Cechy charakterystyczne paneli podłogowych

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak zbudowane są panele laminowane i jakie są ich zalety?
• Jak zbudowane są panele drewniane i jakie są ich zalety?
• Jak zbudowane są panele winylowe i jakie są ich zalety?
• Jak zbudowane są panele korkowe i jakie są ich zalety?
• Na jakie parametry zwracać uwagę podczas wyboru paneli podłogowych?
• Na co uważać podczas układania paneli podłogowych?

Ułożenie paneli to dobry sposób na szybkie, łatwe i w miarę niedrogie wykończenie podłogi. Elementy pod względem wymiarów przypominają deski - ich szerokość wynosi od około dziesięciu do trzydziestu kilku cm, zaś długość od kilkudziesięciu centymetrów do czterech metrów. Dzięki dużej odporności na wypaczenie mogą być dość długie, co korzystnie wpływa na estetykę pomieszczeń i czas montażu.

Panele laminowane - budowa i zalety

Inwestorzy najczęściej wybierają panele laminowane. Mają one różne wzory, kolory, faktury, np. przypominające usłojenie prawdziwych desek. Doskonale imitują rozmaite materiały podłogowe - nie ograniczają się do wyglądu drewna. Są też dość odporne na ścieranie, rysowanie, wgniecenia, działanie promieniowania UV, chemikaliów, zaplamienie, wnikanie tłuszczu i wilgoci. Nie wymagają większych zabiegów pielęgnacyjnych i łatwo je utrzymać w czystości. Powinniśmy jednak pamiętać, że mają mniejszą trwałość, niż np. parkiet, i nie można ich odnawiać poprzez cyklinowanie. Jeśli pojawią się uszkodzenia, defekty, trzeba będzie wymienić poszczególne elementy albo całe wykończenie.

Wyroby takie są często także głośne - podczas chodzenia powstaje charakterystyczny głuchy odgłos. Żeby wyeliminować problem dźwięczenia, układa się je na specjalnych matach wyciszających. Na rynku znajdziemy również deski z dodatkową warstwą tłumiącą odgłos kroków. Wykonana z nich posadzka jest nawet o połowę cichsza, a uciążliwy dźwięk niższy i mniej uciążliwy.

Górna część paneli powstaje z laminatu (tworzywa) lub z kilku warstw wzmocnionego papieru. Ma nadrukowany wzór i jest pokryta warstwą żywicy melaminowej, zabezpieczającą przed ścieraniem i wpływem wody. Niżej znajduje się rdzeń - część środkowa - który najczęściej wykonuje się z twardej drewnopochodnej płyty HDF, rzadziej MDF. Są to płyty pilśniowe produkowane z włókien drzewnych. Wytrzymałość rdzenia decyduje o odporności desek na uderzenia, wgniecenia itp. Na spodzie mamy z kolei kilka warstw wzmocnionego papieru albo laminat. Ten ostatni zapewnia większą stabilność elementów.

Deski warstwowe mają zalety paneli (np. możliwość montażu bez użycia kleju) i kosztują mniej niż podłogi z litego drewna, z uwagi na budowę warstwową. (fot. Barlinek)

Panele drewniane - budowa i zalety

Panele takie określane są często mianem desek warstwowych. Powstają z warstw naturalnego surowca. Mają zalety posadzek drewnianych, jednak nie wykazują ich wad (po części na pewno odbierają im rynek). Przede wszystkim nie skrzypią (nie dźwięczą też przy chodzeniu, jak panele laminowane). W znacznie mniejszym stopniu reagują na zmiany wilgotności i temperatury, niż posadzki lite. Są łatwiejsze do zamontowania. Tak jak inne panele, można je układać na klik. W przeciwieństwie do tradycyjnych desek i parkietu, montaż nie wymaga użycia kleju. Są dość drogie, ale pamiętajmy, że za ich ułożenie zapłacimy wyraźnie mniej niż za wykonanie tradycyjnego parkietu.

