W Polsce dom bez ogrodzonej działki stanowi rzadkość. Ażurowy lub pełny płot to jedna z najważniejszych inwestycji związanych z zagospodarowywaniem terenu. Wybór materiałów jest bardzo duży - od tradycyjnych cegieł, drewnianych sztachet i siatki po różnego rodzaju prefabrykowane kompletne systemy z przęsłami, słupkami i gotowymi fundamentami.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2020-10-09
Data aktualizacji: 2024-09-06
W Polsce ogrodzenie działki jest powszechną praktyką. Do wyboru są różne materiały, od cegieł, drewna i siatki, po prefabrykowane systemy. Budowa ogrodzenia do wysokości 2,2 m nie wymaga zgłoszenia, ale należy przestrzegać przepisów, np. płot nie może stwarzać zagrożenia i nie może przekraczać granicy działki. Fundamenty ogrodzeń można wykonać tradycyjnie lub z gotowych elementów, co jest prostsze i szybsze. Na pochyłym terenie fundament wymaga dodatkowych prac, takich jak drenaż. Przęsła mogą być wykonane z metalu, drewna, betonu, siatki, cegły, kamienia lub tworzyw sztucznych.
Docelowe ogrodzenie na ogół jest na końcu listy prac zaplanowanych jako część inwestycji pt. stawianie własnego domu. W przypadku dopiero kupionych parceli, zwykle jeszcze przed budową grodzi się teren tanią siatką, a wzniesienie solidnego płotu przewiduje dopiero na czas "po przeprowadzce". Często jednak prowizorka zostaje na kilka lat, bo wykonanie efektownego ogrodzenia - z furtką i bramą wjazdową z napędem - sporo kosztuje.
Przed rozpoczęciem projektowania ogrodzenia, należy zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nie znajdziemy w nim obostrzeń, możemy wybrać dowolny płot. Najlepiej byłoby zrobić to już na etapie projektowania budynku, by pasowało ono do architektury domu i stylu zagospodarowania ogrodu.
Budowa ogrodzenia do wysokości 2,2 m nie wymaga zgłoszenia w starostwie.
Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami, płot:
nie może przekraczać granicy działki oraz linii rozgraniczającej ulicę;
nie może stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt - zabrania się umieszczania drutu kolczastego, tłuczonego szkła, ostro zakończonych elementów na wysokości poniżej 1,8 m;
bramy i furtki nie mogą otwierać się na zewnątrz posesji, a ich progi muszą umożliwiać swobodny wjazd osobom na wózkach inwalidzkich.
Przed ogrodzeniem działki dobrze jest porozumieć się z właścicielem posesji obok - wybrać materiał i podzielić koszty. Jeśli sąsiad nie będzie zainteresowany budową ogrodzenia, wydatki będziemy musieli ponieść samodzielnie. (fot. Wiśniowski)
Jak wykonać fundament ogrodzenia?
Podstawą każdego ogrodzenia jest fundament. Można go zrobić metodą tradycyjną (zalewając wykop betonem) lub skorzystać z gotowych elementów prefabrykowanych (stanowiących kompletny system). Drugie rozwiązanie jest znacznie prostsze, a jego realizacja szybsza.
Sposób wykonania tradycyjnej podmurówki oraz głębokość jej posadowienia powiązany jest z typem płotu i rodzajem gruntu.
W przypadku podłoży, które nie pęcznieją pod wpływem mrozu (niewysadzinowych, np. piasków i żwirów), nawet pod mur pełny wystarczy fundament zagłębiony na około 60 cm.
W gruntach wysadzinowych (gliniastych), wymagane jest zagłębienie muru poniżej strefy przemarzania (80-140 cm, zależnie od regionu Polski). Przy płytszym wykopie popękałby na skutek ruchu gruntu.
Jeżeli ogrodzenie składa się z podmurówki, murowanych słupków i metalowego albo drewnianego wypełnienia pomiędzy nimi, często pod słupki szykuje się fundament głębszy (jego głębokość wynika z rodzaju gruntu), a pod przęsła płytszy (ok. 60 cm).
Sposób posadowienia ogrodzenia z tradycyjną podmurówką.
Fundament zawsze wyprowadza się 15-20 cm nad poziom gruntu, zaś na jego zwieńczeniu - w strefie budowy słupków lub podmurówki - przygotowuje się poziomą izolację przeciwwilgociową z folii fundamentowej lub papy. W ławach fundamentowych wykonuje się dylatację pionową średnio co 10-15 m oraz w miejscu łączenia podmurówki ze słupkiem. Luki wypełnia się nienasiąkliwym trwale elastycznym materiałem uszczelniającym. Układa się też poziome zbrojenie, które usztywni fundament, zapobiegając pęknięciom, a pionowe lokuje się w narożach słupka. Oba rodzaje prętów można ze sobą związać, aby uniknąć przemieszczania się ich podczas zalewania betonem. Jeśli grunt nie jest spoisty i łatwo się osypuje, przed wlaniem betonu do wykopu należy ułożyć deskowanie.
