Kiedy dom jest naprawdę energooszczędny? Wtedy, gdy korzystamy z alternatywnych, ekologicznych źródeł ciepła. Wykorzystujemy wówczas do ogrzewania naturalne ciepło pochodzące z przyrody. A takim właśnie jest ciepło promieniowania słonecznego, z którego możemy korzystać za darmo dzięki kolektorom słonecznym.
(fot. Mora)
Nawet bardzo energooszczędny kocioł lub ekologiczne paliwo zatruwają środowisko. Winne są temu spaliny, które powstają w każdym procesie spalania i których nie da się uniknąć. Dlatego jednym z założeń domu energooszczędnego jest jak najniższa emisja spalin. Dzięki ekologicznym źródłom ciepła nie tylko oszczędzamy na wydatkach na ogrzewanie, ale również dbamy o środowisko naturalne.
Zwolennicy kolektorów obliczają, że stosowanie ich jest opłacalne. Przeciwnicy udowadniają, że nie. Faktem jest, że dla ludzi świadomych postępującej dewastacji środowiska naturalnego i zatrucia atmosfery największą zaletą kolektorów będzie brak emisji szkodliwych substancji do atmosfery.
Dom energooszczędny to nie tylko ekologia, ale także ekonomia – czyli korzystny bilans nakładów na inwestycję energooszczędną i obniżenia kosztów ogrzewania. Zatem czy warto i kiedy zastosować kolektory słoneczne?
Dla kogo kolektor?
W Polsce kolektory nie zastąpią ogrzewania konwencjonalnego, a zwłaszcza centralnego. Jest u nas za mało słońca w miesiącach zimowych. Także latem zdarzają się dni zupełnie bez słońca. Kolektory nie mogą nawet całkowicie rozwiązać problemu podgrzewania wody użytkowej, jednak mogą je wspomóc.
Największą barierą w stosowaniu kolektorów jest koszt ich zakupu i długi czas amortyzacji. Opłacalność inwestycji zmieni się całkowicie, gdy dostaniemy do niej dopłatę; sprawdźmy w urzędzie gminy lub starostwie, czy można liczyć na dofinansowanie zakupu kolektorów. W niektórych gminach w Polsce działa program PONE (Program Ograniczenia Niskiej Emisji), w ramach którego można uzyskać dopłaty do instalacji proekologicznych, w innych działają fundusze własne, z których przyznawane są dotacje.
Jednak nawet bez dopłat montaż kolektorów może być opłacalny, ponieważ czas zwrotu inwestycji zależy od tego, jakie jest podstawowe źródło ciepła w domu. Założenie kolektorów jest bardziej opłacalne w domach ogrzewanych wyłącznie prądem niż w domach, do których doprowadzony jest gaz ziemny. Ale także w domach, ogrzewanych olejem opałowym lub gazem płynnym, kolektory są opłacalne. Ceny ropy naftowej rosną, więc koszty ogrzewania olejem opałowym też wzrosną. Tak naprawdę nie wiadomo, jak będą kształtować się ceny ogrzewania konwencjonalnego. A kolektor to jednorazowa inwestycja, znikoma w stosunku do kosztów budowy całego domu (koszt zakupu z montażem kolektorów dla czteroosobowej rodziny wyniesie około 10–15 tys. zł).
Kolektory słoneczne są też dobrym rozwiązaniem w domach ogrzewanych paliwem stałym. Koszty ogrzewania są wprawdzie wówczas niskie, ale latem jest problem z ogrzewaniem ciepłej wody użytkowej – część kotłów będzie miała niższą sprawność przy ogrzewaniu wyłącznie c.w.u., a we wszystkich pozostaje problem dokładania opału, czyszczenia kotła itp. Kolektory warto zamontować w domu, w którym mieszka duża rodzina – im większe jest zużycie wody, tym bardziej ekonomiczne wykorzystanie kolektorów.
Kolektory warto też wykorzystać do ogrzewania wody w domkach letniskowych lub podgrzewania wody w basenie.
Jak działa kolektor słoneczny?
Zadaniem kolektora jest pobieranie energii z promieniowania bezpośredniego, rozproszonego i odbitego, a następnie przekazywanie jej do instalacji grzewczej.
Działanie kolektora jest następujące:
1. Słońce ogrzewa umieszczony w kolektorze absorber, który pochłania promieniowanie słoneczne i zamienia je w ciepło. Skuteczność pochłaniania zależy od rodzaju absorbera. Zwykły, czarny absorber dużą część promieniowania odbija. Skuteczniejszy jest tzw. absorber selektywny – pochłania on 95% padającego na niego promieniowania. 2. Od absorbera ogrzewa się czynnik grzewczy (może to być woda lub płyn niezamarzający), który przepływa przez kolektor. 3. Ogrzany płyn przepływa do zasobnika. 4. Tam oddaje ciepło ogrzewanej wodzie użytkowej, znajdującej się w zasobniku, i ochłodzony wpływa z powrotem do kolektora.
