Elewacje domu 2025 - materiały, które naprawdę się bronią

Czego dowiesz się z artykułu?

Okładziny powinny być estetyczne i trwałe. Bo nie można zapominać, że kluczową rolą elewacji jest ochrona ścian zewnętrznych przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, bardzo ważne są też inne cechy wykończenia: trwałość oraz odporność na promieniowanie UV, wilgoć, mróz i wiatr. Elewację domu można wykonać z różnych materiałów i różnymi metodami. Choć prace te prowadzi się w późniejszym etapie, to sposób wykończenia przegród zewnętrznych trzeba przewidzieć już na etapie planowania domu, ponieważ informacje na ten temat znajdują się w jego projekcie.

Wybór materiału elewacyjnego należy oczywiście do nas, ale trzeba pamiętać o lokalnych uwarunkowaniach prawnych. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy mogą się znaleźć wytyczne dotyczące nie tylko materiału użytego na elewacji, ale także jej kolorystyki. Duży wpływ na sposób wykończenia ścian zewnętrznych ma ponadto technologia ich wykonania. I tak przegrody jednowarstwowe, które wznosi się z betonu komórkowego lub ceramiki poryzowanej, z założenia przeznaczone są do tynkowania. Zastosowanie ma tu tynk cementowo-wapienny, a gdy ściana jest wystarczająco gładka - cienkowarstwowy. Przegrody dwuwarstwowe składają się z muru i izolacji. Jeżeli jest ona mocowana bezpośrednio do ściany (to metoda lekka mokra, nazywana też ETICS lub BSO), wykończenie stanowi z reguły tynk cienkowarstwowy. Natomiast gdy ocieplenie umieszcza się na ruszcie drewnianym lub metalowym i osłania wiatroizolacją (metoda lekka sucha), elewację wykonuje się z okładziny drewnianej lub z PVC. W ścianach trójwarstwowych, w których dwie pierwsze warstwy są takie same jak w dwuwarstwowych, dodatkowym elementem jest murowana ścianka elewacyjna, którą wznosi się z różnego typu cegieł. Niektóre z nich nie wymagają nawet tynkowania. Poniżej omówimy kilka modnych materiałów elewacyjnych i sposobów ich zastosowania.

Jakie są trendy w projektowaniu elewacji domów jednorodzinnych?

Współczesne projekty elewacji domów jednorodzinnych łączą nowoczesny design z ponadczasową estetyką i trwałymi materiałami. Inwestorzy poszukują rozwiązań, które nie tylko podkreślą charakter budynku, ale też zapewnią jego odporność na upływ czasu. Możemy wskazać kilka utrzymujących się trendów, które towarzyszą projektowaniu elewacji nie tylko w tym sezonie - wyjaśnia Joanna Wnętrzak-Śniegowska z pracowni architektonicznej HOMEKONCEPT.

Jednym z aktualnych trendów w wykończeniu fasady domu jest pokrycie dachowe, które płynnie przechodzi na elewację, fot. WIENERBERGER

Modny jest minimalizm i proste formy - dominuje architektura o klarownej, geometrycznej bryle, w której detal jest subtelny, a najważniejszą rolę gra proporcja i jakość wykończenia elewacji.

W trendach dotyczących projektowania elewacji domu obecne są też naturalne materiały. Drewno i kamień regularnie pojawiają się na nowoczesnych elewacjach, często w zestawieniu z gładkim tynkiem. Takie połączenia wprowadzają ciepło i harmonijnie wpisują dom w otoczenie.

Modne są też kontrasty kolorystyczne w wykończeniu elewacji. Połączenia bieli z grafitem lub czernią na dobre zagościły w elewacjach domów. Kontrastowe zestawienia kolorów elewacji podkreślają bryłę domu i dodają jej nowoczesnego charakteru.

Duże przeszklenia może uznać za kolejny trend w wykończeniu elewacji domu. Okna panoramiczne i narożne sprawiają, że elewacja staje się lżejsza i bardziej otwarta na ogród, a wnętrza są lepiej doświetlone.

Podczas wyboru materiałów elewacyjnych wykończeniowych kluczowa są trwałość i łatwa konserwacja. Nowoczesne elewacje coraz częściej wykańcza się materiałami o wysokiej odporności na warunki atmosferyczne, np. tynkiem silikonowym.

Czym się kierować przy wyborze materiału elewacyjnego?

Elewacja to nie tylko wizytówka domu, ale przede wszystkim element wpływający na trwałość i parametry techniczne budynku. Dobór materiału elewacyjnego powinien uwzględniać zarówno walory estetyczne, jak i techniczne. Kluczowe znacznie mają właściwości termoizolacyjne oraz paroprzepuszczalność. Warto zwrócić uwagę na trwałość elewacji, odporność materiału na uszkodzenia mechaniczne i warunki atmosferyczne. Ważna jest też łatwość czyszczenia elewacji oraz koszty konserwacji.

