Szara elewacja z tynku, łupka, klinkieru? Rady właścicieli domów!

Czego dowiesz się z artykułu?

Punktem wyjścia do wyboru materiału do wykończenia elewacji powinna być technologia wykonania ścian zewnętrznych, a dopiero w kolejnym kroku niewrażliwość na zmienną temperaturę i wilgotność powietrza, uszkodzenia mechaniczne, zabrudzenia, czy płowienie koloru itp. Większość użytkowników kieruje się wyglądem i bezobsługowością wyrobów elewacyjnych, ale to nie jedyne parametry doboru. Ważny jest też kolor elewacji. Prezentujemy coraz modniejsze szare elewacje i trzy warianty ich wykonania z cenami, a także krótką charakterystykę materiałów elewacyjnych.

Jakie zalety ma elewacja z cegły klinkierowej

Za najbardziej trwałą uznaje się elewację wykonaną z cegły klinkierowej, wchodzącą w skład ścian trójwarstwowych. Taka elewacja ma grubość aż 12 cm i bez specjalnej pielęgnacji obędzie się kilkadziesiąt lat - jest odporna na uszkodzenia mechaniczne i wpływy atmosferyczne. Niestety, nie jest często wybierana ze względu na wysokie koszty klinkieru i jego żmudnego układania oraz rosnącą popularność technologii stawiania ścian dwu- i jednowarstwowych.

Popularne tynki i farby elewacyjne

Mimo coraz bogatszej oferty producentów okładzin elewacyjnych wytwarzanych z drewna, betonu, kamienia - tynki i farby elewacyjne wciąż są ogromnie popularne. Rodzaj tynku elewacyjnego musi pasować do technologii budowy ścian zewnętrznych. Na przykład kiedy w ścianie dwuwarstwowej materiałem termoizolacyjnym jest wełna mineralna, nie można użyć niskoparoprzepuszczalnego tynku akrylowego. Trzeba zatem koniecznie poznać parametry dostępnych tynków i farb elewacyjnych - po to, żeby osiągnąć dobrą paroprzepuszczalność ścian, która zapewni odparowanie wilgoci, jeśli nastąpi okresowe ich zawilgocenie. Podczas doboru tynku należy również wziąć pod uwagę szereg innych czynników, chociażby warunki środowiskowe (stopień zanieczyszczenia środowiska, bliskość drzew, zacienienie), lokalizację budynku (tu istotny jest stopień uprzemysłowienia okolicy).

Efektowne elewacje z kamienia

Okładziny elewacyjne z kamienia zazwyczaj wycina się z piaskowca, granitu, marmuru, sjenitu. Ze względu na duży ciężar płyt, przytwierdza się je do części nośnych przegrody. Do ścian jedno- i trójwarstwowych przykleja się je, a na tych ocieplonych powinno się zastosować dodatkowo stalowe uchwyty montażowe, mocując je w częściach nośnych przegrody.

Szara elewacja wykonana z płytek betonowych imitujących kamień jest trwała i łatwo ją wykonać. Szare płytki pasują na duże powierzchnie oraz jako dekoracyjne akcenty fragmentu elewacji, fot. JONIEC

Drewniana elewacja - czy to dobry pomysł?

Drewniana elewacja jest piękna, ale wymaga konserwacji. Do wyrobu oblicówki elewacyjnej z krajowych gatunków drzew używa się najczęściej świerku, sosny, modrzewia, dębu. Wyższą trwałość wykazuje drewno egzotyczne, ale jest droższe od krajowego. Ostatnio modne jest na elewacji drewno palone. W trakcie obróbki ogniowej, znacząco redukuje się obecność składników łatwopalnych w strukturze drewna, dzięki czemu uzyskuje się deski odporniejsze na ogień, szkodliwe mikroorganizmy tj. pleśnie (w porównaniu ze zwykłymi i wyrobami), mniej chłonące wilgoć. Nie muszę być poddawane impregnacji. Ich trwałość szacuje się na ok. 60 lat.

