Płyty gipsowo-kartonowe są dobrym pomysłem, gdy zależy nam na czasie (np. chcemy szybko wykończyć łazienkę), postawić ściankę działową, czy zrobić sufit podwieszany. Płyty g-k idealnie nadają się też do wykończenia ścian zarówno nowych, jak i starych, nierównych bez konieczności usuwania z niej resztek poprzedniej powłoki. Płyty gipsowo-kartonowe to jeden z najpopularniejszych materiałów wykończeniowych. Podpowiadamy, jak je prawidłowo montować i uniknąć błędów.
Płyty gipsowo-kartonowe to wszechstronny materiał budowlany, idealny do budowy i wykańczania ścian oraz sufitów. Są lekkie, łatwe w montażu i odporne na ogień, co czyni je popularnym wyborem zarówno w nowych budynkach, jak i podczas remontów. Dzięki gładkiej powierzchni stanowią doskonały podkład pod farby, tapety czy płytki, eliminując konieczność tynkowania. Występują w różnych odmianach, dostosowanych do specyficznych potrzeb, takich jak odporność na wilgoć czy ogień. Płyty g-k można montować na ścianach bezpośrednio na klej lub przy użyciu stelaża, co pozwala na ukrycie instalacji. Są również powszechnie stosowane do budowy lekkich ścian działowych i sufitów podwieszanych. Montaż wymaga precyzyjnego wykończenia styków płyt, a koszty związane z ich zakupem i montażem zależą od rodzaju materiału oraz regionu.
Powierzchnie z płyt gipsowo-kartonowych często określa się mianem suchego tynku. Przymocowane do ściany czy sufitu płyty g-k faktycznie są alternatywą dla tradycyjnego tynku gipsowego czy cementowo-wapiennego, zapewniając idealnie gładką i równą powierzchnię. Mogą one być też doskonałym sposobem na skorygowanie nierównych ścian. Rozwiązanie to często stosuje się także w łazienkach, gdzie płyty g-k wykorzystuje się m.in. do budowy różnego rodzaju wnęk czy obudowywania stelaży. Tu jednak musimy zastosować specjalne płyty g-k o większej odporności na wilgoć.
Zalety i wady płyt g-k
Inną zaletą płyt g-k jest to, że można ukryć za nimi dowolne instalacje, od elektrycznej, poprzez wodną, a kończąc na systemie centralnego odkurzania. Płyty g-k są lekkie, ale też łatwe i szybkie w montażu. Na placu budowy jest też o wiele czyściej, niż podczas prowadzenia robót mokrych. Ponadto gips jest naturalnym regulatorem wilgotności powietrza. Trzeba tu jednak przestrzegać określonych zasad i do pomieszczeń, w których ta wilgotność będzie podwyższona, dobierać płyty g-k o określonych parametrach. W przeciwnym razie może dojść do ich zawilgocenia, co będzie skutkowało obniżeniem wytrzymałości mechanicznej. Inną wadą tego rozwiązania jest to, że ścianek działowych wykonanych z karton-gipsu nie można nadmiernie obciążać. O tym, jak można wyeliminować tę niedogodność będzie mowa za chwilę.
Genialne w swojej prostocie - to określenie dobrze pasuje do płyt gipsowo-kartonowych. Sprasowany gips umieszczony jest pomiędzy dwiema warstwami papieru, dzięki czemu materiał jest lekki i łatwy w montażu, ale też na tyle wytrzymały, że można z niego wznosić - przy zastosowaniu stalowego albo drewnianego stelaża - nawet ściany. Płyty są odporne na ogień - niektóre odmiany stanowią dla niego barierę nawet przez 2 godziny.