Ciepły, stonowany odcień płytek klinkierowych na elewacji domu jest ponadczasowy, fot. WIENERBERGER

Wybierając elewację, należy zadbać o jej spójność ze stylem architektonicznym domu. Tynk strukturalny lub gładki pasuje zarówno do domów minimalistycznych, jak i klasycznych, a jego zaletą jest szeroka gama kolorów i przystępna cena. Drewno na elewacji lub jego imitacje wnoszą ciepło i naturalność, ale wymagają konserwacji. Kamień naturalny, klinkier czy beton architektoniczny dodają budynkom prestiżu, z kolei płyty elewacyjne HPL lub z włókno-cementu to rozwiązania dla zwolenników nowoczesnego, industrialnego designu. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się również zielone elewacje - roślinność na ścianie domu nadaje mu ekologiczny charakter, choć wymaga odpowiedniego systemu montażu i nawadniania.

Na całkowity koszt elewacji składają się nie tylko cena materiału, ale również koszty montażu i przyszłej konserwacji. Tynki na elewacji to rozwiązanie ekonomiczne, lecz podatne na zabrudzenia i uszkodzenia. Drewno generuje dodatkowe koszty związane z pielęgnacją, natomiast materiały takie jak spiek kwarcowy czy nowoczesne płyty elewacyjne, choć droższe w zakupie, są mniej wymagające w dłuższej perspektywie. Warto mieć na uwadze, że nie każdy materiał elewacyjny jest łatwy w montażu. Płyty elewacyjne wymagają precyzyjnej podkonstrukcji i doświadczenia wykonawcy, beton prefabrykowany - ciężkiego sprzętu, z kolei tynk cienkowarstwowy jest łatwy w aplikacji i późniejszej naprawie. Przed podjęciem decyzji o wyborze materiału elewacyjnego dobrze jest sprawdzić dostępność specjalistów oraz możliwości renowacyjne - samodzielne lub z pomocą serwisu.

Tynki na elewacji najpopularniejsze

Najczęściej spotykaną metodą wykańczania elewacji w budownictwie jednorodzinnym jest tynkowanie. Do wyboru są tynki cienkowarstwowe i grubowarstwowe. Ze względu na popularność technologii dwuwarstwowej bardziej rozpowszechnione są tynki cienkowarstwowe. Ich największe zalety to prostota aplikacji, szeroka dostępność różnych typów i kolorów oraz to, że nie wymagają dodatkowego malowania (wyjątkiem są produkty mineralne). Sprzedawane są jako suche mieszanki do rozrobienia z wodą lub gotowe masy, które można od razu nakładać na powierzchnię ściany. Nakłada się je na warstwę zaprawy klejowej z zatopioną siatką z włókna szklanego, która pokrywa ocieplenie. Do aplikacji używa się pacy nierdzewnej, rozpoczynając pracę od góry ściany. Grubość warstwy wynosi od 2 do 10 mm.

Boniowanie elewacji znowu na topie

Choć ściana wykończona tynkiem cienkowarstwowym wygląda estetycznie, niektórym taka elewacja może wydać się nudna i mało oryginalna. Aby ją uatrakcyjnić, można wykonać boniowanie. To technika dekoracyjna znana od lat. Dawniej polegała na ręcznym obrabianiu krawędzi kamiennych bloków, aby podkreślić podziały na fasadzie budynku. Obecnie proces ten jest znacznie prostszy bonie wykonuje się przy zastosowaniu gotowych profili, najczęściej na ociepleniu ze styropianu lub wełny mineralnej (jeszcze przed otynkowaniem ściany). Dzięki temu można w dość prosty sposób nadać elewacji bardziej wyrazisty charakter. Boniowanie można zastosować na całej powierzchni ściany lub tylko na wybranych fragmentach, takich jak cokoły, narożniki czy filary, a szerokość i głębokość rowków można dopasować do stylu budynku - zarówno klasycznego, jak i nowoczesnego.

