Instalacje elektryczne

Instalacje elektryczne
Instalację elektryczną powinno się wykonywać według fachowego projektu. Już na tym etapie powinniśmy uzgodnić z fachowcem, czego oczekujemy i jakie urządzenia elektryczne – zwłaszcza dużej mocy – mają się znaleźć w domu. Takie metodyczne podejście pozwala uniknąć błędów a instalacja może służyć długie lata bez przeróbek i rozbudowy.

Według planu

Instalacje elektryczne
(fot. Legrand)
We współczesnych domach urządzeń elektrycznych jest bardzo dużo i ich liczba będzie zapewne nadal rosła. Aby można było z nich korzystać, instalacja elektryczna musi być bardzo rozbudowana i w dodatku bez poważniejszych przeróbek i remontu posłużyć 20 lat. Zaprojektowanie takiej instalacji wymaga fachowości, dlatego warto je zlecić dobremu specjaliście.

 

Z dużą ostrożnością trzeba natomiast podchodzić do projektów instalacji zawartych w gotowych projektach domów.

 

Często proponowany tam standard jest bardzo niski (zbyt mało gniazd, punktów oświetleniowych itp.), a wszelkie zmiany w stosunku do projektu – na przykład przesuwanie ścian działowych – wymagają zmian w instalacji. W projekcie katalogowym nigdy też nie są uwzględnione specyficzne potrzeby konkretnej rodziny. Im wcześniej zdecydujemy się na zmiany, tym łatwiejsze i tańsze będzie ich wprowadzenie.

 

Projekt ułatwia też porozumienie się z wykonawcą. Umawiamy się wówczas po prostu na wykonanie instalacji zgodnie z projektem – za określoną kwotę. Jeśli wykonawca z umowy się nie wywiąże, projekt ułatwi wykazanie wad instalacji.

Pobór mocy

Kiedy planuje się instalację, trzeba wiedzieć, do czego będzie potrzebna energia elektryczna: czy w domu będą tylko typowe urządzenia małej mocy, czy też planujemy elektryczne ogrzewanie lub przygotowanie ciepłej wody – choćby tylko sezonowo, np. gdy latem nie będzie się palić w kotle węglowym. Od przewidywanego zapotrzebowania na moc zależą parametry przyłącza łączącego dom z siecią elektroenergetyczną.

 

Na to zapotrzebowanie wpływają przede wszystkim urządzenia większej mocy (powyżej 1,5 kW), które zwykle montuje się na stałe: kuchenka, pralka, lodówka oraz stacjonarne grzejniki czy podgrzewacze wody. Zadanie projektanta instalacji nie polega jednak na prostym zsumowaniu mocy wszystkich zamontowanych w domu urządzeń, bo nigdy nie pracują one wszystkie równocześnie. Najlepszym przykładem są piece akumulacyjne czy podgrzewacze pojemnościowe, zwykle pracujące głównie w nocy, gdy obowiązuje tańsza II taryfa za energię.

 

Typowa moc przyłączeniowa dla domu jednorodzinnego wynosi 12 kW, a z uzyskaniem wysokiego przydziału mocy (np. 30 kW) mogą być problemy, bo znaczna część linii niskiego napięcia jest stara, wyeksploatowana i pracuje na granicy swojej wydolności. Jednak nawet wykorzystując prąd w tym samym celu, można wybrać urządzenia o bardzo odmiennym chwilowym zapotrzebowaniu na moc, choć zużycie prądu w skali doby będzie porównywalne.

 

Przepływowe ogrzewacze wody to urządzenia, które pracują tylko w czasie poboru ciepłej wody. Mają bardzo wysoką moc – mały podgrzewacz przeznaczony do montażu nad umywalką to 2–3 kW mocy, a moc większych nadających się do napełniania wanny lub zasilania prysznica może przekraczać 20 kW.

 

Pojemnościowe podgrzewacze wody mają zwykle stosunkowo niewielką moc 1,5–3 kW. Mogą pracować okresowo, np. tylko nocą, gdy obowiązuje tańsza taryfa za energię. Grzejniki elektryczne mają zwykle moc 1–2 kW, a ich łączna moc musi odpowiadać zapotrzebowaniu budynku na ciepło (można przy tym założyć 100-procentową sprawność tych grzejników). W domu o powierzchni 150 m2 zbudowanym według współczesnych standardów do ogrzewania wystarczy 10–15 kW.

 

Piece akumulacyjne dobiera się tak, by ich łączna moc wynosiła ok. 1,5 zapotrzebowania budynku na ciepło. Z założenia pracują one tylko w czasie obowiązywania tzw. II tańszej taryfy za energię, a w pozostałym czasie oddają zgromadzone ciepło. W ten sam sposób działa również elektryczne ogrzewanie podłogowe wykonane jako akumulacyjne, to znaczy z przewodów grzejnych zatopionych w grubej warstwie wylewki podłogowej.

