Mury ociepla się jedną z dwóch metod: lekką mokrą lub lekką suchą. Podpowiadamy, czym się one charakteryzują i który materiał izolacyjny jest odpowiedni dla każdej z nich.
W metodzie lekkiej mokrej (ETICS, dawniej BSO) warstwę izolacji termicznej ze styropianu lub wełny przykleja się do ścian i pokrywa np. tynkiem cienkowarstwowym. Ciężar ocieplenia wraz z tynkiem wynosi 10-30 kg/m2, stąd lekka w nazwie. Mokra, bo do rozrabiania kleju i tynku potrzebna jest woda.
Ściana ocieplona tym sposobem ma dobre parametry termiczne. Niestety, technologia ma też wady - można ją realizować wyłącznie przy sprzyjającej pogodzie (bez deszczu, silnego wiatru, intensywnego słońca, przy temperaturze 5-25°C) i jest wrażliwa na błędy wykonawców. Te mogą ujawnić się nawet po kilku latach, a ich usunięcie jest kłopotliwe i kosztowne.
W metodzie lekkiej suchej, podtrzymujący ocieplenie i warstwę elewacyjną ruszt mocuje się mechanicznie, przy użyciu gwoździ, śrub, kołków - bez klejów i zapraw. Izolację termiczną (zwykle wełnę) układa się między listwami rusztu, do którego przytwierdza się również elewację. Metoda jest prosta i nie wymaga doświadczenia. W ten sposób da się ocieplić wszelkie ściany: stare, nowe, murowane, drewniane, przy każdej pogodzie (pod warunkiem zabezpieczenia wełny przed deszczem). Elewację może stanowić drewniana oblicówka, siding winylowy, okładzina z włókno-cementu, blacha.
Optymalna grubość warstwy izolacyjnej to 15-20 cm. Wtedy zauważalnie oszczędzimy na kosztach ogrzewania, a pieniądze wydane na termomodernizację zwrócą się w perspektywie kilku-kilkunastu lat. Przy grubszym ociepleniu przybywa problemów wykonawczych, a oszczędności na ogrzewaniu rosną minimalnie.
Ściany, na których zostanie ułożony styropian (typu fasada) mają być równe, czyste i suche. Jeżeli są otynkowane, stare wyprawy opukuje się, aby sprawdzić, czy się nie odspoiły. Można też wykonać próbę przyczepności, przyklejając w kilku miejscach kawałki styropianu (10 × 10 cm). Jeśli po trzech dniach uda się je oderwać wraz z fragmentami tynku - trzeba go skuć. Mocowanie izolacji zaczyna się od dołu ściany. Na początku przytwierdza się listwę startową z aluminium lub ocynkowanej stali. Jej szerokość powinna być równa grubości ocieplenia.
Zaprawę klejącą nanosi się na płyty, nie na podłoże! Obowiązuje metoda obwodowo-punktowa - przy krawędzi płyty idzie pas kleju o szerokości 5 cm, na środku placki o średnicy 8 cm. Klej ma pokrywać 40% jej powierzchni. Stosuje się też nakładanie kleju pacą zębatą na całą powierzchnię płyt.
Mocowane płyty dociska się długą pacą i układa rzędami, od dołu do góry. Ich połączenia w kolejnych rzędach powinny być przesunięte względem siebie. Brzegi styropianu nie mogą wypadać na przedłużeniu krawędzi okien i drzwi. W narożach budynku płyty mają być przewiązane (ułożone na przemian). Ubytki i szpary uzupełnia się klinami ze styropianu albo pianką poliuretanową.
Na nowych ścianach kołkowanie styropianu nie jest konieczne (na pierwszej kondygnacji). Na starych - tak. Przyjmuje się, że na 1 m2 ocieplenia potrzeba 4-8 kołków. Mocuje się je najwcześniej dwa dni po przyklejeniu płyt. Kołki muszą być zakotwione w murze na głębokość 5 cm (jeśli jest z betonu, pełnej cegły ceramicznej lub silikatowej) lub na 8-9 cm (w murach z cegły dziurawki, kratówki, pustaków, betonu komórkowego).
