| Zwykle nie zastanawiamy się nad tym, co znajduje się pod posadzką. Tymczasem jest ona tylko wierzchnią warstwą podłogi – jednego z istotnych elementów konstrukcyjnych domu. W budownictwie terminem podłoga określa się układ kilku warstw umieszczonych na stropie lub gruncie. Są to: izolacja, podkład, warstwa wyrównująca i wierzchnia, czyli posadzka. Projekt podłogi powinien zawierać zestawienie poszczególnych jej warstw, ich grubości oraz wskazywać zalecane materiały i przewidziane dylatacje. Niezbędne są też rysunki ważnych szczegółów konstrukcyjnych, a także – w razie potrzeby – opis technologiczny wykonania podłóg o szczególnych wymaganiach, np. sprężystych czy odpornych na środki chemiczne. Najczęściej mamy do czynienia z dwoma rodzajami konstrukcji: podłogą ułożoną na gruncie oraz z podłogą na stropie. Podłoga na gruncie jest łatwiejsza do zaprojektowania, ponieważ nie obciąża ław fundamentowych. Może być jednak narażona na działanie wód gruntowych, dlatego bardzo ważne jest prawidłowe i staranne wykonanie izolacji przeciwwilgociowej i, oczywiście, termicznej. Dla podłóg na stropie jest kilka rozwiązań. Jeśli przestrzeń pod stropem nie jest ogrzewana – np. znajduje się on nad nieogrzewanym garażem lub bramą – niezbędne jest umieszczenie na nim warstwy izolacji termicznej. Z kolei podłogi na stropach międzypiętrowych, szczególnie tych o stosunkowo niewielkiej wadze, powinny mieć izolację akustyczną. Wykonywane są w technologii podłogi pływającej, czyli nie złączonej trwale z innymi elementami konstrukcyjnymi budynku. Jeszcze inne wymagania są stawiane podłogom w pomieszczeniach tzw. mokrych. Tu szczególną uwagę należy zwrócić na izolację przeciwwilgociową. Chronią przed wilgocią To, jaką izolację musimy zastosować, zależy od warunków w konkretnym budynku i powinno to być zawarte w projekcie budowlanym. Przed wodą i wilgocią chronią powłoki bezspoinowe (szlamy), masy powłokowe (bitumiczne i dyspersyjne) oraz materiały rolowe – papy asfaltowe oraz folie (polietylenowe i z PVC), najczęściej folia z polietylenu (PE). Izolacja przeciwwilgociowa jest niezbędna przy układaniu podłogi na gruncie, np. w piwnicy lub w pomieszczeniach niepodpiwniczonych. Izolacja przeciwwodna zabezpiecza leżące poniżej warstwy podłogi przed wodą. Układa się ją bezpośrednio pod posadzką. Jest niezbędna np. w łazience i pralni. Izolację paroszczelną powinniśmy zastosować w pomieszczeniach znajdujących się nad pralnią czy sauną. W przypadku podłóg na gruncie wskazane jest, żeby izolacja była na tym samym poziomie w podłodze i w ścianach. Wtedy bowiem ryzyko nieszczelności, jest najmniejsze. Nienasiąkliwe materiały termoizolacyjne można układać bezpośrednio na gruncie i wtedy izolację przeciwwilgociową wykonuje się nad nimi. Natomiast materiały o większej nasiąkliwości muszą być chronione przed wilgocią z gruntu. Trzeba zatem najpierw wykonać właściwą izolację przeciwwilgociową. Można też ułożyć warstwę zagęszczonego mechanicznie żwiru (min. 15 cm), która powoduje odcięcie podciągania kapilarnego. Ewentualnie może to być odpowiednio dobrana warstwa betonu bądź zagęszczonego piasku i folia budowlana. Właściwą izolację przeciwwilgociową wykonuje się wtedy nad termoizolacją. |