Listwy boniowe pozwalają łatwo wykonać bonie, czyli dekoracyjne podziały na elewacji domu, fot. BELLA PLAST

Listwy boniowe umieszcza się w wyciętych w ociepleniu rowkach. Następnie całość pokrywa się klejem, a po jego wyschnięciu - gruntuje i nakłada tynk cienkowarstwowy. Po zakończeniu tynkowania usuwa się zewnętrzny element profilu, odsłaniając gotowe bonie o regularnych krawędziach. Ważnym elementem wykończenia elewacji są przyokienne listwy dylatacyjne, które zapewniają odpowiedni odstęp pomiędzy ościeżnicą okienną a tynkiem. Ich zastosowanie zapobiega powstawaniu pęknięć na styku tych dwóch materiałów oraz chroni przed wnikaniem wody pod warstwę ocieplenia. Przed montażem listew należy dokładnie oczyścić powierzchnię ościeżnicy - jej powierzchnia nie może też być mokra. Listwy przykleja się do ościeżnicy, mocno dociskając, a następnie przykleja się pas siatki szklanej do powierzchni ocieplenia za pomocą kleju. Ważne jest, aby tynk był licowany z powierzchnią korytka listwy i nie wychodził poza jej obręb. Prace związane z klejeniem siatki szklanej najlepiej rozpocząć po kilku godzinach od montażu listew, co zapewni trwałość połączenia i estetyczny wygląd wykończenia wokół okien.

Efektowne i trwałe elewacje z cegły

To rozwiązanie charakterystyczne dla ścian trójwarstwowych, gdzie elewacja z cegły pełni nie tylko funkcję ochronną, ale również dekoracyjną. Najczęściej zastosowanie mają tu cegły ceramiczne elewacyjne, silikatowe oraz klinkierowe. Najbardziej polecany na elewację jest klinkier - trwały, odporny na uszkodzenia mechaniczne i niekorzystne warunki atmosferyczne, a także bardzo estetyczny. Co ważne, nie wymaga dodatkowego tynkowania.

Elewacja z klinkieru jest nie modna i efektowna, ale także trwała i odporna na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie czynników atmosferycznych, fot. KING KLINKER

Ścianka elewacyjna z cegły musi być zakotwiona do muru. Ważne, by pomiędzy nią a warstwą izolacji z wełny mineralnej pozostawić szczelinę wentylacyjną. Taka przestrzeń umożliwia skuteczne odprowadzanie wilgoci, która może pojawiać się w wyniku kondensacji pary wodnej lub przenikania wody przez elewację. Budowa tego typu ściany przebiega zazwyczaj dwuetapowo - najpierw wznosi się ścianę konstrukcyjną, a następnie mocuje warstwę ocieplenia i wykonuje ścianę elewacyjną, którą należy połączyć z konstrukcją za pomocą odpowiednich kotew. Jeśli jako materiał izolacyjny stosowany jest styropian, cegły elewacyjne można murować równolegle ze wznoszeniem ściany konstrukcyjnej, co upraszcza i przyspiesza prace budowlane. Warto pamiętać, że w przypadku cegły klinkierowej zalecane jest użycie specjalnej zaprawy przeznaczonej do klinkieru, co pozwala uniknąć powstawania nieestetycznych wykwitów na powierzchni elewacji.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jak wybielić ściany wapnem przy użyciu agregatu?... Efekt kamienia na elewacji – poradnik krok po kroku Co to jest fasada aluminiowo-szklana?

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Modne płytki elewacyjne

Modnym sposobem na wykończenie elewacji jest zastosowanie płytek elewacyjnych. Pozwalają one uzyskać różnorodne efekty wizualne, w tym wygląd zbliżony do cegły, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów inwestycji. Na rynku dostępne są zarówno pojedyncze płytki, jak i kompletne systemy elewacyjne, które oprócz samych płytek obejmują płyty ociepleniowe, elementy montażowe oraz odpowiednie preparaty chemiczne.

Wybór płytek elewacyjnych jest bardzo szeroki - różnią się one kształtem, kolorem oraz materiałem wykonania. Najbardziej przystępne cenowo są płytki z tworzywa sztucznego, natomiast trwalsze i bardziej efektowne wizualnie są płytki betonowe i klinkierowe. W ofercie dostępne są także droższe, ręcznie formowane płytki, które powstają w wyniku odcięcia lica od cegły, co nadaje im unikalny charakter. Grubość płytek elewacyjnych waha się zazwyczaj od 1,5 do 3,5 cm, dzięki czemu nie obciążają nadmiernie ścian i mogą być stosowane również na ociepleniu przegród dwuwarstwowych.

Ważną zaletą płytek elewacyjnych jest prostota montażu. Zagruntowaną ścianę pokrywa się elastyczną, mrozoodporną zaprawą klejową, którą nakłada się zarówno na płytkę, jak i na podłoże. Po ułożeniu elementów i związaniu kleju spoiny wypełnia się specjalną zaprawą do spoinowania. Wyjątkiem są płytki elewacyjne imitujące kamień, które najczęściej montuje się bezfugowo.

