| Pytanie Czytelnika Zastanawiam się, z czego wybudować ścianki działowe. Czy istotny jest tylko materiał, czy może coś jeszcze? Czy są jakieś przepisy, dotyczące pochłaniania przez ściany dźwięków z sąsiadujących pomieszczeń? Na co jeszcze trzeba zwrócić uwagę? Podpowiedzcie, jakie są ważne cechy ścian działowych. Wybór materiałów i technologii budowy ścianek działowych powinien uwzględniać szereg wymagań formalnych i użytkowych. Ścianki mogą być murowane z różnych elementów ściennych lub szkieletowe – pokryte płytami gipsowo-kartonowymi albo gipsowo-włóknowymi. Redakcja Ścianki działowe pełnią rolę przegród akustycznych i funkcjonalnych. Stawiane są niekiedy równocześnie ze ścianami zewnętrznymi, ale częściej wznosi się je, gdy budynek jest już pod dachem. Z kolei podczas modernizacji czy remontu często decydujemy się na zmianę podziału powierzchni mieszkalnej, burząc istniejące i stawiając nowe ścianki. Na co zwrócić uwagę... Choć w odniesieniu do budynków jednorodzinnych, przepisy nie precyzują szczególnych wymagań dla tych przegród, to jednak istnieją zalecenia dotyczące ich izolacyjności akustycznej. Według tych zaleceń ścianki wewnętrzne powinny zapewniać tłumienie hałasu na poziomie co najmniej 30 dB, a przy podwyższonym standardzie domu – 35 dB. Jeszcze lepsza dźwiękochłonność jest wskazana dla ścianek oddzielających łazienki i ubikacje od pomieszczeń mieszkalnych. Wskaźnik tłumienia dźwięków powinien wynosić wtedy 40 dB przy wykończeniu podstawowym lub 45 dB – w podwyższonym standardzie. Kolejny czynnik wpływający na rodzaj stawianej ścianki działowej to jej masa powierzchniowa, zwłaszcza gdy przegroda stawiana będzie na stropie. W projekcie konstrukcyjnym domu przewidziane są z reguły dodatkowe wzmocnienia stropu w miejscach, gdzie będą postawione ścianki. Jeśli więc zdecydujemy się na przestawienie (w stosunku do projektu architektonicznego) ciężkiej przegrody murowanej, to już na etapie wykonywania stropu powinniśmy odpowiednio przesunąć zaprojektowane wzmocnienia. Oczywiście, ciężką przegrodę można zastąpić lekką ścianką szkieletową, albo na istniejącym stropie wykonać żelbetowe żebro wzmacniające. Właśnie z powodu określonej wytrzymałości, na stropach drewnianych montowane są wyłącznie ścianki szkieletowe, gwarantujące niewielkie obciążenie konstrukcji. Wybór materiałów do budowy ścianek działowych powinien również uwzględniać pożądaną ich wytrzymałość na uszkodzenia i możliwość zawieszenia ciężkich przedmiotów. Większość ścianek murowanych charakteryzuje się wysoką wytrzymałością i można na nich bez problemów zawiesić np. szafki kuchenne, półkę z książkami, umywalkę, bojler. Zamocowanie na ściankach szkieletowych przedmiotów o większym ciężarze wymaga zamontowania dodatkowych wzmocnień przenoszących obciążenie na konstrukcję szkieletową. Ścianki te są też znacznie mniej odporne na uszkodzenia. Łatwo natomiast poprowadzić w nich wszelkie instalacje, bez konieczności czasochłonnego wykuwania bruzd. Istotny wpływ na koszt wykonania ścianki działowej ma sposób ostatecznego jej wykończenia. Ścianki murowane wymagają tynkowania lub zamocowania okładzin ściennych, co trzeba uwzględnić przy porównywaniu kosztów różnych technologii. Uzyskanie dużej równości i gładkości powierzchni na ścianach tynkowanych będzie bardziej pracochłonne niż przy wykańczaniu ścianki szkieletowej pokrytej płytami gipsowo-kartonowymi. ŚCIANKI TRADYCYJNE Ścianki działowe w technologii murowanej wznosi się z materiałów takich samych, jak ściany nośne. Cegły Ścianki działowe wznosi się najczęściej z ceramicznych cegieł pełnych, murowanych na grubość 12 cm lub – rzadziej – 6,5 cm. Ściany te są ciężkie i muszą spoczywać na wzmocnieniach stropów lub stawiane są na dodatkowej belce żelbetowej opartej na ścianach nośnych. Mają dużą wytrzymałość i dobre własności akustyczne, ale ich wykonanie jest dość pracochłonne. Ze względu na nierówną powierzchnię wymagają pokrycia warstwą tynku grubości co najmniej 1,5 cm. Przy grubości muru 12 cm nie trzeba układać zbrojenia w spoinach poziomych. Natomiast