Choć ogród kojarzy nam się zwykle z dużą otwartą przestrzenią, trawnikiem, kwiatowymi rabatami, drzewami i krzewami, to przecież jest to tylko jedna z wielu możliwości. Ogrodem może być każde miejsce, w którym posadzimy rośliny - możemy nawet go założyć w domu, na parapecie okiennym, na balkonie lub tarasie i czerpać z niego wiele radości.
Ogród nie musi być dużą otwartą przestrzenią – można go stworzyć w każdym miejscu, gdzie posadzimy rośliny, nawet w domu czy na balkonie. Kluczowym etapem zakładania ogrodu jest przygotowanie projektu, który zapobiega chaotycznym działaniom i późniejszemu przesadzaniu roślin. Planowanie ogrodu powinno uwzględniać potrzeby całej rodziny, a także jego funkcjonalność i spójność z domem. Ścieżki, nawierzchnie i podniesione rabaty tworzą ramy, które organizują przestrzeń i ułatwiają jej zagospodarowanie. Dobór roślin wymaga rozważnego podejścia – należy unikać zbyt dużej różnorodności gatunków, zwracając uwagę na ich wymagania i tempo wzrostu, by uniknąć przesadzania w przyszłości. Rośliny powinny być sadzone zgodnie z zasadą podobieństwa i planowane tak, aby ogród prezentował się atrakcyjnie przez cały rok. Kolory kwiatów wpływają na samopoczucie – ciepłe barwy dodają energii, a zimne działają uspokajająco. Harmonijna kompozycja roślin powinna opierać się na przemyślanym doborze kolorów i form.
"Chcesz być szczęśliwy jeden dzień - napij się wina. Chcesz być szczęśliwy jeden rok - ożeń się. Chcesz być szczęśliwy całe życie - załóż ogród" - tak mówi stare chińskie przysłowie, doskonale znane ogrodnikom. Dla wielu z nich ogród jest spełnionym marzeniem i źródłem szczęścia.
Choć ogród kojarzy nam się zwykle z dużą otwartą przestrzenią, trawnikiem, kwiatowymi rabatami, drzewami i krzewami, to przecież jest to tylko jedna z wielu możliwości. Ogrodem może być każde miejsce, w którym posadzimy rośliny - możemy nawet go założyć w domu, na parapecie okiennym, na balkonie lub tarasie i czerpać z niego wiele radości.
Zakładanie ogrodu - projekt to podstawa
Zacznij od projektu, a nie od sadzenia roślin. Tylko w ten sposób unikniesz chaosu i późniejszego przesadzania. Zastanów się, jak powinien wyglądać Twój wymarzony zielony zakątek oraz jakie rośliny lubisz najbardziej. Pomyśl, czy chcesz uprawiać drzewa i krzewy ozdobne, a może owocowe? Kochasz kwiaty, a może marzysz o ogródku ziołowym pełnym smaków i aromatów? A może Twój wymarzony ogród to angielski trawnik i równo przystrzyżone żywopłoty z popularnych tui? Wybierz to co lubisz. Wybór należy do Ciebie!
Na każdej działce można stworzyć piękny i funkcjonalny ogród. Bez względu na to czy jesteś posiadaczem dużego ogrodu, małego przydomowego ogródka, czy tylko przydomowego tarasu. (fot. z lewej: Ibulb, fot. z prawej: Spanphilov0 / Pixabay)
Podstawą kompozycji każdego ogrodu jest jego funkcjonalność. Zaplanuj go tak, by korzystanie z każdego elementu było wygodne, a jego utrzymanie i pielęgnacja niekłopotliwe i wymagało niewiele czasu, dlatego też zanim zaczniesz planować swój przyszły ogród dobrze się zastanów - czego oczekujesz?! Planując ogród pamiętaj, że każdy z członków rodziny musi w nim znaleźć miejsce dla siebie. Ogród nie tylko jest miejscem do pielęgnacji roślin. To także miejsce relaksu, zabaw dzieci i spotkań z przyjaciółmi.
Pamiętaj także, że ogród powinien tworzyć spójną całość z domem. Pomyśl o tym już na etapie powstawania projektu domu. Najlepiej, gdy architekt domu i krajobrazu pracują razem. Jeśli masz wyobraźnię, sam możesz zostać architektem (a przynajmniej spróbować). Weź kartkę i ołówek i rozrysuj plan swojej posesji. Nie musi to być dzieło sztuki, gdyż wielokrotnie będziesz go poprawiać. Najpierw stwórz szkic swojego ogrodu, z czasem będziesz uzupełniać go o nowe elementy - drzewa, krzewy, rabaty, aż wreszcie narysujesz od nowa. Stwórz choćby wstępny zarys i skonsultuj go z ogrodnikiem lub architektem krajobrazu!
