Kupujesz pompę ciepła? Teraz musisz znać ten parametr! Czym jest czynnik chłodniczy w pompie ciepła?

Kupujesz pompę ciepła? Teraz musisz znać ten parametr! Czym jest czynnik chłodniczy w pompie ciepła?

Dlaczego trzeba sprawdzić rodzaj czynnika roboczego (chłodniczego) w pompie ciepła? Ważny parametr, który musisz poznać przy wyborze i zakupie pompy ciepła do swojego domu. Wyjaśniamy dlaczego.

Jaką wybrać pompę ciepła do domu? To najczęstsze pytanie, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Podstawą zawsze powinno być staranne przeanalizowanie zaistniałej sytuacji! Montaż jakiej pompy ciepła w ogóle wchodzi w grę w przypadku naszej działki? Czy decydujemy się na model pompy ciepła gruntowy, czy powietrzny, a może mamy staw, który będzie świetnym tzw. dolnym źródłem ciepła?

Co jest ważne przy wyborze pompy ciepła?

Podążanie wyłącznie za modą nie jest dobrym pomysłem. Sam fakt, że na rynku najwięcej sprzedaje się pomp ciepła typu powietrze/woda nie oznacza jeszcze, że i dla nas będzie to najlepszy wybór. 

Ważne jest w jakiej instalacji c.o. pompa ciepła ma działać? Przede wszystkim, czy jest to dom dopiero budowany czy już istniejący? Jeżeli instalacja już jest, to na ile dopuszczamy możliwość jej przerobienia? Wreszcie, czy pompa ciepła ma być jedynym źródłem ciepła, czy zakładamy jej wspomaganie przez konwencjonalne drugie źródło - kocioł, kominek lub grzałki. Zaś w takiej sytuacji, czy kocioł już mamy, czy dopiero będziemy musieli go kupić?

Od odpowiedzi na takie pytania zależy wiele aspektów technicznych, ale również kwestia ekonomicznej opłacalności inwestycji w pompę ciepła w 2025 roku. Przy czym powinniśmy brać pod uwagę zarówno konieczne nakłady inwestycyjne, jak i późniejszą wieloletnią eksploatację pompy ciepła. Ale tu trzeba poczynić fundamentalne zastrzeżenie. Patrzmy na budynek jako na pewną całość. Nie wolno koncentrować się wyłącznie na samej pompie. Może się bowiem okazać, że np. bez gruntownej termomodernizacji zakładanie pompy ciepła nie będzie miało sensu. Wbrew temu co obiecują niektórzy sprzedawcy, nawet technicznie najlepsza pompa ciepła nie sprawdzi się w budynku, który nie spełnia przynajmniej pewnych minimalnych standardów. Jeżeli zaś mamy zakładać pompę w domu, w którym nie będzie ona miała nawet szansy na prawidłową pracę, to już lepiej nie zakładajmy jej w ogóle. Nie każdy dom w ogóle nadaje się do ogrzewania pompą ciepła, a tym bardziej nie każda pompa nadaje się do każdego domu.

pomp ciepła naturalne czynniki chłodnicze

Prawdopodobnie przyszłością pomp ciepła są naturalne czynniki chłodnicze - przyjazne dla środowiska, o bardzo niskim ekwiwalencie CO2, fot. TERMET

Ważny parametr: czynnik roboczy (chłodniczy) w pompie ciepła

Do niedawna użytkownicy pomp ciepła nie mieli powodu, żeby szczególnie interesować się tym, jaki czynnik roboczy (chłodniczy) producent zastosował w danym urządzeniu. Jednak prawodawstwo UE zmierza w takim kierunku, że obecnie trzeba zwracać na to uwagę przy wyborze pompy ciepła.