dłuższe ścianki o grubości 6,5 cm powinny być wzmocnione prętami zbrojeniowymi, układanymi w co trzeciej spoinie poziomej. Koszty można w niewielkim stopniu obniżyć, budując ścianki działowe z cegły dziurawki. Ściana z tego materiału będzie o ok. 30% lżejsza, ale równocześnie pogorszą się jej własności akustyczne. Kanały w cegłach utrudniają też osadzenie kołków mocujących zwłaszcza cięższe przedmioty. W celu ograniczenia robót tynkarskich i przyspieszenia prac wykończeniowych, zamiast tynków, na ścianach z cegły można przyklejać płyty gipsowo-kartonowe. Betony lekkie Bloczki z lekkich betonów, zwłaszcza komórkowych, grubości 8-12 cm, są chętnie wykorzystywane do stawiania ścianek działowych. Niewielka masa powierzchniowa (ok. 50 kg/m2), duże wymiary (wysokość – 24 cm, długość – 59 cm) i łatwość przycinania sprawiają, że z tego materiału buduje się łatwo i szybko. Dokładne wymiarowo bloczki łączy się na cienkie spoiny, co ułatwia późniejsze wykończenie ściany – nawet tynkami cienkowarstwowymi. Jednak ze względu na słabe tłumienie dźwięków (ok. 33 dB) ściany z betonu komórkowego powinny być pokrywane tynkiem tradycyjnym, co zwiększa ich masę powierzchniową poprawiając własności akustyczne. Alternatywnym rozwiązaniem jest obłożenie tych ścian płytami gipsowo-kartonowymi z warstwą izolacji akustycznej, ale podnosi to znacznie koszty wykonania. Na ściankach z betonu komórkowego mogą wystąpić trudności z zawieszeniem ciężkiego wyposażenia, gdyż niska wytrzymałość materiału nie pozwala na stabilne osadzenie elementów mocujących. Korzystniejsze własności akustyczne oraz większą wytrzymałość mają ścianki stawiane z bloczków keramzytobetonowych. Ich powierzchnię można wykańczać tradycyjnym tynkiem cementowo-wapiennym lub gipsowym. |
| Pustaki ceramiczne W budynkach wznoszonych z pustaków ceramicznych również ścianki działowe najczęściej budowane są z tego materiału, ale o mniejszej grubości. W technologii tradycyjnej wykorzystuje się pustaki DZ 3 grubości 8,8 cm lub K 3 grubości 12 cm. Można je zastąpić wygodniejszymi w murowaniu pustakami poryzowanymi o dużych wymiarach (50x24 cm), łączonymi w pionie na pióro oraz wpust. Ułatwia to wznoszenie ściany i pozwala uzyskać równiejszą powierzchnię, co z kolei zmniejsza zużycie zaprawy tynkarskiej. Takie ścianki coraz częściej wykańcza się pocienionymi (10-12 mm) tynkami gipsowymi nakładanymi z agregatu lub ręcznie. Ściany z pustaków ceramicznych zwykłych i poryzowanych spełniają standardowe wymagania izolacyjności akustycznej dla pomieszczeń mieszkalnych, ale w przypadku sanitarnych zaleca się dodatkowe ich wyciszenie. Na ścianach postawionych z tych materiałów wiesza się wyposażenie na specjalnych kołkach rozprężnych. Bloczki silikatowe Bardzo dobrą izolację akustyczną zapewniają stosunkowo cienkie ścianki z pełnych lub drążonych bloczków wapienno-piaskowych. Już przy grubości 8 cm dźwiękochronność ściany wynosi 45 dB, co spełnia wymagania podwyższonego standardu dla ścianek oddzielających pomieszczenia sanitarne od mieszkalnych. Przy grubości 12 cm wskaźnik izolacyjności akustycznej wynosi ok. 50 dB. Dodatkową zaletą bloczków jest ich duża dokładność wymiarowa (odchyłki poniżej 1 mm) oraz możliwość wykonywania spoin pionowych na pióro i wpust. Niektóre rodzaje bloczków drążonych pozwalają ograniczyć kucie bruzd pod instalacje, np. elektryczne. Zestawione bowiem w odpowiedni sposób kolejne warstwy tworzą pionowe wewnętrzne kanały, w które można wprowadzić przewody elektryczne lub nawet elastyczne rury instalacyjne. Dokładne wymiary i gładka powierzchnia bloczków silikatowych umożliwiają wykończenie ścianki cienkowarstwowym tynkiem gipsowym grubości do 5 mm. W istotny sposób wpływa to na obniżenie kosztów i pozwala uzyskać gładką oraz równą powierzchnię. Prace wykończeniowe można czasem ograniczyć, nakładając jedynie gładź gipsową – po uprzednim zaszpachlowaniu, oszlifowaniu i zagruntowaniu podłoża. Ścian z silikatów można nie wykańczać. Bloczki gipsowe Ścianki działowe z gipsowych bloczków o dużych wymiarach (67x50 cm) i grubości 8 