| Ciepło i cicho Jak wspomnieliśmy, nad pomieszczeniami nieogrzewanymi konieczna jest warstwa izolująca termicznie. Z kolei warstwa dźwiękochłonna w domu jednorodzinnym nie jest niezbędna. Chociaż, gdy mamy nastoletnie dzieci, może okazać się bardzo przydatna. Izolacja termiczna Zabezpiecza pomieszczenia przed stratami ciepła i jest niezbędna nad nieogrzewanymi piwnicami. Wymagania dotyczące ochrony cieplnej podłóg określane są przez ich minimalny opór cieplny (Rmin), a nie przez współczynnik przenikania ciepła (U) – jak w przypadku ścian. Zaleca się takie ocieplanie podłóg, aby wartość R była zbliżona do 3 (m2•K)/W, co odpowiada współczynnikowi U równemu 0,3 W/(m2•K). Stosuje się różne materiały. Płyty styropianowe EPS 100 038 Dach/Podłoga (dawniej FS 20) – do pomieszczeń mieszkalnych, EPS 200 036 Dach/Podłoga/Parking (FS 30) – do ocieplania podłogi w garażu (przeniosą znacznie większe obciążenia). Oba rodzaje płyt są produkowane w wersji zwykłej lub o obniżonej chłonności. Te drugie są szczególnie zalecane do ocieplania podłóg na gruncie, narażonych na zawilgocenie. Płyty z polistyrenu ekstrudowanego, przenoszące większe obciążenia niż styropian – nadają się do wszystkich pomieszczeń. Płyty z pianki poliuretanowej – do izolowania podłóg na gruncie używa się płyt o symbolach PUR lub PIR. Warstwa aluminium lub włókna szklanego zmniejsza ich paroprzepuszczalność i poprawia izolacyjność cieplną. Płyty z wełny mineralnej – nadają się tylko płyty twarde o dużej gęstości. Ten materiał musi być izolowany przeciwwilgociowo zarówno od gruntu, jak i warstw wierzchnich podłogi. Keramzyt – do izolacji podłóg na gruncie zaleca się kruszywo o wielkości granulek 8-16 lub 10-20 mm. Nie powinno ono być cięższe niż 400-500 kg/m3. Odpowiednio dobrana grubość warstwy zwalnia z obowiązku układania izolacji przeciwwilgociowej. Keramzyt sprzedawany jest luzem lub w workach. W drugim przypadku, na wyrównanym podłożu układamy całe worki. Izolację termiczną z płyt układa się na izolacji przeciwwilgociowej na podłożu, na gruncie lub na stropie nad pomieszczeniami nieogrzewanymi. Izolację z płyt trzeba układać mijankowo; często stosuje się dwie warstwy materiału. Izolacja akustyczna Można wykonać ją na stropie międzypiętrowym o lżejszej konstrukcji, w celu poprawienia dźwiękochłonności tej przegrody. Jako podkład tłumiący dźwięki używane są płyty ze styropianu i wełny mineralnej oraz maty z tworzywa sztucznego. Właściwie wykonana izolacja akustyczna powinna być ułożona poziomo pod warstwą podkładową oraz w płaszczyźnie pionowej między podłogą a ścianami pomieszczenia. Ułożone na niej pozostałe warstwy podłogi nie powinny stykać się z elementami konstrukcyjnymi budynku. Od stropu i ścian bocznych oddziela się je pasami płyt pilśniowych, styropianu lub wełny mineralnej – grubości 0,5-2 cm. |
| Równa i gładka Podkład podłogowy odpowiada za nośność, równość i poziomą powierzchnię podłogi 5. Ochrania również znajdujące się pod spodem warstwy izolacji. W domach jednorodzinnych spotyka się podkłady podłogowe monolityczne, wylewane. W tej grupie znajdują się tradycyjne podkłady cementowe oraz samopoziomujące wylewki anhydrytowe. Drugi rodzaj to podkłady gotowe – prefabrykowane, nazywane suchym jastrychem. Przed wylaniem podkładu należy tzw. reperami wyznaczyć grubość warstwy tak, aby była ona zgodna z projektem oraz, aby ułatwić sobie późniejsze prace wykończeniowe. Przy podkładach monolitycznych zaleca się wykonać dylatacje:
Wykonywane są z zapraw cementowych (cement portlandzki) o konsystencji gęstej lub betonu o konsystencji gęstoplastycznej. Zaprawę można wytwarzać na placu budowy lub kupować jako suchą mieszankę w workach i następnie rozrabiać wodą według przepisu podanego przez producenta. W niektórych przypadkach zaprawa powinna być odpowiednio modyfikowana – np. uplastyczniona, jeśli w podkładzie ma być umieszczona instalacja ogrzewania podłogowego, lub wodoszczelna – w pomieszczeniach mokrych. Podczas dojrzewania jastrychu cementowego warto na kilka dni nakryć go folią PE, aby skraplająca się pod nią para wodna samoistnie nawilżała powierzchnię podkładu, co pozwoli osiągnąć jego maksymalną wytrzymałość. Wysychanie jastrychu cementowego trwa zazwyczaj 4-6 tygodni. Podkład można wylewać bezpośrednio na stropie. W