Po ułożeniu są od razu gotowe do użytkowania, bo dzięki fabrycznemu wykończeniu, nie wymagają polakierowania. Jeśli zniszczą się w wyniku eksploatacji, będzie je można wycyklinować (o ile wierzchnia warstwa ma minimum 4 mm grubości) i polakierować lub zaolejować na dowolny kolor. Ale nie zapominajmy, że cyklinowanie zalecane jest tylko dwa lub trzy razy.

Często wybierane są przez zwolenników drewna, bo wyglądają zupełnie jak tradycyjne deski i są przyjemne w dotyku. Pamiętajmy, że drewno zawsze wygląda naturalnie oraz ociepla i wycisza wnętrza.

Warstwa górna - zwykle o grubości 2-4 mm - to drewno egzotyczne lub twarde krajowe (na ogół drzew liściastych - dębu czy jesionu), kilkakrotnie lakierowane, olejowane, ewentualnie woskowane. Rdzeń o grubości około 8 mm wykonany jest z deszczułek z miękkiego drewna drzew iglastych (na ogół sosny), ułożonych poprzecznie do tych w górnej warstwie. Zamiennie stosuje się twardą płytę drewnopochodną.

Na samym spodzie znajduje się drewno iglaste lub mocna sklejka. Dzięki warstwom w układzie poprzecznym, panele jedynie w niewielkim stopniu reagują na zmiany wilgotności i temperatury w pomieszczeniu. Niestety, tylko ta wierzchnia powstaje z twardego drogiego drewna. Pozostałe wykonuje się z materiału miękkiego, o mniejszej wytrzymałości.

Panele winylowe - budowa i zalety

Takie panele stosunkowo niedawno wkroczyły do wnętrz. Nie są zbyt popularne, za to funkcjonalne i z pewnością warte uwagi. Pod wieloma względami przewyższają te laminowane. Są mniej wrażliwe na wilgoć - niektóre mogą być stosowane również w kuchniach czy łazienkach. Oprócz tego mają większą odporność na ścieranie, a także na uderzenia - dzięki elastycznej powłoce z winylu. Można je poddawać renowacji poprzez nanoszenie specjalnych powłok poliuretanowych lub polimero-akrylowych. Należy stosować w tym celu preparaty wskazane przez producenta danych paneli.

Są cichsze, cieplejsze i przyjemniejsze dla stóp od wyrobów laminowanych. Ponadto wykazują właściwości antypoślizgowe i antystatyczne - nie elektryzują się, a co za tym idzie, nie przyciągają kurzu. Występują w największej liczbie wzorów i bez problemu imitują inne materiały posadzkowe, jak glazura, marmur, łupek, beton czy tkanina.

Na warstwie winylu znajduje się dekor pokryty transparentnym PVC o wysokiej odporności na ścieranie. Poniżej zwykle jest warstwa nośna wykonana z płyty HDF. Od spodu może znajdować się podkład korkowy, zapewniający tłumienie odgłosu kroków, jak również izolację termiczną.

Panele winylowe są trwałe i mają bardzo zróżnicowane wzornictwo. Świetnie odwzorowują różne rodzaje posadzek drewnianych. (fot. Decora (Arbiton))

Panele korkowe - budowa i zalety

Panele z tego materiału przypominają winylowe, zarówno pod względem budowy, jak i właściwości. Górna warstwa winylu z dekorem zastąpiona jest dekoracyjnym fornirem korkowym. Ten ostatni ma na wierzchu zabezpieczającą warstwę lakieru lub przezroczystej folii PVC. Wykazuje on nieco mniejszą wytrzymałość niż winyl, za to doskonale tłumi dźwięki. Panele korkowe mają najlepsze właściwości wygłuszające - w porównaniu z pozostałymi ich rodzajami. Dodatkowo można je ułożyć na macie wygłuszającej. Polecane są szczególnie do pokoi dziecięcych i sypialni.

