Ekspert budowlany udziela porad inwestorowi, który nie wie, jakim materiałem może wykończyć ściany wewnętrzne swojego wymarzonego domu.
Inwestor: - Dzień dobry, porozmawiajmy o wykańczaniu ścian wewnętrznych. Wiem, że to szeroki temat, ale może uda nam się choćby pokrótce omówić najpopularniejsze rozwiązania. Co pan na to?
Ekspert budowlany: - Dobrze, proponuję zacząć od tynkowania, które jest najbardziej rozpowszechnione. Najpierw omówię tynki cementowo-wapienne. Wyróżniają się one dużą wytrzymałością i odpornością na wilgoć. Można je stosować we wszystkich typach pomieszczeń, również w tych o podwyższonej wilgotności, jak łazienki, kuchnie czy pralnie. Są uniwersalne - nadają się zarówno jako podkład pod malowanie, płytki ceramiczne i inne okładziny. Uzyskana dzięki nim powierzchnia jest lekko chropowata, dlatego obecnie często pokrywa się je jeszcze warstwą gładzi. Natomiast decydując się na tapetowanie trzeba wybrać grubsze produkty.
Wadą tynków cementowo-wapiennych jest długi czas schnięcia, który wynosi ok. 4 tygodni. Przez ten okres nie można prowadzić dalszych prac związanych z wykańczaniem ścian.
- Na jakim etapie budowy domu można rozpocząć tynkowanie?
- Po okresie osiadania i skurczu murów, czyli po ok. 3-4 miesiącach od zakończenia stanu surowego. Wilgotność podłoża nie może przekraczać 3%. Bardzo ważne są też odpowiednie warunki atmosferyczne. W czasie wiązania tynku temperatura powietrza i podłoża nie może być niższa niż 5°C. W niższej proces wiązania jest bardzo spowolniony. Natomiast narażenie na mróz grozi całkowitym zniszczeniem świeżych tynków (zawarta w nich woda zamarznie i uszkodzi ich strukturę). Absolutnie nie wolno więc dopuścić do takiego spadku temperatury we wnętrzach. Nieskazana jest też zbyt wysoka temperatura (powyżej 25°C), w której tynki zbyt szybko wysychają i są bardziej podatne na wykruszenia i pęknięcia. Dlatego też latem prac nie można prowadzić na suchych i rozgrzanych słońcem ścianach. W związku z tym, gdy w okresie chłodów używane są nagrzewnice, wydobywających się z nich strug ciepłego powietrza nie wolno kierować bezpośrednio na ściany.
Przed rozpoczęciem prac trzeba zgruntować podłoże, aby zbyt szybko nie odciągnęło wody z zaprawy tynkarskiej. Te tradycyjne są dość kłopotliwe w przygotowywaniu, dlatego w budownictwie jednorodzinnym wykorzystuje się przeważnie gotowe mieszanki, gwarantujące wysoką jakość pokrycia. Aplikuje się je ręcznie, albo - przy dużych powierzchniach - agregatem tynkarskim.
- Ile warstw tynku nakłada się na ścianę?
- Liczba warstw zależy od tego, na ile surowe ściany zapewniają dobrą przyczepność oraz od dalszego sposobu wykańczania przegród. Najczęściej na zagruntowane ściany nanosi się najpierw tzw. obrzutkę, która zwiększa przyczepność kolejnej, zasadniczej warstwy tynku (tzw. narzutu). Obrzutka jest zalecana przede wszystkim w przypadku gładkich ścian, wykonanych np. z bloczków silikatowych oraz z betonu komórkowego. Na ścianach z pustaków ceramicznych można ewentualnie z niej zrezygnować, bo powierzchnia pustaków zapewnia lepszą przyczepność.
Warstwę narzutu zaciera się pacą. Jeżeli pozostawimy ją równą, ale bardzo szorstką, to otrzymamy tzw. tynk zacierany na ostro. Stanowi on bardzo dobre podłoże pod płytki ceramiczne, bo zwiększa przyczepność kleju. Natomiast uzyskanie w miarę gładkiej powierzchni, która będzie nadawała się już pod malowanie, wymaga bardzo starannego zatarcia, z użyciem zaprawy cementowej z drobnoziarnistym piaskiem. To od jego uziarnienia będzie zależeć stopień gładkości tynku. Jednak nigdy nie będzie on idealnie gładki, dlatego tynki cementowo-wapienne - jak wspomniano - często są pokrywane warstwą gładzi. Przeciętna grubość tynku cementowo-wapiennego wynosi 15-20 mm.