 

Kotły elektryczne dobiera się przede wszystkim odpowiednio do zapotrzebowania budynku na ciepło. Jednak kocioł zwykle przygotowuje także c.w.u., w związku z tym trzeba uwzględnić wynoszący ok. 0,3 kW/na osobę dodatek mocy, który umożliwi podgrzewanie wody w zbiorniku pojemnościowym.

 

Kuchnie elektryczne mają maksymalną moc 8–10 kW, jednak zwykle nie korzysta się równocześnie ze wszystkich „palników” płyty, jednak trzeba pamiętać, że chwilowy pobór prądu przez kuchenkę może być bardzo wysoki.

 

Jeśli korzystamy z wielu urządzeń dużej mocy, to sposobem na zbyt duży chwilowy pobór prądu może być nadanie im priorytetów pracy za pomocą tzw. wyłączników pierwszeństwa. Jeśli na przykład zimą, kiedy działają grzejniki elektryczne, zechcemy skorzystać z gorącej wody z podgrzewacza przepływowego, to na czas jej poboru grzejniki zostaną wyłączone.

 

Ciąg dalszy artykułu w wydaniu papierowym „Dom Polski 2011”

 

Pozostałe artykuły z tego numeru
Kosztorys
Ten etap budowy domu jest najtrudniejszy z punktu widzenia kalkulacji kosztów, niemal każdy element wykończenia może się różnić o kilkadziesiąt, a nawet kilkaset procent. Przy szacowaniu kosztów w tym przypadku, staraliśmy się uwzględnić stosunkowo podstawowy standard wykończenia – jednakże bez zbytniej oszczędności na elementach istotnych.
Kosztorys
Kosztorys
Instalacje w domu jednorodzinnym stanowią zazwyczaj 15–20% kosztów całej budowy, ale przy rozbudowanych systemach ogrzewania, wentylacji czy wyposażeniu budynku w elementy „inteligentnego domu” nakłady mogą wzrosnąć nawet kilkakrotnie.
Kosztorys
Kosztorys
Doprowadzenie budowy do stanu surowego zamkniętego wg kosztorysu redakcyjnego wyniesie 210 000 zł. Wartość tą można uznać za znacznie zawyżoną i dotyczy raczej budowy realizowanej „pod klucz” a nie realizacji budowy tzw. „systemem gospodarczym”.
Kosztorys
Nawierzchnie ogrodowe
Kostka w ogrodzie sprzyja wygodnemu przemieszczaniu się, ale jeśli jest jej zbyt dużo, sprawia przytłaczające wrażenie. Efekt ten można złagodzić, stosując nawierzchnie z prześwitami, w których nie tylko będzie rosła trawa, ale również niektóre rośliny ogrodowe.
Nawierzchnie ogrodowe
Drzwi
Drzwi zewnętrzne powinny być dobrze izolowane cieplnie i akustycznie, szczelne, trwałe, a zatem wykonane z materiałów odpornych na działanie zmiennych warunków atmosferycznych. Drzwi wewnętrzne nie muszą spełniać takich wymogów wytrzymałościowych, ale oprócz prawidłowego montażu powinny stylistycznie pasować do wnętrza.
Drzwi
Schody
Większość budowanych w Polsce domów jednorodzinnych ma więcej niż jedną kondygnację. Najpopularniejszy układ to salon i strefa dzienna na parterze oraz sypialnie na użytkowym poddaszu. Czasem dodatkową kondygnacją jest piwnica. Schody wewnętrzne są więc niezbędne i to one w dużej mierze decydują o wygodzie użytkowania domu. Możliwych rozwiązań jest wiele, generalnie jednak najwygodniejsze schody zabierają sporo cennego miejsca. Duże znaczenie mają też koszty i trudność wykonania – musimy więc zdecydować się na kompromis.
Schody
Posadzki
Co na posadzkę? Odpowiedź wydaje się prosta: to, co nam się podoba! Ale warto też wziąć pod uwagę, czy wybrany materiał jest łatwy do utrzymania w czystości, czy będzie go można odnawiać i czy pasuje do wnętrza. O czym zapomnieliśmy?
Posadzki
Podłogi
Chociaż lepiej nie ryzykować samodzielnego jej układania, dobrze wiedzieć, z jakich warstw powinna się składać. A żeby móc rozmawiać z fachowcami, warto odróżniać strop od podkładu, nie dziwić się, słysząc o podłodze pływającej i nie dopytywać ekipy, co to dylatacje.
Podłogi
Ścianki działowe
