Jak dobrać materiał do wykończenia ścieżek i podjazdów?
Jak dobrać materiał do wykończenia ścieżek i podjazdów?
Urządzając ogród warto poprowadzić w nim utwardzone ciągi komunikacyjne. Brukowany podjazd i chodniki dobrze jest też wykonać w bezpośrednim sąsiedztwie domu. Prace brukarskie zwykle poprzedza przygotowanie kompleksowego projektu. Można zlecić go architektowi krajobrazu lub firmie, w której kupimy materiały do utwardzania nawierzchni. Niektórzy producenci kostki brukowej i wielkoformatowych płyt udostępniają darmowe programy, umożliwiające samodzielne wykonanie prostej wizualizacji. Właściwy dobór materiałów i ich kolorystyki pozwoli zachować spójny charakter całej posesji i utrzymać ją w jednym stylu.
Tomasz Wojciuk
Data publikacji: 2021-03-31
Data aktualizacji: 2024-10-15
W ogrodzie warto wytyczyć utwardzone ścieżki oraz podjazd, zwłaszcza w pobliżu domu. Prace brukarskie poprzedza projekt, który można zlecić architektowi krajobrazu lub firmie dostarczającej materiały. Niektórzy producenci oferują programy do samodzielnej wizualizacji. Dobrze dobrane materiały i kolorystyka pomagają utrzymać spójny styl posesji. W projekcie nawierzchni należy uwzględnić poziom wód gruntowych i ewentualne odwodnienie, a także instalacje (elektryczne, kanalizacyjne), które powinny być pod ścieżkami. Powierzchnie wymagają 2% spadku, aby woda była szybko odprowadzana. W ogrodach na małych działkach warto ograniczyć brukowane przestrzenie, by nie zdominowały roślinności, natomiast na większych można pozwolić sobie na dodatkowe ścieżki czy miejsca parkingowe. Ważny jest również dobór odpowiednich materiałów – kostka betonowa jest popularna, ale alternatywą mogą być droższe kamienne kostki czy wielkoformatowe płyty.
Już na etapie wykonywania projektu warto sprawdzić poziom wód gruntowych i jeśli jest on wysoki, pomyśleć o ewentualnym odwodnieniu. Dobrze jest też je poprowadzić od rynien na budynku mieszkalnym, aby deszczówka nie wsiąkała w ziemię tuż przy fundamencie, co może doprowadzić do jego zawilgocenia. Wodę z dachu można odprowadzić od domu na kilka sposobów. Prawie zawsze jednak trzeba wkopać w ziemię system rur, co należy zrobić przed ułożeniem chodników.
Kolejna ważna rzecz to instalacje (m.in. elektryczna, gazowa, kanalizacyjna). Powinny one znaleźć się pod ciągami komunikacyjnymi, a jeśli zostały ułożone wcześniej, o ich rozkładzie należy poinformować zarówno architekta, jak i ekipę brukarską.
Wszystkie utwardzone powierzchnie powinny mieć około 2% poprzeczny spadek, co umożliwi szybkie odprowadzanie wody. Chodniki i tarasy przy domu powinny mieć spadek w stronę ogrodu. Dobrze jest dokładnie ustalić ich przebieg i technologię wykonania, mając na uwadze to, w jakich warunkach i w jaki sposób będą eksploatowane. Ta sama zasada dotyczy tarasów.
Jeśli ogród znajduje się na niewielkiej posesji, powierzchnię chodników i brukowanych placów należy ograniczyć do minimum, aby nie zdominowały one roślinności. W przypadku większej działki - możemy pokusić się o dodatkowe ciągi, przejścia, ronda, czy miejsca parkingowe. Na dużych podjazdach i tarasach lepiej będą prezentowały się elementy o większych formatach, zaś na wąskich ścieżkach - mniejsze kostki o nieregularnych kształtach.