Elewacja domu ozdobiona płytkami z betonu imitującymi kamień, fot. JONIEC

Płytki elewacyjne można stosować na całych ścianach lub wybranych fragmentach budynku, co pozwala na indywidualne kształtowanie wyglądu elewacji. Przy wyborze płytek warto zwrócić uwagę nie tylko na ich walory estetyczne, ale również na parametry użytkowe, takie jak niska nasiąkliwość, odporność na mróz oraz trwałość koloru pod wpływem intensywnego nasłonecznienia.

Drewno na elewacji

Innym wariantem na wykonanie modnej elewacji jest zastosowanie okładziny. Od lat dużą popularnością cieszy się drewno na elewacji, które może pokrywać zarówno całą ścianę, jak i jej wybrane fragmenty. Drewniane okładziny montuje się na specjalnym ruszcie, wykonanym z drewna, stali lub aluminium, który mocuje się do ściany. Deski elewacyjne można układać poziomo lub pionowo, stosując różne techniki łączenia, takie jak pióro-wpust czy zakład.

Mając na względzie trwałość elewacji kluczowe jest użycie drewna odpornego na warunki atmosferyczne. Najbardziej wytrzymałe są gatunki egzotyczne, takie jak merbau, meranti czy cedr. Tańszą alternatywą są gatunki rodzime, jak sosna, dąb czy modrzew, jednak wykonana z nich elewacja wymagają regularnej konserwacji - nakładania co kilka lat lakierów i impregnatów.

Jakie zalety ma termodrewno do wykończenia elewacji domu?

Jakie drewno wybrać do wykończenia ścian, aby elewacja zachowała trwałość i atrakcyjny wygląd przez lata? Termodrewno (np. termososna) to mniejsze ryzyko spękań i rozwarstwień od popularnego modrzewia syberyjskiego, chociaż wizualnie wydają się podobne. Drewno termowane jest odporne na korozję biologiczną, stabilne wymiarowo oraz pozbawione lepkiej żywicy - wyjaśnia Darina Lazarova, product manager tarasów i elewacji drewnianych JAF POLSKA.

Szacunkowa żywotność wynosi 30 lat, jednak wiele wskazuje, że wytrzyma dłużej. Wygląd oraz właściwości techniczne tego drewna zbliżone są do modrzewia syberyjskiego. Obydwa mają małe, okrągłe sęki i zbliżony odcień. Są jednak między nimi istotne różnice. Trwałość termodrewna została sklasyfikowana jako wyższa (klasa 2 wg EN ISO 350-2). Natomiast modrzew syberyjski otrzymał niższą klasą 3. Niezależnie od wyboru rodzaju drewna na elewacji, należy pamiętać o projektowych i montażowych podstawach. Zaliczają się do nich m.in. dylatacje, dystans od ściany oraz takie okapy, żeby woda z dachu nie spływała bezpośrednio po elewacji. Zabezpieczmy czoła desek, gdyż to one najbardziej chłoną wodę oraz zawarty w niej brud. Zróbmy też murowany odstęp od podłoża, czyli między ziemią a drewnem, zamiast desek do samej ziemi.

Nowoczesne okładziny elewacyjne

Alternatywą dla drewna są okładziny z PVC oraz włókno-cementu, które również montuje się na ruszcie. Te materiały elewacyjne zyskują na popularności, bo są łatwe w pielęgnacji, znacznie bardziej odporne od drewna na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych i oferowane w szerokiej gamie wzorów oraz kolorów.

Kolejną opcją na efektowną i modną elewację domu są okładziny z kamienia, cenione za elegancję i wyjątkową trwałość. Marmur, granit czy piaskowiec doskonale prezentują się zarówno na całych elewacjach, jak i na wybranych fragmentach, takich jak cokoły czy detale architektoniczne. Kamień jest materiałem bardzo trwałym, ale też drogim i ciężkim, dlatego w przypadku montażu na ścianach dwuwarstwowych konieczne jest zastosowanie stalowych kotew mocowanych do ściany nośnej. Ciekawą imitacją kamienia na elewacji są płytki z betonu, które są tańsze i lżejsze.

Coraz częściej na elewacjach domów pojawia się blacha, która zazwyczaj płynnie przechodzi z dachu na ściany zewnętrzne, tworząc spójną całość. W taki sam sposób stosuje się również płaskie dachówki oraz płytki włókno-cementowe, które wyróżniają się wyjątkową odpornością na czynniki atmosferyczne, brakiem podatności na korozję, odkształcenia czy działanie grzybów i szkodników. Elementy te mocuje się do rusztu na zakłady przy użyciu gwoździ i specjalnych haczyków, które zabezpieczają materiał przed zerwaniem przez wiatr.