Do szarej elewacji i dachu idealnie pasuje połączenie z drewnem. Na zdjęciu okładzina z daglezji, jednego z najbardziej stabilnych wymiarowo egzotycznych gatunków iglastych, fot. JAF POLSKA

Modne okładziny elewacyjne z klinkieru, blachy, betonu i tworzyw sztucznych

Niska nasiąkliwość i mrozoodporność to najważniejsze cechy okładzin elewacyjnych tego rodzaju. Kolejna zaleta - nadają się do każdego typu ścian. Płytki elewacyjne na ogół przyczepia się elastycznym klejem do muru lub ocieplenia, a między elementami formuje fugi o szerokości 6-10 mm, które mają za zadanie kompensować - rozszerzalność elementów pod wpływem zmian temperatury oraz ich drobne ruchy. Natomiast okładzinę z listew, paneli mocuje się do stelaża.

Szary beton i drewno - nowoczesna elewacja domu, fot. Adobe Stock

W przypadku elewacji ceglanych, konieczne jest wykonanie przerwy wentylacyjnej (3-4 cm) między ociepleniem z wełny mineralnej a oblicówką (nie formuje się jej przy izolacji ze styropianu). W spoinach pionowych dolnej warstwy ściany elewacyjnej, trzeba wykonać otwory, w celu zapewnienia swobodnego przepływu powietrza. Szczelina musi być także otwarta u góry. Mur z cegieł, kurczący się i rozszerzający na skutek różnicy temperatury, należy podzielić dylatacjami (w odległości nie większej niż 12 m). Oblicówkę ceglaną łączy się z warstwą nośną kotwami stalowymi. Do elewacji z klinkieru zaleca się użycie gotowych zapraw.

Szara elewacja z łupka

Dom: murowany, parterowy, powierzchnia 178 m2; dwuwarstwowe ściany z bloczków silikatowych o grubości 24 cm i grafitowego styropianu o grubości 20 cm.
Elewacja: okładzina z łupka w kolorze szarym; tynk - cienkowarstwowy, silikonowy w kolorze kremowej bieli, faktura baranek 1,5 mm; podmurówka wykończona marmolitem w kolorze szarym.

Elewacje tworzą charakter domu, dlatego zastosowałem materiały nowoczesne, o ponadczasowej kolorystyce - opowiada Zbyszek. Poza tym takie, których mycie i konserwacja są łatwe. Wybrałem je wspólnie z architektem przy projektowaniu domu. Do wykończenia dużych fragmentów elewacji parterowego domu, przeznaczyłem okładzinę z łupka w szarym odcieniu. Zleciłem jej ułożenie na elewacji m.in. przy głównym wejściu, tarasie, garażu - czyli wszędzie tam, gdzie ruch domowników i gości jest intensywny. Resztę murów kazałem otynkować trwałym i zmywalnym tynkiem silikonowym, z tym że w celu ocieplenia kolorystyki fasady (szara elewacja ma zimny odcień), zastosowałem zaprawę zabarwioną w masie na kolor kremowy. Innym „ciepłym” elementem są drewniane drzwi, ramy okien, podest na tarasie. Marmolit na podmurówce dopasowałem do szarej elewacji z kamiennej okładziny.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jak wybielić ściany wapnem przy użyciu agregatu?... Efekt kamienia na elewacji – poradnik krok po kroku Co to jest fasada aluminiowo-szklana?

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Elewacja z szarego łupka - rady i przestrogi

- W trakcie realizacji elewacji, zmieniłem nieco układ okładziny z łupka, a ściślej ujmując - wykorzystałem ją na większym fragmencie ścian niż pierwotnie zaplanowałem z architektem. To za sprawą rady przyjaciół, którzy kilka lat wcześniej kupili podobny materiał i żałują, że u nich jest go za mało. Zdążyli bowiem poznać nieprzeciętne zalety łupka, np. trwałość, nietuzinkowy wygląd, bezobsługowość, brak płowienia koloru na elewacji. Moje doświadczenia z użytkowania tego rodzaju wyrobu są podobne. Pod względem estetyki, tynk nie wytrzymuje konkurencji z łupkiem, bo wygląda zwyczajnie, bez pazura. Natomiast okładzinę cechuje łupana nierównomierna faktura, kilka odcieni szarości. Nie żałuję zatem jej powiększenia, ale nie zalecam wykończenia nią wszystkich ścian, bo wtedy szara, kamienna elewacja sprawiałaby wrażenie masywnej. Przy wykorzystaniu dwóch odmiennych materiałów, jej faktura i kolorystyka są urozmaicone i harmonijne. Wybrane kolory elewacji (szary i kremowy) dobrze korespondują z zielenią w ogrodzie, nawierzchniami utwardzonymi płytami z betonu.