Im większy ogród, tym większe znaczenie mają utwardzone ścieżki, podjazdy i tarasy. Aby były funkcjonalne wszystkie elementy nawierzchni warto zaplanować na długo przed sadzeniem roślin! Nawierzchnie, ścieżki i podniesione murki powinny tworzyć szkielet całego projektu, wokół którego organizowana jest reszta ogrodu - trzeba o nich pomyśleć już podczas projektowania!
Materiały na nawierzchnię dobierz tak, aby pasowały do tych, z których zbudowany jest dom - np. cegły lub kamień, by sprawiały wrażenie harmonijnej całości z tarasem i elewacją budynku. Umiejętnie dobrana kostka brukowa czy kamienne płyty podkreślą architekturę budynku. Z łatwością znajdziesz kostki gładkie, fakturowane czy postarzane, a dostępność różnorodnych kolorów i kształtów daje nam praktycznie nieograniczone możliwości dowolnej aranżacji.
W ogrodach najlepiej sprawdzą się naturalne i stonowane barwy nawierzchni, które doskonale będą współgrać z roślinnością. Najlepiej wybierać kolory jasne, które rozświetlają i powiększają małe przestrzenie. Ponadto kamienne murki i podniesione rabaty pomagają zbudować niepowtarzalny klimat, dzieląc ogród na strefy i uwypuklając naturalne zalety zieleni. Jednocześnie podkreślają różne elementy, a co najważniejsze - optycznie powiększają ogród i ułatwiają komunikację.
Jakie rośliny w ogrodzie? Zastanów się, zanim posadzisz
Rośliny w największym stopniu wpływają na wygląd ogrodu - to one nadają mu stylu i kreują nastrój, jednak należy sadzić je z umiarem, pamiętając że są tylko jednym z elementów ogrodu (wcale nie dominującym). Zwróć uwagę na ich wymagania i tempo wzrostu, dopiero w drugiej kolejności na walory dekoracyjne.
Decyzję o wyborze roślin podejmij w domu (a nie w sklepie ogrodniczym) i wcześniej dobrze zaplanuj. Zwłaszcza początkujący ogrodnicy często wychodzą z założenia, że im więcej roślin posadzą się w ogrodzie, tym okazalej będzie się on prezentował. Niestety tak nie jest! Gdy na małej przestrzeni rośnie zbyt wiele roślin, wygląda to przytłaczająco.
Nie warto wprowadzać zbyt wielu różnych gatunków, by nie stworzyć wrażenia nadmiernej pstrokacizny. Zwykle już po kilku latach będą one potrzebowały o wiele więcej miejsca niż zakładaliśmy, a po 10 rośliny mogą zmienić się nie do poznania - z małej sadzonki może wyrosnąć okazałe drzewo! Wtedy będziemy zmuszeni część z nich przesadzić, a niektóre np. piwonie i magnolie bardzo nie lubią zmiany miejsca i mogą to odchorować.
Aby uniknąć monotonii warto stosować rośliny różnorodne pod względem kształtu i koloru, jednak lepiej kierować się zasadą podobieństwa niż kontrastu. Zamiast tego lepiej posadzić w grupach różne odmiany, podobne do siebie, a różniące się nieznacznie kolorem lub wielkością.
Przyjmij zasadę, że niskie rośliny sadzi się z przodu, średnie po środku, a wysokie z tyłu. Obok siebie powinny znaleźć się gatunki o takich samych wymaganiach glebowych i świetlnych oraz o podobnej sile wzrostu, by szybciej rosnące nie zagłuszyły tych, które rosną wolniej.
Zaplanuj swój ogród tak, aby przede wszystkim odpowiadał Tobie i Twojej rodzinie. Weź pod uwagę Wasz styl życia, potrzeby i możliwości późniejszej pielęgnacji. Nie sztuką jest założenie pięknego ogrodu z wieloma kolorowymi roślinami, jeśli nie znajdziecie czasu aby je pielęgnować! (fot. Ibulb)
Ozdobny ogród przez cały rok
Piękny ogród powinien być ozdobny o każdej porze roku. Można tego dokonać wcześniej planując nasadzenia, tak aby o każdej porze w ogrodzie znajdowało się coś atrakcyjnego. Nie sztuką jest stworzyć piękny wiosenny ogród, który po kwitnieniu przez resztę sezonu będzie straszył pustką.
