Ceramika poryzowana powoli wypiera na budowach tę tradycyjną. Skąd popularność tego materiału i jakie są tajniki wznoszenia z niego ścian - o tym w poniższym artykule.
Ceramika to jeden z najpopularniejszych materiałów budowlanych. Z wypalanej gliny powstają przede wszystkim cegły i dachówki. Wiele zabytków architektury, wzniesionych z ich użyciem przed wiekami, zachwyca do dziś, co świadczy o wyjątkowej trwałości ceramiki.
Materiał ten jest bardzo prosty w produkcji - wykorzystuje się w niej same naturalne składniki: oprócz gliny tylko wodę i piasek. Ceramika akumuluje duże ilości ciepła i stopniowo je uwalnia, co jest korzystne zarówno zimą, jak i latem. Ma dobre własności akustyczne. Duże znaczenie ma też to, że jest materiałem niepalnym.
Mimo że ceramika ma tak wiele zalet, wciąż trwają prace nad jej unowocześnianiem. W przypadku materiałów pokryciowych zmiany dotyczą przede wszystkim zastosowanych na ceramice powłok, dzięki którym dachówki są jeszcze mniej nasiąkliwe, odporne na porosty i zabrudzenia, a na ich powierzchni nie widać niewielkich uszkodzeń i zarysowań.
Przy produkcji materiałów ściennych najważniejszym wyzwaniem jest to, by jak najlepiej chroniły wnętrza przed ucieczką ciepła. To kwestia nie tylko komfortu - w ostatnich latach wyraźnie zaostrzyły się przepisy dotyczące termoizolacyjności cieplnej budynków. Obecnie współczynnik przenikania ciepła U ścian zewnętrznych nie może w naszym kraju przekraczać 0,2 (W/m²·K). Podobne tendencje są w całej Europie.
Dość dawno do obrotu weszły elementy drążone, np. cegły dziurawki i kratówki, wyróżniające się lepszą od zwykłych (pełnych) izolacyjnością cieplną. Ceramika poryzowana jest materiałem znacznie nowocześniejszym. W wytwórniach bloczków ściennych do gliny zaczęto dodawać mączkę drzewną i trociny, które podczas wypalania w temperaturze 900-1000°C ulegają spaleniu. Dzięki temu w bloczkach ceramicznych pojawiają się wypełnione powietrzem pory (stąd nazwa produktów), które znacząco podnoszą ich parametry cieplne. Niektóre produkty poryzowane mają współczynnik lambda (λ) poniżej 0,2 W/(m·K), podczas gdy lambda zwykłej cegły to nawet 0,7-0,8. W sprzedaży są też specjalne pustaki z wkładkami z wełny mineralnej lub styropianu, które są jeszcze cieplejsze od zwykłych.
Pory w elementach budowlanych wpływają dodatkowo na zmniejszenie ciężaru pustaków. Wykonana z nich ściana o grubości 25 cm waży ok. 200 kg/m², czyli 2 lub 3 razy mniej niż taka sama z pełnej cegły, a także silikatów i zwykłego betonu.
Niewielka waga elementów bardzo ułatwia murowanie. Prace można prowadzić szybciej również dzięki temu, że nowoczesne pustaki są znacznie większe niż cegły i mają boczne zamki, czyli pióro-wpust. Taki sposób produkcji w żaden sposób nie wpływa na wytrzymałość wyrobów. Z powodzeniem wykorzystywane są one nie tylko do budowy domów jednorodzinnych, ale również do wznoszenia wielokondygnacyjnych konstrukcji.
Uwaga! Z pustaków ceramicznych można budować ściany zewnętrzne i wewnętrzne, zarówno nośne, jak i działowe. Nie zaleca się jednak wznoszenia z nich ścian piwnic i innych narażonych na zawilgocenie, ponieważ woda może dostać się do szczelin stanowiących drążenie pustaków, co może skutkować zagrzybieniem i zniszczeniami.
Choć ceramika poryzowana charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami cieplnymi, wykonanie z niej przegrody jednowarstwowej spełniającej obecne normy dotyczące termoizolacyjności nie jest łatwe. Gwarantuje to dopiero zastosowanie dość grubych pustaków, o szerokości przynajmniej 38 cm, i to takich ze wspomnianą wkładką z wełny mineralnej. Niestety, są one kilkukrotnie droższe od zwykłych. Wykonany z nich mur będzie miał współczynnik U dokładnie 0,2, a z 4-cm warstwą tynku termoizolacyjnego - 0,19. Aby oszczędności na rachunkach za ogrzewanie były większe, można użyć jeszcze grubszych elementów z izolacją w środku, o szerokości 44 cm. Wzniesiona z nich ściana, pokryta tynkiem termicznym, będzie miała U=0,16 W/(m²·K), a więc znacznie lepszy niż wymagają przepisy.