Korek to materiał naturalny i ceniony przez wielu użytkowników. Podobnie jak drewno, zatrzymuje ciepło w pomieszczeniu, izoluje akustycznie i pochłania nadmiar wilgoci. Jest elastyczny i dzięki temu dosyć odporny na uszkodzenia. Panele wykazują też właściwości antystatyczne, co czyni je przyjaznymi dla alergików. Warto wiedzieć, że w sprzedaży jest również parkiet korkowy (przeznaczony do przyklejania).

Podłogi korkowe mają licznych zwolenników. Korek to naturalny materiał, który dobrze wycisza pomieszczenia. (fot. Wicanders)

Panele podłogowe - oznaczenia i parametry

Przy wyborze paneli, zwróćmy uwagę na ich klasę użytkowania (przeznaczenia) oraz ścieralności, ponieważ wyroby odpowiednie np. do sypialni mogą nie sprawdzić się w intensywnie eksploatowanych pomieszczeniach, jak hol czy korytarz.

Omawiane posadzki występują w sześciu klasach użytkowania - 21, 22, 23, 31, 32, 33, które przede wszystkim dzielą wyroby na domowe i przeznaczone do obiektów użyteczności publicznej. Pierwsza cyfra kodu informuje o tym, czy posadzkę można stosować w pomieszczeniach mieszkalnych (2), czy w budynku użyteczności publicznej (3). Druga mówi o dopuszczalnym natężeniu ruchu - 1 najniższe, 3 najwyższe. Panele z oznaczeniem 21 nadają się do wnętrz domowych obciążonych małym ruchem, np. do sypialni. Z kolei 22 do jadalni i pokoi dzieci, zaś 23 do korytarzy, kuchni i salonu.

Podczas ustalania klasy przeznaczenia, wyroby badane są w różnych aspektach, np. odporności na ścieranie, uderzenia, przesuwanie mebli, żar papierosa, zaplamienie.

Należy też wybierać panele o odpowiedniej klasie ścieralności. Jest ich pięć - od AC1 do AC5. W przypadku pierwszej mamy do czynienia z bardzo słabą odpornością na ścieranie. Piąta oznacza bardzo wysoką. Wyroby klasy AC1 stosuje się rzadko. Do najintensywniej eksploatowanych pomieszczeń domowych zaleca się wybierać AC3 lub AC4. Panele oznaczone AC4 i AC5 nadają się już do obiektów użyteczności publicznej.

Pamiętajmy, że w przypadku desek warstwowych istotna jest twardość drewna wierzchniej warstwy (BHN), mierzona w skali Brinella. Gatunki egzotyczne (jatoba, kempas, merbau) są najtwardsze - wyraźnie powyżej 4 BHN i sprawdzają się we wnętrzach intensywnie użytkowanych. Można tu stosować także drewno dębu, orzecha, jesionu, gruszy i grabu - 3-4 BHN. Do sypialni wystarczy miękka brzoza i olcha - powyżej 2. Sosna, świerk i jodła są najmniej odporne - 1,5-1,8 BHN.

Niestety, większość paneli (poza specjalnymi modelami) nie nadaje się do tzw. pomieszczeń mokrych, choć znajdziemy wersje które można stosować nawet w kuchni czy łazience - z wodoodporną warstwą nośną, zamiast płyty wiórowej, i z odpowiednio zaimpregnowanymi oraz uszczelnionymi krawędziami.

Właściwe układanie paneli podłogowych

Panele montuje się dość łatwo. Nie trzeba niczego przyklejać, cyklinować, lakierować itd. Większość inwestorów poradzi sobie z tym zadaniem, bez zatrudniania fachowców. Ze względu na bezproblemowy przebieg prac oraz niewielką grubość, panele są często wykorzystywane podczas remontów do układania na starych posadzkach z płytek, parkietu czy desek. W takiej sytuacji bardzo istotne jest, by stare pokrycie tworzyło równą stabilną powierzchnię. Cienkie panele z winylu oferowane są w różnych odmianach - można je dobrać odpowiednio do podłoża (tak, by nierówności nie były widoczne).