Na ścianach działowych nie opiera się ciężar innych elementów budynku, muszą jednak skutecznie separować od siebie pomieszczenia. Muszą być stabilne, by dało się na nich zawiesić półki czy szafki. Wymagamy, by nie przenosiły dźwięków, a czasem też – by skutecznie izolowały od chłodniejszego pomieszczenia. Szczególnie dla tych, którzy lubią zmieniać aranżację przestrzeni i pomieszczeń, ważne jest, czy ściankę można łatwo rozebrać i postawić nową w innym miejscu.
Ścianki działowe
Ściany wewnętrzne
Czujemy się dobrze w różnych wnętrzach. Jedni wybierają ascetyczną biel, inni intensywne kolory, jeszcze inni warianty pośrednie. Są tacy, którzy monotonię koloru przełamują tapetą, naklejką lub drewnianą okładziną. A Ty co wybierzesz?
Ściany wewnętrzne
Dylematy inwestora
Wykończenie wnętrz wzbudza wiele emocji. Jest przyjemne, ale i kosztowne, a wielu podjętych decyzji nie da się później łatwo zmienić.
Dylematy inwestora
Zabezpieczenia antywłamaniowe
Dom musi dawać poczucie bezpieczeństwa. Niestety nie ma zabezpieczeń całkowicie „odpornych na złodzieja”, jednak dobrze dobrane pokrzyżują mu plany i zniechęcą do próby włamania.
Zabezpieczenia antywłamaniowe
Kominki
Niemal nie wyobrażamy sobie nowego domu bez kominka w salonie. Warto wykorzystać kominek nie tylko jako ozdobę, ale także efektywne źródło ciepła.
Kominki
Kominy
Nie każdy dom musi mieć komin. Spaliny z niektórych nowoczesnych kotłów można wyprowadzać przez ścianę. Wentylację grawitacyjną można zastąpić mechaniczną – z wylotem przez rurę ponad dachem. Ale na dym z kominka trzeba mieć komin. Co warto o nim wiedzieć?
Kominy
Wentylacja
Wentylacja to wymiana powietrza zużytego na świeże. Za „zużyte” uważa się powietrze zawierające zbyt dużo wilgoci albo dwutlenku i tlenku węgla, a także nieprzyjemnie pachnące czy zanieczyszczone kurzem lub dymem papierosowym.
Wentylacja
Kanalizacja
Najbardziej pożądanym rozwiązaniem problemu ścieków jest kanalizacja zbiorcza. Jeśli w pobliżu działki jej nie ma, trzeba zbudować zbiornik bezodpływowy (szambo) lub przydomową oczyszczalnię ścieków.
Kanalizacja
Instalacje wodociągowe
Przeciętna, czteroosobowa rodzina zużywa od 600 do 800 litrów wody dziennie. Jak ją zapewnić i jak wykonać instalację wodociągową, by woda była zdrowa, a korzystanie z niej – niekłopotliwe?
Instalacje wodociągowe
Grzejniki
Nieuchronnie zbliża się kolejny sezon grzewczy. Żyjemy w strefie klimatycznej, w której ogrzewanie jest naszym nieodłącznym złem koniecznym. Tolerujemy więc obecność grzejników wokół nas, a nawet próbujemy uczynić z nich elementy zdobiące wnętrza naszych domów.
Grzejniki
Ogrzewanie podłogowe
Ogrzewanie podłogowe stosuje się najczęściej w wybranych pomieszczeniach domu, a więc jako uzupełnienie tradycyjnego ogrzewania grzejnikowego. Ma sporo zalet, ale też pewne ograniczenia. Przed podjęciem decyzji warto je poznać.
Ogrzewanie podłogowe
Kotły na paliwa stałe i elektryczne
Oba pokazane kotły, to kotły na paliwa stałe – jeden to prosty, tradycyjny kocioł zasypowy na węgiel, drugi zaś to nowoczesny kocioł na pellety współpracujący z podajnikiem. Każdy z nich jest dobry w swojej klasie. Skrajne zróżnicowanie jest charakterystyczne dla rynku kotłów na paliwa stałe.
Kotły na paliwa stałe i elektryczne
Kotły gazowe i olejowe
Kotły gazowe i olejowe są w zasadzie bezobsługowe i dają ogromne możliwości regulacji sposobu pracy instalacji c.o. Ich budowa generalnie jest podobna, ale „diabeł tkwi w szczegółach” – czym tak naprawdę się różnią i jakie warunki trzeba spełnić, by móc zainstalować kocioł na gaz ziemny, płynny lub olej?
Kotły gazowe i olejowe
Dylematy inwestora
Dom już stoi – są ściany, okna i dach – ale nie ma w nim jeszcze życia. Teraz trzeba doprowadzić życiodajne media – ciepło, wodę, powietrze i prąd (ze wszystkimi dobrami elektroniki – telefon, RTV, internet itp.). Gdy zaczynamy montaż różnorodnych instalacji, rośnie liczba specjalistycznych ekip na budowie i coraz więcej „strategicznych” decyzji musi podejmować inwestor.
