Pustaki ceramiczne poryzowane: jak budować energooszczędne ściany i dlaczego warto je wybrać?

Zacząć trzeba od ustalenia, jakie cechy powinien mieć dobry materiał murowy do budowy domu. Po pierwsze, musi być wytrzymały, bo wykonana z niego ściana nośna jest elementem konstrukcyjnym budynku i ma bezpiecznie przenieść na fundament występujące w nim obciążenia. Po drugie, i dziś jest to parametr chyba najistotniejszy, ściana ma chronić (czyli izolować) od zimna oraz od upału. Jak solidna powinna być ta ochrona, stanowią przepisy prawa. Zgodnie z nim, współczynnik przenikania ciepła U, opisujący jak intensywnie ucieka ono przez przegrodę, nie może być dla ściany zewnętrznej wyższy niż 0,20 W/(m2·K). To wymogi nie do spełnienia w przypadku najstarszych materiałów budowlanych, stosowanych w technologiach murowanych. Dość powiedzieć, że ściana z pełnej cegły, żeby osiągnąć współczynnik U na takim poziomie, musiałby mieć 4 m grubości!

Po trzecie, ściany zewnętrzne mają ograniczać przenikanie hałasu. Ten parametr nie jest może zbyt istotny w domu na odludziu, ale obok trasy szybkiego ruchu czy linii kolejowej nabiera znaczenia. Ostatnim zadaniem przegród zewnętrznych jest zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego. Należy zauważyć, że każdy z dopuszczonych do obrotu materiałów murowych jest wystarczająco dobry i sprawdzi się przy budowie domu jednorodzinnego.

Jakie zalety mają pustaki ceramiczne?

Pełną, wytwarzaną z gliny cegłę, ludzkość zna już od tysięcy lat - najstarsze wypalane cegły pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e. Dziś wypala się je w temperaturze powyżej 1000°C. Dzięki temu miękki i plastyczny materiał staje się twardy, wytrzymały na ściskanie, mało nasiąkliwy i mrozoodporny. Cegły są poza tym dość ciężkie i - o czym już wspomnieliśmy - bardzo słabo izolują termicznie. Z tego względu wykorzystuje się je co najwyżej wewnątrz budynku, do wznoszenia ścianek działowych czy kominów.

Żeby poprawić izolacyjność cieplną ceramiki, zaczęto stosować elementy drążone, np. cegły dziurawki i kratówki. Ponieważ elementy drążone są lżejsze, można było ruszyć z produkcją wyraźnie większych pustaków (np. MAX, U), z których po prostu buduje się szybciej. Pustaki ceramiczne są dość wytrzymałe (choć kruche), paroprzepuszczalne, akumulują ciepło, dobrze tłumią dźwięki.

Do czego wykorzystuje się pustaki ceramiczne?

Pustaki ceramiczne stosuje się do budowy warstw nośnych w ścianach dwu- i trójwarstwowych. Taka warstwa ma zazwyczaj do 25 cm grubości i ciepłochronność (O) na poziomie około 0,4 W/(m·K).

Czym różni się ceramika poryzowana od tradycyjnej?

Żeby jeszcze bardziej poprawić właściwości cieplne ceramiki wymyślono jej odmianę poryzowaną. Glinę, używaną do jej produkcji, miesza się z mączką drzewną lub trocinami, które w rozgrzanym piecu spalają się, a w wyrobie pozostają po nich puste przestrzenie - pory. Dzięki temu pustaki poryzowane mają mniejszą gęstość i kilkakrotnie lepszą izolacyjność cieplną. Po zmianie układu szczelin, znanego z tradycyjnych pustaków (wzrosła ich liczba, zmienił się kształt i łączne pole przekroju), izolacyjność ceramiki poryzowanej jest tak dobra, że można z niej wznosić nawet jednowarstwowe ściany zewnętrzne, dorównujące ciepłochronnością warstwowym murom z ociepleniem. Paroprzepuszczalność i akumulacyjność cieplna ceramiki poryzowanej i tradycyjnej są zbliżone. Oczywiście, jeśli uwzględnimy mniejszą masę 1 m2 ściany wzniesionej z tej pierwszej. Nowoczesna ceramika poryzowana ustępuje pustakom z ceramiki starego typu, gdy chodzi o wytrzymałość i zdolność do tłumienia dźwięków. Ale i tak wypiera go z rynku.

Zdecydowana większość polskiego rynku materiaïów murowych należy do dwóch grup produktów: pustaków ceramicznych i bloczków z betonu komórkowego, fot. J. Werner

5 kluczowych zalet ceramiki poryzowanej w budowie energooszczędnych ścian

• Dobra izolacyjność cieplna.
• Wysoka wytrzymałość na ściskanie.
• Odporność na ogień.
• Akumulacyjność cieplna.
• Odproność na pleśń i grzyby.
  
  

Jakie pustaki ceramiczne wybrać do ścian zewnętrznych?