Po trzech dniach od przyklejenia styropianu, powierzchnię płyt wyrównuje się gruboziarnistym papierem ściernym. Naroża domu wzmacniają profile z tworzywa lub aluminium. Listwy krawędziowe stosuje się też przy ościeżach. W narożniki okien dodatkowo wkleja się skośnie pasy siatki zbrojącej, co zapobiega pękaniu tynku.
Na wyrównane płyty, pacą zębatą nanosi się 2-3 mm warstwę zaprawy klejącej, w którą wtapiana jest siatka z włókna szklanego. Zabezpiecza ona izolację przed uszkodzeniami mechanicznymi i wzmacnia podłoże tynku. Siatkę układa się z 10 cm zakładem, nigdy bezpośrednio na styropian. Na nią nanosi się kolejną warstwę zaprawy (1 mm).
Dwa-trzy dni później powierzchnię można zagruntować, najlepiej preparatem z barwnikiem w kolorze tynku. Następnie nakłada się na nią tynk cienkowarstwowy, który chroni termoizolację i zdobi dom.
Ocieplenie i elewacja powinny zostać wykonane systemowo, czyli z użyciem produktów (klejów, zapraw, gruntów, tynków itp.) określonego systemu, więc zazwyczaj od jednego wytwórcy. Produkty różnych firm mogą się bowiem ze sobą źle łączyć. I nie ma co liczyć na gwarancję. Jeśli umówiliśmy się z wykonawcą na konkretną stawkę za robociznę i materiał, przypilnujmy, żeby kupił produkty jednego systemu, a nie najtańsze od różnych wytwórców.
Wykorzystujemy półtwarde (lub twarde) płyty wełny mineralnej, których w tej metodzie nie trzeba kotwić.
Ruszt konstrukcyjny wykonuje się z dobrze wysuszonych i zaimpregnowanych listew sosnowych bądź świerkowych o szerokości 4-5 cm. Ewentualnie z metalu - aluminium lub stali. Listwy umieszcza się w rozstawie, który umożliwia układanie wełny na lekki wcisk, bez przycinania i sztukowania. Jeśli wełna ma szerokość 50 cm, odstęp między krawędziami łat powinien wynosić 49 cm.
Ocieplenie najlepiej mocować w dwóch prostopadłych warstwach tak, aby łączenia płyt w kolejnych rzędach i warstwach się nie pokrywały. Na termoizolacji mocuje się paroprzepuszczalną folię wiatrochronną (z 5-10 cm zapasem), co zapobiega jej zawilgoceniu i pyleniu. Zakłady folii uszczelnia się taśmą samoprzylepną.
Do drewnianego rusztu, na wiatroizolacji, w rozstawie 50-60 cm, przytwierdza się listwy o grubości 2-3 cm. Do nich zostanie zamocowana elewacja. Między nią a wiatroizolacją powstaje szczelina wentylacyjna, która umożliwia osuszanie ocieplenia i wewnętrznej strony okładziny elewacyjnej. Wlot i wylot szczeliny zasłania się metalową siatką, chroniącą przed gryzoniami.
Elewację robi się z sidingu winylowego, desek, włókno-cementu. Siding jest tani i dobrze sprawdza się jako materiał fasadowy, ale w Polsce nie zdobył większej popularności. Deski lepiej wpisują się w nasz krajobraz, niestety, co kilka lat trzeba je konserwować.
Ocieplenie ścian zewnętrznych powinno być ciągłe, co oznacza, że zaizolowane muszą zostać również ściany fundamentowe. Stosuje się do tego celu materiały odporne na ściskanie i wilgoć. Może to być twardy styropian o obniżonej nasiąkliwości albo polistyren ekstrudowany XPS. Zasypywaną ziemią termoizolację zabezpiecza folia kubełkowa. Powyżej poziomu gruntu postępuje się tak, jak przy ocieplaniu ściany metodą lekką mokrą, z tym że zamiast tynku układa się np. płytki klinkierowe.
Janusz Werner
fot. otwierające: Styropmin, Isover
2