Innym sposobem wykonania podmurówki ogrodzenia, zwłaszcza panelowego (z gotowych łączników i elementów z betonu, metalu, drewna, PVC) jest wykorzystanie prefabrykowanych elementów. Dzięki nim unikniemy konieczności rozrabiania i mieszania betonu lub wylewania go z gruszki, oraz czekania aż zwiąże i wystarczająco się utwardzi. Gotowa podmurówka znacznie przyspieszy postawienie płotu.
"Deski" betonowe, stanowiące fundament, oferowane są w wymiarach dopasowanych wielkością do większości dostępnych na rynku paneli.
O ile wykonanie fundamentu na równym terenie jest mało skomplikowane, to na pochyłym wymaga dużo więcej pracy. Jeżeli teren narażony jest na osunięcia ziemi, należy zlecić ekspertyzę geologiczną i skonsultować projekt budowy ogrodzenia z konstruktorem. Dzięki temu można uniknąć przechylenia lub całkowitego obsunięcia się ogrodzenia. W przypadku posadowienia go w poprzek wzniesienia - bardzo ważny jest drenaż, aby spływająca ze stoku woda nie wnikała w fundament i ogrodzenie. Zapobiegnie to powstawaniu wykwitów i pękaniu betonu.
Do wykonania fundamentu na pochyłym gruncie najwygodniej użyć elementów prefabrykowanych. Jeżeli linia płotu pokrywa się z linią terenu, wówczas bloczki układa się zgodnie z jego spadkiem. Jeśli natomiast parkan budowany jest kaskadowo, nierówności terenu niweluje się, prowadząc podmurówkę w linii poziomej - tworząc schodkowe uskoki, najlepiej dopasowane do wysokości bloczka lub jej wielokrotności.
Na terenie pochyłym z kaskadowym układem ogrodzenia fundament montuje się schodkowo. (fot. Joniec)
Jakie przęsła ogrodzeniowe wybrać?
Siatka ogrodzeniowa
Na ogół wykonuje się z niej tylną i boczne części ogrodzenia oraz płoty tymczasowe. Wytwarzana jest ze splatanego albo zgrzewanego stalowego drutu ocynkowanego (po pewnym okresie należy ją zabezpieczyć przed korozją), albo powlekanego warstwą syntetyku (niepotrzebna konserwacja). Montuje się ją do słupków stalowych bądź betonowych, górą i dołem prowadząc napiętą linkę lub drut stalowy i naciągając taki element przy użyciu napinaczy
Ogrodzenie z drewna
Ogrodzenie takie może mieć formę pionowych albo poziomych desek mocowanych w kilku rzędach, tworzących pełną barierę albo z prześwitami. Wykonanie sztachet można zlecić stolarzowi lub kupić gotowe panele. Tego typu parkan ulega korozji biologicznej, trzeba więc go regularnie konserwować - czyścić z mchu i porostów, szlifować, impregnować i malować albo lakierować.
Płot z drewnianych sztachet wymaga systematycznego szlifowania i zabezpieczania przed wilgocią i czynnikami atmosferycznymi. (fot. L. Jampolska)
Przęsła ogrodzeniowe z metalu
Do wyboru są przęsła ze stali i (rzadziej) z aluminium z różnym wypełnieniem:
Z prętów lub kształtowników - najczęściej ze stali ocynkowanej i powlekanej tworzywem lub lakierowanej proszkowo. Kształtowniki o profilu otwartym zamyka się szczelnie od góry kapturkiem. Poszczególne obiekty mogą być łączone w rozmaite wzory, np. pionowe konstrukcje scalone u dołu i u góry, kratownice;
Z elementów kutych - ze stali albo grubszego i cięższego żeliwa. Przeważnie mają bardzo dekoracyjną formę. Ich zaletą jest to, że mogą być wykonane według indywidualnego projektu. Niestety, są drogie;
Z siatki - są to gotowe moduły z siatką rozciągniętą w ramach ze stali lub aluminium. Oferowane są w kilku kolorach i wymiarach z zestawem niezbędnych akcesoriów.
