Rolą ścian działowych jest podział wnętrz budynku na pomieszczenia. W przeciwieństwie do wewnętrznych ścian nośnych, które oprócz przenoszenia ciężarów konstrukcyjnych pełnią dodatkowo taką funkcję, nie muszą być one tak masywne. Do ich wzniesienia trzeba jednak zawsze wybierać materiał solidny, a szczególną uwagę zwracać na odpowiednie połączenie z przegrodami konstrukcyjnymi.
Ściany działowe dzielą wnętrza budynków na pomieszczenia, nie przenosząc obciążeń konstrukcyjnych, lecz jedynie ciężar zawieszonych na nich elementów. Do ich budowy stosuje się różne materiały, które różnią się właściwościami, masą oraz kosztami. Cegła, choć ciężka i czasochłonna w montażu, zapewnia solidność i doskonałą izolacyjność akustyczną. Beton komórkowy wyróżnia się lekkością i łatwością obróbki, ale gorzej izoluje dźwięki. Ściany z płyt g-k są szybkie w montażu i lekkie, choć mniej wytrzymałe mechanicznie i akustycznie. Luksfery, poza oryginalnym wyglądem, zapewniają dobrą izolacyjność akustyczną i wodoodporność, jednak są kosztowne. Rozmieszczenie ścian działowych musi być określone w projekcie budynku, a ich zmiany wymagają konsultacji z projektantem, zwłaszcza w przypadku ciężkich ścian, które mogą wymagać wzmocnienia stropu. Lekkim i szybkim w realizacji rozwiązaniem są ściany szkieletowe z płyt g-k, a dla poprawy akustyki można wykonać warianty z podwójnym opłytowaniem i izolacją z wełny mineralnej. Koszty wykonania przegrody zależą od zastosowanej technologii, wynosząc od 90 zł/m² dla lekkich konstrukcji z płyt g-k do 400 zł/m² w przypadku luksferów.
Ściany działowe nie przenoszą żadnych obciążeń konstrukcyjnych budynku, a jedynie te oddziałujące bezpośrednio na ich powierzchnię - zawieszone na nich meble, elementy wystroju czy sprzęt audio-video. Nie znaczy to, że ich rozmieszczenie może być dowolne. Lokalizacja każdej ściany powinna być określona w projekcie domu.
Zmiany podczas wykańczania budynku i jego użytkowania są możliwe, ale powinny być konsultowane z projektantem. Dotyczy to zwłaszcza ścian z cegły, których ciężar może przekraczać nawet 200 kg/m². Stanowi to znaczne obciążenie stropu, dlatego przed ich dobudowaniem należy sprawdzić jego wytrzymałość. W razie potrzeby konstruktor może zlecić wzmocnienie go w miejscu przebiegu ściany.
Gdy jest to niemożliwe, pozostaje wykonanie przegrody o małym ciężarze, np. szkieletowej z płyt gipsowo-kartonowych. Ta technologia cieszy się dużym powodzeniem nie tylko ze względu na niewielką wagę, ale także szybkość wykonania. Inne rodzaje przegród działowych, które scharakteryzujemy poniżej, to ściany z betonu komórkowego, przegrody akustyczne oraz bariery z luksferów.
Najbardziej rozpowszechniony przez lata sposób wznoszenia ścian działowych, czyli wymurowanie ich z cegieł, wciąż cieszy się dużą popularnością.
Technologia ta polega na układaniu na sobie cegieł na płask i wiązaniu zaprawą cementowo-wapienną. Elementy te mają zazwyczaj 25 x 12 x 6,5 cm. Samo murowanie nie jest trudne, ale należy pamiętać o kilku kwestiach. Poza oczywistą - utrzymywaniem pionu - istotne jest ułożenie pod pierwszą warstwą cegieł pasa papy. Z kolei na górze, pomiędzy stropem a ścianą działową, trzeba pozostawić ok. 1,5 cm szczelinę, którą wypełnia się szczelnie materiałem elastycznym, np. pianką montażową lub wełną mineralną. Zadaniem szczelin jest kompensacja ugięć stropu.
Kolejnym ważnym elementem jest zgodne ze sztuką połączenie przegrody z wzniesionymi wcześniej ścianami nośnymi.
Można to zrobić na trzy sposoby:
Pierwszy polega na umieszczeniu w ścianie nośnej na etapie stanu surowego prętów zbrojeniowych o średnicy 6-8 mm, a następnie osadzeniu ich w spoinach ściany działowej podczas jej murowania. Powinny być one rozmieszczone co 30-50 cm.
Druga metoda to tzw. strzępia - w ścianach nośnych pozostawia się zagłębienia - gniazda na cegły ściany działowej.
