Zasady urządzania domu alergika

Aby budynek nie był pełen substancji uczulających, należy zadbać o wybór bezpiecznych i nieszkodliwych materiałów na mury i dach oraz optymalne urządzenie wnętrz. Jako budulec na ściany sprawdzi się np. ceramika, która minimalizuje ryzyko pojawiania się pleśni i grzybów. Podczas doboru materiałów wykończeniowych, trzeba mieć na uwadze rodzaje alergii, na jakie cierpią mieszkańcy oraz uwzględnić je, projektując domowe instalacje.

Zanim jednak przejdziemy do etapu aranżowania wnętrz - dowiedzmy się, z czym się wiąże alergia, jakie są jej objawy i w jaki sposób sobie z nią radzić.

Dom, w którym mieszkają alergicy powinien być urządzony w prosty sposób i przy użyciu bezpiecznych materiałów, najlepiej takich, które można łatwo utrzymać w czystości. (fot. Decora (Arbiton))

Lakierowanie drobnych przedmiotów z drewna

 

Rob in Wood do malowania zabawek z drewna wybrał Lakier Akrylowy Vidaron. Preparat, który spełnia surowe wymagania europejskiej normy PN EN 71.3 - Bezpieczeństwo Zabawek.

Czym jest alergia?

Alergia to reakcja organizmu człowieka na substancje i czynniki występujące w środowisku, tzw. alergeny. Układ odpornościowy traktuje je jak zagrożenie i uruchamia reakcje obronne. Dla zdrowego człowieka w większości przypadków czynniki te nie są groźne, u osoby uczulonej mogą natomiast wywoływać różne objawy chorobowe.

Takimi objawami mogą być:

• zapalenie i obrzęk spojówek, wodnisty katar;
• zaburzenia układu oddechowego - duszność, kaszel, świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej, sklasyfikowane jako astma - jeden z najpowszechniejszych skutków alergii. Nieleczona może być bardzo groźna;
• upośledzenie układu trawiennego - biegunki i wymioty;
• choroby skóry - wypryski, pokrzywki, bąble, egzemy, obrzęki podskórne, świąd.

W skrajnych wypadkach alergeny mogą spowodować:

• wstrząs anafilaktyczny - obrzęk krtani połączony z nagłym spadkiem ciśnienia krwi. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia! Najczęściej występuje po spożyciu orzeszków ziemnych, wędzonych ryb, po ukąszeniu os;
• niewydolność oddechową - nieleczona astma lub leczona w niewłaściwy sposób może doprowadzić do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POCHP), która skutkuje przewlekłą dusznością i niedotlenieniem organizmu.

Nasilenie objawów oraz czas ich trwania zależą od ilości alergenu w otoczeniu chorego.

Dekalog zdrowego alergika

Jakie są przyczyny alergii?

Powody takiej nadwrażliwości nie są do końca znane, jednak wiadomo, że znaczenie mają czynniki genetyczne i środowiskowe. Szacuje się, że od 40 do 80% alergików dziedziczy tę skłonność. Jeżeli oboje rodzice cierpią na uczulenia, prawdopodobieństwo, że ich dziecko dotknie ta sama dolegliwość, wynosi 40-60%, jeśli zaś choruje jedno z nich 20-40%. Niektórzy alergolodzy twierdzą nawet, że gdy obydwoje rodzice wykazują ten sam typ wrażliwości, można mieć prawie 100% pewności, że u ich dziecka jej objawy również się pojawią.

Nie bez znaczenia jest wiek wystąpienia pierwszych objawów. W im młodszym wieku się pojawią, tym większe prawdopodobieństwo przekazania tej przypadłości potomstwu.

Alergia nie jest jednak chorobą wyłącznie dziedziczną - dziedziczymy tylko skłonność - reszta zależy od środowiska, w którym żyjemy. Dlatego należy zadbać o profilaktykę i zmniejszyć w ten sposób ryzyko zachorowania. Jak wskazują badania, decydujący wpływ na nadwrażliwość (szczególnie na roztocza) ma bowiem bardzo wczesne dzieciństwo, a właściwie pierwsze 6 miesięcy życia. Istotne zatem jest to w jakim domu mieszka maluch i czy narażony jest na kontakt z ryzykownymi czynnikami na co dzień.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jak przygotować ścianę gipsowo-kartonową do tapetowania? Jak i czym skutecznie zabezpieczyć płytki ceglane przed... Płytki i cegły klinkierowe vs imitacje. Istotne różnice

Dowiedz się więcej

• Jak wykonać ścianę z cegiełek za pomocą tynku gipsowego Gamma?
• Jacob - przenośna garderoba o industrialnym wyglądzie
• LEGRABOX - szuflady na płyty winylowe
• Architektura wnętrz komercyjnych - czyli aranżacje, które mają rozpieszczać!
• Czym wykończyć podłogi i ściany? Nasz typ to wodoodporne produkty Rocko!
• Jak wykonać imitację marmuru i stiuku weneckiego we wnętrzach?
• Zaaranżowanie wnętrza zgodnie z zasadami less waste
• Okucia do szkła - piękna i funkcjonalna dekoracja wnętrz
• Jak samodzielnie przygotować murowaną ścianę z płytkami ELABRICK?

