Budowa ścian z betonu komórkowego - poradnik praktyczny
Budowa ścian z betonu komórkowego - poradnik praktyczny
Każdemu inwestorowi zależy na tym, by wybrać najlepszą opcję budowania, żeby dobrane materiały były najwyższej jakości, spełniały oczekiwania podczas budowy i sprawdziły się w użytkowaniu. W ogromie urozmaiconego asortymentu znalezienie tego optymalnego nie jest proste. Beton komórkowy to jeden z najpopularniejszych budulców, przybliżamy więc jego właściwości i specyfikę murowania z niego ścian.
Tomasz Rybarczyk
Data publikacji: 2020-01-16
Data aktualizacji: 2024-06-19
Beton komórkowy nazywany jest również potocznie suporeksem, siporeksem, gazobetonem, co trafnie oddaje jego strukturę i określa cechy oraz właściwości materiału. Na świecie produkowany jest od ponad stu lat, w Polsce od ponad 60.
Większość użytkowników kojarzy beton komórkowy z bloczkami. To najczęściej stosowane elementy. Dostępne są jeszcze inne - nadproża, płytki i kształtki, które pozwalają w bardzo łatwy sposób budować różnego rodzaju obiekty. Ten rodzaj materiału przeznaczony jest do wznoszenia wszystkich rodzajów budynków jednorodzinnych, wielorodzinnych, komercyjnych (hal przemysłowych, obiektów handlowych itp.), użyteczności publicznej, a także zabudowań gospodarskich i zagrodowych.
Beton komórkowy chętnie wykorzystywany jest przez wykonawców, ze względu na łatwość murowania. Chętnie też wybierany jest przez inwestorów, ponieważ można z niego wznosić ciepłe, trwałe i atrakcyjne architektonicznie budynki oraz aranżować przestrzeń w ich wnętrzach.
Okrągły otwór na okno
W zasadzie ten materiał może zastosować każdy. Ze względu na dokładność wymiarową, precyzyjne elementy umożliwiają murowanie na cienką spoinę. Wbrew pozorom jest to o wiele prostsza metoda, niż murowanie na zaprawę tradycyjną. Żeby łączyć bloczki na cienką spoinę, należy zaopatrzyć się w komplet prostych narzędzi za ok. 200 zł i postępować zgodnie z instrukcją producenta. Postawienie domu samodzielnie będzie niemałą satysfakcją.
Zestaw kompletnych elementów murowych składający się z bloczków, nadproży, płytek, kształtek U służy temu, by stawiać ściany systemowo, czyli porządnie i prosto. Korzystanie z pasujących do siebie materiałów systemowych w największym stopniu ogranicza błędy w budowie.
Beton komórkowy oferowany jest w bardzo szerokim zakresie wielkości elementów i różnej gęstości - od 350 do 700 kg/m3.W praktyce najczęściej jednak stosuje się materiały o gęstości 400-600 kg/m³.
Wymurowanie ściany po łuku jest bardzo proste. Wystarczy odpowiednio dociąć bloczki, a spoiny pionowe wypełnić zaprawą
Ściany z betonu komórkowego - mocne strony, czyli najważniejsze cechy materiału
Jest wiele cech, które decydują o tym, że beton komórkowy jest powszechnie stosowany. Oprócz łatwości budowania, zasadniczymi właściwościami, które wpływają na pozostałe, są: jednorodność i porowatość.
Jednorodność materiału oznacza, że jego parametry fizyczne (np. izolacyjność cieplna, akustyczna, wytrzymałość na ściskanie) są takie same we wszystkich kierunkach. Ponadto elementy murowe są bloczkami, czyli elementami pełnymi, stąd parametry muru z nich wniesionego w każdym kierunku są takie same. To istotnie wpływa na właściwości ścian z betonu komórkowego.Izolacyjność cieplna i akustyczna, wytrzymałość ściany na ściskanie są identyczne zarówno w poprzek, jak i wzdłuż oraz w pionie.
