Prace związane z tynkami to już prawie ostatni, tzw. mokry, etap budowy (poza wylewkami i posadzkami). Po nim pozostaje już tylko dekorowanie ścian - malowanie, tapetowanie, mocowanie przeróżnych okładzin i urządzanie wnętrz. Zanim jednak zaczniemy planować oryginalne ozdoby ścian, trzeba przejść etap tynkowania.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2024-08-20
Data aktualizacji: 2024-08-20
Tynkowanie to jeden z ostatnich etapów budowy, wykonywany po ułożeniu instalacji elektrycznej. Tynki pełnią funkcję nie tylko estetyczną, ale także ochronną, zakrywając przewody oraz rury grzewcze i wodociągowe. Wyróżnia się dwa główne rodzaje tynków: mokre i suche. Tynki mokre, takie jak cementowo-wapienne, nadają się do wszystkich pomieszczeń, również o podwyższonej wilgotności, natomiast tynki gipsowe są przeznaczone wyłącznie do pomieszczeń suchych. Suche tynki, w postaci płyt gipsowo-kartonowych lub gipsowo-włóknowych, są mocowane na klej lub ruszt i są gotowe do wykończenia od razu po montażu. Gładzie tynkarskie, takie jak gipsowe czy polimerowe, pozwalają uzyskać idealnie gładkie powierzchnie, jednak nie nadają się do wyrównywania dużych nierówności.
Ściany i sufity tynkuje się po ułożeniu instalacji elektrycznej. Powłoka musi mieć taką grubość, aby przykryć przewody warstwą minimum 0,5 cm. Jeżeli elektryka prowadzona jest w bruzdach, zwykle nie ma problemu z jej zasłonięciem. Natomiast jeśli przewody biegną po ścianie (najpopularniejszy sposób) zdarza się, że gdy są źle położone i tynk jest zbyt cienki to po pomalowaniu ściany farbą widać trasę ich przebiegu.
Tynki zasłaniają nie tylko instalację elektryczną, a także bruzdy, w których ułożono rury grzewcze i wodociągowe. Przed otynkowaniem powinny być one przykryte siatką tynkarską i wstępnie wypełnione.
Pamięć należy o tym, że rury przed tym muszą być zabezpieczone otuliną izolacyjną lub rurą karbowaną, tzw. peszlem. Nie wolno zakrywać tynkiem rur bez takich osłon. Te z zimną wodą, szczególnie miedziane, trzeba ponadto ocieplić, aby zapobiec powstawaniu smug na tynku w miejscu ich przebiegu. Ponadto miedź może korodować w miejscach styku z tynkiem.
Ściany i sufity tynkuje się po ułożeniu instalacji elektrycznej. (fot. Baumit)
Do wyboru mamy dwa rodzaje tynków:
mokre - w postaci suchych mieszanek nadających się do użycia po rozrobieniu wodą bądź w formie gotowych mas, które po nałożeniu muszą dobrze wyschnąć, zwykle trwa to 2-3 tygodnie;
suche - płyty gipsowo-kartonowe i gipsowo-włóknowe przyklejane do ściany, które są gotowe do wykańczania w zasadzie od razu.
Tynki mokre - charakterystyka i rodzaje
Wśród tego rodzaju wypraw tynkarskich jest kilka typów, różniących się składem i efektem (powierzchnia lekko chropowata, gładka), jaki można uzyskać, nanosząc je na ściany.
Tynki cementowo-wapienne
Są najpopularniejsze, bo nadają się do stosowania we wszystkich pomieszczeniach, również w tych o podwyższonej wilgotności (kuchnie, łazienki, pralnie), jako podłoże przewidziane do malowania albo tapetowania oraz jako podkład płytek. Sprzedawane są w postaci gotowych mieszanek, które miesza się z wodą zgodnie z zaleceniami producenta. Można je nakładać ręcznie bądź agregatem tynkarskim.
Zależnie od rodzaju podłoża (ceramika, beton), tynkowanie odbywa się w jednym lub dwóch cyklach technologicznych - cienka obrzutka i narzut. Przeciętna grubość powłoki to 15-20 mm. Tynki przeznaczone pod płytki ceramiczne nie powinny być zacierane na gładko - wystarczy wyrównanie powierzchni i tzw. wykończenie na ostro, co poprawia przyczepność.
Tynki gipsowe
Stosowane są tylko w pomieszczeniach suchych. Nie zaleca się ich do kuchni, łazienki i pralni. Uzyskuje się z nich gładkie powierzchnie pod farby i tapety. Ważną zaletą gipsu jest szybkie schnięcie. Już po 10-14 dniach, zależne od grubości nałożonej warstwy, temperatury i wilgotności w pomieszczeniu, takie tynki są całkowicie suche.
Na dużych powierzchniach nakłada się tynki maszynowe, używając do tego agregatu tynkarskiego. Przy mniejszym zakresie robót lub przy remontach, stosuje się tynki do aplikowania ręcznego o wydłużonym czasie wiązania przy zwiększonej gęstości. Minimalna grubość powłoki na ścianie powinna wynosić 8 mm, w przypadku korzystania z agregatu, i 5 mm przy aplikacji ręcznej. Maksymalna grubość w obu przypadkach to 25 mm.
Minimalna grubość powłoki nakładanej maszynowo powinna wynosić 8 mm. (fot. Cedat)
Gładzie tynkarskie - gipsowe, anhydrytowe, cementowe i polimerowe
Są to produkty do nakładania na dowolny tynk w celu uzyskania najbardziej równej i gładkiej powierzchni ścian. Zawierają dodatki regulujące szybkość wiązania, zwiększające przyczepność i wytrzymałość powłoki, wyrównujące jej barwę oraz ułatwiające szlifowanie.
Najwygodniejsze do aplikacji są gotowe gładzie polimerowe - wysychają wolniej od pozostałych, ale lepiej przylegają do podłoża. Nie należy używać ich do wyrównywania powierzchni, jeżeli odchylenia przekraczają 5 mm - mogą się łuszczyć. W takim przypadku koniecznie jest wstępne wyrównanie ścian masą szpachlową i dopiero na taką powierzchnię naciągnięcie gładzi.
Gładzie rozprowadza się szeroką pacą, warstewką nie grubszą niż 2 mm, nakładając kilka razy. Po wstępnym wygładzeniu pierwszej warstwy szlifuje się ją i nanosi kolejne. Produkowane są także gładzie do wyrównywania na mokro, co pozwala uniknąć zapylenia pomieszczeń podczas szlifowania. Ostateczne wygładzenie uzyskuje się po nawilżeniu wodą wstępnie stwardniałej powierzchni przy pomocy pacy.
Przed całkowitym wyschnięciem powłoki konieczne jest staranne wygładzenie powierzchni. (fot. Baumit)
Tynki suche - charakterystyka
Płyty gipsowo-kartonowe i znacznie od nich wytrzymalsze gipsowo-włóknowe mocuje się do ściany na dwa sposoby. Najpowszechniejsze jest ich przyklejenie. Innym wariantem jest mocowanie do rusztu z profili (metalowych lub drewnianych). Ta metoda najczęściej stosowana jest w przypadku konieczności zniwelowania dużych nierówności przegród albo potrzeby ich ocieplenia, np. w remontowanym domu, na adaptowanym poddaszu. Pod taką osłoną dużo łatwiej jest ukryć przewody elektryczne i rury.
Przed montażem płyt - ściany należy oczyścić z kurzu, podłoża chłonne zagruntować, a wszystkie elementy stalowe, stykające się z klejem, zabezpieczyć przed korozją.
Jeżeli ściany nie wymagają korekty równości lub pionu, to płyty mocuje się bezpośrednio do nich klejem gipsowym. Nie pokrywa się nim całej powierzchni płyty. Wystarczy umieścić go w kilku punktach. Nierówności podłoża można zniwelować, korzystając z odciętych z tych elementów pasków szerokości ok. 6 cm. Przykleja się je do ściany co 30, 40 lub 60 cm. Pion koryguje się grubością zaprawy klejowej albo za pomocą dodatkowych podkładek wyciętych z płyty.
Płyty nie mogą opierać się na podłodze. Należy ustawiać je na listewkach bądź klinach (o grubości 1 cm), a po stwardnieniu kleju je usunąć.
Płyty gipsowo-kartonowe zastąpiły mokry tynk na poddaszu (fot. Siniat)
Płyty gipsowo-kartonowe w systemach lekkich ścian działowych (fot. z lewej) oraz w sufitach podwieszanych (fot. z prawej) (fot. Knauf).
Ponieważ płyty g-k przytwierdzane są do podłoża na sztywno, ruchy ściany przenoszone są na nie, co sprzyja pojawianiu się pęknięć w miejscach ich styku. Spoinowanie z użyciem siatki z włókna szklanego nie zawsze temu zapobiega. Pewniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie wzmocnionej i perforowanej taśmy papierowej. Niekiedy uzasadnione jest użycie trwale elastycznej masy akrylowej. Powierzchnię płyt można pomalować, pokryć tapetą lub płytkami ceramicznymi.
Suchymi tynkami można wykańczać wszystkie pomieszczenia, pod warunkiem dobrania ich odpowiedniego rodzaju. Do łazienek i kuchni, czyli wnętrz o podwyższonej wilgotności, przeznaczone są płyty zielone (fabrycznie impregnowane), a do pokoi, czyli pomieszczeń suchych - białe.
Na rynku dostępne są również wyroby do wnętrz o zwiększonych wymogach izolacyjności akustycznej (wyciszające) oraz o wysokiej odporności na uderzenia i ogień, stosowane do ogniochronnych obudów nośnych konstrukcji drewnianych.
Suche tynki zazwyczaj przykleja się do ścian. (fot. Śnieżka)
Płyta gipsowo-wiórowa o zwiększonej odporności na uderzenia, działanie wilgoci i ogień (a). Płyty przytwierdza się bezpośrednio do profilu za pomocą blachowkrętów (b). Taśma z włókna szklanego do bezpiecznego zbrojenia spoin na połączeniach płyt g-k (c). Gips szpachlowy do ostatecznego wykańczania połączeń płyt oraz do wykonywania gładzi (ręcznie i mechanicznie) na podłożach mineralnych ścian i sufitów (d). (fot. Siniat)
Joanna Dąbrowska fot. otwierająca: Baumit
FAQ Pytania i odpowiedzi
Kiedy należy przystąpić do tynkowania ścian i sufitów?
Tynkowanie powinno być wykonane po ułożeniu instalacji elektrycznej, a tynk musi mieć grubość co najmniej 0,5 cm, aby zasłonić przewody.
Jakie są rodzaje tynków?
Istnieją dwa główne rodzaje tynków: mokre (sucha mieszanka rozrabiana wodą lub gotowa masa) oraz suche (płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe).
Jakie są typy tynków mokrych i gdzie się je stosuje?
Tynki mokre dzielą się na cementowo-wapienne, stosowane we wszystkich pomieszczeniach, oraz gipsowe, przeznaczone tylko do pomieszczeń suchych.
Czym charakteryzują się suche tynki i kiedy są używane?
Suche tynki (płyty g-k) są przyklejane do ścian lub montowane na ruszcie i są stosowane tam, gdzie trzeba wyrównać nierówności lub ukryć instalacje.
Jakie są zalety i ograniczenia różnych typów gładzi tynkarskich?
Gładzie tynkarskie zapewniają gładką powierzchnię, różnią się składem, a gotowe gładzie polimerowe mają lepszą przyczepność, ale nie nadają się do wyrównywania dużych nierówności.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Skomentuj
