Pytania o podłogę i posadzki - co inwestor powinien wiedzieć
Pytania o podłogę i posadzki - co inwestor powinien wiedzieć
Większość z nas określeń podłoga i posadzka używa zamiennie, opisując w ten sposób to, co w domu mamy pod stopami. Inwestor powinien jednak wiedzieć, że posadzka to tylko wierzch podłogi, jej górna warstwa. Pod nią są pozostałe: konstrukcja, która może występować w kilku rodzajach, i izolacje - w zależności od potrzeb przeciwwilgociowe, termiczne, akustyczne.
Janusz Werner
Data publikacji: 2023-04-14
Data aktualizacji: 2024-09-10
Podłoga składa się z wielu warstw, a posadzka to jedynie jej wierzchnia część, którą mogą stanowić panele, parkiet czy płytki. Pod spodem znajdują się konstrukcja i izolacje, które różnią się w zależności od podłoża. W przypadku podłogi na gruncie układa się warstwy takie jak podsypka, chudziak, izolacja przeciwwilgociowa, ocieplenie, jastrych oraz posadzka. Podłoga na stropie wymaga dodatkowej izolacji akustycznej, a jej elementy tworzą tzw. podłogę pływającą. Podłogi mogą być ogrzewane wodnie lub elektrycznie, co wymaga odpowiednich materiałów, np. płytek ceramicznych lub kamiennych. Do podłogówki najlepiej nadają się wylewki anhydrytowe, które dobrze przewodzą ciepło i otulają rury grzewcze. Tradycyjne wylewki cementowe są tańsze, ale bardziej pracochłonne. Na posadzki często wybierane są płytki gresowe, które cechuje trwałość i odporność na wilgoć. Drewniany parkiet przez lata uchodził za luksusowy materiał, a deski warstwowe, dzięki swojej budowie, są tańszą i bardziej praktyczną alternatywą dla litego drewna. Panele laminowane natomiast imitują drewno, a ich warstwowa konstrukcja zapewnia trwałość i łatwość montażu.
Posadzkę, czyli wierzch podłogi, jej wykończenie, stanowią panele, parkiet, płytki itd. Pod nimi jest jeszcze kilka innych warstw, umieszczonych na gruncie lub stropie. To elementy konstrukcyjne, które różnią się zależnie od typu podłogi, np. podkład betonowy (jastrych), albo drewniane legary, na które nabito płyty OSB. Poza nimi w podłodze znajdziemy jeszcze izolacje - przeciwwilgociowe (z folii budowlanej lub papy), termiczne (z wełny mineralnej, styropianu, keramzytu) i akustyczne (z wełny, specjalnych odmian styropianu, pianki poliuretanowej).
Jakie warstwy ma współczesna podłoga na gruncie?
Tego rodzaju podłogi budujemy w domach bez podpiwniczenia. Muszą one spełniać wymagania wytrzymałościowe oraz chronić przed przenikaniem wilgoci z ziemi i ucieczką ciepła.
Na początku, na wyrównanym podłożu, z którego usunięto humus, układa się podsypkę. To 15-20 cm zagęszczanego mechanicznie piasku, żwiru lub pospółki. Na podsypce wylewany jest chudziak, czyli warstwa chudego betonu (C 8/10), zatartego na gładko, o grubości 8-10 cm. Na beton idzie izolacja przeciwwilgociowa z grubej folii budowlanej lub papy podkładowej. Kolejna warstwa to ocieplenie, grubości 12-20 cm, ze styropianu odmiany dach/podłoga lub polistyrenu ekstrudowanego XPS. Izolację termiczną najlepiej układać w dwóch warstwach na tzw. mijankę. Na niej rozkłada się folię budowlaną, która zapobiega wnikaniu wylewki betonowej w szczeliny między płytami. Na folii układany jest jastrych, o grubości co najmniej 5 cm, oddylatowany od ścian taśmą brzegową bądź cienkimi paskami styropianu. Wylewkę cementową warto zazbroić siatką przeciwprężną z drutu stalowego lub zastosować tzw. zbrojenie rozproszone z włókien polipropylenowych, co zwiększa stabilność podkładu i zapobiega jego pękaniu. Ostatnia warstwa to posadzka.
Układ warstw podłogi z wylewką betonową: na gruncie
Betonowa wylewka ułożona na ociepleniu, zbrojona siatką z drutu i oddylatowana od ścian. (fot. Saint-Gobain)
Jakie warstwy ma podłoga na stropie?
Gdy strop, na którym budujemy podłogę, rozdziela pomieszczenia użytkowe, znaczenie ma izolacyjność akustyczna tej przegrody. Kiedy oddziela pokoje od nieogrzewanej piwnicy czy garażu, potrzebna jest izolacja termiczna, zwykle umieszczana po stronie chłodniejszej.