W bloczkach bardzo łatwo wycina się wszelkie bruzdy i otwory przeznaczone na poprowadzenie instalacji wodnych i elektrycznych
Przewiązanie ściany wewnętrznej z zewnętrzną, która będzie ocieplona
Porowatość przesądza o tym, że beton komórkowy jest materiałem lekkim oraz "ciepłym", bo powietrze zawarte w milionach porów jest doskonałym izolatorem. O skali porowatej struktury świadczy fakt, że na 1 m3 szkieletu materiałowego przypada aż 5 m3 powietrza. Zatem porowatość wynosi około 80%! To gwarancja postawienia energooszczędnego budynku.
Szkielet materiałowy, podobnie jak ten w ludzkich kościach, tworzy mocną strukturę, dlatego z betonu komórkowego można wnosić ściany konstrukcyjne w budynkach wielokondygnacyjnych - zakres wytrzymałości tego materiału na ściskanie wynosi od 2 do 5 MPa (1 MPa to 100 t/m2). Ponadto porowatość powoduje, że beton komórkowy łatwo poddaje się obróbce mechanicznej. Dzięki czemu możliwe jest dowolne formowanie elementów zarówno na etapie produkcji, jak i na placu budowy.
Wyprodukowanie bloczków profilowanych na pióra i wpusty lub zamki, czy z uchwytami montażowymi ma na celu ułatwienie robót murarskich. Gotowe wyroby łatwo się docina i frezuje. Uzyskanie nawet skomplikowanych kształtów elementów murowych jest proste i szybko się to wykonuje. Bloczki można przemurowywać i łączyć niezależnie od kierunku wmurowywanego elementu. Ściany o kształcie łuku, czy przemurowane pod kątem innym niż 90 stopni nie są wyzwaniem dla murarza. Ściany w miejscach o skomplikowanych kształtach zachowują takie same parametry, jak w każdym innym miejscu.
Precyzyjne i łatwe murowanie. W miejscu połączenia na pióra i wpusty nie nakłada się zaprawy
Ściany jedno- czy wielowarstwowe z betonu komórkowego?
Wraz z rozwojem materiałów, które mają nie tylko dobre parametry wytrzymałościowe, ale i bardzo dobrą izolacyjność termiczną, zaczęto wykonywać ściany jednowarstwowe, które spełniają wymagania przepisów. Natomiast unowocześnianie materiałów termoizolacyjnych spowodowało powszechne murowanie ścian z ociepleniem. Jeszcze nie tak dawno wznoszono ściany z pustką powietrzną, która zapewniała ich lepszą izolacyjność. Obecnie stawia się budynki zarówno w technologii jednowarstwowej, jak i dwu- lub trzywarstwowej z ociepleniem. Zatem, którą opcję wybrać?
Wypełnienie szczeliny, pomiędzy ścianą działową a stropem, materiałem trwale plastycznym
Ściany jednowarstwowe z betonu komórkowego - szybka budowa
Ściany jednowarstwowe z betonu komórkowego buduje się bardzo łatwo i szybko. Po wymurowaniu, już tylko się je tynkuje. Niewielkie nakłady pracy powodują, że w ten sposób buduje się szybciej i taniej niż w przypadku budowania ścian z ociepleniem. Aby jednak tak było, należy stosować bloczki wraz z zaprawą do cienkich spoin, nadproża i inne elementy systemowe, takie jak dobrane do nich wyroby chemii budowlanej (np. tynki). Budowanie systemowe to jedyna metoda na realizację budynków w technologii ścian jednowarstwowych.