Kolejny sposób to wycięcie w ścianie nośnej pionowej bruzdy o głębokości kilku centymetrów i szerokości cegieł ściany działowej i umieszczeniu w niej początku wznoszonej ścianki.
Uwaga! Ceglane przegrody o niewielkiej grubości (6-7 cm) i długości ponad 5 m wymagają wzmocnienia prętami zbrojeniowymi średnicy 6 mm, układanymi w co drugiej spoinie. Dodatkowo w otworach drzwiowych wykonuje się nadproża. Mogą być z betonu zbrojonego wylewanego w szalunku, w postaci gotowej belki żelbetowej albo z cegieł zbrojonych prętami stalowymi ułożonymi w spoinach.
Ściana działowa z cegły jest bardzo solidna i charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami akustycznymi. (fot. Lafarge)
Ten najbardziej tradycyjny sposób wznoszenia ścian ma wiele zalet. Przede wszystkim murowane przegrody są bardzo solidne. Bez obaw można zawiesić na nich nawet ciężkie szafki kuchenne czy inne elementy wyposażenia. Poza tym charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami akustycznymi. Współczynnik izolacyjności akustycznej R ściany z cegły pełnej o grubości 15 cm (wraz z tynkiem) wynosi aż 47 dB.
Niestety, taka konstrukcja stanowi też znaczne obciążenie stropu - 1 m² ściany z cegły pełnej waży nawet 250 kg. Masę można obniżyć nawet o 30% stosując zamiast cegły pełnej dziurawkę. Trzeba się jednak liczyć z tym, że taka ściana będzie mniej skutecznie tłumić dźwięki.
Inną wadą tej technologii jest czasochłonność. Proces budowy wydłuża czas potrzebny na wyschnięcie zarówno zaprawy, jak i tynku, jakim zazwyczaj pokrywana jest taka przegroda.
Koszt ściany działowej z cegły
Podobnie jak w przypadku pozostałych technologii, możemy go tylko oszacować. Zależy bowiem od różnych czynników - powierzchni ścian, kosztów robocizny itp. Orientacyjnie za wymurowanie takiej przegrody zapłacimy przynajmniej 120 zł/m². To kwota z tynkowaniem, ale bez ostatecznego wykończenia.
2. Ściana działowa - lekka z betonu komórkowego
Schemat budowy przegrody z betonu komórkowego.
Technologia wykonania ściany w tym wariancie jest podobna jak w poprzednim. Również polega na murowaniu, przy czym dokładne wymiarowo bloczki można łączyć również na cienkie spoiny - przy użyciu zaprawy klejowej, a nie cementowo-wapiennej. Do prac trzeba jednak zatrudnić doświadczonego fachowca, który murowanie przeprowadzi bardzo starannie.
O ile bowiem w tradycyjnym sposobie murowania, gdzie spoina ma 10-15 mm, można sobie pozwolić na korekty w trakcie wznoszenia przegrody, tu nie ma miejsca na błędy. Najważniejsze, by idealnie wypoziomować pierwszą warstwę bloczków, w przeciwnym razie ewentualne nierówności będą się przenosiły na całą ścianę.
Ściany z bloczków z betonu komórkowego mają wiele zalet. Największą z nich jest niewielka masa - ok. 50 kg/m², czyli nawet pięciokrotnie mniej, niż w przypadku ścian z cegły pełnej. Mimo mniejszej wagi, bloczki mają większe od cegieł wymiary, co przyspiesza murowanie. Ponadto są łatwe w obróbce, dzięki czemu łatwiej wznosić przegrody o nietypowych kształtach.
Bloczki z betonu komórkowego mają wiele zalet. Są lekkie, łatwe w obróbce, a dzięki większym od cegieł rozmiarom szybciej się z nich muruje. (fot. Xella (Ytong))
Bloczki mogą mieć różną gęstość, zazwyczaj 500 lub 600 kg/m³. Im przegroda będzie cięższa, tym lepszą izolacyjnością akustyczną oraz większą wytrzymałością będzie się odznaczać. Lecz i tak będą one wyraźnie ustępować ścianom z cegły pełnej.
Koszt ściany działowej z betonu komórkowego
W tym wariancie trzeba się przygotować na wydatek podobny jak w przypadku ściany z cegieł - min. 120 zł/m².
3. Ściana działowa szybka w wykonaniu - z płyt g-k
Schemat budowy ścianki działowej szkieletowej z płyt g-k.
Technologie murowane coraz częściej zastępowane są przez tę metodę - wznoszenie ścian szkieletowych z płyt g-k.
Prace zaczyna się od wyznaczenia przebiegu ściany i przyklejenia do stalowych profili podłogowych, ściennych i sufitowych izolacyjnej taśmy akustycznej, która zapobiega przenoszeniu się dźwięków. Elementy te mogą mieć różną szerokość - najczęściej 50, 75 lub 100 mm. Profile przytwierdza się do przegród za pomocą kołków montażowych, w odstępie nie większym niż 1 m.
