Odkurzacz centralny to nie jedno urządzenie - jak w przypadku tradycyjnego modelu przenośnego - ale cały system. Najważniejszym elementem jest jednostka centralna, do której podłączony jest rurociąg rozprowadzony po całym budynku. Na końcu rur zamontowane są gniazda ssące, do których wtyka się wąż z rurą teleskopową i odpowiednią końcówką do sprzątania. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne, dlatego zyskuje coraz więcej zwolenników.
Odkurzacz centralny to system składający się z jednostki centralnej, rurociągu rozprowadzonego po budynku oraz gniazd ssących, do których podłącza się wąż z końcówką sprzątającą. Podczas pracy zanieczyszczenia trafiają do pojemnika w jednostce centralnej, a oczyszczone powietrze wydmuchiwane jest na zewnątrz budynku. W porównaniu z tradycyjnymi odkurzaczami system ten jest bardziej wydajny, cichszy i wygodniejszy, szczególnie w domach wielokondygnacyjnych. Dzięki eliminacji powracającego kurzu jest też polecany alergikom. Najważniejszym elementem systemu jest jednostka centralna, której skuteczność zależy od siły ssania, określanej przez podciśnienie i wydajność. Istotne cechy to sposób filtracji (workowa, cykloniczna, cykloniczna z filtrem) oraz pojemność zbiornika. Odpowiedni montaż instalacji wymaga planowania – jednostkę najlepiej umieścić w pomieszczeniu gospodarczym, a rurociąg prowadzić w niewidocznych miejscach, unikając załamań. Akcesoria, takie jak automatyczne szufelki, separatory czy pokrowce na wąż, zwiększają wygodę użytkowania systemu. Mimo wyższych kosztów niż w przypadku przenośnych modeli, odkurzacze centralne zyskują na popularności dzięki coraz przystępniejszym cenom i licznym zaletom, które doceniają właściciele domów jednorodzinnych.
Centralne odkurzanie, do niedawna stosowane przede wszystkim w hotelach i rezydencjach, to wyposażenie coraz bardziej popularne w budownictwie jednorodzinnym. Do jego upowszechnienia przyczyniło się przede wszystkim to, że cena standardowego systemu jest obecnie dużo bardziej przystępna niż jeszcze kilka lat temu. Coraz więcej osób dostrzega też zalety takiego rozwiązania, a tych jest niemało.
Zalety centralnego odkurzania
W porównaniu z tradycyjnym odkurzaczem, urządzenie centralne jest znacznie wygodniejsze. Podczas sprzątania nie trzeba nic dźwigać, pod nogami nie plączą się też żadne kable. To bardzo komfortowe zwłaszcza w domach wielokondygnacyjnych.
Dużą zaletą centralnego odkurzania jest również większa wydajność. Ponadto w czasie porządków nie unosi się kurz, ponieważ zassane powietrze nie wraca do pomieszczenia, ale jest wydmuchiwane przez rurę poza budynek. Z tego powodu system polecany jest do domów zamieszkanych przez alergików. Kolejnym atutem jest cicha praca odkurzacza - a dokładnie to, że źródło hałasu, czyli jednostka centralna, umieszczona jest z dala od pomieszczeń mieszkalnych, np. w piwnicy, kotłowni, garażu itp.
Jest jeszcze kwestia komfortu samego sprzątania. Elementem systemu centralnego odkurzania jest długi wąż, który pozwala dotrzeć do wysoko zamocowanych mebli czy rzadziej używanych zakamarków. Szeroki wybór końcówek do sprzątania umożliwia z kolei dokładne wyczyszczenie praktycznie każdego rodzaju powierzchni i wyposażenia (podłogi, tapicerka, grzejniki, żaluzje, rolety itp.).
Coraz bardziej przystępne ceny i upowszechnienie się wiedzy o zaletach odkurzacza centralnego sprawiły, że rozwiązanie to jest obecnie popularne nie tylko w biurach czy hotelach, ale także w domach jednorodzinnych. (fot. Beam)
Najważniejszy element - jednostka centralna
Sercem całej instalacji jest wspomniana jednostka centralna. To temu elementowi warto najdokładniej przyjrzeć się przed zakupem.
