| Pytanie Czytelnika Niedługo będę kupował okna do mojego domu. Pochodziłem po sklepach i zobaczyłem okna przede wszystkim z drewna i PVC. Wydaje mi się, że drewno może się wypaczyć, poza tym trzeba je odnawiać. Z kolei PVC podobno żółknie i znajomi mówili mi, że ramy mogą się odkształcać. Taki dylemat ma wielu inwestorów. A przecież obecnie produkowane okna – niezależnie od materiału profili – są trwałe, ładne, wygodne w użytkowaniu i niewymagające zbyt uciążliwej konserwacji. I to niezależnie od materiału, z jakiego wykonane są ramy. Dlatego, oprócz poznania cech obu materiałów, warto starannie wybrać miejsce zakupu okien, gdyż w tym przypadku trzeba przede wszystkim postawić na jakość ich wykonania. Redakcja Pod względem parametrów technicznych, takich jak ciepłochronność oraz izolacyjność akustyczna, okna drewniane i plastikowe niczym się nie różnią, gdyż liczy się głównie rodzaj oszklenia. Również okucia są tego samego rodzaju i zależnie od potrzeb mogą mieć funkcje otwierania i uchylania, mikrorozszczelnienia oraz zabezpieczenia antywłamaniowe. Zasadnicze różnice związane są więc jedynie z cechami materiałów, z jakich wykonane zostały ramy. Okna drewniane Produkowane są głównie z drewna sosnowego oraz meranti, rzadziej z dębowego i gatunków drzew egzotycznych. Surowcem wyjściowym dla profili drewnianych są krawędziaki klejone z kilku warstw drewna, co zapobiega paczeniu się okien pod wpływem zmian wilgotności i temperatury. Jednak nawet przy bardzo starannym doborze elementów przeznaczonych do klejenia, zawsze istnieje ryzyko, że z czasem wystąpią pewne odkształcenia. Szczególnie niekorzystnie na jakości okna odbijają się wzdłużne łączenia wierzchnich warstw. W tym miejscu zapewne z czasem pojawią się pęknięcia spowodowane pęcznieniem złączonych kawałków drewna pod wpływem wilgotności powietrza. Często takie połączenia maskowane są przez producentów szpachlówką, a następnie malowane farbą kryjącą. Surowe krawędziaki, dostarczane z importu lub wytwarzane w zakładach drzewnych, są u producentów „przetwarzane” na ościeżnice lub skrzydła okienne. W procesie produkcji profili drewno jest także impregnowane preparatami przeciw grzybom i owadom. Przy wyborze ważny jest też rodzaj drewna użytego do produkcji profili. Przy założeniu, że powierzchnia pokryta będzie lakierem transparentnym, istotne z estetycznego punktu widzenia może być usłojenie – sosna ma wyraźnie zaznaczone słoje, które pod powłoką z lakierobejcy będą dobrze widoczne. Meranti ma wygląd bardziej „monotonny”, o naturalnym, czerwonawym zabarwieniu. Przycięte na odpowiednie wymiary profile ościeżnicy oraz ram skrzydeł montowane są na złącza stolarskie, kształtowane na końcach elementów i następnie klejone. Dobra jakościowo rama ma na całym obwodzie zbliżony rysunek słojów, o jednakowym zabarwieniu i gładkiej powierzchni. Kilkuwarstwowe powłoki lakiernicze wykonywane są najczęściej z wodorozcieńczalnych lakierów i farb na bazie akrylu. Dają one elastyczne, paroprzepuszczalne powłoki, odporne na warunki atmosferyczne. W razie ich uszkodzenia woda, która wniknie w strukturę drewna, będzie mogła odparować przez lakier, nie powodując jego odspojenia. Problem z koniecznością okresowego odnawiania rozwiązują – znacznie droższe – okna drewniano-aluminiowe. Zewnętrzna strona ramy połączona jest w nich z profilem aluminiowym, chroniącym przed wpływem czynników atmosferycznych. Okna z PVC Surowcem do produkcji profili okiennych jest polichlorek winylu (PVC). Przekrój profilu jest pusty w środku i przedzielony żebrami tworzącymi 3-6 komór. Zwiększa to jego sztywność i poprawia izolacyjność cieplną. Decydujący wpływ na własności profili ma jakość użytego do ich produkcji surowca i technologia wytwarzania. Produkcją profili zajmują się z reguły duże zakłady, opracowujące własne systemy różniące się kształtem przekroju i jego wymiarami, liczbą komór lub sposobem licowania skrzydła z ościeżnicą. Sam profil nie zapewnia wystarczającej sztywności, dlatego we wnętrzu montuje się metalowe kształtowniki z ocynkowanej blachy, które usztywniają całą konstrukcję. Do mocowania słupków wewnętrznych wykorzystuje się też specjalne, wewnętrzne profile aluminiowe, umożliwiające wykonanie połączeń śrubowych. Uszczelnienia i okucia montuje się w ukształtowanych w procesie produkcji wyżłobieniach na powierzchni profilu. Szyby osadza się za pomocą plastikowych listew dystansowych i uszczelek wargowych. Większość profili jest w kolorze białym, ale dostępne są również barwione w masie na inne kolory lub okleinowane jedno- bądź obustronnie foliami np. drewnopodobnymi. Różnice jakościowe i użytkowe między wyrobami renomowanych producentów są trudne do uchwycenia, o wyborze decyduje więc najczęściej kształt okna i, oczywiście, cena. |