Pustaki poryzowane wykorzystywane do budowy ścian jednowarstwowych mają grubość 44 cm, ścian warstwowych przeważnie 25 cm. Pustaki z ceramiki poryzowanej dostępne są w różnych wielkościach. Najpopularniejsze są oznaczone symbolem P+W 25 i mają wymiary 32,5 x 25 x 23,5 cm. Na 1 m2 muru potrzeba ich w zależności od grubości ściany, rozmiarów pustaka, producenta od 8 do 16 sztuk. Każdy pustak waży kilkanaście kilogramów.

Jakie ściany z pustaków ceramicznych budować, by zapewnić energooszczędność?

Tradycyjne materiały budowlane (np. pustaki z ceramiki starego typu) są dostatecznie wytrzymałe, lecz nie gwarantują wymaganej przez przepisy ciepłochronności. Dlatego wykonany z nich mur obkłada się termoizolacją ze styropianu lub wełny mineralnej. Staje się on wówczas ścianą dwuwarstwową, która jest jednocześnie wystarczająco mocna i ciepła. 

Z drugiej strony, producenci materiałów ściennych wciąż je udoskonalają - tak właśnie powstała ceramika poryzowana czy beton komórkowy. Poryzowany pustak, wytwarzany z tego samego surowca co pełna cegła, zapewnia wymaganą przez przepisy ciepłochronność już przy grubości 44 cm. Co oznacza, że można z niego budować ściany jednowarstwowe.

Prawidłowe przewiązanie warstw muru - pustaki ceramiczne w kolejnej warstwie przesunięte o połowę dïugości, fot. J. WERNER

Jeszcze lepszym materiałem na ściany jednowarstwowe jest ceramiczny pustak z wkładkami z wełny mineralnej - stosując produkt o grubości 42,5 cm osiągamy współczynnik przenikania ciepła U na poziomie 0,17 W/(m2·K).

Inwestor ma zatem wybór - może postawić ścianę jedno-, dwu- lub trójwarstwową. W jednowarstwowej jeden materiał odpowiada za wytrzymałość i izolacyjność. Dlatego stawia się je wyłącznie z materiałów najcieplejszych. Za to szybciej. Obeznana z technologią ekipa powinna jednak pracować bardzo starannie, bo budynku nie otuli żadna dodatkowa izolacja. Problemem mogą być mostki termiczne, które powstają tam, gdzie materiał ścienny jest zastępowany betonem (w nadprożach, wieńcu stropowym). Unika się ich, stosując elementy systemowe, np. docieplane kształtki wieńcowe, prefabrykowane nadproża.

Ściany dwuwarstwowe są w Polsce najpopularniejsze. Jak już napisaliśmy, tworzy je mur i przymocowane do niego od zewnątrz ocieplenie. Warstwa nośna jest cieńsza niż w ścianie jednowarstwowej, zaś ocieplenie szczelnie otula budynek. Budulec na warstwę nośną można dobrać dowolnie, bo za przenikalność cieplną przegrody i tak odpowiada głównie termoizolacja. Ten sposób wznoszenia murów wybacza najwięcej błędów wykonawczych.

Ściana trójwarstwowa składa się z warstwy konstrukcyjnej, ocieplenia i ścianki elewacyjnej. Takie rozwiązanie zapewnia wysoką ciepłochronność i komfort akustyczny. Warstwę nośną wykonuje się z dowolnego materiału, elewację z cegły klinkierowej lub silikatowej. To jednak wariant drogi i najtrudniejszy wykonawczo.

Ściana trójwarstwowa z ceramiki poryzowanej, z ociepleniem z wełny i ścianką osłonową z cegły klinkierowej, fot. WIENERBERGER

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Silka vs Ytong: znajdź różnice Zaprawa do Ytonga: klucz do energooszczędnego domu Ile puszek kleju na ścianę z Porothermu? Dowiedz się, jak...

Dowiedz się więcej

• Jak murować z bloczków i pustaków keramzytobetonowych?
• Które stropy są najsztywniejsze i najmniej się uginają?
• Jak obliczyć ilość pustaków na dom?
• Jak budować ściany z elementów keramzytobetonowych?
• Profesjonalny system renowacyjny do usuwania wilgoci i pleśni z Twojego domu
• 10 rzeczy, które musisz wiedzieć o stropach
• Wapno hydratyzowane - uniwersalny materiał wiążący w budownictwie
• Cichy dom - izolacja akustyczna stropów
• Z czego wybudować zdrowy dom w krótkim czasie i bez wilgoci technologicznej?
• Stropy filigranowe - czy warto wykonać z nich strop?

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jak prawidłowo murować ściany z pustaków ceramicznych

W przegrodach warstwowych pustaki z ceramiki można łączyć zaprawą cementowo-wapienną na grube spoiny (ok. 1 cm). Ich boczne ścianki są zwykle ukształtowane na pióro i wpust, więc muruje się je bez wypełniania spoin pionowych. Te wypełnia się tylko w narożach ścian i tam, gdzie wmurowuje się pustaki docięte.