- Jakie inne rodzaje tynków są jeszcze do wyboru?
- Dużą popularnością cieszą się tynki gipsowe. Są bardzo lubiane przez wykonawców, ponieważ łatwo się je nakłada. Nie są jednak tak uniwersalne, jak tynki cementowo-wapienne, bo można nimi wykańczać ściany i sufity tylko tych pomieszczeń, w których wilgotność utrzymuje się stale na niskim poziomie (do 70%). Nie nadają się więc do zastosowania w łazienkach czy pralniach. Niestety, tynki gipsowe nie są tak twarde jak cementowo-wapienne, w związku z tym są bardziej podatne na uszkodzenia. Dzięki nim można jednak uzyskać gładszą powierzchnię. Ale w praktyce uzyskanie idealnie gładkich ścian i tak wymaga nałożenia jeszcze warstwy gładzi.
Ich istotną zaletą jest krótki czas schnięcia. Do dalszych prac można przystąpić już po ok. 14 dniach od nałożenia.
Warunki prowadzenia prac tynkarskich są takie same, jak powyżej. Podobnie jest ze sposobami aplikacji - ręczną praktykuje się w przypadku prac na niewielkiej powierzchni, maszynową - gdy do otynkowania jest większy obszar. Grubość nałożonej warstwy wynosi od 5 do 25 mm.
- A co ze wspomnianymi gładziami?
- Aplikuje się je na otynkowane już ściany i sufity, aby uzyskać idealnie gładką powierzchnię. Do wyboru jest kilka rodzajów gładzi, różniących się przede wszystkim składem i odpornością na wilgoć.
Najczęściej zastosowanie mają produkty gipsowe. Ich popularność wynika przede wszystkim z tego, że łatwo się je nakłada, a ich powierzchnię można długo korygować. Niestety, nie nadają się do wykańczania pomieszczeń wilgotnych (powyżej 70%) i tych, w których ściany mogą być narażone na zachlapanie wodą (łazienki, pralnie).
Gładzie cementowe i cementowo-wapienne mają grubsze uziarnienie od gipsowych, dlatego nie zapewniają tak gładkiej powierzchni. Ich mankamentem jest też to, że trudniej się je nanosi. Mają też zalety - są bardziej od gipsowych odporne na wilgoć i uszkodzenia mechaniczne.
Do wygładzania ścian wykończonych tynkami wapiennymi lub gipsowo-wapiennymi przeznaczone są gładzie wapienne i gipsowo-wapienne. Podobnie jak produkty gipsowe, nie powinny być stosowane w pomieszczeniach wilgotnych.
W sprzedaży są też gładzie polimerowe, które pozwalają uzyskać bardzo gładką powierzchnię. Nakłada się je i obrabia jeszcze łatwiej niż gipsowe, ponadto można nimi wykańczać przegrody w pomieszczeniach o podwyższonym poziomie wilgotności.
- Jak nakłada się takie gładzie?
- W sprzedaży są suche mieszanki, gotowe do użycia po wymieszaniu z odpowiednią ilością wody, albo gotowe do zastosowanie masy. Użycie tych drugich, podobnie jak maszynowego sposobu aplikowania, pozwala przyspieszyć prace.
Gładź nakłada się na podłoże (w zależności od rodzaju tynku konieczne może być jego zagruntowanie) cienką warstwą, zazwyczaj grubości 2-3 mm, ale tu zawsze należy się kierować instrukcją producenta. Najczęściej gładzie trzeba po wyschnięciu przeszlifować, co jest pracochłonne i uciążliwe ze względu na powstający pył. Ale dostępne są też gładzie, w przypadku których po wstępnym stwardnieniu zwilża się powierzchnię, a następnie ostatecznie ją wygładza.
- Z tego, co się orientuję, bardzo popularnym sposobem na wykończenie ścian jest zastosowanie suchego tynku z płyt gipsowo-kartonowych. Jak poprawnie wykonać taki tynk?
- Sposób montażu płyt g-k zależy od stanu ścian. Gdy mur jest równy, prace przebiegają dość szybko. Na początku trzeba oczyścić powierzchnię i zabezpieczyć antykorozyjnie wszystkie elementy stalowe, które będą stykać się z klejem. Jeżeli podłoże jest chłonne, trzeba je zagruntować. Płyty przytwierdza się na klej o grubości 1,5-2 cm, nakładany punktowo w postaci placków o średnicy ok. 10 cm, w rozstawie 30-40 cm w pionie i poziomie. Przyklejanie i korygowanie ułożenia płyt powinno nastąpić nie później niż po 15-20 minutach od sporządzenia masy klejowej.