Zobacz więcej Zobacz mniej

Decydujący wpływ na nadwrażliwość (szczególnie na roztocza) ma pierwsze 6 miesięcy życia. (fot. Archiwum BD)

Wiele osób błędnie uważa, że alergia jest chorobą pojawiającą się wyłącznie w dzieciństwie. Tak jest najczęściej, chociaż dorosłym zdarza się wyrosnąć z alergii wieku dziecięcego. Specjaliści są zgodni co do tego, że uczulić się możemy w każdym momencie życia. Jednocześnie coraz więcej jest osób, u których objawy rozmaitych nadwrażliwości pojawiły się w wieku dorosłym. Duży wpływ na taki stan rzeczy ma rosnące zanieczyszczenie powietrza i smog, utrudniający oddychanie nie tylko alergikom.

Drewno na podłodze i stopniach schodów oraz szklane balustrady to bardzo dobre połączenie w domu alergika. (fot. Jawor Parkiet)

Rodzaje alergenów

Alergeny są to substancje i czynniki obojętne dla większości zdrowych ludzi, a u nadwrażliwych powodujące różne dolegliwości.

Dzieli się je na kilka rodzajów:

• wziewne - wdychane z powietrzem - pyłki, kurz domowy, naskórek zwierząt, opary;
• pokarmowe - wprowadzane z pokarmem - mleko krowie, pszenica, jaja, ryby, seler, orzechy;
• kontaktowe - szkodzą po bezpośredniej styczności ze skórą - tkaniny (barwniki), kosmetyki, środki czyszczące i piorące, metale, materiały budowlane;
• jatrogenne - wprowadzane do organizmu z lekami.

Skutecznym sposobem na alergie pokarmowe jest czasowe lub trwałe wyeliminowanie produktów je wywołujących. (fot. Pfleiderer)

• Pyłki roślinne

W Polsce reakcję alergiczną wywołują głównie pyłki traw oraz drzew, np. brzozy. Na ten rodzaj nadwrażliwości cierpi niemal 60% uczulonych osób.

• Kurz domowy

Zawiera prawie wszystkie obecne w budynku alergeny, m.in. naskórek ludzi i zwierząt, włosy i sierść, roztocza, części owadów i ich odchody, pierze z poduszek i kołder, bakterie, włókna tkanin obiciowych i ubraniowych, pleśnie, w pewnych porach roku pyłki roślin. Jednak głównym źródłem alergenów w kurzu są roztocza i ich wydaliny. Najliczniej występują one na łóżku - średnio ponad 10 000 roztoczy i kilka milionów drobinek ich odchodów.

Płytki ceramiczne ułożone na podłodze są łatwe do utrzymania w czystości, nie są też siedliskiem roztoczy jak puszyste dywany. (fot. Opoczno)

• Sierść zwierząt

Niestety, większość zwierząt domowych może uczulać osoby nadwrażliwe. Na ogół czynnikiem o najsilniejszym oddziaływaniu jest sierść psa i kota, ale nie wyłącznie, bowiem:

• pies - ma silne alergeny również w ślinie i moczu;
• gryzonie (myszy, szczury, chomiki) - głównym źródłem alergenów jest ich mocz.

• Grzyby

Ich rozwojowi sprzyja wilgoć, która skrapla się na ścianach źle izolowanych i niewentylowanych pomieszczeń. Najpowszechniejsze są w łazienkach, kuchniach i pralniach w starych budynkach, choć mogą się też pojawić w nowym domu z niesprawną wentylacją. Częstą przyczyną uczuleń są środki grzybobójcze. Aby uniknąć ryzyka rozwoju alergizujących grzybów, powinno się właściwie zaprojektować i wykonać system wentylacyjny wszystkich pomieszczeń w domu.

• Chemia budowlana

Substancje chemiczne mogą wywołać zarówno alergię wziewną, jak i kontaktową. Do szczególnie niebezpiecznych należą:

• rozpuszczalniki organiczne - zawarte w farbach z połyskiem, bejcach, lakierach, płynach do usuwania powłok malarskich, środkach impregnujących drewno oraz zabezpieczających przed wilgocią;
• formaldehyd - składnik płyt wiórowych (meble), papieru (tapety), melaminy;
• węglowodory chlorowane - w recepturach środków grzybobójczych;
• winyl - składnik tapet i paneli;
• plastyfikatory - dodawane do zapraw i tynków;
• substancje zawierające smołę węglową (asfalt, kreozyt) - są bardzo niebezpieczne tak długo, jak stoi budynek;
• sole chromu - zawarte w cemencie;
• azbest - składnik płyt, niegdyś stosowanych do krycia dachów. Przy dużym narażeniu na pył może wywoływać astmę. Bezwarunkowo musi zostać usunięty przez specjalistyczną firmę.

