Klasy ścieralności i używalności paneli podłogowych

W tym artykule omówimy dwa ro­dzaje materiałów posadzkowych opisywanych jako panele podło­gowe - panele laminowane i panele drew­niane. To wyroby o stosunkowo krótkiej hi­storii. Posadzki laminowane pojawiły się na rynku jakieś 40 lat temu, system łącze­nia paneli bez użycia kleju (na tzw. klik) ma nieco ponad 20 lat.

Cechy wspólne i różnice paneli laminowanych i drewnianych

Wielka kariera paneli laminowanych wy­nika z dwóch podstawowych przyczyn. Po pierwsze, wykonana z nich posadzka do­brze imituje drewnianą, a jest od niej wy­raźnie tańsza. Po drugie, układa się ją szyb­ko i łatwo - nie ma potrzeby zatrudniania fachowców, większość inwestorów poradzi sobie z tym zadaniem. Co więcej, taka pod­łoga jest gotowa do użycia zaraz po ułoże­niu - niczego nie trzeba cyklinować, lakie­rować, czy wykańczać w jakikolwiek inny sposób. Co zwiększa różnicę w cenie mię­dzy nią i posadzką z litego drewna, bo nie ma wydatków na lakier i robociznę.

Panele drewniane to odpowiedź produ­centów podłóg z drewna na wyzwanie, ja­kim stały się dla nich wyroby laminowane. Mają te zalety laminowanych odpowied­ników, których nie ma klasyczny parkiet. Można je zatem układać na klik, bez uży­cia kleju i nie trzeba wykańczać. Są też tań­sze od podłogi z litego drewna, bo mają warstwową budowę (tak jak panele laminowane) - drogi materiał stanowi tylko wierzchnią warstwę, pozostałe są z tańsze­go drewna gorszego gatunku.

Warstwowa budowa panelu drewnianego (schemat po lewej) i laminowanego (schemat po prawej).

Panele obu rodzajów składają się z kilku warstw (3 + wykończenie). Panel lamino­wany, patrząc od góry, ma warstwę dekora­cyjną z tworzywa (laminatu) lub papie­ru, najczęściej imitującego drewno (choć równie dobrze może udawać np. kamień). Laminat pokrywa się żywicą melaminową, która zabezpiecza przed ścieraniem i dzia­łaniem wody. Rdzeń (warstwa środkowa) jest przeważnie wykonany z twardej, drew­nopochodnej płyty HDF, rzadziej MDF. To płyty pilśniowe produkowane z włókien drzewnych, klejonych w wysokiej tempe­raturze i pod ciśnieniem. Od wytrzymało­ści tej warstwy zależy odporność panelu na uderzenia i wgniecenia. Na dole znajduje się spód z laminatu (na ogół takiego, jak na wierzchu), albo z kilku warstw wzmocnio­nego papieru. Spodnia warstwa z laminatu zapewnia większą stabilność wyrobu.

Posadzka laminowana dobrze imituje naturalne drewno - tu duże deski (fot. z lewej), może udawać również inne materiały, np. beton (fot. z prawej). (fot. Tarkett)

Wierzchnią warstwę paneli drewnia­nych, o grubości kilku milimetrów (2-4), wykonuje się z twardego, szlachetne­go drewna (najczęściej z drzew liściastych), kilkakrotnie fabrycznie lakieruje lub po­krywa olejem, ewentualnie woskiem. Rdzeń (o grubości ok. 8 mm) stanowią deszczułki z miękkiego drewna drzew iglastych (prze­ważnie sosny), ułożone prostopadle do gór­nej warstwy. Deszczułki może zastąpić twarda płyta drewnopochodna. Od spodu daje się drewno iglaste o układzie słojów ta­kim, jak w warstwie wierzchniej, albo moc­ną sklejkę. Dzięki prostopadłym warstwom panele reagują na zmiany wilgotności i tem­peratury kilkakrotnie słabiej niż lite drew­no. Jeśli górna warstwa jest grubsza, pod­łogę można odnawiać jak zwykły parkiet (choć tylko 2-3 razy).

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Biopodłoga z ecuranu. Jakie są jej właściwości? Podłogi laminowane na ogrzewanie podłogowe - czym się... Jak odnowić parkiet, krok po kroku?