Bogata oferta wyrobów brukarskich umożliwia precyzyjne dopasowanie twardych nawierzchni do wyglądu domu, ogrodzenia. Tylko od zasobności portfela zależy, czy ułoży się je ze szlachetnego kamienia, czy z tańszych produktów z betonu, klinkieru, drewna. (fot. Polbruk)
Wybierając kolor nawierzchni najlepiej pozostać przy maksymalnie dwóch odcieniach barw, zachowując łagodne przejścia między tonacjami. Przy domu dobrze prezentują się nawierzchnie z akcentami z kamienia naturalnego, które uszlachetniają wygląd tańszych nawierzchni z kostki betonowej czy klinkieru. Do jasnej elewacji świetnie pasują kostki ciemne, np. w odcieniach brązu, nawiązujące do barw ziemi. Z zielenią roślin ogrodowych znakomicie współgra natomiast kolor szary, stanowiąc dla niej naturalne tło.
W ogrodzie dobrze wygląda także ciemny brąz, który może jednak zmniejszać optycznie jego powierzchnię. Chodniki i ścieżki nie powinny konkurować wyglądem z roślinnością, lecz z nią harmonizować. Dlatego nie warto układać zbyt kolorowych czy udziwnionych wzorów, bo i tak nie będą one tak atrakcyjne, jak rabata z różami, równo przystrzyżony żywopłot czy ładnie utrzymany trawnik.
Projektując nawierzchnię z kostki brukowej, kamienia, drewna czy klinkieru, można delikatnie zaakcentować wybrane jej fragmenty, stosując oryginalne wstawki lub akcenty geometryczne z kostki o odmiennym odcieniu. Niezwykle ciekawe efekty można uzyskać także poprzez zgranie elementów małej architektury (ławeczki, fontanny, niewielkie posągi) czy oświetlenia.
Schody zewnętrzne łączą dom z ogrodem. Powinny być nie tylko wygodne, ale i estetyczne. (fot. Elkamino Dom)
Wygodne ciągi komunikacyjne - zasady projektowania
Przygotowując projekt warto zadbać, aby utwardzane nawierzchnie nie tylko dobrze się prezentowały, ale także zapewniały wygodę użytkowania. Podjazd prowadzący od bramy wjazdowej na posesję do garażu powinien mieć co najmniej 3 m szerokości i nie mniej niż 6 m długości, co zagwarantuje wygodne manewrowanie. Jeśli mamy więcej miejsca, oczywiście może być jeszcze szerszy, poprowadzony po łuku i zakończony niewielkim rondem, które można obsadzić kwiatami.
Dobrym pomysłem jest też osobna zatoczka na samochody gości. Miejsca parkingowe powinny mieć przynajmniej 2,5 × 5 m, zaś chodnik od furki do drzwi wejściowych - przynajmniej 1,2-1,5 m szerokości, dzięki czemu w miarę swobodnie miną się na nim dwie osoby. Ścieżki w ogrodzie mogą być już nieco węższe (0,8-1 m). Należy pamiętać, że układanie ciągów o nieregularnych kształtach jest bardziej pracochłonne i co się z tym wiąże - droższe.
Najlepszym gatunkiem rodzimym na nawierzchnie jest dąb. Jego twarda i odporna na warunki atmosferyczne struktura przetrwa nawet kilkanaście lat. (fot. Dreamstime)
Nawierzchnie z kostki, płyt, a może drewna?
Zanim przystąpimy do prac brukarskich, należy określić rodzaj materiału, jakim wyłożymy utwardzane nawierzchnie. Kształt, grubość, kolor i sposób ułożenia elementów zależą bowiem od charakteru i przeznaczenia powierzchni. Do utwardzania przydomowych podjazdów najczęściej używa się kostki betonowej, która jest trwała, odporna na mrozy, uszkodzenia i ścieranie. Niewielkie elementy łatwo jest układać, wymieniać, a w razie potrzeby demontować.
Kostki betonowe mogą być jedno- lub dwuwarstwowe. Te pierwsze są barwione w masie, w dwuwarstwowych, które są obecnie popularniejsze, barwiona jest tylko cienka warstwa licowa, która ma zwykle około 5 mm grubości. Często do warstwy wierzchniej producenci dodają różnego rodzaju "uszlachetniacze", np. kamienne kruszywa, dzięki którym poszczególne elementy zyskują bardziej naturalny wygląd.
Od góry kostka może być gładka, piaskowana lub śrutowana, co nadaje jej wygląd starego bruku. Poprzez szczotkowanie powierzchni zyskuje z kolei porowatą fakturę oraz uwidacznia się efekt melanżu kolorów, dzięki któremu mniej są widoczne na niej zabrudzenia. Obijanie elementów w specjalnym bębnie postarza ją, upodabniając do starego bruku. Kostki betonowe występują w wielu fakturach, kolorach i kształtach, chociaż najpopularniejsze nadal są kwadratowe i prostokątne w różnych odcieniach szarości.