Należy także pamiętać o drażniącym działaniu pyłów, powstających przy budowie lub remontowaniu domu - pył z tynku, gruzu, wełny mineralnej, włókna szklanego, oraz powstający przy cyklinowaniu parkietów. Najlepiej na czas prowadzenia takich prac wyprowadzić się z domu, lub jeśli nie ma takiej możliwości, szczelnie okleić drzwi do pomieszczeń, w których się kurzy.

Jakie są sposoby leczenia alergii?

Najprostszą metodą jest unikanie kontaktu z alergenami, jednak w praktyce, nawet przy uczuleniach pokarmowych, trudno całkowicie je wyeliminować. Podstawą w terapii chorób alergicznych są leki działające na objawy - przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, antyleukotrienowe itp.

Natomiast jedyną metodą przyczynowego leczenia alergii jest immunoterapia alergenowa (odczulanie), która może trwale zablokować reakcję układu odpornościowego na dany czynnik. Niestety, terapia jest długa, droga (nie wszystkie leki są refundowane) i może trwać aż 5 lat, a zanim układ odpornościowy przestanie reagować na alergen, konieczne jest równoczesne stosowanie standardowej farmakoterapii.

Jak urządzić zdrowy dom?

• Pokój dzienny

W pokoju alergika im mniej powierzchni, na których może zbierać się kurzy, tym lepiej. Zalecane więc jest proste wyposażenie, bez dywanów, zbędnych mebli i bibelotów. Firany i zasłony należy zastąpić roletami zewnętrznymi i wybrać meble z drewna, szkła i metalu (bez ozdób i przetłoczeń), które będzie można odkurzać wilgotną ściereczką. Szafy mają być gładkie, wskazane są takie zabudowujące przestrzeń od podłogi do sufitu i szczelne, by kurz nie dostawał się do ich wnętrza.

Obicia foteli i kanap powinny być zrobione ze skóry lub wyposażone w pokrowce, które można systematycznie prać. Książki i zabawki dobrze jest schować w szufladach, komodach, przeszklonych witrynach. Na odkrytych półkach będzie zbierał się kurz. Nie zaleca się także uprawy roślin doniczkowych, niektóre gatunki mogą uczulać, a w glebie mogą pojawić się grzyby i owady.

Ściany i sufity należy pomalować farbami, które nie uczulą mieszkańców. Przy zakupie warto szukać produktów oznaczonych piktogramem EkoLabel lub Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Do malowania ścian warto wybrać farby polecane przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne. (fot. po lewej: Tikkurila, fot. po prawej: Beckers)

• Sypialnia

Łóżko alergika wymaga specjalnej uwagi. Najlepsza będzie prosta rama z drewna albo metalu. Przyczyną uczuleń bardzo często są materace, w których gromadzą się kurz i roztocza. Stare należy zastąpić nowymi, koniecznie z pokrowcem, który można prać. Podobne zasady dotyczą pościeli. Zaleca się zrezygnowanie z puchu, wełny i bawełny. Zdrowsze są prześcieradła lniane, poduszki i kołdry z włókien sztucznych. Narzutę na łóżko trzeba prać przynajmniej raz w tygodniu. W sypialni niewskazane są także firany, zasłony oraz wykładziny i dywany.

W sypialni małego alergika dobrze jest zasłony i firany zastąpić roletami zewnętrznymi albo wewnętrznymi z materiału, który można przecierać wilgotną ściereczką. Dywaniki najlepiej ograniczyć lub kupić takie, które można prać w pralce lub bardzo często oddawać je do pralni. (fot. Velux)

• Łazienka

Powinniśmy ją urządzać szczególnie rozważnie, ze względu na wysoką wilgotność i temperaturę. Zarówno roztoczom, jak i grzybom sprzyja temperatura 24-28°, podwyższona wilgotność i brak cyrkulacji powietrza. Najistotniejsza jest tu skuteczna wentylacja. Łazienkę dobrze jest wyposażyć w zamykane szafki, by kosmetyki stojące np. na wannie nie były magazynem kurzu. Ponadto nie należy używać odświeżaczy powietrza i preparatów zapachowych, które są źle tolerowane przez alergików.

Ascetyczna łazienka to najlepszy wariant dla uczuleniowców. (fot. Deante)

• Kuchnia

Tu również warto zabudować jak najwięcej przestrzeni, by ograniczyć liczbę produktów stojących na blatach. Niezbędna będzie zmywarka do skutecznego mycia naczyń oraz okap z wyciągiem do usuwania zapachów. Wydajna wentylacja też jest bardzo istotna. Poza tym warto zadbać o zorganizowanie szafki bądź koszy na segregowanie opadów. Troska o środowisko oznacza także dbanie o zdrowie domowników.

Sposobem na ograniczenie powierzchni, na której może zbierać się kurz w kuchni jest zaplanowanie jak największej liczby zamykanych szafek. (fot. po lewej: Deante, fot. po prawej: F4U)

Joanna Dąbrowska
fot. otwierająca: Vox