W rozwiązaniu z betonową wylewką, bezpośrednio na stropie rozkładana jest izolacja akustyczna z płyt z wełny mineralnej, pianki poliuretanowej lub specjalnych odmian styropianu, o grubości 3-5 cm. Na nie daje się folię polietylenową, która zabezpiecza przed wnikaniem wylewki w warstwę izolacji. Na foli rozkładany jest jastrych o grubości przynajmniej 4 cm. Musi być oddylatowany od ścian i słupów piankową taśmą albo paskami styropianu. Na jastrychu układa się posadzkę, również oddzieloną od ścian, i w ten sposób powstaje tzw. podłoga pływająca, która dobrze izoluje akustycznie.
Układ warstw podłogi z wylewką betonową: na żelbetowym stropie
Jak buduje się podłogę na legarach?
W domach wznoszonych przed laty, posadzki i warstwy podkładowe wykonywano inaczej niż dziś. Warstwę wierzchnią stanowiły najczęściej deski, przybijane do drewnianych legarów. I choć w nowych budynkach w ich miejsce przeważnie pojawia się cięższy i droższy betonowy jastrych, to legary stosuje się nadal, i to nie tylko w budownictwie drewnianym. Z powodzeniem można na nich ułożyć podłogę także na żelbetowym stropie.
Trzeba bowiem zauważyć, że betonowe wylewki wykonuje się w technologii mokrej, która wprowadza do domu dużo wilgoci i istotnie wydłuża czas trwania prac. Co ma znaczenie szczególnie w przypadku remontów. Podobnie jak znaczna masa wylewki, dochodząca do 160 kg/m2.
Na stropach betonowych legary układa się na podkładkach poziomujących (klinach), a szczeliny pod nimi wypełnia pianką montażową, co je dodatkowo usztywnia. Jeśli podłoga znajduje się nad pomieszczeniem nieogrzewanym, na stropie rozkłada się izolację przeciwwilgociową, np. z folii paroizolacyjnej.
Izolację termiczną układa się między legarami. Od góry warto okleić je taśmą filcową, która tłumi dźwięki uderzeniowe. Posadzką mogą być deski lub dowolny materiał, mocowany na przytwierdzonych do legarów płytach drewnopochodnych.
Na stropach żelbetowych legary układa się na płycie stropowej i poziomuje drewnianymi klinami. (fot. J. Werner)
Czy podłoga może grzać?
Tak, ogrzewanie podłogowe to najbardziej rozpowszechniony rodzaj ogrzewania płaszczyznowego. Elementem grzejnym jest tu właśnie podłoga, w innych wariantach mogą być nim ściany czy sufit.
W praktyce, ogrzewanie podłogowe występuje w dwóch odmianach: jako wodne lub elektryczne. W pierwszej, w betonowej wylewce zatapia się pętle rur z tworzywa lub miedzi. Woda, podgrzana przez kocioł albo pompę ciepła, płynąc przez nie, przekazuje ciepło do jastrychu, który ogrzewa pomieszczenie. W wariancie elektrycznym zamiast rur z wodą mamy pętle przewodów oporowych, które nagrzewają się wskutek przepływu prądu. Pod względem wykonawczym i eksploatacyjnym te instalacje są różne, jednak efekt ich pracy jest taki sam - podłoga delikatnie grzeje.
Trzeba jednak pamiętać, że przy planowaniu posadzki są spore ograniczenia - dobierane materiały muszą mieć przynajmniej dobre przewodnictwo cieplne. Najlepsze będą więc płytki ceramiczne i kamienne, na rynku są też panele drewniane i wykładziny do montażu na ogrzewanej podłodze, ale o tradycyjnym parkiecie czy grubych dywanach lepiej zapomnieć.
Wodne ogrzewanie podłogowe tworzą pętle rur, zatapiane w betonowej wylewce. (fot. Uponor)
Jaka wylewka pod podłogówkę?
Wylewka może być tradycyjna, czyli cementowa lub anhydrytowa. Ta druga ma kilka cech, które sprawiają, że jest świetnym uzupełnieniem wodnego ogrzewania podłogowego.
Wylewka anhydrytowa to płynna masa wytwarzana na bazie spoiwa anhydrytowego, czyli odwodnionego gipsu. Łatwo ją równomiernie rozprowadzić i wypoziomować. Płynna masa dokładniej otula rury i lepiej wypełnia przestrzeń między nimi, co ułatwia przekazywanie ciepła. Za połączeniem anhydrytu z podłogówką przemawia też jego dobre przewodnictwo cieplne - nagrzewa się szybciej. Różnice nie są jednak duże, ponadto dostępne są tzw. płynne jastrychy cementowe, o zbliżonej konsystencji. Ponieważ zaprawa anhydrytow wiąże bezskurczowo, nie ma potrzeby stosowania zbrojenia.