Najważniejszym parametrem, mającym wpływ na skuteczność sprzątania, jest siła ssania jednostki. W przypadku tego urządzenia nie wystarczy jednak sprawdzenie mocy, ponieważ w różnie zbudowanych modelach inaczej przekłada się ona na siłę ssania. Ważniejsze jest podciśnienie wytwarzane przez urządzenie oraz wydajność. Pierwszy parametr podawany jest zazwyczaj w kPa, drugi w m³/h.
Jednostki różnią się też budową. W modelach kompaktowych wszystkie elementy znajdują się w jednej obudowie. Urządzenia typu split składają się zaś z dwóch części: silnika i reszty. Pierwszy typ zajmuje mniej miejsca, z kolei w modelach typu split łatwiej zastosować większe i skuteczniejsze filtry.
Jednostka typu split, w której silnik znajduje się w oddzielnej obudowie. (fot. Santech)
Najważniejsze parametry, na które trzeba zwrócić uwagę przy wyborze jednostki centralnej, to podciśnienie i wydajność. (fot. Santech)
Kolejna istotna cecha to sposób filtracji zebranych zanieczyszczeń. Możemy wyróżnić jednostki z separacją:
workową - w tego typu odkurzaczach zanieczyszczenia gromadzą się w worku. Gdy jest on napełniony, spada siła ssąca jednostki;
cykloniczną - zassane powietrze wiruje, w efekcie czego cięższe drobinki opadają na dół, do pojemnika na śmieci, a oczyszczone powietrze wydmuchiwane jest na zewnątrz domu. Poziom zapełnienia zbiornika nie ma tu wpływu na pracę jednostki;
cykloniczną i dodatkowym filtrem - te nowoczesne model mogą mieć filtr z papieru, poliestru, bawełny, lub tzw. odwrócony worek.
Wspomniany pojemnik na kurz i inne nieczystości ma określoną pojemność. Im większa, tym rzadziej trzeba go opróżniać. Standardem jest 20-30 l. Taki model trzeba oczyszczać co ok. 3 miesiące.
Jednostki centralne różnią się też poziomem hałasu (wyrażonego w dB), jaki emitują, okresem gwarancji (zazwyczaj jest to 5 lat) oraz dodatkowym wyposażeniem. Może to być np. wyświetlacz, który informuje o stanie napełnienia pojemnika na kurz czy ewentualnych usterkach albo gniazdo ssące. Wyposażoną weń jednostkę warto umieścić w garażu, co umożliwi wygodne sprzątanie nie tylko tego pomieszczenia, ale także samochodu oraz podjazdu dla auta.
Centralny odkurzacz - dodatkowe elementy
Jak wspomniano, odkurzacz centralny to cały system. Obok jednostki i rurociągu (o zasadach jego montażu piszemy niżej), ważnym elementem są gniazda ssące zamontowane na końcu rur. Służą do podłączenia węża do sprzątania. O tym, czy będzie ono wygodne, decyduje m.in. ich odpowiednia liczba i prawidłowe rozmieszczenie.
Gniazd nie może być za mało, ponieważ trudno będzie dotrzeć wężem ssącym do wszystkich zakątków pomieszczeń. Standardowo ma on 9 m długości, co pozwala sprzątnąć ok. 60-80 m² powierzchni podłogi. Oznacza to, że w budynku o powierzchni 150-200 m² i niezbyt skomplikowanej bryle trzeba zaplanować 3-4 gniazda. Należy je umieścić w centralnie położonych punktach - w korytarzu, dolnej części klatki schodowej itp., oraz w pomieszczeniach, które sprząta się najczęściej (przedpokój, kuchnia).
Jeśli już o wężu mowa, przy zakupie warto zwrócić uwagę, by był jednocześnie solidny (odporny na uszkodzenia) i lekki (wygodny w użyciu). Warto dokupić bawełniany pokrowiec na wąż, który podczas sprzątania chroni przed uszkodzeniem meble i narożniki ścian. W razie potrzeby można wybrać dłuższy wąż - 12, a nawet 15-metrowy.