Dowiedz się więcej

• Wylewka samopoziomująca: idealna podłoga bez wysiłku
• Jak zrobić wylewkę samopoziomującą?
• Jak wyrównać poziomy podłóg w domu?
• 5 rodzajów parkietu do wyboru
• Jakiej wylewki samopoziomującej użyć w zależności od wykończenia?
• Elastyczne podłogi PURLINE - rozwiązanie dla wymagających użytkowników
• Aranżacja, dzięki której wiesz, że jesteś u siebie. Jak spersonalizować wygląd wnętrz?
• Konserwacja i pielęgnacja lakierowanych podłóg - poradnik
• Zachwycające piękno podłóg i mebli z drewna wędzonego
• Jak pielęgnować drewnianą podłogę?
• Prawidłowe wykonanie podłogi na legarach
• Jak wykonać suchy jastrych z płyt MgO na podłożu betonowym?

Zobacz więcej Zobacz mniej

Warstwowa posadzka z drewna - wierzchnia warstwa z dębu, wykończona transparentnym olejem. (fot. Barlinek)

Wspólną cechą paneli obu rodzajów są względnie duże wymiary: szerokość od oko­ło 10 do trzydziestu kilku cm, długość od kilkudziesięciu cm do nawet 4 m. I możli­wość łączenia elementów bez kleju, co po­zwala na ułożenie tzw. podłogi pływającej.

Zalety i wady paneli podłogowych

Panele wykazują sporą odporność na ście­ranie, wgniecenia, promieniowanie UV. Prosty jest nie tylko ich montaż, ale i pielęgnacja. Za największą wadę posadzek la­minowanych uznaje się charakterystycz­ny, głuchy odgłos towarzyszący chodzeniu po tej podłodze (słychać go także na niższej kondygnacji). Żeby wyeliminować ten pro­blem, układa się je na specjalnych matach wyciszających.

Na rynku są też panele z do­datkową warstwą tłumiącą odgłos kroków. Taka podłoga jest nawet o połowę cichsza, a uciążliwy dźwięk niższy i mniej męczą­cy. Niektórym przeszkadza fakt, że lami­nowana posadzka nie jest produktem naturalnym. W zasadzie nie da się jej odnowić - w przeciwieństwie do paneli drewnia­nych, laminowanych nie można cyklinować ani lakierować.

Generalnie panele (poza specjalnymi modelami) nie nadają się do łazienek. Wytwórcy drewnianych przeważnie określa­ją dopuszczalną wilgotność w pomieszcze­niu, w którym będą użytkowane, między 45 i 65%, laminowanych pomiędzy 40 i 70%.

Jak dobrać panele podłogowe? - klasa użyteczności i klasa ścieralności

Przede wszystkim dopasowując ich wytrzy­małość, czyli klasę użyteczności i odpor­ność na ścieranie, do rodzaju pomieszczenia. Model, którego ścieralność wystarczy w sypialni, nie sprawdzi się w korytarzu czy kuchni.

Klasy użyteczności (przeznaczenia) dzie­lą panele podłogowe na domowe i przezna­czone do obiektów użyteczności publicznej. Jest ich sześć (klasa 21, 22, 23, 31, 32, 33) i każdej przypisane jest inne natężenie ruchu. Pierwsza cyfra w oznaczeniu kla­sy informuje, czy panel jest przeznaczony do domu (2) czy budynku użyteczności pu­blicznej (3). Druga wskazuje natężenie ru­chu - 1 niskie, 3 najwyższe.

Panele klasy 21 należy układać w domu, w pomieszczeniach o małym ruchu, np. w sypialni, pokoju gościnnym. Klasa 22 jest do jadalni, pokoju dzieci, zaś 23 do kuchni, salonu i na korytarz.

Producenci paneli opisują swoje wyro­by nie tylko liczbowo, także piktogramami. Na domowe przeznaczenie wskazuje obrazek przedstawiający domek, na zastosowa­nie w przestrzeni publicznej rysunek blo­ku. Jedna, dwie lub trzy sylwetki człowieka na prawo od budynku oznaczają natężenie ruchu - od niskiego do wysokiego. Rysunek domu i stojącego obok niego ludzika obrazu­je zatem klasę użyteczności 21.

Aby ustalić klasę użyteczności, panele bada się w siedmiu kategoriach: odporności na ścieranie, uderzenia, zaplamienie, żar pa­pierosa, skutek ruchu nogi mebla i przesu­wania krzesła na kółkach oraz przyrost gru­bości po spęcznieniu.

Oznaczenie paneli przeznaczonych do pomieszczeń domowych o dużym natężeniu ruchu (rys. po lewej) i do wnętrz użytkowych eksploatowanych średnio intensywnie (rys. po prawej).

