Spodobał mi się dom z elewacją z dachówki. Jak się ją wykonuje? Czy to trwałe rozwiązanie?
Układanie pokrycia dachowego na elewacji to zabieg stosowany coraz częściej w realizacjach domów nowoczesnych. Takie rozwiązanie pojawia się na ogół w projektach indywidualnych, przygotowywanych na zamówienie odważniejszych inwestorów.
Jednakowy materiał na dachu i ścianach wyróżnia budynek, może też sprawić, że jego bryła wyda się monolitem.
Nie wszystkie materiały pokryciowe sprawdzają się na ścianach, ale dachówka jak najbardziej. Poza nią również płaska blacha łączona na rąbek czy płytki z włókno-cementu.
Oczywiście, bo same dachówki to materiał wyjątkowo odporny na działanie czynników zewnętrznych. Co więcej, taka elewacja nie wymaga odnawiania, malowania itd. Raz na kilka lat można ją umyć.
Warto przypomnieć, że dachówki ceramiczne to jeden z najdłużej stosowanych i najpopularniejszych materiałów pokryciowych. Najstarsze odnalezione w Europie mają około 4 tys. lat. Cementowe (nazywane również betonowymi) to przy nich nowość - są wytwarzane od mniej więcej 150 lat, a upowszechniły się dopiero w drugiej połowie XX w.
I jedne, i drugie zaliczamy do pokryć ciężkich. Pokrycie z dachówki ceramicznej waży 35-75 kg/m2, z cementowej 40-55 kg/m2. Duża masa ma zalety - pokrycie lepiej izoluje akustycznie (w domu nie słychać uderzających o nie kropli deszczu), cięższe elementy są też odporniejsze na podrywanie przez wiatr. To, czy dachówka jest z ceramiki, czy z betonu, nie ma tu większego znaczenia.
Trzeba jednak przyznać, że na elewacjach układa się raczej dachówkę ceramiczną. Może wynika to z tego, że dla zamożniejszych inwestorów nieznaczna różnica w cenie między nią a cementową, nie ma znaczenia. A może z tego, że o ile dachówki ułożone na dachu, dla przeciętnego inwestora są nie do odróżnienia, o tyle na elewacji, którą możemy oglądać z bliska, po kilkunastu latach lepiej prezentować będzie się ceramiczna.
Na trwałość elewacji pokrytej dachówką wpływa również montaż i jakość elementów, którymi mocowane są dachówki, o czym piszemy dalej. Najpierw wyjaśnimy, jak ociepla się ściany, wykańczane w ten sposób.
Dachówkę i inne pokrycia dachowe (podobnie jak siding winylowy czy deski elewacyjne) układa się na ścianach dwuwarstwowych, ocieplonych metodą lekką suchą. W tej metodzie, izolację termiczną i okładzinę elewacyjną podtrzymuje ruszt, mocowany do ściany przy użyciu wkrętów i kołków rozporowych. Ocieplenie, przeważnie z półtwardych lub twardych płyt wełny mineralnej, rzadziej ze styropianu, układa się między listwami rusztu. Ten robi się z dobrze wysuszonych i zaimpregnowanych listew sosnowych albo świerkowych, o szerokości 4-5 cm. Można też zastosować ruszt metalowy - aluminiowy bądź stalowy. Listwy umieszcza się w rozstawie, który umożliwia układanie wełny na lekki wcisk, bez przycinania i sztukowania.
Dobrą praktyką jest mocowanie rusztu i ocieplenia w dwóch prostopadłych warstwach. Ich grubość powinna w sumie wynosić 15-25 cm. Jeżeli ocieplenie jest układane w ten sposób, należy to robić tak, żeby łączenia płyt się nie pokrywały. Na termoizolacji, aby zapobiec jej zawilgoceniu i pyleniu, układa się paroprzepuszczalną folię wiatrochronną (z 10 cm zapasem na połączeniach). Folię przyczepia się do listew zszywkami, a zakłady uszczelnia taśmą samoprzylepną.
Ta metoda ocieplania budynków jest dość prosta, nie wymaga wielkiego doświadczenia ani skomplikowanych narzędzi.
Montaż dachówek ceramicznych i cementowych na elewacji specjalnie się nie różni. Na dachu, oba rodzaje wykorzystuje się na połaciach o kącie nachylenia od 30 do 60°, choć producenci dopuszczają od 16 do 90°, czyli właśnie na elewacji. Dachówki układa się na ruszcie z łat przybijanych prostopadle do krokwi i równoległych do nich kontrłat. Te zapewniają wentylację dachu między dachówkami a warstwą wstępnego krycia. Kolejny rząd dachówek dociska ułożone wcześniej i zakrywa mocowania.
Spinkami dekarskimi, wkrętami lub gwoździami mocowane są zwykle elementy skrajne i okapowe, potem na połaci tylko co 5 czy 8, pozostałe zahacza się o łaty (każda dachówka ma na spodzie specjalne zaczepy). Kryjąc dachy o większym kącie nachylenia (np. mansardowe), wszystkie dachówki mocuje się do łat. Tak samo postępuje się w regionach, gdzie występują silne wiatry i przy mocowaniu dachówek na elewacji.
Tu też mamy ruszt, jak ten na dachu, tyle że montowany do ścian, nie do krokwi. Układ warstw nie różni się specjalnie od tego w dachu skośnym. Elewację z dachówek projektuje się jak każdą inną fasadę wentylowaną - uwzględniając ciężar własny pokrycia, konstrukcji i ocieplenia, parcie/ssanie wiatru oraz inne obciążenia.
Na ścianach najlepiej układać dachówki zakładkowe z zamkami górnymi i bocznymi. Zwykle producent podaje, czy konkretny model przeznaczony jest na dach, czy również na elewację.
Należy je układać dość luźno, żeby okładzina nie została uszkodzona w następstwie rozszerzalności termicznej.
Elementy mocujące dachówki do elewacji muszą być wykonane ze stali nierdzewnej, co zapewnia trwałość w długim okresie eksploatacji. Producenci mają w ofercie mocowania systemowe, np. wkręty z uszczelką.
Istotne jest też właściwe wykończenie styku dachu i elewacji. W tym miejscu można wykorzystać obróbki blacharskie lub dachówki mansardowe. Często dach i ścianę łączy obróbka ukrytej rynny.
Ponieważ dachówki ceramiczne wytwarza się z gliny, która nie jest materiałem jednorodnym, po wypaleniu mogą nieznacznie różnić się kolorem. Dlatego przy układaniu dachówek na elewacji należy mieszać produkty z różnych palet.
