| Kostka brukowa jest materiałem powszechnie używanym do budowy ścieżek i podjazdów dla samochodów. Efektowną ścieżkę możemy ułożyć też z płyt chodnikowych, a nawet... wylać z betonu. Nawierzchnie z kostki brukowej są trwałe, a dzięki szczelinom pomiędzy poszczególnymi elementami dobrze odpływa z nich woda. Na starannie wykonanej powierzchni nie tworzą się kałuże, a liście czy nagromadzony piasek łatwo usunąć. Uszkodzoną powierzchnię możemy szybko naprawić, wymieniając zniszczone elementy. Kość czy liść dębu? Wytwórcami betonowej kostki są zarówno duże, jak i małe, lokalne firmy. Jednak te drugie oferują niewielki wybór wzorów i jedynie podstawowe kolory – zazwyczaj szary i jasnoczerwony. Kostka jest wytwarzana z betonu wibrowanego i prasowanego pod dużym ciśnieniem, jako jedno- i dwuwarstwowa. Elementy jednowarstwowe są barwione w masie, zaś dwuwarstwowe jedynie w warstwie wierzchniej. Warstwa spodnia wykonywana jest z betonu konstrukcyjnego odpowiadającego za wytrzymałość wyrobu. Powierzchnia licowa może być gładka lub piaskowana. Szczególny wygląd starej kostki kamiennej mają wyroby śrutowane w fazie produkcji. Krawędzie kostek mogą być proste lub zaokrąglone – fazowane. Kostkę brukową można impregnować, dzięki czemu jest bardziej odporna na zamarzanie i odmarzanie. Niektórzy producenci sprzedają kostkę impregnowaną w trakcie produkcji. Jeśli tak nie jest, można odpowiedni preparat nanieść już po ułożeniu nawierzchni. Szczególnym rodzajem kostki betonowej jest beton porowaty. Dzięki dodaniu do masy betonowej kruszywa o dużym uziarnieniu powstają pory, przez które łatwo przesiąka woda do gruntu. Oprócz samego betonu do produkcji kostki używa się betonu z dodatkiem bazaltu. Spotyka się dwa rodzaje takich wyrobów. Pierwszy ma budowę dwuwarstwową. Wierzchnia warstwa to beton z dodatkiem kruszywa kamiennego, spodnia zaś to beton konstrukcyjny. Elementy jednowarstwowe są produkowane w całości z konstrukcyjnego betonu z dodatkiem bazaltu. Kostki z dodatkiem bazaltu mają kolory beżowy, ceglasty i szaroniebieski. Kostka brukowa produkowana jest w wielu kształtach geometrycznych oraz nieregularnych. Kupującemu problem może stwarzać nazewnictwo, ponieważ poszczególne firmy stosują własną nomenklaturę w odniesieniu do wyrobów o takim samym kształcie. Najczęściej spotykane formy to kwadrat, prostokąt, sześciokąt, fala (o łagodnie wygiętych brzegach) i domino (wyglądem przypominająca kość) oraz liść dębu. Betonową kostką brukową można wykładać także powierzchnie o kształcie koła czy półkola. Potrzebne są jednak w tym celu zestawy elementów różnej wielkości – znajdują się w ofercie czołowych producentów. Zestawy sprzedawane są na paletach zawierających elementy o różnych rozmiarach – najczęściej od trzech do pięciu. Z kostki o śrutowanej powierzchni można układać rozety imitujące stary bruk. W sprzedaży są też elementy o powierzchni licowej udające naturalny kamień – najczęściej bazalt, granit, porfir lub marmur. Najczęściej spotykane kolory to szary i żółty granit, czarny bazalt, biały marmur, czarno-czerwony porfir. Zestawiając w określony sposób kształty i barwy elementów możemy uzyskać nawet wzory sprawiające wrażenie trójwymiarowych. Obfitość kolorów kostki brukowej pozwala dopasować ją do elewacji domu i aranżacji ogrodu. Wszystkie elementy uzupełniające oraz dodatkowe są wytwarzane w takich samych barwach. Cegła w trawie Do wykonywania tzw. ciągów pieszych stosuje się też bruk