Zakończenie prac fundamentowych, określane jest w terminologii budowlanej jako „stan zero”. Wprawdzie roboty ziemne i posadowienie budynku lub piwnicy wydają się mało ciekawym etapem, ale są bardzo ważne. Fundament przenosi duże obciążenia konstrukcyjne i pełni rolę amortyzatora pomiędzy budynkiem a podłożem, od niego zależy trwałość domu.
(fot. M.Szymanik)
Fundament musi być dostosowany do warunków gruntowych występujących w miejscu budowy oraz wykonany bezbłędnie. Tylko wówczas przeniesie wszelkie obciążenia konstrukcyjne i te będące wynikiem użytkowania domu. Dobry fundament chroni budynek przed skutkami ich oddziaływania nawet po wielu latach eksploatacji.
Bardzo ważnym etapem prac fundamentowych jest określenie tzw. lokalnych warunków gruntowych, czyli charakterystyki podłoża, na którym planujemy budowę, a przede wszystkim jego składu oraz nośności. Trzeba również określić miejscową głębokość przemarzania gruntu (jest ona zróżnicowana na obszarze naszego kraju). Fundament należy posadowić poniżej tej głębokości, a więc w takiej strefie podłoża, która nie jest narażona na zmiany objętości wody zamarzającej w okresie zimowym. Wyjątek stanowią lekkie gleby przepuszczalne – zagęszczone piaski, żwiry i pospółki. Woda przenika bowiem przez nie bez trudu i spływa do głębszych warstw.
Na glebach lekkich dom może być więc posadowiony nieco płycej, a to oznacza niższe koszty fundamentowania. W Polsce budynki jednorodzinne o przeciętnych gabarytach wspierają się najczęściej na płytkim fundamencie bezpośrednim, czyli takim, który przenosi obciążenia na grunt przez własną podstawę. Składają się na niego ściany fundamentowe posadowione na betonowych ławach wzmocnionych podłużnym zbrojeniem. Fundament bezpośredni ma przeważnie od 0,8 do 1,4 m wysokości (w zależności od lokalnej głębokości przemarzania gruntu).
W przypadku budynków o lekkiej konstrukcji, np. szkieletowej, projektant może zdecydować, aby wykonać fundament uproszczony. Składają się na niego ściany fundamentowe, które są oparte bezpośrednio na gruncie (bez zbrojonych ław). Rozwiązaniem na wysoki poziom wód gruntowych jest płyta fundamentowa pod całą powierzchnią budynku, która przenosi równomiernie obciążenia konstrukcyjne domu na podłoże. Przy glebach ciężkich, wysadzinowych, może pojawić się konieczność wykonania głębokich, a więc bardziej kosztownych fundamentów.
Jeżeli podłoże ma słabą nośność, to jedynym wyjściem może okazać się wymiana niestabilnych warstw na dobry
grunt budowlany lub też wykonanie fundamentu pośredniego (głębokiego), np. w postaci żelbetowych pali, studni lub ścian szczelinowych. Ich zadaniem jest przeniesienie obciążeń w głębsze, bardziej stabilne strefy podłoża. Dopiero na takiej konstrukcji opiera się fundament właściwy. Metoda ta jest jednak bardzo kosztowna i rzadko stosowana w budownictwie jednorodzinnym.
Ciąg dalszy artykułu w wydaniu papierowym „Dom Polski 2011”
Kosztorys
Ten etap budowy domu jest najtrudniejszy z punktu widzenia kalkulacji kosztów, niemal każdy element wykończenia może się różnić o kilkadziesiąt, a nawet kilkaset procent. Przy szacowaniu kosztów w tym przypadku, staraliśmy się uwzględnić stosunkowo podstawowy standard wykończenia – jednakże bez zbytniej oszczędności na elementach istotnych.
Kosztorys
Instalacje w domu jednorodzinnym stanowią zazwyczaj 15–20% kosztów całej budowy, ale przy rozbudowanych systemach ogrzewania, wentylacji czy wyposażeniu budynku w elementy „inteligentnego domu” nakłady mogą wzrosnąć nawet kilkakrotnie.
Kosztorys
Doprowadzenie budowy do stanu surowego zamkniętego wg kosztorysu redakcyjnego wyniesie 210 000 zł. Wartość tą można uznać za znacznie zawyżoną i dotyczy raczej budowy realizowanej „pod klucz” a nie realizacji budowy tzw. „systemem gospodarczym”.
Nawierzchnie ogrodowe
Kostka w ogrodzie sprzyja wygodnemu przemieszczaniu się, ale jeśli jest jej zbyt dużo, sprawia przytłaczające wrażenie. Efekt ten można złagodzić, stosując nawierzchnie z prześwitami, w których nie tylko będzie rosła trawa, ale również niektóre rośliny ogrodowe.
Drzwi
Drzwi zewnętrzne powinny być dobrze izolowane cieplnie i akustycznie, szczelne, trwałe, a zatem wykonane z materiałów odpornych na działanie zmiennych warunków atmosferycznych. Drzwi wewnętrzne nie muszą spełniać takich wymogów wytrzymałościowych, ale oprócz prawidłowego montażu powinny stylistycznie pasować do wnętrza.