Murowanie na tradycyjną zaprawę pozwala zniwelować drobne niedokładności wymiarowe pustaków ceramicznych. Są one wytwarzane w procesie, którego częścią jest suszenie i wypalanie, więc odchyłki wynoszą do kilku milimetrów. Przy tradycyjnej zaprawie łatwiej też skorygować błędy w niedokładnym wypoziomowaniu kolejnych warstw muru.

W jednowarstwowych ścianach grube spoiny tworzyłyby mostki cieplne, więc trzeba zastosować klejową zaprawę cienkowarstwową. Ta powinna mieć grubość 2-3 mm, czyli mniej, niż wynosi dopuszczalne odchylenie wymiarów pustaka ceramicznego. Zatem pustaki należy szlifować, co jest dość uciążliwe.

Czy murowanie ścian z pustaków Porotherm na pianoklej to dobry wybór?

Dlatego coraz popularniejszy jest nowy sposób łączenia ceramiki. Wyszlifowane w fabryce pustaki ceramiczne są murowane na piankę (klej poliuretanowy). Całkowicie pozbawiona wody piana jest aplikowana z puszki. Spoina pozioma ma w tej wersji tylko 1 mm grubości, boczne ścianki pustaków łączy się na pióro i wpust.

Niestety, szlifowanie powierzchni poziomych pustaków ceramicznych podnosi ich cenę. Ale takie murowanie pustaków na pianę ma dwie główne zalety:

• jest czyste (nie potrzeba wody, betoniarki),
• jest szybkie - sprawna ekipa stawia ściany w tej technologii dwa razy prędzej, niż tradycyjne.

Pierwszą warstwę pustaków ceramicznych zawsze jednak układa się na zaprawie tradycyjnej. Także przy murowaniu na pianę i klej. Trzeba ją idealnie wypoziomować, bo wyżej skorygowanie błędów jest trudne. Bardzo ważne jest też właściwe przewiązanie warstw muru, czyli przesunięcie pustaków w kolejnej warstwie najlepiej o połowę ich długości.

Pustaki ceramiczne poryzowane docina się np. ręczną piłą elektryczną (brzeszczotową). Buduje się z nich ściany zewnętrzne i wewnętrzne, nośne i działowe. Nie należy z nich wznosić ścian piwnic, narażonych na zawilgocenie, a tym bardziej bezpośrednie działanie wody.

Budowanie po nowemu – pustaki ceramiczne klejone pianą z puszki, fot. WIENERBERGER

Czy warto murować ściany z pustaków Porotherm na pianoklej?

Jeśli chcemy wybudować zdrowy dom w ekspresowym tempie, nawet w zimie, warto wybrać ceramikę poryzowaną na cienką spoinę, np. na pozbawiony wody pianoklej. Dlaczego? Z kilku powodów. Zimą nie można murować na mokre zaprawy ze względu na niskie temperatury. Bloczki zawierające sporą ilość wody plus mokra zaprawa to niemal murowane problemy z grzybami i pleśniami po zamieszkaniu. Dlatego cienkowarstwowe zaprawy na bazie poliuretanu, połączone z suchą, wypalaną ceramiką to idealne połącznie na ściany zewnętrzne.

Taka zaprawa jest dodawana do pustaków w odpowiedniej ilości i zawarta w cenie zakupu pustaków - wyjaśnia Mirosław Rzeszutko, Head of Product Management WIENERBERGER. Pustaki (w marce Porotherm wszystkie oznaczone „Dryfix”) są fabrycznie szlifowane z dokładnością +/-0,3 mm, by pianoklej przylegał idealnie. Zaprawa nie wymaga mieszania czy przygotowywania, co ułatwia pracę i pozwala dwukrotnie przyspieszyć proces budowy w stosunku do zaprawy zwykłej. Ściana wysycha błyskawicznie, będzie więc gotowa znacznie szybciej niż murowana na zaprawę mokrą, a już po 24 godzinach osiągnie pełną wytrzymałość. Dzięki temu, inwestor nie tylko skróci czas budowy, ale przede wszystkim oszczędzi energię - ściany domu wymurowanego w technologii mokrej mogą wysychać nawet do 4 lat, a więc pobierać zwiększoną ilość energii przez cały ten czas.

Lepsza ceramika poryzowana czy beton komórkowy?

Wybór materiałów murowych jest duży. Najczęściej stosowane są beton komórkowy i ceramika (tradycyjna i poryzowana). Co wybrać? Każdy ma zalety i spełnia wymagane parametry do budowy domu. Pod względem izolacyjności cieplnej, gazobeton wypada nieco lepiej - charakteryzuje się niższym współczynnikiem przenikania ciepła, co oznacza lepszą ochronę przed stratami energii.

Z kolei ceramika poryzowana zapewnia lepszą izolację akustyczną i jest mniej nasiąkliwa, co przekłada się na większą trwałość w warunkach podwyższonej wilgotności. Przewagą betonu komórkowego jest łatwość murowania i obróbki. Bloczki są lekkie, duże i można je precyzyjnie przycinać bez użycia specjalistycznych narzędzi, co skraca czas pracy i obniża koszty robocizny.