Konstrukcja i zastosowanie płyt g-k
Płyty g-k, jak sama nazwa wskazuje, zbudowane są ze sprasowanego gipsu, obłożonego z dwóch stron warstwami kartonu. Grubość płyt g-k może wynosić od 6,5 mm do nawet 25 mm, jednak najczęściej jest to 12,5 mm. Szerokość pojedynczej płyty g-k to przeważnie 1200 mm, zaś wysokość zawiera się w przedziale od 2000 do 3000 mm. Najbardziej popularne są jasnoszare płyty g-k oznaczone symbolem A (ewentualnie starszym GKB), które rekomendowane są do pomieszczeń suchych, w których wilgotność powietrza nie będzie przekraczała 70%. Do łazienek, kuchni, pralni i wszystkich miejsc, w których występuje większa wilgotność polecane są płyty g-k impregnowane oznaczone literą H (dawniej GKBI). Są one dostępne zwykle w kolorze zielonym i mają własności hydrofobowe (mają specjalnie impregnowany rdzeń) oraz przeciwgrzybicze. Mogą występować w oznaczeniach H1, H2 lub H3 przy czym H1 ma najmniejszą nasiąkliwość, a kolejne typy odpowiednio większą. Płyty typu F (dawniej GKF) mają rdzeń z dodatkiem włókna szklanego i dzięki temu są odporne na działanie podwyższonej temperatury, a nawet ognia, któremu będą opierać się dłużej niż płyty zwykłe (chociaż i te są niepalne). Tego typu płyty zwykle mają różowy kolor i można wykorzystywać je chociażby do zabudowy kominków. Płyty o zwiększonej odporności na działanie zarówno ognia jak i wilgoci oznaczane są natomiast DFH2 (lub GKFI). Ale są jeszcze inne płyty na bazie gipsu, które mają specjalne zastosowania. Dość często używane są płyty gipsowo-włóknowe. Mają one rdzeń wzmocniony włóknem szklanym. Cechuje je odporność na duże obciążenia oraz na działanie ognia. Używa się ich do wykończenia podłóg (tzw. suchy jastrych) oraz do budowy ścian działowych o zwiększonej wytrzymałości na uszkodzenia. W domach jednorodzinnych popularne są także płyty g-k o zwiększonej elastyczności, które można wyginać w łuk. Są cieńsze od standardowych i mają rdzeń wzmacniany włóknem szklanym. Nie mają jednolitych oznaczeń u różnych producentów.
Rodzaje płyt g-k
Typowe płyty g-k mają grubość 12,5 mm i szerokość 1200 mm, a ich długość wynosi 2000-3000 mm.
Produkowane są w następujących odmianach:
A - standardowa płyta gipsowo-kartonowa;
H - płyta g-k o zmniejszonym stopniu wchłaniania wody (H1 ma nasiąkliwość ≤ 5%; H2 nasiąkliwość ≤ 10%; H3 - nasiąkliwość ≤ 25%); wyroby te, zazwyczaj w kolorze zielonym, przeznaczone są do pomieszczeń mokrych, takich jak łazienka, pralnia czy kuchnia;
F - o zwiększonej spójności rdzenia przy działaniu wysokiej temperatury, wzmocniona włóknem szklanym;
E - do zastosowania jako usztywnienie w ścianach zewnętrznych w technologii szkieletowej;
R - o zwiększonej wytrzymałości i odporności na niszczące obciążenia wzdłużne i poprzeczne;
I - o zwiększonej twardości powierzchni.
Spotykane są wciąż także stare określenia poszczególnych rodzajów płyt g-k:
GKB - płyta standardowa;
GKBI - o zwiększonej odporności na wodę, impregnowana;
GKF - o zwiększonej odporności na ogień;
GKFI - o zwiększonej odporności na ogień i wilgoć (płyta kompaktowa).
Niektórzy producenci oferują też bardziej wyspecjalizowane karton-gipsy, np. ciepłochronne (polecane do zabudowy poddaszy) czy akustyczne (skuteczniej ograniczające przenikanie dźwięków).
Suchy tynk - zastosowanie płyt g-k zamiast tynku
To jeden z najpopularniejszych sposobów na wykończenie ścian wewnętrznych. Płyty g-k świetnie sprawdzają się zarówno na etapie budowy, jak i podczas remontu domu. Pozwalają zyskać idealnie gładkie ściany, a także przestrzeń, w której można ukryć instalację elektryczną albo cienkie rury.