Na podjeździe ich grubość powinna wynosić przynajmniej 6 cm (wytrzymuje nacisk pojazdów do 3,5 t). Kostką o grubości 8-10 cm możemy wybrukować mostek przed bramą, na którym będą zatrzymywać się ciężkie samochody. Chodniki wokół domu, ścieżki w ogrodzie oraz przydomowe tarasy zaleca się wykładać kostką o grubości min. 6 cm.
Nawierzchnie, po których mają poruszać się samochody, muszą być odporne na duże obciążenia. (fot. Polbruk)
Alternatywą bruku betonowego mogą być kostki kamienne - odporne na mróz, ścieranie, promienie UV, wysoką temperaturę i kwasy. Są one jednak droższe, nie występują w tak dużym wyborze kształtów (zwykle są kwadratowe lub prostokątne) i kolorów. Nie mają też idealnie równych boków. Do utwardzania nawierzchni najczęściej wykorzystuje się kostki granitowe, bazaltowe (robią się śliskie, gdy popada, więc utwardza się nimi raczej obrzeża ciągów) lub sjenitowe. Ścieżki pośród zieleni można także utwardzić małymi otoczakami, żwirem krzemowym lub grysem.
Inwestorzy często sięgają również po klinkier (na ogół ma grubość 5 cm) oraz cieszące się coraz większą popularnością wielkoformatowe, betonowe płyty o prostych geometrycznych kształtach i grubości od 2,5 do 8 cm. Mają one zwykle nieco surowy, industrialny wygląd i nadają się do utwardzania nawierzchni na posesjach o nowoczesnym charakterze. Niektóre mogą imitować bardziej szlachetne materiały, jak na przykład drewno czy kamień. Ekologicznym rozwiązaniem, które sprawdzi się głównie na niewielkich nieruchomościach, są natomiast ażurowe, betonowe płyty z prześwitami, które po ułożeniu można obsiać na przykład trawą. Płyty takie nie ograniczają powierzchni biologicznie czynnej działki.
W ogrodzie bądź jego bezpośrednim otoczeniu bardzo ładnie będą prezentowały się elementy drewniane. Bruk dębowy lub sosnowy można kupić w postaci impregnowanych ciśnieniowo niewielkich kostek lub okrąglaków o średnicy od 10 cm wzwyż. Szersze bale szybciej się układa, ale tworzą się też między nimi większe szczeliny, które trzeba później wypełnić piaskiem. Nawierzchnie drewniane nie są tak trwałe jak z kostki czy kamienia, dlatego należy zadbać o ich odwodnienie, wykonując wcześniej drenaż. Drewnianymi albo kompozytowymi deskami często wykłada się też powierzchnię przydomowych tarasów.
Warto wybrać wyroby impregnowane fabrycznie, bo po ułożeniu na podbudowie nie chłoną wody, są odporne na zmienne czynniki atmosferyczne, ścieranie, brud. (fot. Kamal)
Układamy nawierzchnię ogrodową - na co zwracać uwagę?
Po dokładnym wymierzeniu ścieżek, chodników, podjazdu i innych miejsc, które planujemy utwardzić kostką brukową, należy usunąć wierzchnią warstwą gruntu (tzw. korytowanie) na głębokość - w zależności od rodzaju podłoża - od 20 cm do 50 cm. Następnie dno wykopu powinno się zagęścić (uwzględniając spadek). Na tym etapie można osadzić, np. na warstwie gęstego betonu, krawężniki. Mogą one wystawać kilka centymetrów nad powierzchnię gruntu, ale najczęściej spasowuje się je tak, aby z nim się zrównały - wówczas nawierzchnia z kostki wygląda bardziej naturalnie.
Innym pomysłem na ustabilizowanie brukowanej powierzchni jest zastosowanie po bokach elastycznych bądź usztywnionych obrzeży, które przymocowuje się do podłoża specjalnymi szpilkami i obsypuje ziemią. Wtedy kostka utworzy jedną płaszczyznę z trawnikiem (obrzeża mocuje się na końcu, już po ułożeniu kostki).