Jeżeli podłoże wymaga korekty, płyty mocuje się na dodatkowych pasach korygujących, ewentualnie na stelażu z systemowych profili stalowych. Pasy to po prostu odcięte fragmenty płyty g-k. Powinny mieć szerokość ok. 8 cm. Przykleja się je do ściany co 60 cm (lub gęściej). Następnie klej nanosi się na płyty i mocuje do podłoża.
W obu metodach trzeba jeszcze wykończyć łączenia elementów. W tym celu na stykach płyt przykleja się taśmę z włókna szklanego bądź perforowaną taśmę papierową, a na nią 2-3 warstwy szpachli gipsowej. Ostatnim krokiem jest przeszlifowanie łączeń. Potem można już wykańczać idealnie gładką powierzchnię.
Ten rodzaj chemii budowlanej przeznaczony jest do uzupełniania ubytków na powierzchniach ścian i sufitów oraz korygowania większych nierówności. Szpachle są niezastąpione zwłaszcza podczas remontów, gdy zachodzi konieczność naprawy różnych usterek nawierzchni i przygotowania przegród do wykończenia gładzią albo pomalowania. Wykorzystuje się je również do uzupełniania bruzd, w których położono instalacje. W sprzedaży są też specjalne odmiany szpachli, wzmocnione włóknami lub specjalnymi polimerami, które nadają się do spoinowania połączeń i wykańczania styków płyt gipsowo-kartonowych oraz gipsowo-włóknowych.
Sprzedawane są w postaci proszku w worku do rozrobienia wodą i w wiaderku, jako gotowa do użycia masa. Przygotowanie tych pierwszych wymaga pewnego doświadczenia - bardzo ważne są odpowiednie proporcje proszku i wody oraz staranne wymieszanie.
Sposób aplikacji i grubość warstwy określone są przez producenta szpachli i instrukcji tych należy się trzymać.
- W tym momencie od razu przychodzi mi na myśl malowanie. Jakich farb najlepiej używać?
- Ze względu na zastosowane spoiwo, farby można podzielić na emulsyjne, akrylowe, winylowe i lateksowe. Te pierwsze są najtańsze, ale charakteryzują się niewielką odpornością na zmywanie, dlatego stosuje się je głównie w pomieszczeniach pomocniczych. Nieco droższe i trwalsze są farby akrylowe. Często maluje się nimi pokoje mieszkalne. Farby winylowe są łatwo zmywalne, ale szybko się brudzą i bardzo słabo przepuszczają parę wodną. Najbardziej wytrzymałe na zmywanie i odporne na zabrudzenia są produkty lateksowe. Zalecane są głównie do malowania w kuchniach, łazienkach, a także w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych.
Przytoczony podział jest umowny, ponieważ w sprzedaży dostępne są mieszanki o różnym składzie. Przykładowo farby z dodatkiem teflonu lub nanocząsteczek (np. kwarcu lub srebra) zwiększają odporność na zabrudzenia i wielokrotne szorowanie. Powłoki dekoracyjne zawierające wypełniacze w postaci opiłków metali, łusek brokatowych, dolomitu czy cząsteczek kwarcu wyglądają efektownie i można je nanosić zarówno na surowe, jak i otynkowane ściany. Bardzo dobrze prezentują się też powierzchnie pokryte farbami strukturalnymi, imitującymi beton, tkaninę, marmur, drewnianą mozaikę czy gładką, odbijającą światło powierzchnię. Do pokojów dziecięcych przeznaczone są z kolei farby transparentne z dodatkiem brokatu i hologramami. W pomieszczeniach tych świetnie też sprawdzają się powłoki tablicowe, po których można rysować i łatwo je ścierać, oraz farby magnetyczne, które mają w składzie drobinki żelaza, dzięki czemu przyciągają magnes, co pozwala umieszczać na ścianie zdjęcia, rysunki, notatki itp.
- Czy mógłbym prosić o kilka porad dotyczących malowania?
- Pierwszym krokiem (nie licząc zakupu farby) jest skompletowanie wszystkich niezbędnych narzędzi, takich jak pędzle, wałki, taśma malarska itp. Po zabezpieczeniu okien, mebli i podłogi folią malarską, można zacząć malowanie. Optymalna temperatura do prowadzenia takich prac to 15-20°C, zaś wilgotność powietrza - 60-80%. W takich warunkach farba nie wysycha zbyt szybko, co pozwala na jej równomierne nakładanie i ewentualne poprawki. Podłoże, na które będziemy nanosić powłokę, musi być odkurzone i gładkie. W celu wyrównania jego chłonności i ułatwienia nakładania farby, trzeba je zagruntować.
