Do wykonywania miedzianych instalacji rurowych stosujemy rury miedziane produkowane według norm europejskich. Są nimi rury miedziane instalacyjne wykonane zgodnie z normą PN-EN 1057, stosowane do instalacji zimnej i ciepłej wody, ogrzewania i gazu dostępne w zakresie wymiarowym od 6 mm do 267 mm.
Data publikacji: 2017-09-18
Data aktualizacji: 2017-10-10
Rury miedzianestosowane w chłodnictwie i klimatyzacji są wytwarzane w wymiarowaniu metrycznym w zakresie od 6 mm do 108 mm oraz w calach od ¼" do 4 1/8". Produkuje się je zgodnie z europejską normą PN-EN 12735-1. Natomiast rury miedziane do gazów medycznych i próżni są dostępne w zakresie od 8 mm do 108 mm i są wykonane zgodnie z europejską normą PN-EN 13348.
Wymienione powyżej rury miedziane powstają z miedzi odtlenionej fosforem zawierającej: Cu + Ag > 99,90% (Cu - miedź, Ag - srebro) 0,015 % , P , 0,040 % (P - fosfor) Gatunek ten jest oznaczony symbolem Cu-DHP.
Rury miedziane mogą występować w trzech stanach materiału:
Rury miedziane twarde i półtwarde są produkowane w odcinkach prostych o długości 3 lub 5 m, zaś rury miękkie w zakresie średnic 6-22 mm dostarczane są w postaci kręgów, w których długość rury może wynosić 25 m lub 50 m.
W zależności od przeznaczenia różnią się od siebie czystością ścianek wewnętrznych oraz sposobem pakowania.
Poza miedzianymi rurami wykonanymi zgodnie z normami europejskimi produkowane są także rury miedziane, które ich nie spełniają, jednak nie różnią się podstawowymi własnościami (takimi jak: skład chemiczny, czystość wewnętrznej ścianki rury oraz średnica zewnętrzna).
Grubość ścianki wewnętrznej rury systemowej jest mniejsza od tej wykonanej zgodnie z normą EN 1057. Rury systemowe powszechnie stosowane są w ogrzewaniu powierzchniowym - to jednolity system grzewczy, w który elementem grzewczym jest miękka rura miedziana, na którą nałożono szczelną osłonę z tworzywa sztucznego. Rdzeniowa rura spełnia wymagania normy PN-EN 1057, natomiast otulina - normy PN-EN 13349.
Zewnętrzna osłona z tworzywa nie jest na trwale zespolona z rdzeniową rurą miedzianą i służy zarówno do ochrony przed zewnętrznymi uszkodzeniami i szkodliwymi oddziaływaniami chemicznymi, jak i do oddzielenia przewodu rurowego od elementu konstrukcyjnego np. przy montażu w posadzkach lub pod tynkiem. Do ogrzewania powierzchniowego stosujemy rurę miedzianą o wymiarach [mm] 10 x 0,6, 12 x 07, 14 x 0,8, 15 x 0,8 i 18 x 0,8.
W ostatnim okresie niektórzy producenci rury miedzianej wprowadzili systemową innowacyjna rurę dwuwarstwową, składającą się z cienkościennej rury miedzianej z trwale zespoloną osłoną z polietylenu PERT. Ma ona znakomite własności plastyczne oraz charakteryzuje się łatwym montażem i obróbką.
Łuki nawet o niewielkich promieniach można wykonać ręcznie bez użycia giętarki. Cienkościenne rury miedziane mogą być stosowane w instalacjach zimnej i ciepłej wody, centralnego ogrzewania, ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego.
Cienkościenna rura miedziana spełnia wymagania normy PN-EN 1057 i posiada atesty DVGW, a także aprobatę techniczną ITB i Atest Higieniczny PZH. Wytwarzana jest w wymiarach [mm] - średnica zew. x grubość ścianki (grubość rdzenia miedzianego): 14 x 2 (0,30), 16 x 2 (0,35), 18 x 2 (0,35), 20 x 2 (0,50) i 26 x 3 (0,50).
Największą zaletę rury cienkościennej - poza walorami technicznymi i jej doskonałymi własnościami - stanowi jej cena, o około 40 proc. niższa od ceny standardowej rury instalacyjnej i systemowej rury stosowanej do ogrzewania podłogowego.
Łączenie rur miedzianych
Do łączenia rur miedzianych stosuje się łączniki wykonane z miedzi i jej stopów (brązu i mosiądzu). Wymagania, jakie powinny one spełniać, zawarte są w normie PN-EN 1254. Złączki do wody pitnej muszą posiadać dodatkowo Atest Higieniczny PZH. Mogą to być łączniki do lutowania kapilarnego i zaciskowe: skręcane (z nakrętką), zaprasowywane oraz samozaciskowe.
Do łączenia rur miedzianych z wykorzystaniem łączników z miedzi powszechnie stosuje się dwie metody: lutowania kapilarnego lutem miękkim lub twardym oraz zaprasowywania. Łączniki skręcane i samozaciskowe używane są do łączenia kotłów, grzejników oraz elementów instalacji zrobionych z innych materiałów. Możliwości wykorzystania poszczególnych metod łączenia pokazano w tabeli:
Sposób połączenia / rodzaj instalacji
Woda
Ogrzewanie
Gaz
Chłodnictwo i klimatyzacja
Gazy medyczne i próżnia
Instalacja solarna
lutowanie miękkie
stosować do d <28
stosować
nie stosować
nie stosować
nie stosować
nie stosować
lutowanie twarde
stosować do d <28
stosować
stosować
stosować
stosować
stosować
zaprasowywanie
stosować
stosować
stosować
nie stosować
nie stosować
stosować
Do łączenia rur cienkościennych stosuje się łączniki zaprasowywane z podwójnym elementem uszczelniającym (oring z EPDM). Można posługiwać się złączkami systemowymi producentów cienkościennych rur miedzianych, jak również innymi powszechnie stosowanymi na rynku złączkami zaprasowywanymi z systemów tworzywowych do zaciskarek z konturem TH.