klinkierowy. Są to kostki w kształcie regularnego sześcianu o przykładowych wymiarach 98x98x50 mm, rombu oraz trapezu. Można układać z nich nawet bardzo skomplikowane wzory. Produkowany jest klinkier w różnych kolorach. Oprócz naturalnego ciemnoczerwonego spotyka się też brązowy, rudy, brunatny, antracytowy oraz... biały. Klinkier ma wiele zalet. Jest mało nasiąkliwy, odporny na mróz, warunki atmosferyczne i chemikalia – np. benzynę. Zachowuje kolor nawet po wielu latach. Komponując wzory, można zestawić np. klinkier z kostką granitową Płomieniowane a może rustykalne? Bardzo popularna jest kostka granitowa i bazaltowa w kolorach od jasnoszarego do żółtorudego. Kamień ma różną ziarnistość. Oprócz kostki granitowej dostępne są kostki ze sjenitu, czarnego lub czerwonego bazaltu, a także z serpentynitu, marmuru i twardego wapienia. Kostka kamienna ma kształt regularnych sześcianów i jest bardzo efektowna. Dostępna jest też kostka tzw. rustykalna, o zaokrąglonych krawędziach 5. Kostki mogą mieć powierzchnię nierówną, powstałą w wyniku rozłupywania bloków kamiennych, oraz gładką – uzyskaną w wyniku cięcia ich piłą do kamienia. Wykończenie powierzchni uzyskuje się przez płomieniowanie, groszkowanie lub piaskowanie. Ze względu na swoją twardość, kostka kamienna szczególnie nadaje się do wykładania podjazdów dla samochodów. Na rynku dostępna jest kostka krajowa i importowana, produkowana w różnych wielkościach. Kostką o długości boku 4-6 cm wykłada się ciągi piesze, elementy o długości boku 9-11 cm nadają się także na podjazdy dla samochodów. Kostka największa – 15-17 cm – jest stosowana na ciągi przeznaczone nawet dla samochodów ciężarowych, ale też stosuje się ją na obrzeża ścieżek oraz podjazdów. Najkorzystniej jest kupować kamienną kostkę brukową bezpośrednio u producenta. |
| Monolityczne deski Jeszcze nie tak dawno monolityczna nawierzchnia z betonu była szara i nieefektowna. Obecnie dzięki technologii polegającej na odpowiednim barwieniu powierzchniowym – na świeży beton nanosi się kolorowy utwardzacz – oraz odciskaniu wzorów stemplem, nawierzchnia może imitować kamień, cegłę, piaskowiec, bruk rzymski, granitowy, płytę kamienną, a nawet stare deski. Impregnacja wyschniętej nawierzchni roztworem akrylowym zmniejsza jej nasiąkliwość, podatność na zabrudzenia i sprawia, że kolor staje się bardziej intensywny. Ciągi piesze wylewa się z betonu B25, zbrojonego włóknami propylenowymi. Jego warstwa powinna mieć grubość 8 cm. Podbudowę stanowi zagęszczona podsypka żwirowa grubości 8-10 cm, pod którą musi się znajdować nośny grunt przepuszczalny. Samochody osobowe mogą poruszać się po płycie grubości 10-12 cm, zbrojonej włóknami stalowymi. Mocniejsza musi być też podbudowa. Na gruncie nośnym układa się zagęszczoną podsypkę żwirową (15 cm) lub cementowo-piaskową (10 cm). Stare nowe Również w nowej wersji spotkamy dobrze znane betonowe płyty chodnikowe i tarasowe. Płyty te mają grubość 4-8 cm (najczęściej spotykane wymiary to kwadrat 40x40 cm oraz prostokąty 20x50 i 35x100 cm). Wykonuje się je najczęściej z betonu barwionego w masie, dzięki czemu paleta barw jest spora. Są również płyty o niejednolitym kolorze, np. wyglądające jak naturalny kamień. Powierzchnia płyt, podobnie jak ścieżek z wylewanego betonu, może być odciskana we wzory specjalnymi stemplami. Może imitować np. nawierzchnię z kostki brukowej – nawet wzory rozet – albo z łamanego kamienia – najczęściej granitu. Warto