To jedyna droga, by osiągnąć najlepszą jakość oraz prawidłowo wykonać wszystkie detale konstrukcyjne. Tym bardziej, że po roku 2020 r. wszystkie nowo powstające budynki będą musiały być zeroenergetyczne. Cokolwiek będzie to w praktyce oznaczać (ponieważ jeszcze nie wiemy, jakie parametry takie budynki powinny spełniać), to na pewno nie będzie innych możliwości, jak tylko budowanie systemowe. Z przypadkowo dobranych materiałów uzyskać bowiem można przypadkową jakość. Budowanie systemowe jest więc zaletą i kierunkiem rozwoju budownictwa.
Wieniec obudowany płytkami z betonu komórkowego w ścianie jednowarstwowej
Ściana jednowarstwowa
Przewiązanie ściany wewnętrznej nośnej z zewnętrzną jednowarstwową
Warto wiedzieć, że wznoszenie ścian jednowarstwowych jest wyjątkowo proste i nie wymaga od wykonawców specjalnych umiejętności. Chociaż opinia niektórych murarzy jest zupełnie inna. Nic bardziej mylnego. W stawianiu ścian jednowarstwowych nie ma żadnych skomplikowanych czynności, operowanie kielnią nie wymaga wieloletniej praktyki. Wystarczy wypoziomować pierwszą warstwę bloczków, a następne murować przy użyciu kielni do nakładania zaprawy do cienkich spoin. Zastosowanie kielni (a nie grzebieni do glazury) zagwarantuje właściwą grubość zaprawy i jej zużycie.
Należy jedynie pamiętać, że zaprawę murarską do cienkich spoin przeznaczono do łączenia bloczków, nie do niwelowania nierówności i poziomowania! Na tym właśnie polega różnica między murowaniem na zaprawę do cienkich spoin a murowaniem tradycyjnym, w którym zaprawa pełni funkcję wyrównawczą i łączącą elementy murowe.
Aby ściany były poprawnie wykonanie i prace przebiegały szybko, należy jedynie przestrzegać zaleceń wykonawczych i korzystać z odpowiednich narzędzi.
Jako potwierdzenie szybkości i łatwości stawiania ścian jednowarstwowych można przywołać wiele przykładów wolontariuszy, którzy wznosili jedną kondygnację budynku w ciągu dnia, nie mając wcześniej nic wspólnego z budowaniem. Wystarczy krótki instruktaż na budowie i to wszystko. Parametr izolacyjności cieplnej takich ścian jest na poziomie 0,20-0,25 W/(m2·K), więc w zupełności przegrody te spełniają wymagania przepisów.
Ściany jednowarstwowe są ponadto bardziej odporne na uszkodzenia niż przegrody z termoizolacją, ponieważ nie mają od strony zewnętrznej delikatnej warstwy ocieplenia.
Murowanie pierwszej warstwy na zaprawie cementowej
Sprawdzanie za pomocą poziomnicy właściwego ustawienia kolejnych bloczków
Ściany dwu- i trzywarstwowe z betonu komórkowego - ważny współczynnik U
Innym sposobem realizacji ciepłych budynków z betonu komórkowego jest murowanie ścian ocieplonych z zewnątrz. I tutaj jest zupełna dowolność, bo można ocieplać je styropianem albo wełną mineralną. W porównaniu ze ścianami jednowarstwowymi, już na pierwszy rzut oka widać, że przegrody z ociepleniem są bardziej skomplikowane. Mury dodatkowo należy ocieplić, czyli zastosować klej do styropianu lub wełny, przykleić termoizolację i zamocować ją dodatkowo kołkami, wyrównać powierzchnię przyklejonych płyt, nałożyć klej na siatce i - w końcu dochodzimy do części wspólnej ze ścianami jednowarstwowymi - zgruntować podłoże i nałożyć tynk. W przypadku ścian warstwowych trzeba zatem wykonać dużo więcej czynności, niż w przypadku jednowarstwowych.
Możliwości termoizolacyjne ściany z ociepleniem przedstawia wykres poniżej. Ilustruje on wartości współczynnika U, jakie uzyskują ściany z termoizolacją, przy założeniu zastosowania bloczków z betonu komórkowego o szerokości 24 cm i ociepleniu ich materiałem termoizolacyjnym o współczynniku przewodzenia ciepła równym 0,04 W/(m·K).