W przygotowanym wykopie należy ułożyć geowłókninę, a na nią 10-20-centymetrową warstwę nośną w postaci grubego piasku, którą następnie należy zagęścić. Na to idzie kolejna, 10-centymetrowa warstwa piasku (może być zmieszany z cementem), na której po zagęszczeniu i wyrównaniu układa się kostkę. Ułożoną nawierzchnię ubija się za pomocą wibratora płytowego z gumową nakładką, zasypuje piaskiem, a na końcu impregnuje. Technologia układania bruku z kamienia naturalnego jest bardzo podobna.
Z kolei bruk klinkierowy można kłaść tradycyjnie liniowo, łokciowo lub układać "w jodełkę" pamiętając, aby mieszać elementy z różnych palet ponieważ mogą różnić się odcieniami. Nawierzchnię z klinkieru, aby wydobyć z niej głębię i ochronić przez zabrudzeniami, również dobrze jest zaimpregnować. Elementów drewnianych nie powinno się układać zbyt blisko siebie, gdyż klocki pod wpływem warunków atmosferycznych albo pęcznieją, albo się kurczą. Nawierzchnie drewniane, jeśli podłoże jest dobrze przepuszczalne, układa się na 5-10 cm warstwie zagęszczonego piasku. W przypadku podłoża gliniastego dobrze jest dodatkowo ułożyć pod spodem 10-15 cm warstwę filtrującą ze żwiru lub kruszywa.
Utwardzone nawierzchnie wokół domu i w ogrodzie nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Latem najbardziej uciążliwe są zarastające je chwasty, które najwygodniej opryskać środkiem chwastobójczym. Z kolei jesienią, zwłaszcza w zacienionych miejscach, w szczelinach znajdujących się między elementami często pojawia się mech, który można usunąć za pomocą myjki ciśnieniowej.
Zanieczyszczenia betonowej kostki najlepiej usunąć za pomocą myjki ciśnieniowej i odpowiednio dobranego preparatu. (fot. Kärcher)
Tomasz Wojciuk fot. otwierająca: Röben
FAQ Pytania i odpowiedzi
Dlaczego warto utwardzić nawierzchnie w ogrodzie?
Utwardzone nawierzchnie w ogrodzie, takie jak brukowany podjazd czy chodniki, zapewniają wygodne i estetyczne ciągi komunikacyjne, które harmonizują z otoczeniem domu.
Jakie kwestie należy uwzględnić przy projektowaniu nawierzchni ogrodowej?
Przy projektowaniu należy sprawdzić poziom wód gruntowych, zaplanować odwodnienie, uwzględnić instalacje podziemne oraz zastosować odpowiednie spadki dla właściwego odprowadzania wody.
Jak dobrać kolor nawierzchni ogrodowej, by wyglądała estetycznie?
Najlepiej wybrać maksymalnie dwa odcienie, które harmonizują z elewacją domu i otaczającą roślinnością, unikając zbyt jaskrawych wzorów.
Jakie są zasady projektowania wygodnych ciągów komunikacyjnych w ogrodzie?
Ścieżki i podjazdy powinny mieć odpowiednią szerokość, dostosowaną do ich przeznaczenia (np. podjazd min. 3 m szerokości), oraz zapewniać wygodę użytkowania.
Jakie materiały są najczęściej stosowane do utwardzania nawierzchni ogrodowych?
Najczęściej używa się kostki betonowej, która jest trwała, odporna na uszkodzenia i dostępna w różnych kolorach i fakturach. Alternatywą są droższe kostki kamienne, klinkier oraz drewniane elementy.
Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przygodę z prasą drukowaną zaczynał w Super Expressie, z „Budujemy Dom” współpracuje od roku 2009. Lubi rozmawiać z ludźmi, podąża za nowinkami technologicznymi, zwłaszcza związanymi z branżą budowlaną i wystrojem wnętrz. Ma dar przystępnego tłumaczenia zagadnień, które mogą być skomplikowane dla laików. Aktualnie jest w trakcie budowy swojego wymarzonego domu.
Spoko poradnik. Mój dom jest zbudowany na wzór modern-minimalism i myślę, że najlepsze będą wielkowymiarowe gładkie płyty. Dodałem do ulubionych, ale może ktoś ma jeszcze jakieś inspiracje?
2