zaznaczyć, że płyty produkowane są nie tylko z betonu. W ogrodzie świetnie sprawdza się piaskowiec. Płyty mają najczęściej fakturę powierzchni przypominającą przełomy skalne. Piaskowiec jest mrozoodporny i odporny na ścieranie. Ciągi piesze i tarasy wykłada się płytami grubości 4 cm. Mają one zazwyczaj kształt kwadratu o boku 30, 45 i 60 cm oraz prostokąta 30x60 cm. Oprócz dobrze znanego koloru piaskowego płyty są też jasnobrązowe, zielonkawe i pastelowo żółte. Na tarasie płyty układamy tylko ściśle. Natomiast na dróżkach możemy je układać ściśle, wtedy szczeliny pomiędzy nimi należy zamulić piaskiem i wodą, lub luźno. Pamiętajmy jednak, że w tym przypadku należy tak je ułożyć, aby można się było poruszać normalnym krokiem. Przyjmuje się, że odległość pomiędzy środkami sąsiadujących płyt powinna wynosić 60-70 cm (długość kroku dorosłego człowieka). Nawierzchnie, które nie będą przenosiły dużych obciążeń, układamy z płyt o grubości 5-7 cm. Na podjazdy trzeba stosować płyty bardziej wytrzymałe, a zatem grubsze. Jednak takie rozwiązanie jest spotykane bardzo rzadko. Ścieżka z drewna Nawierzchnię można też wykonać z kołków drewnianych. Dostępne są gotowe kołki sosnowe i akacjowe o długości 15 cm i średnicy 3-10 cm. Materiał jest impregnowany ciśnieniowo środkiem grzybobójczym. Klocki ustawia się pionowo jeden przy drugim, uzyskując rodzaj bruku o dużej wysokości. Konieczne jest wykonanie obrzeży, które zabezpieczą elementy przed rozsuwaniem. Szczeliny pomiędzy kołkami wypełnia się bardzo drobnym żwirem lub piaskiem i zamula wodą. Z drewna produkuje się też kostkę brukową. Szczególnie twarda jest kostka dębowa, ale trudno ją kupić. Kostka drewniana ma kształt sześcianu, a ułożona z niej nawierzchnia jest bardzo ścisła. Ewentualne większe szczeliny pomiędzy elementami należy zamulić piaskiem i wodą. Układanie nawierzchni z kołków czy bruku wymaga nieco pracy. Poszczególne elementy trzeba umieszczać ciasno obok siebie i pobijać młotkiem, aby dobrze się trzymały. Wykonana niedokładnie ścieżka może się z czasem rozsuwać. Odpowiednio konserwowane nawierzchnie z dostępnych w handlu gatunków drewna wytrzymują do 10 lat. Dębowe są znacznie trwalsze. Zabezpieczą i odwodnią Jeżeli ścieżka będzie bardzo uczęszczana – np. dojście do domu lub narażona na duże obciążenia – podjazd dla samochodu, należy jej boczne krawędzie zabezpieczyć przed rozsuwaniem się nawierzchni. Elementy krawędziowe są uzupełnieniem podstawowej oferty. W przydomowych ogrodach są to – w przypadku ścieżek kostki krawędziowe, zaś w przypadku podjazdów obrzeża i krawężniki. Obrzeża układa się na powierzchni gruntu, nie wystają ponad płaszczyznę traktu. Krawężniki są zaś masywnymi elementami, które trzeba wkopać w grunt i wystają ponad ścieżkę. Dostępne są obrzeża i krawężniki proste, nazywane też przez producentów połówkowymi, oraz łukowe. Krawędzie ścieżki można też zabezpieczyć różnej wysokości palisadami. Stosując wysokie elementy, można w boku traktu skonstruować donicę lub podeprzeć skarpę. Producenci oferują wzory palisad dopasowane kształtem i kolorem do niektórych modeli kostki. Jeśli zachodzi taka konieczność, można nawierzchnię odwadniać za pomocą cieków wodnych i korytek odpływowych. Z cieków rzadko korzysta się w małym ogrodzie. Natomiast korytka są przydatne, jeśli kostką wykładamy np. zjazd do garażu. Do chodzenia i jeżdżenia Kostka betonowa jest wytwarzana w kilku grubościach:
opracowanie: Anna Grocholska |