Jastrych anhydrytowy jest jednak wrażliwy na długo utrzymującą się wilgoć i działanie wody. W pomieszczeniach mokrych (łazienkach, kuchniach) można go stosować pod warunkiem wykonania izolacji przeciwwilgociowej, np. folii w płynie. Trzeba go też szlifować. Na powierzchni tworzy się bowiem warstwa mleczka, która uniemożliwia solidne przyklejenie okładziny podłogowej.
Wylewka anhydrytowa jest płynna (fot. Cemex), wylewka cementowa z miksokreta ma konsystencję półsuchą (fot. A. Papliński).
Jaka wylewka jest najpopularniejsza?
Tradycyjna wylewka cementowa to najczęściej stosowany podkład podłogowy. Jest uniwersalna i tańsza od anhydrytowej. Stosuje się je we wszystkich wnętrzach (także wilgotnych) oraz na zewnątrz. Ma wyższą odporność na ścieranie, więc lepiej sprawdza się w pomieszczeniach gospodarczych.
Ale musi być grubsza - minimum to 5 cm. Wymaga zbrojenia, dylatacji pośrednich, zacierania, wygładzania - jej wykonanie jest bardziej czaso- i pracochłonne.
Wykonanie wylewki cementowej, w porównaniu do anhydrytowej, jest bardziej pracochłonne. (fot. A. Papliński)
Jakie płytki na podłogę?
W kuchniach, łazienkach, korytarzach, ostatnio także w salonach, układa się płytki ceramiczne, czyli terakotę i gres. Na posadzki nie nadaje się glazura, przeznaczona na ściany. Trwałe, odporne na zarysowania i wodę płytki sprawdzą się w domach z psem i na ogrzewaniu podłogowym. Przy ich wyborze należy zwrócić uwagę na klasę ścieralności i antypoślizgowość. Gres jest twardszy, mniej nasiąkliwy, mrozoodporny.
Najmodniejsze są płytki w dużym formacie. Popularne rozmiary to 30 × 60 i 60 × 60 cm, ale mamy też płytki XXL - 150 × 150, czy nawet 150 × 300 cm. Wielkoformatowe okładziny często imitują beton, albo kamień, zwykle marmur. Są grube (8-10 mm) i ciężkie. Niektóre udają drewniane deski i występują w ich rozmiarach. Na podłogach pojawiają się też heksagony, czyli płytki w kształcie sześciokąta, zwykle w mniejszym formacie. Często stanowią atrakcyjny akcent - są układne np. tylko przy kuchennych szafkach, a dalej posadzka jest z innego materiału.
Wielkoformatowy gres to materiał chętnie wybierany na posadzki w łazienkach. (fot. Opoczno)
Jaka posadzka przez lata uchodziła za najbardziej luksusową?
Drewniany parkiet, który pasuje do większości wnętrz i tworzy przytulną atmosferę. Wyrabia się go z litego drewna, które może mieć różny wygląd, jednolitość barw oraz usłojenie.
Dzieli się je na trzy klasy:
I - bez sęków, jednolita barwa, równomierne, prostoliniowe usłojenie;
II - nieliczne i niewielkie sęki (średnicy do 6 mm), nieznaczne różnice barwy, słoje lekko zakrzywione, pofalowane;
III - dopuszczalne sęki o średnicy większej niż 6 mm, barwa i usłojenie elementów mogą się wyraźnie różnić.
Parkiet produkuje się z rodzimych gatunków drewna liściastego (dębu, jesionu, buku, brzozy, jawora), zdecydowanie rzadziej iglastego, a także z drzew egzotycznych (iroko, kempas, jatoba). Drewno krajowe przeważnie jest tańsze, za to gatunki egzotyczne są nie tylko odporne na ścieranie, ale przede wszystkim wyraźnie odporniejsze na wilgoć.
Klepki można układać w jodełkę, szachownicę, cegiełkę. Da się też tworzyć na podłodze skomplikowane wzory, łącząc ze sobą różne gatunki i kolory drewna. Deszczułki łączone na wpust i pióro przykleja się do podłoża klejem. Następnie posadzka jest cyklinowana, a po uzupełnieniu szpachlą drobnych ubytków i przeszlifowaniu - lakierowana, woskowana lub zabezpieczana olejem.
Posadzka z drewna najczęściej jest dębowa. (fot. Kaczkan)
Tradycyjny parkiet można wielokrotnie odnawiać. (fot. J. Werner)
Co to jest deska warstwowa?