Warto pamiętać, że piękne wiosenne kwiaty - tulipany, hiacynty i krokusy po przekwitnięciu zżółkną i będą wyglądały mało dekoracyjnie, a po wykopaniu cebul pozostają puste pola. Ich miejsce powinny zająć letnie kwiaty - piwonie, liliowce, mieczyki, czy pachnące floksy, a po nich powinny zakwitnąć jesienne - jeżówki, dalie znane jako georginie, pacioreczniki zwane kannami i piękne jesienne astry. Oprócz kwiatów ozdobą ogrodu mogą być także piękne liście (host zwanych funkiami, bergenii i kolorowych żurawek).
Jesień powinna oczarować nas mnogością kolorowych liści - klony pospolite pięknie przebarwią się na żółto lub pomarańczowo, klony palmowe zachwycą nas pełną czerwienią, podobnie jak "pełzający" po ścianie winobluszcz.
Także w zimie ogród może mieć wiele kolorów, wszystko dzięki zimozielonym iglakom, a także kolorowym owocom (czerwone kuleczki irgi, pomarańczowe ognika) lub niezwykłym pędom (czerwone i żółte pędy dereni, biało-czarne brzozy, pomarańczowe i fantazyjnie powyginane pędy wierzby 'Erythroflexuosa').
Kwiaty w ogrodzie to nie tylko kolorowa ozdoba. Barwy roślin mają wpływ na nasze samopoczucie. Intensywne kolory kwiatów dodają energii, a zieleń liści uspokaja, działa kojąco pomaga walczyć ze stresem i sprzyja relaksowi. Nie ma ryzyka, że zieleń liści przytłumi kwiaty, gdyż jest naturalnym kolorem natury.
Jednak ogród to nie tylko zieleń - to pełnia barw, a każdy kolor kwiatów ma swoje znaczenie. Właściwy dobór kolorów zapewnia harmonijną kompozycję ogrodu. Ciepłe kolory (żółty, czerwony, pomarańczowy) przybliżają optycznie, zimne (niebieski, fioletowy, biały) - oddalają. Odcienie jasne dodają lekkości, natomiast barwy ciemne odbierane są jako "ciężkie" - mogą przytłoczyć mały ogród. Najlepiej wybrać jeden przewodni, dominujący i do niego dobrać dwa kolory dopełniające. Nadmiar kontrastujących ze sobą barw może powodować chaos, zwłaszcza w małych ogrodach.
Zastanów się dobrze, zanim wytniesz! - jeśli w twoim ogrodzie są już jakieś rośliny, np. duże drzewa - musisz zdecydować, czy warto je zachować. Choć obecne przepisy ułatwiają właścicielom wycinanie drzew na własnych posesjach, to warto to dobrze przemyśleć! (fot. SPANPHILOV0 / PIXABAY)
Biel jest pełna elegancji, chłodna i świeża. Żółty to typowy ciepły kolor, wnoszący słońce do ogrodu. Pomarańczowy jest wesoły i ciepły, czasem wręcz ognisty. Bywa bardzo dominujący, dlatego trzeba ostrożnie sadzić pomarańczowe kwiaty. Czerwień to najcieplejszy z kolorów - barwa miłości.
Warto łączyć czerwone kwiaty z innymi kolorami - czerwień z pomarańczowym będzie krzykliwa i ognista, a w połączeniu z niebieskim chłodniejsza i nieco melancholijna. Fioletowy i różowy to kolory idealne do romantycznych ogrodów. Niebieski jest kolorem zimnym, jednak bardzo lubianym, bo kojarzy się z niebem i morzem, a więc ze spokojem i odpoczynkiem.