Płyty g-k mocuje się na dwa sposoby. Jeżeli mur jest równy, przytwierdza się je do ścian bezpośrednio na klej gipsowy. Przed montażem trzeba oczyścić powierzchnię, wszystkie elementy stalowe stykające się z klejem zabezpieczyć antykorozyjnie, a chłonne podłoże pomalować emulsją gruntującą. Płyty g-k mocuje się na klej o grubości 1,5-2 cm, nakładany punktowo w postaci placków o średnicy ok. 10 cm, w rozstawie 30-40 cm w pionie i poziomie. Przyklejanie i korygowanie ułożenia płyt powinno nastąpić nie później, niż po 15-20 minutach od sporządzenia masy klejowej.
Uwaga! Płyty powinny być przycięte tak, aby pod sufitem została przestrzeń o szerokości ok. 1 cm.
Płyta g-k jako suchy tynk.
Gdy podłoże wymaga korekty, wykorzystuje się dodatkowe pasy korygujące albo stelaż z systemowych profili stalowych. Pasy kierunkowe tworzy się z pasków płyty o szerokości ok. 8 cm; należy je przykleić co 60 cm (połowa szerokości typowej płyty). Klej nanosi się na pasy pacą zębatą, dzięki czemu na całej powierzchni mocowania jego grubość jest podobna.
W obu wariantach trzeba wykończyć styki płyt. W tych miejscach przykleja się taśmę z włókna szklanego lub perforowaną taśmę papierową, a na nią 2 bądź 3 warstwy szpachli gipsowej. Po przeszlifowaniu uzyskujemy idealnie gładką powierzchnię do wykończenia farbą lub tapetą. Narożniki zewnętrzne ścian z płyt g-k wzmacnia się profilami narożnikowymi, a wewnętrzne - specjalnymi taśmami zbrojącymi.
Płyty g-k należy docinać ostrym nożem, przy poziomnicy albo łacie, po stronie licowej. Następnie element przełamuje się i przecina papier z drugiej strony.
Mamy też możliwość wycinania łuków i linii łamanych. Aby je uzyskać, płyty docina się wyrzynarką elektryczną albo piłą ręczną. Otwory pod gniazda elektryczne wycina się z kolei otwornicą do drewna.
Ścianki działowe wykonane z użyciem płyt g-k, to obecnie jeden z najbardziej rozpowszechnionych sposobów dzielenia wnętrz. Ściany zwane szkieletowymi są lekkie - masa przy jednowarstwowym opłytowaniu nie przekracza 30 kg/m². To ponad 6 razy mniej od muru z pełnej cegły. Inną zaletą tej technologii jest możliwość wykończenia przegrody praktycznie od razu po wzniesieniu.
Konstrukcję ścian szkieletowych wykonuje się z profili stalowych o różnej szerokości (najczęściej 50, 75 lub 100 mm) albo tworzy się szkielet drewniany. Elementy te mocuje się do podłogi i sufitu, a przestrzeń pomiędzy nimi wypełnia wełną mineralną.
Płyty g-k stanowią osłonę tej konstrukcji. W salonie i sypialniach wykorzystuje się produkty białe, a w pomieszczeniach mokrych - płyty g-k zielone, które mają większą odporność na wilgoć. W razie potrzeby można zastosować płyty o tzw. kwalifikowanej odporności ogniowej albo wyroby o zwiększonej odporności ogniowej i równocześnie bardziej odporne na wilgoć.
Montaż zaczyna się od wyznaczenia przebiegu ściany i przyklejenia do profili podłogowych, ściennych i sufitowych izolacyjnej taśmy akustycznej, której zadaniem jest tłumienie dźwięków i drgań. Profile mocuje się do przegród za pomocą kołków montażowych, w odstępie nie większym niż 1 m. Następnie, co 60 cm, ustawia się profile słupkowe. Kolejnym krokiem jest przymocowanie do nich po jednej stronie płyt g-k za pomocą wkrętów. Przestrzeń między profilami wypełnia się wełną mineralną, pełniącą funkcję izolacji akustycznej. Następnie mocuje się płyty od drugiej strony przegrody. Ostatnim krokiem jest wypełnienie łączeń płyt masą szpachlową, zatopienie w niej taśmy zbrojącej z włókna szklanego i wygładzenie styków papierem ściernym.