Schody
Większość budowanych w Polsce domów jednorodzinnych ma więcej niż jedną kondygnację. Najpopularniejszy układ to salon i strefa dzienna na parterze oraz sypialnie na użytkowym poddaszu. Czasem dodatkową kondygnacją jest piwnica. Schody wewnętrzne są więc niezbędne i to one w dużej mierze decydują o wygodzie użytkowania domu. Możliwych rozwiązań jest wiele, generalnie jednak najwygodniejsze schody zabierają sporo cennego miejsca. Duże znaczenie mają też koszty i trudność wykonania – musimy więc zdecydować się na kompromis.
Posadzki
Co na posadzkę? Odpowiedź wydaje się prosta: to, co nam się podoba! Ale warto też wziąć pod uwagę, czy wybrany materiał jest łatwy do utrzymania w czystości, czy będzie go można odnawiać i czy pasuje do wnętrza. O czym zapomnieliśmy?
Podłogi
Chociaż lepiej nie ryzykować samodzielnego jej układania, dobrze wiedzieć, z jakich warstw powinna się składać. A żeby móc rozmawiać z fachowcami, warto odróżniać strop od podkładu, nie dziwić się, słysząc o podłodze pływającej i nie dopytywać ekipy, co to dylatacje.
Ścianki działowe
Na ścianach działowych nie opiera się ciężar innych elementów budynku, muszą jednak skutecznie separować od siebie pomieszczenia. Muszą być stabilne, by dało się na nich zawiesić półki czy szafki. Wymagamy, by nie przenosiły dźwięków, a czasem też – by skutecznie izolowały od chłodniejszego pomieszczenia. Szczególnie dla tych, którzy lubią zmieniać aranżację przestrzeni i pomieszczeń, ważne jest, czy ściankę można łatwo rozebrać i postawić nową w innym miejscu.
Ściany wewnętrzne
Czujemy się dobrze w różnych wnętrzach. Jedni wybierają ascetyczną biel, inni intensywne kolory, jeszcze inni warianty pośrednie. Są tacy, którzy monotonię koloru przełamują tapetą, naklejką lub drewnianą okładziną. A Ty co wybierzesz?
Dylematy inwestora
Wykończenie wnętrz wzbudza wiele emocji. Jest przyjemne, ale i kosztowne, a wielu podjętych decyzji nie da się później łatwo zmienić.
Zabezpieczenia antywłamaniowe
Dom musi dawać poczucie bezpieczeństwa. Niestety nie ma zabezpieczeń całkowicie „odpornych na złodzieja”, jednak dobrze dobrane pokrzyżują mu plany i zniechęcą do próby włamania.
Instalacje elektryczne
Instalację elektryczną powinno się wykonywać według fachowego projektu. Już na tym etapie powinniśmy uzgodnić z fachowcem, czego oczekujemy i jakie urządzenia elektryczne – zwłaszcza dużej mocy – mają się znaleźć w domu. Takie metodyczne podejście pozwala uniknąć błędów a instalacja może służyć długie lata bez przeróbek i rozbudowy.
Kominki
Niemal nie wyobrażamy sobie nowego domu bez kominka w salonie. Warto wykorzystać kominek nie tylko jako ozdobę, ale także efektywne źródło ciepła.
Kominy
Nie każdy dom musi mieć komin. Spaliny z niektórych nowoczesnych kotłów można wyprowadzać przez ścianę. Wentylację grawitacyjną można zastąpić mechaniczną – z wylotem przez rurę ponad dachem. Ale na dym z kominka trzeba mieć komin. Co warto o nim wiedzieć?
Wentylacja
Wentylacja to wymiana powietrza zużytego na świeże. Za „zużyte” uważa się powietrze zawierające zbyt dużo wilgoci albo dwutlenku i tlenku węgla, a także nieprzyjemnie pachnące czy zanieczyszczone kurzem lub dymem papierosowym.
Kanalizacja
Najbardziej pożądanym rozwiązaniem problemu ścieków jest kanalizacja zbiorcza. Jeśli w pobliżu działki jej nie ma, trzeba zbudować zbiornik bezodpływowy (szambo) lub przydomową oczyszczalnię ścieków.
Instalacje wodociągowe
Przeciętna, czteroosobowa rodzina zużywa od 600 do 800 litrów wody dziennie. Jak ją zapewnić i jak wykonać instalację wodociągową, by woda była zdrowa, a korzystanie z niej – niekłopotliwe?
Grzejniki
Nieuchronnie zbliża się kolejny sezon grzewczy. Żyjemy w strefie klimatycznej, w której ogrzewanie jest naszym nieodłącznym złem koniecznym. Tolerujemy więc obecność grzejników wokół nas, a nawet próbujemy uczynić z nich elementy zdobiące wnętrza naszych domów.