Widok na pięknie urządzony ogród to olbrzymia przyjemność i uczucie wielkiej satysfakcji. Obserwacja przyrody i obcowanie z naturą to przecież najlepszy sposób na relaks. Ogród jest pełen kolorów i zapachów, zmienia się wraz z porami roku. Nigdy nie jest taki sam. Codzienna obserwacja roślin wciąga. Dla wielu osób ogrodnictwo to nie tylko hobby, ale często już nałóg. (fot. Flora Dania)
Ogród powinien wyglądać dekoracyjnie o każdej porze roku, dlatego pożądane są rośliny charakteryzujące się długim okresem kwitnienia oraz te o zimozielonych liściach - tworzące idealne tło dla kwiatów, a co najważniejsze - będące atrakcyjne przez cały rok. Jest to bardzo istotne aby w zimowe miesiące ogród nie wyglądał na opustoszały (fot. Ibulb)
Trawnik, czyli zielony dywan ogrodu
Trawnik jest nieodłącznym elementem każdego ogrodu, nawet w małym ogródku warto wygospodarować choćby niewielki fragment na zielony dywan. Niestety to jeden z najbardziej pracochłonnych elementów. Wymaga on ciągłej pielęgnacji - od wczesnej wiosny, do późnej jesieni. Idealna "angielska murawa" jest bardzo trudna do osiągnięcia. Trawnik wymaga regularnego podlewania i odpowiedniego nawożenia. Trzeba go także często kosić, a przynajmniej raz w roku wertykulować (usuwać zbitą darń i nacinać murawę) i aerować (nakłuwać i napowietrzać).
Jednak największą zmorą właścicieli trawników są chwasty - zwłaszcza te wieloletnie jak mniszek zwany mleczem, babka, czy pospolite stokrotki. Chwasty można zaakceptować i nazwać (nie)idealny trawnik naturalną łąką kwietną.
Można także "iść na wojnę" i rozpocząć ich systematyczne zwalczanie. Trzeba wtedy użyć herbicydów do roślin dwuliściennych (są bezpieczne dla trawy), jednak efekty są mało zadowalające, gdyż chwasty szybko odrastają. Można także zastosować specjalne urządzenia do wyrywania chwastów, które usuwają roślinę wraz z korzeniami, jednak jest to bardzo czasochłonne.
Idealnie zielony, soczysty trawnik to obowiązkowy element każdego polskiego ogrodu. Niestety uzyskanie i utrzymanie takiej murawy nie jest proste. Nie oszczędzaj na nasionach, nawozach i narzędziach do pielęgnacji, jeśli chcesz by Twój trawnik na długo mógł nosić miano zielonego dywanu. Koś go regularnie raz w tygodniu, zasilaj co 2 tygodnie specjalnym nawozem i zwalczaj chwasty, kiedy są małe, by nie zdążyły się rozsiać. (fot. Flora Dania)
Mała architektura ogrodowa, czyli relaks wśród zieleni
W każdym ogrodzie przyda się miejsce do wypoczynku, gdzie będziesz mógł ukryć się przed okiem sąsiadów. Może to być kącik na tarasie przy domu lub w altanie dającej cień w upalne dni. Miejsce wypoczynku najlepiej zaplanować wśród bujnej roślinności. Otulony roślinami, schowany w głębi ogrodu, cichy zakątek da Ci poczucie intymności i pozwoli na chwilę relaksu po ciężkim dniu. Nie ma nic przyjemniejszego niż śniadanie zjedzone pośród pachnących roślin.
Altany to idealne miejsca także dla roślin w doniczkach - można je ustawiać i przestawiać w zależności od upodobań i tym samym zmieniać dotychczasowe koncepcje, wprowadzając nowy kolor i wystrój.
W doniczkach najlepiej posadzić rośliny sezonowe, np. wiosenne (hiacynty, szafirki, tulipany i kolorowe bratki) - pięknie kwitną gdy ogród jest jeszcze w uśpieniu, a na drzewach nie ma jeszcze liści, jednak po kwitnieniu robią się żółte i mało dekoracyjne. Wtedy mogą zastąpić je długo kwitnące petunie, pelargonie czy begonie - ozdobne od połowy maja do końca lata. Na jesieni ich miejsce w doniczkach zajmą kolorowe chryzantemy, wrzosy i wrzośce krwiste.
Aby odgrodzić się od sąsiadów najlepiej stworzyć "zieloną ścianę" - t.j. zamontować ażurową pergolę i obsadzić ją kwitnącym clematisem lub zimozielonym bluszczem. Nawet przydomowy taras na kilka miesięcy w roku może stać się kwitnącym ogrodem, szczególnie dla tych osób, które nie mają dużej działki. Aranżacja zakątka do wypoczynku ma przede wszystkim na celu stworzenie namiastki ogrodu, przestrzeni otoczonej roślinami, cichej, zielonej i spokojnej, gdzie można spokojnie spędzać czas i odpocząć od zgiełku miasta.
Od 1998 roku Redakcja "Budujemy Dom" tworzy społeczność pasjonatów budownictwa, którzy z chęcią dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nasz zespół to wykwalifikowani redaktorzy, architekci, inżynierowie i specjaliści z różnych dziedzin budownictwa, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i śledzą najnowsze trendy.