Dylematy inwestora
Tarasy i balkony
Taras dla wielu inwestorów jest jednym z najpoważniejszych argumentów przemawiających na rzecz budowy własnego domu. Inni, za element równie istotny, uważają balkon. I trudno się dziwić – kontakt z przyrodą to przywilej właścicieli domów jednorodzinnych.
Tarasy i balkony
Bramy garażowe
Dobór rodzaju bramy garażowej zależy od kilku podstawowych czynników. Wymiar otworu wjazdowego, miejsce w garażu i przed nim, garaż ogrzewany czy też nie – to czynniki, które decydują o tym, jaką bramę wybrać.
Bramy garażowe
Okna
Okna stanowią nieodłączny element każdego domu. Umożliwiają dopływ naturalnego światła, wzrokowy kontakt z otoczeniem, a także znacząco wpływają na wygląd domu. Jednak duża powierzchnia oszklenia to także wyższy koszt budowy i późniejszej eksploatacji, co trzeba brać pod uwagę już przy wyborze projektu.
Okna
Dachy i rynny
Dla wielu osób pokrycie budynku dachem to ukoronowanie stanu surowego, ponieważ budynek zaczyna wreszcie wyglądać jak prawdziwy dom. Od wyboru materiału pokrycia zależy nie tylko wygląd budynku, ale również szczelność, trwałość i oczywiście koszt wykonania dachu.
Dachy i rynny
Termoizolacje
Zewnętrzne przegrody domu – ściany, dach i podłoga na gruncie – to graniczne na styku bariery budynku z otoczeniem. Aby mogły zapewnić domownikom komfortowe warunki życia, niezależne od pory roku, należy „uzbroić” je w odpowiednie materiały termoizolacyjne.
Termoizolacje
Stropy
Strop w potocznym rozumieniu jest utożsamiany z sufitem lub podłogą. To jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w domu. Ułożenie stropu nad parterem pozwala wreszcie wejść na piętro. Ta część budynku ma jednak znaczenie nie tylko funkcjonalne.
Stropy
Ściany
Ściany tworzą w domu klimat – dosłownie oraz w przenośni. Od rodzaju ścian zewnętrznych zależy nie tylko wygląd i izolacyjność cieplna przegrody, ale także wiele parametrów technicznych (akustyka, trwałość, odporność na żywioły itp.). Zanim podejmie się decyzję, jaki rodzaj ścian wybrać z szerokiej oferty materiałowej i technologicznej, warto zastanowić się, jakie cechy domu są dla nas najważniejsze.
Ściany
Fundamenty
Zakończenie prac fundamentowych, określane jest w terminologii budowlanej jako „stan zero”. Wprawdzie roboty ziemne i posadowienie budynku lub piwnicy wydają się mało ciekawym etapem, ale są bardzo ważne. Fundament przenosi duże obciążenia konstrukcyjne i pełni rolę amortyzatora pomiędzy budynkiem a podłożem, od niego zależy trwałość domu.
Fundamenty
Dylematy inwestora
Na zastanawianie się nad tym, jaki ma być nasz wymarzony dom, mamy czas przed wyborem projektu. Z kolei decyzje o zmianach, podejmowane pochopnie na placu budowy, zwykle ani domowi, ani inwestorowi nie wychodzą na dobre. Zanim wybierzemy projekt, musimy zdecydować, jaki ma być nasz dom. Trzeba go dostosować do wielkości działki, dostępności mediów (woda, kanalizacja, gaz), zasobności portfela oraz swoich potrzeb.
Dylematy inwestora
Dylematy inwestora
Na zastanawianie się nad tym, jaki ma być nasz wymarzony dom, mamy czas przed wyborem projektu. Z kolei decyzje o zmianach, podejmowane pochopnie na placu budowy, zwykle ani domowi, ani inwestorowi nie wychodzą na dobre. Zanim wybierzemy projekt, musimy zdecydować, jaki ma być nasz dom. Trzeba go dostosować do wielkości działki, dostępności mediów (woda, kanalizacja, gaz), zasobności portfela oraz swoich potrzeb.
Dylematy inwestora
Najnowsze wydanie
Prezentacje firmowe
Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz