjentów podzielono na trzy grupy, zależnie od ich dochodów.
Pompy ciepła to jedyne urządzenia grzewcze, do których państwo dopłaca także w przypadku nowych domów, fot. NIBE-BIAWAR
Do tzw. podstawowego poziomu dofinansowania do pompy ciepła uprawnieni są inwestorzy, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł. Poziom podwyższony to miesięczny dochód poniżej 1894 zł na głowę w gospodarstwie wieloosobowym i do 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Do ubiegania się o wsparcie na najwyższym poziomie dofinansowania uprawnia miesięczny dochód poniżej 1090 zł na głowę w gospodarstwie wieloosobowym i do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym, albo prawo do otrzymywania zasiłku.
Na pompę ciepła, w zależności od jej rodzaju i poziomu dofinansowania można dostać od 4400 zł (pompa powietrze/woda, podstawowy poziom dofinansowania) do 50 900 zł (pompa gruntowa, najwyższy poziom dofinansowania).
Dopłaty z programu Moje Ciepło wynoszą do 7 tys. zł w przypadku pompy powietrznej i do 21 tys. zł przy modelach gruntowych. Maksymalnie do 30% kosztów inwestycji, w przypadku osób z kartą dużej rodziny ten limit wzrasta do 45%. Potencjalni wnioskodawcy muszą jednak wziąć pod uwagę istotne ograniczenie - warunkiem otrzymania dotacji jest wybudowanie domu o podwyższonym standardzie energetycznym. Zgodnie z zapisami programu wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej (EPH+W) ma wynosić maksymalnie 55 kWh na 1 m2 powierzchni domu.
Fot. otwierająca: Rządową dopłatę można dostać na pompę ciepła każdego rodzaju, PANASONIC
FAQ Pytania i odpowiedzi
Czy pompy ciepła rzeczywiście mogą powodować wysokie rachunki za prąd?
Tak, w niektórych przypadkach użytkownicy pomp ciepła skarżyli się na wysokie rachunki za energię elektryczną. Zazwyczaj jest to wynikiem nieodpowiedniego doboru urządzenia do budynku, niskiej jakości pomp lub braku odpowiedniej termomodernizacji budynku przed instalacją pompy ciepła. Dobrze dobrana i prawidłowo zainstalowana pompa ciepła może być bardzo efektywna energetycznie.
Jakie są najczęstsze przyczyny wysokich rachunków za prąd przy pompie ciepła?
Wysokie rachunki za prąd przy pompie ciepła wynikają najczęściej z:
1. Nieodpowiedniego doboru pompy ciepła do wymagań energetycznych budynku,
2. Braku odpowiedniej izolacji budynku (np. starych okien i drzwi),
3. Niskiej jakości urządzeń, które nie spełniają zadeklarowanych parametrów,
4. Błędów popełnionych przez niedoświadczonych instalatorów.
Jak dobrać odpowiednią pompę ciepła do mojego domu, aby uniknąć rachunków grozy?
Aby dobrać odpowiednią pompę ciepła, warto zainwestować w audyt energetyczny budynku oraz skonsultować się z doświadczonym instalatorem. Należy wybrać urządzenie odpowiednie do wielkości i izolacyjności budynku, a także zapewnić, że pompa będzie działać w sposób optymalny w zależności od warunków zewnętrznych.
Co to jest punkt biwalentny i dlaczego jest ważny przy wyborze pompy ciepła?
Punkt biwalentny to temperatura zewnętrzna, w której pompa ciepła pokrywa 100% zapotrzebowania na ciepło w budynku. Jest to bardzo ważna wartość, którą należy ustalić przy wyborze urządzenia, ponieważ pompy ciepła muszą być dopasowane do indywidualnych warunków budynku, aby działały efektywnie i oszczędnie.
Czy konieczne jest ocieplenie domu przed instalacją pompy ciepła?
Tak, jeżeli dom nie jest dobrze ocieplony, pompa ciepła może zużywać więcej energii, niż to konieczne. Warto przed jej montażem poprawić izolację budynku, wymienić okna i drzwi, oraz zainwestować w termomodernizację, aby maksymalnie zwiększyć efektywność energetyczną.
Czy pompy ciepła są bezpieczne?
Tak, nowoczesne pompy ciepła są bezpieczne, pod warunkiem, że są prawidłowo zainstalowane i eksploatowane zgodnie z zaleceniami producenta. Istnieją też przepisy i normy, które zapewniają bezpieczeństwo użytkowników, a nowoczesne urządzenia są certyfikowane i spełniają wymogi dotyczące jakości i bezpieczeństwa.
Dziennikarz z przeszło 25-letnim doświadczeniem w mediach drukowanych i elektronicznych. W Budujemy Dom od blisko dekady. Na budowach bywa tak często, jak w redakcji. Autor tekstów poradnikowych i publicystycznych, także porad prawnych. Nadąża za zmianami w największych programach pomocowych dla inwestorów indywidualnych: w Czystym Powietrzu, Moim Prądzie, Mojej Wodzie...
Skomentuj
