Dach strzelisty czy niepozorny? Rozrzeźbiony czy ascetycznie prosty? I co pod nim: przytulne, nastrojowe pokoiki z sączącym się przez głębokie lukarny, rozproszonym światłem, czy raczej przestrzenne, pełne rozmachu wnętrza, jasno oświetlone sekwencjami okien połaciowych? A może dachowy, zadarniony zielenią taras? Wybierając rodzaj konstrukcji dachowej, musimy znaleźć odpowiedź na każde z...
Dach strzelisty czy niepozorny? Rozrzeźbiony czy ascetycznie prosty? I co pod nim: przytulne, nastrojowe pokoiki z sączącym się przez głębokie lukarny, rozproszonym światłem, czy raczej przestrzenne, pełne rozmachu wnętrza, jasno oświetlone sekwencjami okien połaciowych? A może dachowy, zadarniony zielenią taras? Wybierając rodzaj konstrukcji dachowej, musimy znaleźć odpowiedź na każde z tych pytań.
Decyzję o kształcie dachu, kącie jego nachylenia, a także – umieszczeniu w nim lukarn czy okien połaciowych musimy podjąć już na etapie projektowania domu. Wtedy również warto ustalić rodzaj pokrycia dachowego. Wprawdzie w trakcie budowy zwykle można je zmienić, jednak by uniknąć konieczności zmian w konstrukcji więźby dachowej – zwłaszcza jeśli zechcemy ułożyć pokrycie ciężkie, np. z dachówek cementowych lub ceramicznych – należy wcześniej przewidzieć odpowiednie przekroje krokwi.
Zarówno forma oraz kąt nachylenia dachu, jak i umieszczone w nim okna wpływają na wygląd budynku. Wedle prawa nie mogą zatem odbiegać od zatwierdzonego projektu. Jeśli podczas budowy zechcemy je zmienić, potrzebna nam będzie zgoda autora projektu i zezwolenie urzędu, który wydał pozwolenie na budowę. W niektórych rejonach lokalne władze ustalają dopuszczalne formy dachu, a nawet jego kolor – z tym również musimy się liczyć przy wyborze projektu domu. Dotyczące dachu wymagania znajdziemy w wydanych przez urząd warunkach zabudowy. Jeśli jednak władze pozostawiają nam przy projektowaniu dachu dużą swobodę, warto poznać zalety i wady poszczególnych form.
Płaski czy stromy?
W Polsce dachy płaskie nie cieszą się dużą popularnością. Ich podstawową wadą jest długotrwałe zaleganie śniegu i związane z tym większe niebezpieczeństwo wystąpienia przecieków. Ich forma – dzięki niemal jednolitej wysokości całej powierzchni – daje jednak bogate możliwości funkcjonalnego zagospodarowania. Dach płaski można wykorzystać jako obszerny taras. Można również – urządzając na nim mini-ogród – znacznie zwiększyć powierzchnię „zieloną” działki, co jest szczególnym atutem, zwłaszcza w przypadku bardzo małych parceli miejskich. Przy odpowiednim doborze konstrukcji i materiałów dach płaski może okazać się również znacznie tańszy, niż stromy.
, szczególnie o znacznym kącie nachylenia, umożliwiają szybkie odprowadzenie wody; nie gromadzi się na nich również śnieg. Pod skośnymi połaciami można urządzić pomieszczenia mieszkalne lub gospodarcze, choć niekiedy – przy nisko opadających połaciach – trudno taką przestrzeń racjonalnie zagospodarować (powierzchnia użytkowa liczona jest tu od wysokości 190 cm). Widoczne pokrycie dachowe w znaczący sposób wpływa na wygląd domu, stając się elementem jego architektonicznego wizerunku.
Rzeźbę dachu stromego można niemal dowolnie kształtować, tworząc konstrukcje wielopołaciowe o zróżnicowanych kątach nachylenia i wysokościach szczytów, umieszczając w nim lukarny i wieżyczki. Najłatwiejszy do wykonania i zapewniający jednocześnie największą powierzchnię użytkową poddasza jest dach dwuspadowy. Łatwo pokryć go dowolnym rodzajem pokrycia, nie tworzą się na nim „kieszenie”, w których mogą zalegać liście, gałęzie czy śnieg. Na szczytach takiego dachu można zaprojektować dekoracyjne załamania połaci, tzw. naczółki – w pewnym stopniu komplikują one jednak jego wykonanie.
Popularne są również dachy czterospadowe (kopertowe), których forma zmniejsza jednak znacznie powierzchnię użytkową poddasza; trzeba się również liczyć z wyższymi kosztami ich pokrycia.
Rzadziej spotykane dachy mansardowe i a charakteryzują się podwójnym załamaniem połaci – niższej o nachyleniu powyżej 75°, górnej o znacznie mniejszym spadku. Dolna połać pełni tu faktycznie rolę lekko pochylonej ściany, w której można umieścić zwykłe okna; we wnętrzu pod takim dachem unikamy niewygodnych skosów.
Inne popularne rodzaje dachu to: dach jednospadowy, półszczytowy czy namiotowy. Rzadziej wykonywane są dachy o kształcie łukowym, bez wyraźnie zaznaczonej kalenicy, z poddaszem wykorzystywanym głównie do celów gospodarczych.