Faktura drobnych elementów szarej elewacji wykonanej z łupka tworzy na fasadzie efekt 3D, fot. arch. prywatne właścicieli domu

Na każdym etapie układania łupka na elewacji, kontrolowałem wykonawców. Obserwowałem, np. czy dokładnie rozprowadzają klej do przytwierdzenia kamiennych elementów w formie paluszków, następnie czy starannie impregnują gotową okładzinę preparatem do kamienia. Poza tym, czy tynkarze równo i cienko rozprowadzają tynkarską masę silikonową (wcześniej ułożyli termoizolację, siatkę, podkład). Byli dokładni, dotąd na elewacji nie ma żadnych usterek, nawet umycie nie było konieczne. To też zasługa właściwego terminu, prace związane z wykończeniem elewacji zleciłem w kwietniu, przy ciepłej, bezwietrznej pogodzie. Na razie zapas kamiennej okładziny z łupka nie jest naruszony, oby tak zostało (celowo kupiłem 1 m2 więcej).

Koszty wykończenia elewacji: szara okładzina elewacyjna z łupka 90 zł/m2 plus klej, robocizna; termoizolacja, tynk silikonowy, robocizna 85 zł/m2

Elewacja z klinkieru w kolorze antracytowym w połączeniu z okładziną z drewna

Dom: murowany, parterowy z garażem, powierzchnia 290 m2; dwuwarstwowe ściany z poryzowanych pustaków ceramicznych gr. 24 cm i grafitowego styropianu o grubości 20-25 cm.
Elewacja: okładzina z klinkieru w odcieniu antracyt (ciemny odcień szarości); oblicówka z drewna egzotycznego tatajuba; cienkowarstwowy tynk silikatowy zabarwiony w masie na kolor antracyt, faktura baranek 1,5 mm; podmurówka wykończona okładziną z klinkieru.

Decyzja: nie podobają mi się białe elewacje domów, więcej charakteru mają te w odcieniu antracytowym, szarym. Wykorzystałam zatem okładzinę z klinkieru i tynk silikatowy zabarwiony w masie na kolor ciemnoszary (antarcytowy). Te materiały elewacyjne wyglądają nowocześnie, są odpowiednio trwałe, jednak ich odcień jest dość smutny. Z tego powodu do zestawu elewacyjnego dodałam deski z egzotycznego drewna tatajuba. To ładnie ożywiło i podrasowało fakturę i kolorystykę elewacji.

Przy szarej okładzinie z klinkieru ułożono na elewacji oblicówkę z drewna egzotycznego, fot. arch. prywatne właścicieli domu

Rady i przestrogi przy wykonywaniu szarej elewacji klinkierowej i desek

- Celowo zastosowałam wyroby wysokiej jakości, od renomowanych producentów, bo elewacja to stała istotna część domu - wyjaśnia Magda. Przede wszystkim zadbałam o wysoką trwałość elewacji, wytrzymałość, nowoczesny wygląd. Deski elewacyjne wciąż wyglądają jak nowe, ponieważ co kilka lat zlecam ich zaimpregnowanie olejem do drewna. Te od strony południowej blakną bowiem od słońca, a ja nie chcę dopuścić do ich pękania, patynowania się na szaro. Po nasączeniu olejem, odcień drewna wyrównuje się, wszędzie jest ciepły, świeży. Zamierzam regularnie przeprowadzać ten zabieg, tym bardziej że pozostałych materiałów elewacyjnych dotąd nie musiałam myć, konserwować, naprawiać. Chociaż z olejowaniem jest trochę zachodu - najpierw trzeba umyć oblicówkę, wysuszyć, potem zaaplikować dwie cienkie warstwy oleju - to nie wyobrażam sobie jej braku. Deski są prawidłowo zamocowane do łat z drewna egzotycznego wkrętami do drewna, nie wichrują się, nie pękają. Długie pionowe elementy świetnie prezentują się na parterowej rozłożystej bryle domu, podobnie jak okładzina z klinkieru („cegiełki” zostały ułożone w poziomie) i drobnoziarnisty tynk. Rozmaite faktury na elewacji ładnie do siebie pasują, fasada nie wygląda monotonnie. Antracytowy kolor elewacji to strzał w dziesiątkę. Nie odczuwamy mocnego nagrzewania się ciemnych ścian. Szary kolor tynku tylko leciutko wyblakł na nasłonecznionej ścianie, na pozostałych nie (dobrze że zastosowałam zaprawę zabarwioną w masie, a nie farbę fasadową). Za to nie uwypuklają się na nim zabrudzenia. Odmiana silikatowa dobrze sprawdza się na działce z drzewami, w pobliżu lasu - cieszę się z zastosowania właśnie takiej. Tak samo oceniam okładzinę klinkierową. Znakomicie nadaje się na fasadę, jest trwała, ładna, bezobsługowa. Dobrałam do niej zaprawę klejową w podobnym ciemnym odcieniu koloru szarego.