takim przypadku wystarcza, by miał grubość 2,5-3 cm. Jeśli podkład oddziela od podłoża warstwa izolacji, np. termicznej, minimalna grubość podkładu wynosi 3,5-4 cm. Gdy zaś planujemy ogrzewanie podłogowe, podkład musi być znacznie grubszy. W przypadku ogrzewania wodnego sięga niekiedy ponad 6 cm 6. Z kolei w pomieszczeniu mokrym, w którym będzie otwór odpływowy w podłodze, konieczne jest uformowanie w jego kierunku spadku. Zwykle nie powinien być on mniejszy niż 1,5 cm na 1 m.b. Przykładowo, jeśli maksymalna odległość od odpływu wynosi 2 m, podkład musi być o 3 cm grubszy od wymaganego minimum. |
| Podkłady samopoziomujące Produkowane są jako grubo- i cienkowarstwowe. Są to suche mieszanki, gotowe do użycia po wymieszaniu z wodą i pozwalające uzyskać końcowy efekt znacznie przewyższający cechy podkładów tradycyjnych. Stosuje się podkłady anhydrytowe – spoiwem jest odwodniony siarczan wapnia, czyli anhydryt. Podkład anhydrytowy związany z podłożem może mieć tylko 1-2,5 cm grubości, niezwiązany 2,5-3 cm. Pływający powinien mieć 3,5-5 cm, zależnie od ściśliwości materiału izolacyjnego. Niewielka grubość jastrychu znacznie zmniejsza obciążenie stropu i ilość zużytych materiałów. Wylewki samopoziomujące są bardzo wrażliwe na wszelkie odstępstwa od reżimu technologicznego. Jednak oprócz przestrzegania zaleceń producenta ważna jest grubość warstwy. Wylewka grubowarstwowa nie będzie się dobrze rozlewała w warstwach cieńszych. Cienkowarstwowa zaś, ułożona warstwą grubszą, będzie miała skłonność do spękań skurczowych. Zaprawy samopoziomujące są kilkakrotnie droższe od zwykłych cementowych. Dlatego warto z nich formować tylko cienkie warstwy wierzchnie, grubości do 1 cm. Główną część podkładu lepiej wylać z materiałów tradycyjnych. Suchy jastrych Jest znakomitą alternatywą dla podkładów wylewanych. Nie wymaga bowiem prowadzenia prac mokrych na miejscu budowy i zaraz po wykonaniu można go użytkować. Jedną z jego zalet jest niewielka waga, co pozwala układać go na drewnianych stropach belkowych, których użytkowe obciążenie nie może przekraczać 200 kg/m2. Suchy jastrych znajduje zastosowanie zarówno w domach nowo budowanych, jak i starych – remontowanych lub modernizowanych. Można go bowiem układać także na istniejącej posadzce. Typowe płyty mają szerokość 60 cm i długość 200-240 cm. Używa się płyt wiórowych, porowatych (miękkich) pilśniowych, gipsowych, anhydrytowych oraz, najchętniej stosowanych, gipsowo-kartonowych (g-k) i gipsowo-włóknowych (g-w). Płyty z udziałem gipsu dostępne są także jako zespolone z warstwą izolacji akustycznej lub termicznej – ze styropianu, miękkiej płyty pilśniowej lub wełny mineralnej. Płyty mają krawędzie profilowane na pióro i wpust lub na zakład. Ułatwia to układanie, a połączenie jest równe. Przy układaniu suchego jastrychu na istniejacych deskach należy wcześniej położyć papier pakowy lub bitumowany, ewentualnie folię budowlaną w celu uszczelnienia podłoża. Na starych, ale równych posadzkach, wystarczy ułożyć tekturę falistą lub cienką warstwę pianki polietylenowej (grubości do 5 mm). Suchy jastrych układa się z zachowaniem mijankowego układu spoin, jako podłogę pływającą, z zachowaniem dylatacji, które wypełnia się pasami pianki polietylenowej, styropianu lub korka. Układanie płyt rozpoczyna się od drzwi lub lewego narożnika pomieszczenia – wymuszają to wyprofilowane krawędzie elementów. Połączenia należy skleić oraz docisnąć. Czasami dodatkowo wzmacnia się je systemowymi wkrętami. Jeśli planujemy zrobić posadzkę z paneli podłogowych czy mozaiki drewnianej – powierzchnie jastrychu należy zagruntować. Natomiast w przypadku cienkich wykładzin dywanowych lub z PVC konieczne jest jeszcze zaszpachlowanie całej powierzchni. opracowanie: Hanna Czerska |