Na stykach płyt g-k przykleja się perforowaną taśmę papierową albo z włókna szklanego, a na nią kładzie 2 lub 3 warstwy szpachli gipsowej. (fot. Cekol)
Miejsca łączeń płyt g-k w systemie lekkiej zabudowy powinny się odpowiednio mijać.
Uwaga! Jeżeli na ścianach będziemy chcieli wieszać przedmioty o wadze większej niż 30 kg, płyty należy wzmocnić, np. poprzez umieszczenie deski pomiędzy słupkami konstrukcyjnymi na wysokości mocowania planowanych szafek lub innych sprzętów.
Jedną z wad ścian szkieletowych jest nie najlepsza izolacyjność akustyczna. Rozwiązaniem jest użycie szerszych profili szkieletu, wełny mineralnej odpowiedniej grubości oraz podwójnego poszycia z płyt g-k. Do tego celu najlepiej wykorzystać produkty odmiany akustycznej. Innym sposobem jest wykonanie podwójnego opłytowania oraz dwóch stelaży rozdzielonych dodatkową warstwą wełny mineralnej o grubości np. 4 cm. Taka przegroda będzie miała izolacyjność akustyczną nawet lepszą niż ściana murowana o tej samej szerokości. Zamiast płyt g-k, albo jednej ich warstwy, możemy użyć też płyt drewnopochodnych (wiórowych, OSB, mfp). Wówczas bez problemu powiesimy na ścianie cięższe meble i sprzęty.
Ściana działowa z jednowarstwowym poszyciem z płyt g-k.
Ścianka szkieletowa o polepszonych właściwościach akustycznych.
Montaż instalacji w przegrodach o konstrukcji szkieletowej.
Jak zrobić sufit powieszany z płyt g-k?
Suche tynki w postaci płyt g-k są również idealne do wykonania podwieszanego sufitu. Tego typu konstrukcja pozwala zamaskować nierówności, pęknięcia, ale także ukryć instalacje, np. elektryczną, wodną, kanalizacyjną czy centralnego odkurzania. Ponadto tłumi dochodzące z góry dźwięki. W sufitach z płyt g-k często umieszcza się również różne systemy oświetleniowe. Wadą tego rozwiązania jest natomiast to, że obniża ono przynajmniej o 5 cm pomieszczenie. Lokalizację punktów świetlnych należy zaplanować przed przystąpieniem do prac, rozkładając zawczasu przewody elektryczne.
W nowym domu sufit podwieszany robimy już po ułożeniu tynków. Najpierw należy zaopatrzyć się w profile ze stali ocynkowanej typu UD i CD, z których wykonamy ruszt. Jest kilka rodzajów rusztu. Pojedynczy (stosowany przy rozstawie ścian do 4 m), krzyżowy jednopoziomowy, ale też krzyżowy dwupoziomowy. Ruszty krzyżowe są stabilniejsze i gwarantują większą sztywność konstrukcji.
Prace zaczyna się od przycięcia na odpowiedni wymiar, podklejenia taśmą wygłuszającą i przymocowania do ścian za pomocą kołków rozporowych profili UD. Będą one potem stabilizowały podwieszane profile CD. Drugi krok to montaż w suficie wieszaków ES lub kotwowych, które również przytwierdza się do stropu kołkami. ES sprawdzą się, gdy sufit podwieszany jest oddalony od stropu nie więcej niż 12 cm, kotwowe - jeśli jest to powyżej 12 cm. Jeśli sufit nie będzie bardzo obciążony (do 15 kg/m2), wystarczy rozmieścić wieszaki co 1 m (pod każdym wieszakiem znajdzie się potem łącznik). Do wieszaków przytwierdza się profile CD, a w ruszcie krzyżowym dwupoziomowym mocuje pod nimi za pomocą łączników krzyżowych prostopadle profile nośne oddalone od siebie o 40–50 cm. To do tych ostatnich przytwierdza się potem za pomocą wkrętów płyty g-k. Wkręty powinny znajdować się od siebie w odległości 10-15 cm. Styki płyt g-k wzmacnia się taśmą, szpachluje, a po wyschnięciu szlifuje, podobnie jak ma to miejsce w przypadku ścian.