Na wykresie wyraźnie widać, jaka grubość izolacji jest potrzebna, by ściana spełniała wymagania przepisów - współczynnik U musi być nie większy niż 0,25 W/(m2·K). Z wykresu wynika również odpowiedź na często zadawane przez inwestorów pytanie, czy na ściany z ociepleniem stosować beton komórkowy o klasie gęstości 400?Jak widać, przy grubej warstwie ocieplenia zyski wynikające z wyboru klasy 400 zamiast 600 są niewielkie.
Celowo na wykresie pokazano współczynniki U dla grubości ocieplenia większej niż 20 cm, ponieważ pokazuje to jeszcze jedną istotną kwestię. Od pewnej grubości termoizolacji (16–18 cm) korzyści z jej pogrubiania są niewielkie. Oznacza to, że pieniądze wydane na coraz grubszy styropian lub wełnę mineralną nie przyniosą oczekiwanych oszczędności. Innymi słowy, nakłady poniesione na zakup grubszej warstwy izolacji mogą się zwracać (z tytułu niższych rachunków za energię) przez czas dłuższy, niż okres użytkowania budynku.
Współczynnik U ściany z ociepleniem - z bloczków z betonu komórkowego o grubości 24 cm i klas gęstości 600, 500 i 400 - w zależności od grubości izolacji termicznej o λ= 0,04 W/(m·K), bez uwzględnienia tynków (wymagania do 2016 r., od 2017 r. oraz od 2021 r.).
tekst i zdjęcia: Tomasz Rybarczyk
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są główne zalety betonu komórkowego jako materiału budowlanego?
Beton komórkowy jest łatwy w murowaniu, lekki, "ciepły" dzięki wysokiej porowatości, jednorodny pod względem właściwości fizycznych, a także oferuje dużą łatwość obróbki mechanicznej. Można go stosować do budowy różnych typów budynków.
Jakie elementy składają się na system murowania z betonu komórkowego?
System murowania z betonu komórkowego obejmuje bloczki, nadproża, płytki i kształtki U. Elementy te umożliwiają budowanie ścian systemowo, co redukuje błędy konstrukcyjne i ułatwia prace budowlane.
Jakie są podstawowe właściwości betonu komórkowego?
Beton komórkowy charakteryzuje się jednorodnością i porowatością. Jego właściwości, takie jak izolacyjność cieplna i akustyczna oraz wytrzymałość na ściskanie, są identyczne we wszystkich kierunkach. Ponadto, porowatość zapewnia, że materiał jest lekki i ma doskonałe właściwości izolacyjne.
Jakie są różnice między ścianami jednowarstwowymi a wielowarstwowymi z betonu komórkowego?
Ściany jednowarstwowe są łatwiejsze i szybsze do budowy, a po wymurowaniu wymagają tylko tynkowania. Ściany wielowarstwowe wymagają dodatkowego ocieplenia, co wiąże się z większą ilością prac, takich jak klejenie i mocowanie izolacji oraz wyrównywanie powierzchni.
Dlaczego systemowe budowanie z betonu komórkowego jest zalecane?
Systemowe budowanie z betonu komórkowego zapewnia najlepszą jakość wykonania i prawidłowe wykonanie detali konstrukcyjnych. Umożliwia również spełnienie przyszłych wymagań dotyczących budynków zeroenergetycznych, eliminując błędy wynikające z przypadkowego doboru materiałów.
Mgr inż. architekt, mgr inż. budownictwa. Product manager w firmie SOLBET. Rzeczoznawca budowlany, uprawniony do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej, do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej. Doktorant na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Członek komitetów technicznych PKN. Praktyk w projektowaniu i realizacji obiektów budowlanych.
2
