Czy to prawda, że Unia Europejska chce zakazać używania kotłów gazowych? Mam kopciucha i chciałem go wymienić na kocioł na gaz z dopłatą z programu Czyste Powietrze - czy to możliwe?
W połowie marca 2023 r. Parlament Europejski przyjął stanowisko odnośnie projektu nowelizacji tzw. dyrektywy budynkowej (Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków), przygotowanej przez Komisję Europejską. To część pakietu unijnych aktów prawnych Fit for 55 (Gotowi na 55), których wprowadzenie ma doprowadzić do zmniejszenia emisyjności unijnej gospodarki o 55% do 2030 r. (względem roku 1990).
Projekt przewiduje wprowadzenie zakazu montażu kotłów na paliwa kopalne (czyli węgiel i gaz ziemny) w nowych domach od 2028 r. W modernizowanych od 2032 r. Państwowe dotacje do ogrzewania gazem miałyby zostać zlikwidowane w roku 2024. Wszystkie nowe budynki będą też musiały być wyposażone w instalacje fotowoltaiczne. W przypadku budynków mieszkalnych taki obowiązek wszedłby w życie z początkiem 2030 r.
Omawiane przepisy są obecnie na etapie konsultacji pomiędzy Radą Unii Europejskiej, Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską. Nie są jeszcze obowiązującym prawem, ale zapewne zostaną przyjęte do połowy roku.
Lokalnie, na zachodzie Europy, podobne będą wdrażane nawet wcześniej. Np. belgijska Flandria zakaże przyłączania nowych budynków do sieci gazowej już od 1 stycznia 2025 r. Eksperci nie mają wątpliwości, że w efekcie wprowadzenia nowego prawa wzrosną koszty budowy i modernizacji domów. Inni zauważają, że hybrydowe systemy grzewcze (np. pompa ciepła + kocioł gazowy) i kotły, certyfikowane do pracy na paliwach odnawialnych, nie są uznawane za wykorzystujące paliwa kopalne. Co oznacza, że będzie można je montować.
Rządowy program Czyste Powietrze ruszył pod koniec września 2018 r. Założenia były ambitne - deklarowany budżet to 103 mld zł, z czego 83,3 mld zł przeznaczono na dotacje, a 20 mld zł na pożyczki, udzielane na preferencyjnych zasadach.
Autorzy programu podkreślali, że jego głównym celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Ma to nastąpić w efekcie podniesienia efektywności energetycznej istniejących budynków jednorodzinnych, po wymianie niespełniających norm kopciuchów i dociepleniu przegród (ścian, dachów). Po rosyjskiej agresji na Ukrainę termomodernizacja stała się jeszcze istotniejsza, głównie ze względu na szalejące ceny nośników energii.
Umowy o dofinansowanie z programu Czyste Powietrze będą podpisywane do końca 2027 r., wydatkowanie środków zakończy się we wrześniu 2029 r.
Do końca marca 2023 r. złożono przeszło 580 tys. wniosków o dopłaty, na kwotę 12 mld zł. Podpisano prawie pół miliona umów i wypłacono 5 mld zł. Sporo, ale do planowanych 103 mld bardzo daleko.
O dofinansowanie mogą ubiegać się osoby fizyczne, będące właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą, wydzielonych w budynkach jednorodzinnych. Dom musi być oddany do użytkowania - dotacje przysługują wyłącznie przy remontach, nie przy stawianiu nowych budynków!
3 stycznia 2023 r. weszła w życie kolejna odsłona programu, w której podniesiono progi dochodowe, zwiększono wysokość dotacji i większy nacisk położono na kompleksową termomodernizację budynków. Już wcześniej beneficjentów podzielono na trzy grupy, zależnie od ich dochodów.
Do tzw. podstawowego poziomu dofinansowania uprawnieni są inwestorzy, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł (według ostatniego zeznania podatkowego). Maksymalna dotacja to w ich przypadku 66 tys. zł. O ile przeprowadzą kompleksową termomodernizację - zrobią audyt energetyczny, wymienią kopciucha na pompę ciepła, zamontują instalację fotowoltaiczną, ocieplą przegrody. Jeśli zamiast pompy ciepła wybiorą kocioł gazowy, maksymalna dopłata wyniesie 56 tys. zł, a bez kompleksowej termomodernizacji i bez fotowoltaiki - 25 tys. zł.
Do ubiegania się o podwyższony poziom dofinansowania uprawnia miesięczny dochód poniżej 1894 zł na głowę w gospodarstwie wieloosobowym i do 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym. W tym przypadku niezbędne jest zaświadczenie o dochodach wydane przez miejski lub gminny ośrodek pomocy społecznej. Tu można dostać maksymalnie 99 tys. zł przy kompleksowej termomodernizacji. Bez niej, i z kotłem gazowym zamiast pompy ciepła, dopłata wyniesie 32 tys. zł.
Do ubiegania się o wsparcie na najwyższym poziomie dofinansowania uprawnia miesięczny dochód poniżej 1090 zł na głowę w gospodarstwie wieloosobowym i do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym, albo prawo do otrzymywania zasiłku. Maksymalna kwota dofinansowania to 135 tys. zł, oczywiście przy kompleksowej termomodernizacji.
Uprawnieni do podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania mogą też liczyć na prefinansowanie, czyli możliwość otrzymania pieniędzy przed rozpoczęciem remontu. Żeby dostać zaliczkę w wysokości do 50% dotacji, razem z wnioskiem o dofinansowanie trzeba przesłać umowę z wykonawcą na przeprowadzenie konkretnych prac, zgodnych z zapisami programu. Pieniądze wpłyną na jego konto.
Podstawowym warunkiem otrzymania dotacji na nowe źródło ciepła jest zezłomowanie kopciucha (trzeba przedstawić dokument potwierdzający ten fakt).
Na razie bez przeszkód dostaniemy dopłatę do kotła gazowego. W szczegółach wygląda to następująco: dofinansowanie przysługuje do zakupu i montażu kotła gazowego kondensacyjnego z osprzętem, sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą, układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin, zbiornikiem akumulacyjnym/buforowym, zbiornikiem ciepłej wody użytkowej z osprzętem (także do budowy nowego komina). W kosztach kwalifikowanych osprzętu ujęta jest m.in. instalacja prowadząca do niego od przyłącza.
Na poziomie podstawowym dofinansowanie wynosi do 6100 zł i do 40% poniesionych kosztów, na poziomie podwyższonym do 10 700 zł i do 70% kosztów, zaś na poziomie najwyższym do 15 300 zł i do 100% kosztów.
Jeszcze większe wsparcie można dostać, gdy budynek nie jest przyłączony do sieci gazowej, i inwestor finansuje nie tylko elementy wskazane przy zakupie i montażu gazowego kotła kondensacyjnego, ale także wykonanie przyłącza gazowego, albo zakup i montaż zbiornika na gaz. W tym przypadku na poziomie podstawowym dofinansowanie wynosi do 8300 zł i do 45% poniesionych kosztów, na poziomie podwyższonym do 13 900 zł i do 70% kosztów, zaś na poziomie najwyższym do 18 500 zł i do 100% kosztów. Te 100% to nie do końca prawda, ponieważ dopłata rozliczana jest w kwocie netto.
Redaktor: Janusz Werner
Na zdjęciu otwierającym: Nowe prawo spowoduje wzrost kosztów budowy i modernizacji domów. (fot. Depositphotos)
Poradnik