Płyty g-k często stosowane są także do wykańczania skosów na poddaszach. Do krokwi dachowych mocuje się wykonany z drewnianych łat bądź stalowych profili stelaż. Pustą przestrzeń wypełnia się wełną mineralną, a potem daje jeszcze folię paroszczelną, która chroni drewniane elementy dachu przed zawilgoceniem. Płyty do stelaża przy- twierdza się wkrętami, a spoiny wykańcza tak, jak w przypadku ścian i sufitu.
Mocowanie płyt g-k do dwupoziomowego rusztu krzyżowego. (fot. Knauf)
Przy wykańczaniu skosów poddasza nie można zapomnieć o ułożeniu pomiędzy ociepleniem a płytami g-k folii paroszczelnej, która zapobiega kondensacji pary wodnej w warstwie ocieplającej i chroni konstrukcję dachu przed zawilgoceniem. (fot. Isover)
Orientacyjne koszty stawiania ścian i sufitów z płyt g-k
Płyty g-k kupuje się na sztuki - za standardowy element o grubości 12,5 mm i wymiarach 1,2 × 2,6 m zapłacimy 15-20 zł, a za wyrób ogniochronny i o zwiększonej odporności na wilgoć - 20-40 zł.
Profile CW i UW kosztują 15-20 zł, w zależności od długości i szerokości. Kilkadziesiąt zł trzeba przeznaczyć na profil ościeżnicowy. Znacznie tańsze są narożniki - wyrób uniwersalny o dł. 2,5 m kosztuje ok. 4 zł. Do wykonania lekkiej zabudowy potrzebne będą też wkręty, taśmy i chemia budowlana.
Materiały to jedno, jest jeszcze kwestia wykonawstwa. Koszty robocizny są zróżnicowane w zależności od regionu kraju. Szacunkowo za klejenie płyt g-k zapłacimy 20-40 zł/m², za wykonanie 1 m² ścianki szkieletowej - 20-50 zł, podwieszanego sufitu - 35-70 zł/m², a za ocieplenie poddasza ok. 50 zł/m².
Czym są płyty gipsowo-kartonowe i jakie mają zastosowanie?
Płyty gipsowo-kartonowe to materiał budowlany stosowany do budowy i wykańczania ścian oraz sufitów. Są lekkie, łatwe w montażu, odporne na ogień i stanowią gładki podkład pod farby, tapety czy płytki ceramiczne.
Jakie są rodzaje płyt gipsowo-kartonowych?
Płyty gipsowo-kartonowe występują w różnych odmianach, takich jak standardowe (A), o zmniejszonej nasiąkliwości (H), zwiększonej odporności na ogień (F), do zastosowań w ścianach zewnętrznych (E), o zwiększonej wytrzymałości (R) i twardości powierzchni (I).
Jakie są zalety stosowania płyt g-k jako suchego tynku?
Płyty g-k umożliwiają szybkie wykończenie ścian, pozwalają na uniknięcie robót mokrych, zapewniają gładką powierzchnię bez konieczności stosowania tynku, a także umożliwiają ukrycie instalacji elektrycznej.
Jakie są najważniejsze aspekty montażu ścian działowych z płyt g-k?
Ściany działowe z płyt g-k są lekkie i łatwe w montażu. Konstrukcję wykonuje się z profili stalowych lub drewnianych, a przestrzeń między nimi wypełnia wełną mineralną. Płyty g-k mocuje się do tej konstrukcji, a styki płyt należy odpowiednio wykończyć szpachlą gipsową.
Jakie są orientacyjne koszty związane z użyciem płyt g-k do budowy ścian i sufitów?
Koszt standardowej płyty g-k wynosi 15-20 zł, a płyty ogniochronnej i wodoodpornej 20-40 zł. Koszty robocizny za klejenie płyt g-k to 20-40 zł/m², a za wykonanie ściany szkieletowej 20-50 zł/m².
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Zainteresowała mnie fotografia w tekście pokazująca "profile z otworami ułatwiającymi prowadzenie przewodów i rur". Jakie by te profile nie były, to w procesie produkcji nikt nie szlifuje krawędzi ich otworów, wiec elektryka, który przeciąga przez nie przewód tak jak to pokazano ...
8