Drugim istotnym parametrem, opisują­cym przydatność paneli w poszczególnych wnętrzach, jest klasa ścieralności określana na podstawie testu Tabera. Polega on na obracaniu próbki podłogi wokół paska z papierem ściernym, do momentu starcia wierzchniej warstwy. Im więcej liczonych w tysiącach obrotów potrzeba, żeby do tego doszło, tym lepsza odporność na ścieranie, czyli trwałość produktu.

Wyróżniamy 5 klas ścieralności: od AC1 do AC5, pierw­sza oznacza bardzo słabą odporność na ście­ranie, druga (AC2) słabą, AC3 dobrą, AC4 wysoką, AC5 bardzo wysoką. Teoretycznie trzy pierwsze klasy (AC1-AC3) przeznaczo­ne są do domów, pozostałe dwie do obiektów użyteczności publicznej. Piszemy teoretycz­nie, bo AC1 stosuje się rzadko, a w najinten­sywniej eksploatowanych domowych po­mieszczeniach najlepiej sprawdzą się klasy AC3 i AC4.

W przypadku paneli drewnianych, znaczenie ma również twardość drew­na wierzchniej warstwy, mierzona w ska­li Brinella (BHN). Najtwardsze modele mają wierzch z drewna drzew egzotycznych (ja­toba, kempas, merbau - twardość wyraź­nie powyżej 4 BHN). W pomieszczeniach in­tensywnie użytkowanych sprawdzi się też dąb, orzech, jesion, grusza, grab (3-4 BHN). W sypialni z powodzeniem wystarczy olcha i brzoza (powyżej 2 BHN). Najmniej odpor­ne na uszkodzenia są wersje z wierzchnią warstwą z drzew iglastych: sosny, świerku, jodły (1,5-1,8 BHN).

Posadzka laminowana w klasie 23, odpowiednia do intensywnie użytkowanych pomieszczeń domowych. (fot. Komfort)

Panele laminowane - układanie krok po kroku

Pływająca podłoga - charakterystyka

Posadzka z paneli to najczęściej podłoga pływająca, co oznacza, że nie przykleja się ich do podłoża, a jedynie łączy na krawę­dziach. Takie rozwiązanie jest pewne i bez­pieczne - odpowiednio wyprofilowane pió­ro i wpust zatrzaskują się, tworząc szczelne połączenie. W niektórych rozwiązaniach pióro i wpust smaruje się klejem, w innych nie. Układanie podłogi bez kleju jest szyb­kie, łatwe i umożliwia jej demontaż w razie potrzeby. Prosta jest też wymiana uszkodzo­nego elementu.

Niezależnie od sposobu montażu, między panelami i ścianą zostawia się szczelinę dy­latacyjną (do 10 mm), która ogranicza efekty ruchów drewna. Szczeliny zakrywają listwy przypodłogowe.

Panele można układać również na starych posadzkach, bez względu na to, z jakiego materiału są wykonane. Niezbędny jest pod­kład z pianki poliuretanowej, tektury fali­stej, korka (który niweluje drobne nierówno­ści i tłumi hałas), ewentualnie wcześniejsze zastosowanie zaprawy wyrównującej.

Podłogi z paneli, klejone do podłoża tak jak parkiet, skuteczniej tłumią hałas i lepiej sprawdzają się tam, gdzie są użytkowane bardzo intensywnie. Są tańsze, dodatkowo klej je uszczelnia i zabezpiecza przed wni­kaniem wilgoci.

Ceny paneli laminowanych i drewnianych

Najtańsze panele laminowane kosztu­ją 15 zł/m2, ceny większości wahają się mię­dzy 20 i 60 zł, choć da się znaleźć i takie po­wyżej 100 zł/m2. Na cenę wpływa jakość warstwy dekoracyjnej oraz system łączenia, bezklejowe są droższe od porównywalnych jakościowo paneli klejonych. Cena drew­nianych zależy głównie od gatunku drew­na, z którego zrobiono warstwę wierzch­nią, i wynosi od 80 do przeszło 200 zł/m2. Podobnie zapłacimy za m2 parkietu, ale jego ułożenie, wycyklinowanie i polakierowanie będzie kosztowało 50-70 zł/m2, czyli 3 razy tyle, co ułożenie paneli.

Panel drewniany - widoczny zamek umożliwiający bezklejowy montaż. (fot. J. Werner)

Układanie podłogi pływającej - właściwy podkład zwiększy jej żywotność. (fot. Haro)

Zobaczcie genialny film reklamowy Swiss Krono: w rolach głównych Tomasz Kammel oraz pani Ewelina, właścicielka szkoły tańca

Janusz Werner
fot. otwierająca: J. Werner