Specjalnym typem gniazda ssącego jest tzw. automatyczna szufelka. Nie podłącza się do niej węża, a ssanie załącza się po otwarciu klapki lub naciśnięciu przycisku. Umieszczona jest w ścianie na wysokości posadzki, co pozwala łatwo wmieść do środka piasek, okruchy i inne nieczystości. Automatyczną szufelkę warto zamontować w pomieszczeniach najbardziej narażonych na zabrudzenia, takich jak wiatrołap czy kuchnia.
W tym ostatnim z pewnością przyda się też szufelka podblatowa. W tej odmianie gniazda ssącego ssanie uruchamia się po wysunięciu szufelki z szafki. Umieszcza się ją pod kuchennym blatem roboczym, dzięki czemu można łatwo pozbyć się odpadków powstających w tym miejscu.
Sprzątanie bardzo ułatwia automatyczna szufelka, zamontowana w ścianie (np. w szafce kuchennej) na wysokości posadzki. (fot. Vacuflo)
Innym wygodnym elementem jest separator, czyli przenośne urządzenie służące do usuwania rozsypanego popiołu z okolic kominka lub kotła, szkła czy liści z przydomowego tarasu. Nie jest on standardowym wyposażeniem systemu - separator podłącza się do instalacji centralnego odkurzania za pomocą węża ssącego. Nazwa urządzenia bierze się stąd, że zanieczyszczenia nie trafiają do rurociągu, ale - dzięki specjalnemu filtrowi - zatrzymują się w pojemniku.
Jednym z przydatnych akcesoriów jest separator, pozwalający usunąć te zabrudzenia, które nie powinny się dostać do instalacji centralnego odkurzania. (fot. Beam)
Centralny odkurzacz - jak montować?
Odkurzacz centralny najlepiej zaplanować podczas projektowania domu. Na tym etapie najłatwiej jest wybrać optymalny przebieg rurociągu. Instalacja nie powinna się rzucać w oczy i mieć jak najmniej załamań, które wpływają na sprawność pracy systemu. Trzeba też pamiętać, że im dłuższy jest rurociąg, tym mniejsza jest wydajność pracy jednostki. Zakup odkurzacza do istniejącego domu wymaga wykucia w ścianach bruzd, w których ukryje się instalację, lub poprowadzenia jej np. pod zabudową z płyt g-k.
W nowym budynku montaż odbywa się po ułożeniu instalacji elektrycznej, wodnej i kanalizacyjnej, a przed rozprowadzeniem instalacji grzewczej, wykonaniem tynków i wylewek podłóg. Rurociąg składa się z rur PVC o niewielkiej średnicy (50-55 mm), dlatego dość łatwo go ukryć - np. w przestrzeniach stropu.
Centralny odkurzacz można zamontować również w zamieszkanym domu. W takim przypadku wyzwaniem jest poprowadzenie rurociągu - aby nie rzucał się w oczy. (fot. Topvac)
Bardzo ważne jest prawidłowe umiejscowienie jednostki centralnej. Jak wspomniano, ze względu na hałas, jaki urządzenie wytwarza podczas pracy, należy je umieścić z dala od części mieszkalnej domu. Może to być piwnica, kotłownia, garaż (pomieszczenie musi być suche). Jednostkę mocuje się zazwyczaj do ściany, na takiej wysokości, by był wygodny dostęp do filtrów i pojemnika na kurz, który trzeba regularnie opróżniać. W niedalekiej odległości należy zaplanować wyrzutnię powietrza na zewnątrz budynku. Długość prowadzącej do niego rury nie powinna przekraczać 6 m.
Uwaga! Ze względów estetycznych, wylotu nie należy umieszczać na ścianie frontowej, ani blisko okien i drzwi. Aby nie przykrył go śnieg, powinien on znajdować się minimum 50 cm nad gruntem. Ponadto rura powinna wystawać na kilkadziesiąt centymetrów ze ściany, aby wyrzucane powietrze nie brudziło elewacji.