Ściany jednowarstwowe wykonuje się bardzo szybko - metr kwadratowy składa się jedynie z 16 pustaków i zaledwie 4 poziomych spoin. Prace wymagają jednak dużej staranności, bo ewentualnie nieszczelności nie będą przecież zasłonięte warstwą ociepleniową. Ponadto w takiej technologii - niezależnie od rodzaju użytych materiałów ściennych - łatwo o mostki termiczne. Zwłaszcza w miejscach, gdzie ze względów konstrukcyjnych elementy murowe trzeba zastąpić betonem, który jest znacznie gorszym izolatorem. Dlatego zaleca się skorzystanie z rozwiązań systemowych - specjalnych prefabrykowanych nadproży, docieplonych kształtek itp. (więcej o budowie w systemie poniżej).
W związku z powyższym znacznie większą popularnością cieszą się w naszym kraju ściany dwuwarstwowe. Mur może być w nich węższy, a co najważniejsze, nie ma problemu z mostkami termicznymi, ponieważ na całej przegrodzie zachowana jest ciągłość izolacji.
Używając standardowych pustaków z ceramiki poryzowanej o grubości 25 cm i ocieplając mur 15-cm warstwą styropianu lub wełny uzyskamy przegrodę o U=0,19 W/(m²·K) lub niższym. Taka technologia jest bardzo dobrze znana ekipom wykonawczym, więc ryzyko błędów jest mniejsze. Co prawda prace trwają dłużej niż przy wznoszeniu ścian jednowarstwowych, ale ze względu na finanse, dla wielu budujących domy dużą zaletą jest możliwość etapowania inwestycji - wykonania ścian (i dachu) w jednym sezonie, a ocieplenia w kolejnym.
Mankamentem ścian dwuwarstwowych jest to, że elewacja narażona jest na uszkodzenia mechaniczne i trudniej na niej zamocować cięższe przedmioty, np. markizę.
Pierwszą warstwę pustaków układa się na tradycyjnej zaprawie cementowo-wapiennej. To ważny moment, w którym elementy trzeba bardzo dobrze wypoziomować. Później może być za późno na korekty. Łatwiej o nie, gdy kolejne warstwy również będą murowane na tego typu zaprawę. Jej dość duża grubość - ok. 1 cm - pozwala bowiem kompensować niewielkie błędy.
Aby osiągnąć lepsze parametry cieplne, zaleca się murować przy użyciu zaprawy cienkowarstwowej albo kleju poliuretanowego w postaci pianki. Są one dostępne w lekkich puszkach, a precyzyjne nakładanie (warstwa ma nie więcej niż 2 mm) ułatwia specjalny aplikator. Spoiwo nakłada się zazwyczaj wyłącznie na warstwy poziome - pionowe zastępują wspomniane połączenia typu pióro-wpust. Murowanie na sucho gwarantuje, że ściana będzie jednolita, wolna od liniowych mostków termicznych.
Aby mur był stabilny, konieczne jest prawidłowe przesunięcie spoin pomiędzy pustakami w każdej kolejnej warstwie. Idealne rozwiązanie to przesunięcie elementu o połowę długości.
Elementy ceramiczne cechuje dobra wytrzymałość, ale przy wierceniu w nich, np. podczas montowania stolarki, trzeba uważać, aby nie połamać cienkich wewnętrznych ścianek pustaków. Nie można więc wiercić w nich z funkcją udaru, a do mocowania należy używać wyłącznie kołków rozporowych przeznaczonych do montażu w pustakach albo kotew chemicznych.
Coraz więcej osób decyduje się na stosowanie rozwiązań systemowych, czyli różnych pasujących do siebie elementów pochodzących od jednego producenta. Jakie to daje możliwości w przypadku ceramiki poryzowanej?
Ostatni punkt ma duże znaczenie, bo nie da się ukryć, że elementy systemowe nie są tanie. Ich użycie pozwala jednak znacznie przyspieszyć prace budowlane. W dobie rosnących kosztów robocizny warto więc skalkulować opłacalność takiej inwestycji.
Redaktor: Norbert Skupiński
Na zdjęciu otwierającym: Duży rozmiar i niewielka waga pustaków ułatwiają szybkie murowanie ścian. (fot. Wienerberger)
Skomentuj