cm są stosunkowo mało popularne, głównie ze względu na dość wysoką cenę materiału. Bloczki produkowane są w dwóch odmianach – jako zwykłe i wodoodporne. Ścianki ze zwykłych bloczków mogą być ustawiane w pomieszczeniach o wilgotności do 70%, natomiast w pomieszczeniach przejściowo wilgotnych (np. łazienkach) należy montować bloczki wodoodporne. Dźwiękochłonność przegrody wynosi 38 dB, a zdolność gipsu do pochłaniania i oddawania pary wodnej wpływa korzystnie na stabilność mikroklimatu w pomieszczeniach. Pojedyncze bloczki ważą ok. 25 kg. Łączy się je klejem gipsowym nanoszonym na boczne krawędzie z ukształtowanym piórem i wpustem. Do czasu związania kleju konieczne jest zaklinowanie ostatniego rzędu płyt do sufitu, a następnie wypełnienie szczeliny zaprawą gipsową. Ścianki z bloczków gipsowych nie wymagają tynkowania. Jedynie przy wysokim standardzie wykończenia zalecane jest nałożenie dodatkowej warstwy gładzi gipsowej. Ścianki szkieletowe Konstrukcja nośna szkieletowej ścianki działowej składa się z profili stalowych ocynkowanych lub – rzadziej – z drewnianych słupków i podłużnic. Ścianki te należą do najlżejszych (1 m2 przegrody grubości 7,5 cm waży ok. 26 kg), co pozwala montować je praktycznie w dowolnym miejscu. Nie jest konieczne sprawdzanie nośności stropów. Poszyciem szkieletu są płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe mocowane do profili nośnych wkrętami. Standardowy szkielet składa się z systemowych profili słupkowych, rozmieszczonych co 60 cm oraz profili w kształcie litery U, mocowanych do podłogi i sufitu. W miejscach osadzenia drzwi oraz tam, gdzie będą mocowane ciężkie przedmioty, umieszcza się dodatkowe profile wzmacniające. W łazienkach, do zamontowania bidetów, sedesów wiszących oraz umywalek, wewnątrz ścianki szkieletowej montowane są specjalne stelaże nośne. Jeśli ściance działowej stawiane są szczególne wymagania (np. podwyższonej dźwiękochłonności czy odporności ogniowej), wykonuje się poszycie z dwóch warstw płyt oraz zwiększa się szerokość profili (do 75 lub 100 mm). Mimo małej masy ścianki szkieletowe dobrze tłumią dźwięki. Po wypełnieniu przestrzeni między profilami wełną mineralną wskaźnik izolacyjności akustycznej wynosi 38 dB, co jest wartością wystarczającą dla przegród np. między pokojami mieszkalnymi. Zaletą technologii szkieletowej jest również ograniczenie do minimum robót mokrych i możliwość niemal natychmiastowego malowania czy tapetowania ścianki. Przy zachowaniu reżimu technologicznego powierzchnie są bardzo równe, gładkie i można je wykończyć dowolnie. Ścianki szkieletowe również ułatwiają i zmniejszają koszt prowadzenia instalacji elektrycznej, centralnego ogrzewania i innych, gdyż nie wykonuje się bruzd instalacyjnych. Mimo tych zalet, w budynkach murowanych ścianki te stawiane są głównie w czasie remontu lub modernizacji pomieszczeń oraz przy zabudowie poddaszy. Jest to spowodowane ich niską odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz ograniczonymi możliwościami zawieszania ciężkich przedmiotów. Należy też liczyć się z powstawaniem rys w miejscach łączenia płyt, zwłaszcza gdy w pomieszczeniach występują duże wahania wilgotności powietrza. Podsumowanie Ścianki murowane można stawiać z różnych materiałów, a więc i ich właściwości będą zróżnicowane. Również konstrukcje szkieletowe można w pewnym zakresie modyfikować, dostosowując ich cechy do stawianych wymagań. W praktyce, wybór między ściankami murowanymi i szkieletowymi zależy przede wszystkim od dopuszczalnego obciążenia stropu, wymaganej wytrzymałości przegrody oraz pracochłonności wykonania. W nowych domach decydujemy się najczęściej na postawienie ścianek murowanych. Jeśli przewidujemy po pewnym czasie zmianę układu pomieszczeń, wtedy lepiej postawić ścianki szkieletowe, które znacznie łatwiej można rozebrać, a część materiałów nadaje się do ponownego wykorzystania. Również przy pracach modernizacyjnych i remontach łatwiej postawić ścianki działowe o konstrukcji szkieletowej, które montuje się szybko i przy znacznym ograniczeniu robót mokrych. |