Większość farb po otwarciu opakowania wymaga wymieszania. Malowanie rozpoczyna się od sufitu, od nałożenia farby pędzlem wzdłuż styku ze ścianą. Następnie za pomocą wałka farbę nanosi się pasami prostopadłymi do okna. Kolejnym krokiem jest zaaplikowanie farby pędzlem w narożach pomieszczenia i innych trudno dostępnych miejscach (np. za grzejnikami, a także przy gniazdkach i łącznikach). Do malowania pozostałych powierzchni ścian wykorzystuje się wałek, ewentualnie pistolet natryskowy lub agregat malarski. Aby uniknąć zachlapania już pomalowanych fragmentów, powłokę należy nanosić od góry w dół. Najczęściej nakłada się dwie warstwy farby, przy czym drugą można zaaplikować po upływie czasu określonego przez producenta. Większość produktów osiąga pełną wytrzymałość na zmywanie po 2-4 tygodniach.
- Kolejny sposób wykańczania ścian to tapetowanie. Jakie produkty z tego segmentu znajdziemy na rynku?
- W sprzedaży jest kilka rodzajów tego typu wyrobów. Najtańsze, ale jednocześnie najmniej trwałe są tapety papierowe. Nadają się do wszystkich pomieszczeń, ale lepiej nie stosować je w tych najbardziej narażonych na zabrudzenia (pokoje dziecięce). Produkty winylowe są odporne na wilgoć i łatwo zmywalne, dlatego można je stosować również w "brudnych" pomieszczeniach, takich jak kuchnia. Mogą mieć podkład papierowy lub z flizeliny. Ciekawą dekorację każdego wnętrza mogą stanowić tapety tekstylne, które imitują rozmaite materiały. Kolejny rodzaj to raufazy - wyroby grube, o ziarnistej strukturze, np. z wiórkami drewna pomiędzy warstwami papieru. W sprzedaż są też raufazy wykonane z włókna szklanego. Ten typ tapet przeznaczony jest do malowania. Warto jeszcze wspomnieć o fototapetach. Były bardzo popularne przed laty, a teraz znów wracają do łask. Fototapeta urozmaici każde wnętrze. Może obrazować zabytki czy naturę, albo dowolną grafikę, którą którą dostarczymy do wytwórcy (np. nasze ulubione zdjęcie).
- Jakie jeszcze materiały wykończeniowe do ścian mógłby pan polecić? Zdaję sobie sprawę, że jest ich bardzo dużo, ale może udałoby się chociaż wymienić te najpopularniejsze? Chciałbym się tylko zainspirować...
- To prawda, materiałów z tego segmentu jest tak dużo, że powinniśmy przeznaczyć na nie odrębne spotkanie. W ogóle nie mówiliśmy przecież o płytkach ceramicznych, które mają tak szerokie zastosowanie. Trudno sobie bez nich wyobrazić kuchnię czy łazienkę. Nie wdając się w szczegóły powiem tylko, że płytki można układać zarówno na otynkowanej, jak i nieotynkowanej ścianie. Ważne tylko by podłoże było stabilne i dobrze zespolone z murem.
Na surowy mur można również nakładać płyty z betonu architektonicznego i niektóre rodzaje paneli ściennych.
Ciekawym wyborem są też okładziny z korka albo drewniane. Te pierwsze pozwalają wytłumić hałas i mają właściwości antyelektrostatyczne. Materiały z drewna również wygłuszają pomieszczenia, a do tego budują przytulny nastrój i niepowtarzalny klimat. Można je wykorzystywać np. zamiast suchego tynku do wykańczania skosów na poddaszu. W sprzedaży jest drewno krajowe i egzotyczne - o ciekawym usłojeniu i odcieniach. Niektóre gatunki mogą być używane nawet w pomieszczeniach o dużym zawilgoceniu, jak łazienka czy kuchnia. Warte uwagi są również panele z płyt drewnopochodnych, wykończone fornirem lub drewnopodobną okleiną foliową. Dzięki nowoczesnym technologiom produkcji bardzo przypominają drewno.
- Dziękuję za rozmowę.
Redakcja BD
fot. otwierająca: Knauf
Skomentuj