| Na co zwracać uwagę Ramy – w oknach z PVC powinny być oklejone firmową taśmą ochronną, co świadczy o markowym pochodzeniu profili. Na spoinach nie może być uskoku profili – to miejsce powinno być równe i gładkie. O istnieniu stalowych profili wzmacniających świadczą łby wkrętów widoczne na zewnętrznym obwodzie ościeżnicy. Sprawdźmy, czy w dolnych częściach skrzydła i ramy z PVC wykonane zostały otwory odwadniające. W oknach drewnianych zwracajmy uwagę na gładkość powierzchni, jednorodność słojów drewna, brak widocznych łączeń poprzecznych, sęków i miejsc szpachlowanych. Szyby – ich osadzenie w ramie musi być na tyle głębokie, aby metalowa ramka znalazła się co najmniej kilka milimetrów poniżej krawędzi uszczelki mocującej szybę. Na wewnętrznej stronie ramki sprawdźmy, czy oznakowanie szyby jest zgodne z naszym zamówieniem. Widoczne krople wody lub zaparowanie przestrzeni między taflami dyskwalifikują okno. Okucia – sprawdźmy łatwość przesuwania się rygli i zawiasów. Krzywo wprowadzone wkręty i widoczne ślady uszkodzenia nacięć na łbach świadczą o niestarannym wykonaniu. Uszczelnienia – uszczelki szybowe i mocowane na ramie muszą równo przylegać na całym obwodzie okna. Zwróćmy szczególną uwagę na staranne przycięcie ich w narożnikach. Uszczelka może być złączona jedynie na górnej belce profilu. Pełna kontrola funkcjonowania okna będzie jednak możliwa dopiero po jego zamontowaniu w otworze okiennym i wtedy też można będzie przeprowadzić ewentualną regulację zawiasów, zapewniającą równe ustawienie skrzydła w ościeżnicy oraz bezproblemowe zamykanie i otwieranie okna. Drewno czy PVC? Drewno jest materiałem naturalnym, zatem na jego własności wpływa bardzo wiele czynników. Mimo stosowania profili klejonych oraz selekcji surowca nie można mówić o pełnej powtarzalności takich parametrów, jak wytrzymałość oraz podatność na zmiany temperatury i wilgotności. Oczywiście, prawidłowo przygotowane i obrobione drewno zapewnia wymaganą stabilność wymiarową ramy, jednak należy liczyć się z możliwością powstania drobnych uszkodzeń powierzchniowych. Jest to szczególnie możliwe w przypadku bardzo wysokiej lub bardzo niskiej wilgotności powietrza. Okna drewniane wymagają co 3-5 lat odnowienia powłoki malarskiej od strony zewnętrznej, a w skrajnie niekorzystnych warunkach nawet częściej. Okna ukryte pod szerokimi okapami można odnawiać rzadziej. Profile okien z PVC produkowane są natomiast ze składników, których jakość i własności można łatwo kontrolować. Dlatego, jeśli nie popełniono błędów przy produkcji, wszystkie profile będą miały jednakowe cechy. Jednak tworzywa sztuczne mają duży współczynnik rozszerzalności cieplnej, co przy niewłaściwym montażu może spowodować odkształcanie się profili i problemy z otwarciem lub zamknięciem okna. Przy wyborze rodzaju okien trzeba uwzględnić te różnice, mając na uwadze miejsce zamontowania, intensywność nasłonecznienia, bezpośrednie opady deszczu czy wilgotność otoczenia. Wrażliwość tworzyw sztucznych na wysokie temperatury sprawia, że okna wystawione na intensywne promieniowanie słoneczne szybciej tracą barwę a nawet mogą się odkształcać. W takich miejscach lepiej montować okna drewniane, pomimo tego, że promienie słoneczne zmniejszają trwałość powłoki lakierniczej. Warto też brać pod uwagę inne własności użytkowe okien. Profile drewniane stosunkowo łatwo można naprawić w przypadku nawet poważniejszych uszkodzeń a także przemalować na inny kolor. Z kolei w ramach z PVC łatwiej będzie wymienić stłuczoną szybę, a zabiegi konserwacyjne ograniczają się do okresowego mycia profili. Niekiedy istotnym czynnikiem branym pod uwagę przy wyborze rodzaju okien jest ich wygląd. Oprócz walorów użytkowych i indywidualnych preferencji istotne znaczenie przy wyborze rodzaju okna ma jego cena. Z reguły standardowe okna plastikowe są o 10-15% tańsze od drewnianych, ale przy porównywaniu należy również uwzględnić rodzaj zamontowanych okuć i oszklenia. Relacja taka dotyczy okien seryjnych, dostępnych w marketach i składach budowlanych. Natomiast okna robione na zamówienie są kalkulowane indywidualnie i najprostszym sposobem porównania cen będzie zebranie kilku ofert od różnych producentów. Podsumowanie Drewno oraz PVC jako materiały mają odmienne wady i zalety. Jednak własności okien są bardzo podobne i w przeciętnych warunkach użytkowania można uznać je za równorzędne. Produkcja okien odbywa się najczęściej w dwóch różnych firmach – w zakładzie wytwarzającym kilkumetrowe profile i „montażowni”, gdzie przycinane są na wymiar, łączone w ramy i wyposażane w szyby, okucia, uszczelki. Stosunkowo prosty montaż i nieskomplikowane oprzyrządowanie – zwłaszcza do produkcji okien plastikowych – sprawiają, że wytwarzaniem okien zajmuje się wiele firm, korzystając niekiedy z profili dostarczanych przez przypadkowych dostawców. Dlatego zakupu okien, niezależnie od tego czy są to okna drewniane czy z PCV, lepiej dokonywać u znanych producentów lub ich autoryzowanych przedstawicieli. |