Pewnym typem ogrodzenia metalowego są (obecnie bardzo popularne) gabiony, czyli kosze zrobione z ceowników i stalowego drutu, ocynkowanego ogniowo. Niekiedy zabezpiecza się je przed korozją powłoką z PVC, albo lakierem. Układa się je jeden na drugim, aż do planowanej wysokości, i w dowolnej konfiguracji z ażurowym ogrodzeniem innego typu bądź buduje pełny płot. Wypełnia się je kamieniami, szkłem, drewnem. Nie jest potrzebne fundamentowanie, stabilizuje się je punktowo zagłębionymi słupkami i wykonuje płytką wylewkę z betonu (kilka centymetrów szerszą od koszy). Gabiony, ze względu na wypełnienie, mają właściwości dźwiękoszczelne, stanowią więc skuteczną barierę przed hałasem z ulicy.
Gabiony wypełnia się kamieniami, szkłem albo drewnem. (fot. Konsport)
Ogrodzenie z betonu
Ogrodzenie z tego materiału może mieć formę:
Paneli prefabrykowanych - składa się z betonowych słupków oraz modułów o różnej szerokości i wysokości, które wsuwa się w fabrycznie przygotowane rowki na słupkach. Słupki wkopuje się w ziemię i zalewa betonem, następnie umieszcza między nimi panele (pełne bądź ażurowe, dostępne w wielu wzorach i kolorach);
Zbrojonego betonu monolitycznego - taki płot stawia się z kształtek, które najczęściej imitują granit albo piaskowiec. Elementy łączy się bez użycia zaprawy i spoinowania. Zbroi się je prętami stalowymi i wypełnia (od góry) betonem. Innym wariantem jest tzw. suchy mur, czyli system kształtek betonowych - składający się z kilku, prostych do zamontowania, elementów formujących moduły konstrukcyjne, które się skleja;
Betonowych bloczków lub pustaków - tego rodzaju parkan wykonuje się z elementów wytworzonych w technologii wibroprasowania. Na ogół mają większy rozmiar od cegieł, dlatego łatwo i szybko stawia się z nich mur. Podczas produkcji wyrobom nadaje się odmienne wymiary, kolory i faktury (gładkie, szlifowane, łupane). Układa się je jak cegły.
Murowane ogrodzenie wykonane ze bloczków betonowych, układanych na podmurówce z żelbetu z szalunkiem i zbrojeniem. Bloczki oferowane są w kilku kolorach, ułatwiających dopasowanie wyglądu ogrodzenia do elewacji budynku. (fot. Polbruk)
Ogrodzenie z kamienia
Tego typu ogrodzenie najczęściej buduje się z piaskowca, wapienia, granitu. Z uwagi na wysoką cenę, taki materiał stosuje się tylko na front płotu, do wypełnienia wykorzystując tańszy zamiennik.
Ogrodzenie z cegły
Ogrodzenia najczęściej muruje się z cegieł klinkierowych, dostępnych w wielu kolorach. Są one trwałe, mrozo- i wodoodporne. Koniecznie trzeba je zabezpieczyć od góry daszkami, których forma umożliwia swobodne spływanie wody opadowej i chroni przed wilgocią i cegłę, i spoiny. W sprzedaży znajdują się nie tylko cegły, ale również gotowe kształtki do wykończenia podmurówek, słupków i murków. Należy stosować zaprawę przeznaczoną do klinkieru, która nie zabrudzi ogrodzenia.
Ogrodzenie z tworzyw sztucznych
Ogrodzenia takie produkowane są zwykle z PVC lub kompozytu drewnianego. To panele imitujące drewniane deski. Występują w kilku odcieniach brązu, szarości i bieli. Są lekkie, odporne na uszkodzenia mechaniczne i niekorzystne warunki atmosferyczne, w tym blaknięcie. Nie jest potrzebna ich konserwacja, w przeciwieństwie do drewna.
Joanna Dąbrowska fot. otwierająca: Joniec
FAQ Pytania i odpowiedzi
Czy budowa ogrodzenia wymaga zgłoszenia?
Budowa ogrodzenia do wysokości 2,2 m nie wymaga zgłoszenia w starostwie.
Jakie są przepisy dotyczące ogrodzeń?
Ogrodzenie nie może przekraczać granicy działki ani linii rozgraniczającej ulicę. Nie może stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt, np. umieszczanie drutu kolczastego poniżej 1,8 m jest zabronione.
Jakie są sposoby wykonania fundamentu ogrodzenia?
Można wykonać fundament tradycyjnie (zalewając betonem) lub z prefabrykowanych elementów, co jest szybsze i prostsze.
Jakie przęsła ogrodzeniowe można wybrać?
Do wyboru są przęsła z siatki, drewna, metalu (stal, aluminium, elementy kute), betonu, kamienia, cegły oraz tworzyw sztucznych.
Jakie są zasady budowy ogrodzenia na pochyłym terenie?
Ogrodzenie na pochyłym terenie wymaga więcej pracy, a w przypadku ryzyka osunięcia ziemi zaleca się ekspertyzę geologiczną i konsultację z konstruktorem.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Skomentuj