Jednostkę centralną należy umieścić z dala od pomieszczeń mieszkalnych. Dzięki temu hałas podczas pracy nie będzie dokuczliwy. (fot. Ecomax)
Newralgiczne puntky instalacji to załamania i połączenia rur. Szczególnej staranności wymaga montaż trójników i łączników. Końcówki rur muszą być pozbawione ostrych krawędzi. W przeciwnym razie w tych miejscach będą się zatrzymywały zabrudzenia, co może skutkować zmniejszeniem wydajności instalacji, a nawet zatkaniem rurociągu. Nie trzeba nikogo przekonywać, ile pracy kosztowałoby usunięcie usterek na etapie eksploatacji odkurzacza centralnego, gdy rury ukryte są w ścianach czy pod posadzkami.
Po zakończeniu montażu należy przeprowadzić próbę szczelności systemu.
Ile to kosztuje?
Nie da się ukryć, że odkurzacz centralny kosztuje znacznie więcej, niż przenośny odpowiednik. Decydując się na takie rozwiązanie trzeba się liczyć z kosztem przynajmniej kilku tys. zł, podczas gdy tradycyjny odkurzacz można kupić za kilkaset zł. W tym pierwszym przypadku mamy jednak do czynienia z całym systemem.
Jego najdroższym elementem jest jednostka centralna. Najtańszy model kupimy już za ok. 1000 zł, droższy może kosztować nawet ponad 10 tys. zł. Generalnie koszty w dużej mierze zależą od powierzchni domu. Im większy budynek, tym większa moc jednostki jest potrzebna, trzeba też zaplanować więcej gniazd ssących (jedno może kosztować nawet 100 zł), droższa będzie też robocizna. Poziom wydatków zależy również od tego, na jakie elementy systemu się zdecydujemy. Szufelka automatyczna kosztuje 70-300 zł, separator 150-650 zł, a zestaw sprzątający - 300-600 zł.
Norbert Skupiński
FAQ Pytania i odpowiedzi
Co to jest odkurzacz centralny i jak działa?
Odkurzacz centralny to system składający się z jednostki centralnej, rurociągu rozprowadzonego po budynku oraz gniazd ssących, do których podłącza się wąż z końcówką sprzątającą. Zassane powietrze i zanieczyszczenia trafiają do jednostki centralnej, a oczyszczone powietrze jest wydmuchiwane na zewnątrz budynku.
Jakie są zalety centralnego odkurzania?
Centralne odkurzanie jest wygodne, ponieważ podczas sprzątania nie trzeba dźwigać urządzenia ani zmagać się z kablami. System jest wydajny, cichy, eliminuje kurz z pomieszczeń (co jest korzystne dla alergików) i pozwala dotrzeć do trudno dostępnych miejsc dzięki długiemu wężowi i różnorodnym końcówkom.
Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze jednostki centralnej?
Ważne parametry to siła ssania (zależna od podciśnienia i wydajności), sposób filtracji (workowa, cykloniczna, cykloniczna z filtrem) oraz pojemność zbiornika na zanieczyszczenia. Istotne są również poziom hałasu, miejsce montażu i dodatkowe wyposażenie, takie jak wyświetlacz czy gniazdo ssące.
Jakie akcesoria mogą ułatwić korzystanie z systemu?
Do akcesoriów należą m.in. automatyczne szufelki (ścienne i podblatowe), dłuższe węże sprzątające, pokrowce chroniące wąż przed uszkodzeniami oraz separatory do usuwania trudnych zabrudzeń, np. popiołu czy szkła.
Jak i gdzie montuje się odkurzacz centralny?
Montaż najlepiej zaplanować na etapie projektowania domu. Jednostkę centralną umieszcza się w pomieszczeniach gospodarczych, z dala od części mieszkalnych, a rurociąg prowadzi tak, by był niewidoczny i jak najkrótszy. W zamieszkanych budynkach instalację można poprowadzić w bruzdach ścian lub pod zabudową z płyt g-k.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Skomentuj