Generalnie obecnie w pompach ciepła o niewielkiej mocy stosowane są przede wszystkim trzy czynnik robocze:

  • R410A - syntetyczny, o bardzo dużym potencjale wpływu na efekt cieplarniany, dlatego stosowany coraz mniej chętnie;
  • R32 - również syntetyczny o wpływie bardzo umiarkowanym, używany powszechnie co najmniej od kilku lat;
  • R290 - czyli propan, który jest gazem naturalnym, o bardzo niewielkim potencjale cieplarnianym.

To właśnie ten ostatni (propan) coraz bardziej zyskuje na popularności. Tę technologię rozwijają też bardzo dynamicznie największe światowe firmy z branży. Przy czym trzeba zaznaczyć, że nie ma jednego idealnego czynnika roboczego. Każdy z nich ma wady i zalety, prace rozwojowe nad opracowaniem i wykorzystaniem nowych wciąż trwają.

pompa ciepła czynnik chłodniczy starszy
Część pomp ciepła wykorzystujących starsze czynniki chłodnicze będzie podlegać obowiązkowi częstych przeglądów, a to oznacza dodatkowe koszty dla ich właścicieli domów, fot. Adobe Stock

Kontrola szczelności pompy ciepła i obowiązek rejestracji pompy

Natomiast tzw. ustawa F-gazowa zobowiązuje właścicieli niektórych pomp ciepła do kontroli szczelności pompy i związanej z nią instalacji właśnie pod kątem ewentualnego wycieku czynnika chłodniczego, a w efekcie jego przedostania się do atmosfery. Takiego przeglądu pompy ciepła musi dokonać technik ze stosownymi uprawnieniami F-gazowymi.

O tym, czy pompa ciepła podlega pod to prawo, przesądza nie tylko ilość, ale i rodzaj czynnika roboczego w układzie. Przepis kontroli dotyczy pomp ciepła, które zawierają czynnik chłodniczy w ilości odpowiadającej ekwiwalentowi dwutlenku węgla (CO2):

  • 5 ton lub więcej CO2 dla urządzeń niehermetycznie zamkniętych (generalnie pompy ciepła typu split).
  • 10 ton lub więcej CO2 dla urządzeń hermetycznie zamkniętych (pomp ciepła typu monoblok i niektórych gruntowych).

Ekwiwalent 5 ton CO2 to np. 2,4 kg czynnika R410A, 7,4 kg czynnika R32, ponad 1500 kg czynnika R290 (propanu). Takie pompy ciepła muszą być zarejestrowane w systemie CRO - Centralnym Rejestrze Operatorów. Rejestr prowadzi Instytut Chemii Przemysłowej.

Zarejestrowanie pompy ciepła to obowiązek właściciela. Przegląd należy przeprowadzać co roku, albo co 2 lata, jeżeli pompa ma system wykrywania wycieków. Obecnie taki przegląd pompy ciepła kosztuje przynajmniej 400 zł.

Czynniki chłodnicze o niskim wpływie na efekt cieplarniany - przepisy UE

Przy tym wymogi będą najprawdopodobniej zaostrzane, gdyż w Unii Europejskiej dąży się do stopniowego eliminowania nie tylko z rynku, ale w ogóle z użytkowania urządzeń wykorzystujących gazy o wysokim potencjale cieplarnianym. Dlatego najbezpieczniej jest - nie tylko z troski o środowisko, ale i własną kieszeń - wybierać pompy ciepła, w których zastosowano czynniki chłodnicze o niskim potencjale wpływu na efekt cieplarniany.

Jarosław Antkiewicz
Jarosław Antkiewicz
Człowiek wielu zawodów, instalator z powołania i życiowej pasji. Od kilkunastu lat związany z miesięcznikiem i portalem „Budujemy Dom”. W swojej pracy najbardziej lubi znajdywać proste i praktyczne rozwiązania skomplikowanych problemów. W szczególności propaguje racjonalne podejście do zużycia energii oraz zdrowy rozsądek we wszystkich tematach związanych z budownictwem. W wolnych chwilach, o ile nie udoskonala czegoś we własnym domu i jego otoczeniu, uwielbia gotować albo przywracać świetność klasycznym rowerom.
Komentarze

Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz