Dlaczego program "Czyste Powietrze" został wstrzymany?
Pod koniec listopada 2024 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wstrzymał przyjmowanie nowych wniosków do Programu "Czyste Powietrze". Powodem była konieczność przeprowadzenia reformy i uszczelnienia systemu. Władze Funduszu tłumaczyły, że bez tego kroku istniało ryzyko rosnącej liczby nieuczciwych praktyk - szczególnie w ramach segmentu programu oferującego najwyższe dotacje i tzw. prefinansowanie.
Wstrzymanie miało na celu ochronę osób prywatnych przed oszustwami. Już wcześniej pojawiły się sygnały o firmach, które podpisywały umowy na wysokie kwoty (łącznie nawet 600 mln zł) i były podejrzewane o przestępstwa związane z wyłudzaniem pieniędzy z dotacji. W grudniu 2024 roku NFOŚiGW złożył w związku z tym zawiadomienie do prokuratury. Czasowe zamrożenie programu Czyste Powietrze wzbudziło jednak krytykę organizacji pozarządowych i samorządowców, którzy apelowali o szybki powrót wsparcia dla inwestycji proekologicznych.
Nowe finansowanie z Funduszu Modernizacyjnego - 10 mld zł na walkę ze smogiem
Minister Klimatu i Środowiska przekazała, że Program "Czyste Powietrze" otrzyma 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego. Środki te mają wystarczyć na swobodną realizację programu przez co najmniej kolejny rok lub dwa. Pieniądze pochodzą ze sprzedaży części uprawnień do emisji CO₂ w ramach unijnego systemu handlu emisjami (EU-ETS), który stanowi jedno z kluczowych narzędzi finansowania transformacji energetycznej w krajach członkowskich UE.
Według szacunków, w latach 2021-2030 do Polski może trafić z Funduszu Modernizacyjnego nawet 60 mld zł. Mechanizm wsparcia obejmuje sprzedaż 4,5 proc. ogólnej puli uprawnień do emisji CO₂, a przyznanie środków dla poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej leży w kompetencjach Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI).
Decyzja EBI i harmonogram wznowienia naboru wniosków w programie Czyste Powietrze
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej złożył do EBI wniosek o 10 mld zł na finansowanie programu 20 lutego 2025 roku. Wstępne informacje mówiły, że EBI powinien podjąć decyzję maksymalnie do 18 marca 2025 roku, a następnie sprawa trafi do komitetu z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej. Zgodnie z planem, ostateczny werdykt ma zapaść do 1 kwietnia.
Jeśli decyzja będzie pozytywna, Program "Czyste Powietrze" zostanie wznowiony zgodnie z zapowiedziami - pod koniec marca lub na początku kwietnia 2025 roku. Minister Paulina Hennig-Kloska wyraziła przekonanie, że środki zostaną zatwierdzone jeszcze w marcu, co umożliwi płynne przejście do nowej, lepiej zabezpieczonej edycji programu.
Co nowego w Programie "Czyste Powietrze" 2025?
- Uszczelniony system
Reforma programu przewiduje wprowadzenie ściślejszej weryfikacji wykonawców i beneficjentów, by uniknąć nadużyć, które miały miejsce przed wstrzymaniem naboru. Najwyższy poziom dotacji i opcja prefinansowania mają być lepiej chronione przed potencjalnymi oszustwami.
- Ułatwienia dla beneficjentów
Mimo zaostrzenia procedur, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada, że osoby prywatne chcące skorzystać z dofinansowania na termomodernizację nadal będą mogły liczyć na atrakcyjne warunki wsparcia. Pojawiają się również głosy, że w nowej edycji zostaną wprowadzone dodatkowe uproszczenia formalne i usprawnienia przy składaniu wniosków.
- Długofalowe finansowanie
Gwarancja 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego zapewnia stabilne działanie programu przez co najmniej rok lub dwa. Daje to szansę na dalsze zwiększanie skali inwestycji, takich jak wymiana kotłów na niskoemisyjne oraz termomodernizacja budynków jednorodzinnych i wielorodzinnych.
- Walory ekologiczne i społeczne
Program "Czyste Powietrze" ma istotne znaczenie w kontekście poprawy jakości powietrza w Polsce i redukcji emisji szkodliwych pyłów. Inwestycje takie jak ocieplenie domów czy wymiana źródeł ciepła przyczyniają się nie tylko do polepszenia stanu środowiska, ale również do obniżenia rachunków za ogrzewanie, co pozytywnie wpływa na budżety domowe.
Przeczytaj
Może cię zainteresować
Dowiedz się więcej
Zobacz więcej
Zobacz mniej
Znaczenie programu "Czyste Powietrze" dla budujących i modernizujących domy
Dla osób planujących remont, termomodernizację lub wymianę kotła, program "Czyste Powietrze" jest realnym wsparciem finansowym. Dzięki dotacjom można zdecydowanie przyspieszyć planowane prace, zyskując przy tym wyższy komfort mieszkania i lepsze wyniki energetyczne budynku.
Co istotne, program sprzyja rozwojowi branży budowlanej i instalacyjnej w zakresie innowacyjnych rozwiązań. Przedsiębiorstwa instalacyjne, producenci kotłów, pomp ciepła i materiałów izolacyjnych mogą spodziewać się większego zainteresowania ich ofertą. W efekcie na rynku pojawia się więcej konkurencyjnych rozwiązań, co - w połączeniu z dotacjami - przekłada się na korzystniejsze warunki dla inwestorów.
fot. Vents-Group
Skomentuj