Podkład

Elementy montuje się na piance poliuretanowej, matach korkowych lub miękkich płytach pilśniowych. Taki podkład izoluje posadzkę cieplnie i akustycznie. Niezależnie od jego rodzaju (pianka, maty, płyty), zawsze powinien być układany bez zakładów (na styk) i sukcesywnie - w miarę montowania kolejnych desek. Płyty pilśniowe najlepiej lokować w rzędach usytuowanych pod skosem względem desek, aby uniknąć pokrywania się miejsc łączeń.

Podkład z płyt układa się pod skosem względem paneli. Dzięki temu miejsca łączeń elementów w obu warstwach się nie pokrywają.

Nowoczesny podkład pod panele laminowane czy drewniane, który wintensywnie użytkowanych pomieszczeniach zwiększa trwałość posadzki. (fot. Decora (Arbiton))

Warstwa paneli

Najczęściej montowane są jako tzw. posadzka pływająca, czyli nie przyklejana do podłoża. Elementy zwykle łączy się ze sobą bezklejowo - na pióro i wpust lub na zatrzask (tzw. clicksystem), co zapobiega ich przesuwaniu się. Po demontażu można je ponownie wykorzystać. Bezproblemowa jest też wymiana uszkodzonej deski. Coraz rzadziej oferowane są produkty przeznaczone do łączenia na klej. Szczegółowy sposób montażu powinien być zamieszczony w dołączonej instrukcji.

Panele należy układać prostopadle do ściany z oknem. Dzięki temu linie styku pomiędzy nimi nie będą się rzucać w oczy. Ostatni w rzędzie w razie potrzeby się przycina, ale nie może być on węższy niż 5 cm. W takiej sytuacji należy odpowiednio zwęzić pierwszy. Przed rozpoczęciem prac trzeba więc zmierzyć pomieszczenie i szerokość pojedynczej deski. Przy skomplikowanym kształcie wnętrza powstaje więcej odpadów, z uwagi na konieczność wykonywania docinek. Musimy zatem kupić 5-10% więcej materiału, niż wynika z obliczeń.

Pamiętajmy, że deski warstwowe rozpakowane z folii powinny leżakować (sezonować się) co najmniej 2 dni w pomieszczeniu docelowym. Zapewnia to wyrównanie ich wilgotności i temperatury z warunkami panującymi we wnętrzu. Nie wiadomo bowiem, gdzie były magazynowane.

Podczas montażu, poszczególne panele należy dobijać młotkiem i dobijakiem. Elementy końcowe zaś dociągać łyżką stolarską. (fot. Komfort)

Dylatacja

Bardzo istotne jest zachowanie szczeliny dylatacyjnej (o szerokości do 10 mm) pomiędzy posadzką i ścianą. Panele mogą się bowiem nieznacznie rozszerzać i kurczyć pod wpływem zmian wilgotności i temperatury. Odstęp tworzy się poprzez rozmieszczenie klinów dystansowych co ok. 1 m na całym obwodzie podłogi. Po zamontowaniu desek, kliny należy usunąć, a następnie zamocować do ściany (nie do podłogi) przypodłogowe listwy wykończeniowe, które zamaskują szczelinę.

Za pomocą klinów dystansowych uzyskuje się szczelinę dylatacyjną na obwodzie posadzki.

Małgorzata Kolmus
Na zdjęciu otwierającym: Panele są łatwe do utrzymania w czystości i dość odporne na zaplamienie. Wybierając je do poszczególnych pomieszczeń, zwracajmy jednak uwagę na ich klasę użytkowania i ścieralności. (fot. VOX)