To odpowiedź producentów posadzek drewnianych na wyzwanie, jakim stały się dla nich panele laminowane. Ma ich zalety, których pozbawiony jest klasyczny parkiet. Można ją zatem układać na klik, bez użycia kleju i nie trzeba wykańczać. Może być tańsza od litego drewna, bo ma warstwową budowę - drogi materiał stanowi tylko wierzchnią warstwę, pozostałe są z miękkiego drewna tańszych gatunków.
Wierzchnią warstwę tej deski, o grubości kilku milimetrów (2-4), wykonuje się z twardego, szlachetnego drewna (najczęściej z drzew liściastych), kilkakrotnie fabrycznie lakieruje lub pokrywa olejem, ewentualnie woskiem. Rdzeń (o grubości ok. 8 mm) stanowią deszczułki z miękkiego drewna drzew iglastych (przeważnie sosny), ułożone prostopadle do górnej warstwy. Deszczułki może zastąpić twarda płyta drewnopochodna. Od spodu daje się drewno iglaste o układzie słojów takim, jak w warstwie wierzchniej, albo mocną sklejkę. Dzięki prostopadłym warstwom panele reagują na zmiany wilgotności i temperatury kilkakrotnie słabiej niż lite drewno. Jeśli górna warstwa jest grubsza, podłogę można odnawiać jak zwykły parkiet (choć tylko 2-3 razy).
Wspólną cechą paneli drewnianych i laminowanych są dość duże wymiary: szerokość od około 10 do 30 cm, długość od kilkudziesięciu cm do nawet 4 m.
Tak zbudowane są deski warstwowe (a) i panele laminowane (b).
Jak zbudowane są panele laminowane?
Ich budowa również jest warstwowa. Patrząc od góry, panel laminowany ma dekoracyjny wierzch z tworzywa (laminatu) lub papieru, najczęściej imitującego drewno (choć równie dobrze może udawać np. kamień). Laminat pokrywa się żywicą melaminową, która zabezpiecza przed ścieraniem i działaniem wody. Warstwa środkowa, czyli rdzeń, jest przeważnie wykonana z twardej, drewnopochodnej płyty HDF, rzadziej MDF. To płyty pilśniowe produkowane z włókien drzewnych, klejonych w wysokiej temperaturze i pod ciśnieniem. Od wytrzymałości tej warstwy zależy odporność panelu na uderzenia i wgniecenia. Na dole znajduje się spód z laminatu, albo z kilku warstw wzmocnionego papieru. Spodnia warstwa z laminatu zapewnia większą stabilność wyrobu.
Taka posadzka dobrze imituje drewnianą, a jest od niej wyraźnie tańsza. Układa się ją szybko i łatwo - nie ma potrzeby zatrudniania fachowców, większość inwestorów poradzi sobie z tym zadaniem. Jest gotowa do użycia zaraz po ułożeniu - niczego nie trzeba cyklinować, lakierować, czy wykańczać w jakikolwiek inny sposób.
Janusz Werner Na zdjęciu otwierającym: Deska warstwowa ułożona we wzór o nazwie jodła francuska. (fot. Barlinek)
FAQ Pytania i odpowiedzi
Czym różni się podłoga od posadzki?
Posadzka to wierzchnia warstwa podłogi, natomiast podłoga składa się również z innych warstw, takich jak konstrukcja i izolacje.
Jakie są warstwy współczesnej podłogi na gruncie?
Składa się z podsypki, chudziaka, izolacji przeciwwilgociowej, ocieplenia, folii budowlanej, jastrychu oraz posadzki.
Jakie są warstwy podłogi na stropie?
Zawiera izolację akustyczną, folię polietylenową, jastrych i posadzkę, tworząc tzw. podłogę pływającą.
Czy podłoga może pełnić funkcję grzewczą?
Tak, podłoga może być elementem ogrzewania płaszczyznowego, zarówno wodnego, jak i elektrycznego.
Jakie materiały najlepiej nadają się na posadzkę z ogrzewaniem podłogowym?
Najlepsze są materiały o dobrym przewodnictwie cieplnym, takie jak płytki ceramiczne i kamienne.
Dziennikarz z przeszło 25-letnim doświadczeniem w mediach drukowanych i elektronicznych. W Budujemy Dom od blisko dekady. Na budowach bywa tak często, jak w redakcji. Autor tekstów poradnikowych i publicystycznych, także porad prawnych. Nadąża za zmianami w największych programach pomocowych dla inwestorów indywidualnych: w Czystym Powietrzu, Moim Prądzie, Mojej Wodzie...
Skomentuj