Ogrzewanie podłogowe
Ogrzewanie podłogowe stosuje się najczęściej w wybranych pomieszczeniach domu, a więc jako uzupełnienie tradycyjnego ogrzewania grzejnikowego. Ma sporo zalet, ale też pewne ograniczenia. Przed podjęciem decyzji warto je poznać.
Kotły na paliwa stałe i elektryczne
Oba pokazane kotły, to kotły na paliwa stałe – jeden to prosty, tradycyjny kocioł zasypowy na węgiel, drugi zaś to nowoczesny kocioł na pellety współpracujący z podajnikiem. Każdy z nich jest dobry w swojej klasie. Skrajne zróżnicowanie jest charakterystyczne dla rynku kotłów na paliwa stałe.
Kotły gazowe i olejowe
Kotły gazowe i olejowe są w zasadzie bezobsługowe i dają ogromne możliwości regulacji sposobu pracy instalacji c.o. Ich budowa generalnie jest podobna, ale „diabeł tkwi w szczegółach” – czym tak naprawdę się różnią i jakie warunki trzeba spełnić, by móc zainstalować kocioł na gaz ziemny, płynny lub olej?
Dylematy inwestora
Dom już stoi – są ściany, okna i dach – ale nie ma w nim jeszcze życia. Teraz trzeba doprowadzić życiodajne media – ciepło, wodę, powietrze i prąd (ze wszystkimi dobrami elektroniki – telefon, RTV, internet itp.). Gdy zaczynamy montaż różnorodnych instalacji, rośnie liczba specjalistycznych ekip na budowie i coraz więcej „strategicznych” decyzji musi podejmować inwestor.
Tarasy i balkony
Taras dla wielu inwestorów jest jednym z najpoważniejszych argumentów przemawiających na rzecz budowy własnego domu. Inni, za element równie istotny, uważają balkon. I trudno się dziwić – kontakt z przyrodą to przywilej właścicieli domów jednorodzinnych.
Bramy garażowe
Dobór rodzaju bramy garażowej zależy od kilku podstawowych czynników. Wymiar otworu wjazdowego, miejsce w garażu i przed nim, garaż ogrzewany czy też nie – to czynniki, które decydują o tym, jaką bramę wybrać.
Okna
Okna stanowią nieodłączny element każdego domu. Umożliwiają dopływ naturalnego światła, wzrokowy kontakt z otoczeniem, a także znacząco wpływają na wygląd domu. Jednak duża powierzchnia oszklenia to także wyższy koszt budowy i późniejszej eksploatacji, co trzeba brać pod uwagę już przy wyborze projektu.
Dachy i rynny
Dla wielu osób pokrycie budynku dachem to ukoronowanie stanu surowego, ponieważ budynek zaczyna wreszcie wyglądać jak prawdziwy dom. Od wyboru materiału pokrycia zależy nie tylko wygląd budynku, ale również szczelność, trwałość i oczywiście koszt wykonania dachu.
Termoizolacje
Zewnętrzne przegrody domu – ściany, dach i podłoga na gruncie – to graniczne na styku bariery budynku z otoczeniem. Aby mogły zapewnić domownikom komfortowe warunki życia, niezależne od pory roku, należy „uzbroić” je w odpowiednie materiały termoizolacyjne.
Stropy
Strop w potocznym rozumieniu jest utożsamiany z sufitem lub podłogą. To jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w domu. Ułożenie stropu nad parterem pozwala wreszcie wejść na piętro. Ta część budynku ma jednak znaczenie nie tylko funkcjonalne.
Ściany
Ściany tworzą w domu klimat – dosłownie oraz w przenośni. Od rodzaju ścian zewnętrznych zależy nie tylko wygląd i izolacyjność cieplna przegrody, ale także wiele parametrów technicznych (akustyka, trwałość, odporność na żywioły itp.). Zanim podejmie się decyzję, jaki rodzaj ścian wybrać z szerokiej oferty materiałowej i technologicznej, warto zastanowić się, jakie cechy domu są dla nas najważniejsze.
Dylematy inwestora
Na zastanawianie się nad tym, jaki ma być nasz wymarzony dom, mamy czas przed wyborem projektu. Z kolei decyzje o zmianach, podejmowane pochopnie na placu budowy, zwykle ani domowi, ani inwestorowi nie wychodzą na dobre. Zanim wybierzemy projekt, musimy zdecydować, jaki ma być nasz dom. Trzeba go dostosować do wielkości działki, dostępności mediów (woda, kanalizacja, gaz), zasobności portfela oraz swoich potrzeb.
Dylematy inwestora
Na zastanawianie się nad tym, jaki ma być nasz wymarzony dom, mamy czas przed wyborem projektu. Z kolei decyzje o zmianach, podejmowane pochopnie na placu budowy, zwykle ani domowi, ani inwestorowi nie wychodzą na dobre. Zanim wybierzemy projekt, musimy zdecydować, jaki ma być nasz dom. Trzeba go dostosować do wielkości działki, dostępności mediów (woda, kanalizacja, gaz), zasobności portfela oraz swoich potrzeb.