Kolejny krok to ustawienie w odstępie 60 cm profili słupkowych. Następnie po ich jednej stronie mocuje się za pomocą wkrętów płyty gipsowo-kartonowe. Przestrzeń między profilami wypełnia się wełną mineralną, pełniącą funkcję izolacji akustycznej, a potem przytwierdza się płyty od drugiej strony ścianki. Po wykonaniu tych prac można przystąpić to wypełnienia łączeń płyt masą szpachlową, zatopienia w niej taśmy zbrojącej z włókna szklanego, a następnie wygładzenia styków papierem ściernym.
Płyty g-k mają najczęściej wymiary 260 × 120 cm. Różnią się natomiast kolorem. Zwykłe (białe) stosuje się w salonach, sypialniach i pokojach dziennych, natomiast te o zwiększonej wodoodporności na wilgoć (zielone) - w łazienkach, pralniach itp. W sprzedaży są też wyroby o tzw. kwalifikowanej odporności ogniowej oraz płyty o zwiększonej odporności ogniowej i równocześnie bardziej odporne na wilgoć.
Ogromną zaletą ścian z płyt g-k jest niewielki ciężar (masa przy jednowarstwowym opłytowaniu nie przekracza 30 kg/m²) i szybkość wykonania. Odpadają wszelkie prace mokre, więc ścianę można wykańczać w zasadzie od razu po wzniesieniu. Mankamentem jest niska odporność na uszkodzenia mechaniczne takiej ściany, słaba izolacyjność akustyczna oraz niewielka wytrzymałość.
Ściany szkieletowe nie są dużym obciążeniem dla stropu. Masa takiej przegrody przy jednowarstwowym opłytowaniu nie przekracza 30 kg/m². (fot. Isover)
W przeciwieństwie do technologii murowanej, nie ma mowy o tym, by na ścianie powiesić cięższą szafkę (o wadze przekraczającej ok. 30 kg). Rozwiązaniem problemu jest zastosowanie znacznie bardziej wytrzymałych płyt gipsowo-włóknowych bądź wzmocnienie płyt g-k, np. poprzez umieszczenie deski pomiędzy słupkami konstrukcyjnymi na wysokości mocowania planowanych szafek lub innych sprzętów.
Można też zdecydować się na zupełnie inny materiał, np. drewnopochodne płyty mfp. Solidniejsze płyty zalecane są też wtedy, gdy planujemy wykończyć ścianę ciężką okładziną, np. płytkami ceramicznymi.
Koszt ściany działowej z płyt g-k
To najtańszy z omawianych tu sposobów na wykonanie ścianki działowej. Za m² takiej przegrody zapłacimy 90-100 zł (materiał i robocizna).
4. Ściana działowa szkieletowa chroniąca przed hałasem
Schemat budowy ściany akustycznej.
Jak wspomniano, typowe ściany szkieletowe nie stanowią skutecznej bariery przed hałasem. Jeżeli zależy nam na wygłuszeniu pomieszczenia, warto wykonać tzw. ściankę akustyczną.
Technologia jej wykonania jest podobna jak w opisanym wyżej przypadku. Konstrukcję stanowią stalowe profile mocowane do podłogi, ścian i sufitu (koniecznie zabezpieczone izolacyjną taśmą akustyczną) oraz profile słupkowe. Elementy te muszą być jednak szersze niż w typowej ściance szkieletowej. Wypełnieniem jest również wełna mineralna, która ma bardzo dobre parametry akustyczne, natomiast inna jest obudowa stelaża. Wykonuje się podwójne poszycie z płyt g-k, najlepiej specjalnej odmiany akustycznej.
W ten sposób uzyskamy ściankę o parametrach akustycznych zbliżonych do przegrody z cegły o takiej samej szerokości. Jeszcze lepszą izolacyjnością akustyczną charakteryzują się bariery z podwójnym opłytowaniem i dwoma stelażami, z polami wypełnionymi wełną. W tym wariancie stelaże trzeba rozdzielić dodatkową warstwą wełny o grubości np. 4 cm.
Taka ścianka jest nie tylko bardzo cicha, ale także odporna na uszkodzenia mechaniczne i wytrzymała. Bez obaw można ją obciążać cięższymi meblami. Takie wzmocnienie przegrody wiąże się jednak z dodatkowym obciążeniem stropu, co należy uwzględnić podczas jej planowania.
Typowa ścian szkieletowa ma wiele zalet, ale jedną zasadniczą wadę - nie stanowi skutecznej bariery przed hałasem. Aby poprawić jej parametry akustyczne należy zastosować podwójne opłytowanie z płyt g-k albo dwa stelaże wypełnione wełną mineralną. (fot. Isover)
Koszt ściany działowej akustycznej
Przegroda szkieletowa w wersji akustycznej jest przynajmniej dwa razy droższa od typowej ścianki z płyt g-k. Zapłacimy za nią ok. 200 zł/m².
5. Ściana działowa - oryginalna z luksferów
Schemat budowy przegrody z pustaków szklanych, zwanych luksferami.
To propozycja bardzo oryginalna, pozwalająca nie tylko podzielić przestrzeń na pomieszczenia, ale także uzyskać ciekawe efekty dekoracyjne. Ściana z pustaków szklanych, zwanych popularnie luksferami, to także sposób na doświetlenie wnętrz.
Prace polegają na łączeniu bloczków na specjalną zaprawę na bazie białego cementu. Szczeliny wypełnia się zaprawą do fug. Stałą szerokość spoin pozwalają utrzymać plastikowe krzyżyki dystansowe. Aby ściana zachowywała odpowiednią sztywność, niezbędne jest zbrojenie. Dlatego w pionowych i poziomych spoinach układa się zbrojenie z prętów o średnicy 8 mm. Rozstaw należy dostosować do wymiarów przegrody.
Ściana z luksferów nie tylko wygląda bardzo oryginalnie, ale także pozwala doświetlić pomieszczenia. (fot. Vitrosilicon)
Uwaga! Ściana z luksferów musi być oddylatowana od innych przegród. Szczelinę o szerokości 1-2 cm należy wypełnić pianką montażową i osłonić listwą dekoracyjną.
Oprócz wspomnianych wyżej zalet, przegrodę z luksferów warto wybrać także ze względu na jej bardzo dobrą izolacyjność akustyczną (40-45 dB) i całkowitą wodoodporność. Taka ścianka może być także elementem aranżacji pomieszczeń - jeśli zdecydujemy się np. wydzielić tylko fragment wnętrz.
Koszt ściany działowej z luksferów
Za oryginalne rozwiązania trzeba niestety sporo zapłacić. Przegroda z luksferów to wydatek rzędu 250-400 zł/m².
Norbert Skupiński fot. otwierająca: Dulux
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jaką funkcję pełnią ściany działowe w budynku?
Ściany działowe służą do podziału wnętrz budynku na pomieszczenia. Nie przenoszą obciążeń konstrukcyjnych budynku, lecz tylko te oddziałujące bezpośrednio na ich powierzchnię, takie jak ciężar zawieszonych mebli czy sprzętu.
Jakie materiały można wykorzystać do budowy ścian działowych i czym się charakteryzują?
Cegła: Solidna, dobra izolacja akustyczna (47 dB przy grubości 15 cm), ale ciężka (nawet 250 kg/m²) i czasochłonna w wykonaniu. Beton komórkowy: Lekki (50 kg/m²), łatwy w obróbce, lecz o słabszej izolacyjności akustycznej. Płyty g-k: Najszybsze w montażu, lekkie (do 30 kg/m²), ale mało wytrzymałe mechanicznie i akustycznie. Luksfery: Estetyczne, wodoodporne, dobrze izolują akustycznie (40-45 dB), ale kosztowne.
Czy ściany działowe można przestawiać lub zmieniać ich układ?
Tak, zmiany są możliwe, ale muszą być konsultowane z projektantem. Dotyczy to szczególnie ścian ciężkich, np. z cegły, ponieważ mogą one stanowić znaczne obciążenie dla stropu.
Jakie są kluczowe zalety i wady ścian działowych z cegły?
Zalety: Solidność, możliwość zawieszenia ciężkich elementów, dobra izolacyjność akustyczna.
Wady: Duży ciężar, czasochłonność wykonania, konieczność wyschnięcia zaprawy i tynku.
Jakie są orientacyjne koszty budowy ścian działowych w zależności od materiału?
Cegła i beton komórkowy: ok. 120 zł/m². Płyty g-k: 90-100 zł/m². Ściana akustyczna z płyt g-k: ok. 200 zł/m². Luksfery: 250-400 zł/m².
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
A co ma być? Izolacyjność akustyczna to efekt wynikający np. z masywności przegrody. Im bardziej masywna przegroda tym lepiej izoluje nas od dźwięków powietrznych po drugiej stronie ściany. Z technologii murowanych - mamy do dyspozycji dowolną cegłę, pustak etc. Ceramika, wspomniane ...
Gość Janusz
04-04-2019 20:06
A co ze ścianami z silikatów?
Gość Renatka
30-05-2018 13:10
A myśleliście może o ściankach akustycznych szklanych? Mi osobiście bardzo się podobają, choć pewnie kojarzą się bardzo z biurami, ale z odpowiednim wystrojem wyglądają super!
10