Koszty wykończenia elewacji klinkierem i drewnem: termoizolacja, materiały elewacyjne, robocizna - 90 000 zł.

Do odcienia antracytowego klinkieru, dopasowano szary kolor tynku silikatowego (zabarwionego w masie), fot. arch. prywatne właścicieli domu

Szara elewacja z tynku silikonowego

Dom: murowany, dwukondygnacyjny, powierzchnia 274 m2; ściany - dwuwarstwowe, z poryzowanych pustaków ceramicznych o grubości 38 cm i grafitowego styropianu o grubości 15 cm.
Elewacja: tynk silikonowy w kolorze szarym i białym, faktura drobny baranek 1,5 mm; ozdobne obramowanie okien.

Decyzja: Ten dom traktuję jako docelowy - wyjaśnia Leszek. Poza tym przygotowałem go pod wieloma względami do zamieszkania przez dwie starsze osoby. Kluczowa była wysoka jakość materiałów, staranne wykonawstwo, ale też rozsądne koszty. Do wykończenia elewacji wybrałem szary i biały tynk silikonowy, bo taki jest trwały, łatwo zmywalny. Miałem ochotę zastosować na fragmentach muru oblicówkę z drewna, lecz przeważył głos rozsądku. Taki materiał jest bowiem drogi i trzeba go regularnie impregnować, a ja staram się unikać dodatkowych obowiązków i kosztów. Poprzestałem zatem na dobrym tynku od renomowanego producenta.

Wykorzystałem dwa kolory na elewacji domu - biały i szary - z tym że obie zaprawy są zabarwione w masie (przy takich podobno odcień nie blaknie). Zaplanowałem jeszcze obramowania przy oknach. Wykończeniem elewacji wraz z termoizolacją zajął się generalny wykonawca domu.

Białe obramowania okien są dobrze widoczne na szarym tynku silikonowym, fot. arch. prywatne właścicieli domu

Rady i przestrogi przy wykończeniu elewacji tynkiem

- Obramowanie okien to naklejona dodatkowa warstwa twardego styropianu o grubości 4 cm i otynkowana na biały odcień. Taka grubość wystarczyła do uzyskania wyrazistej ozdoby na elewacji. Przyznaję, jest ona bardziej uwypuklona na fragmentach ścian wykończonych szarym tynkiem, ale dostatecznie widoczna jest też na tych białych. Przez chwilę rozważałem wykorzystanie dwóch odcieni białego, innego na ścianie i na obramowaniu. Efekt był jednak marny. Zrezygnowałam zatem i nie żałuję. Tynkowanie elewacji tą samą białą zaprawą przebiegło łatwiej i szybciej. W trakcie realizacji elewacji, poprosiłem wykonawców o przymiarkę - chciałem zobaczyć, jak będą wyglądać narożniki domu z boniami (zamarkowali je kawałkami styropianu). Elewacja nie wyglądała z nimi dobrze, sprawiała wrażenie przeładowanej ozdobnikami. Tynkowanie elewacji odbyło się pod koniec sierpnia, kiedy upały minęły. Dwuosobowa ekipa podwykonawcza nie poradziła sobie z idealnie równym zaaplikowaniem zaprawy - widoczne są trzy miejsca jej łączenia (tej wcześniej i później kładzionej). Tak nie powinno być. Praca powinna być tak zorganizowana, żeby na każdej ścianie domu powierzchnia tynkarska była pozbawiona łączeń, łat. Pocieszające jest to, że wada dotyczy bocznej „gospodarczej” elewacji. Natomiast jestem bardzo zadowolony z rodzaju tynku. Dobrze, że machnąłem ręką na wysoką cenę odmiany silikonowej, za to kierowałem się jej dwoma istotnymi zaletami - trwałością i wytrzymałością. Mogę potwierdzić dużą odporność mechaniczną i na płowienie. Faktura najbardziej drobnoziarnista też zdaje egzamin - kurz, resztki z drzew, zielony nalot trudniej na takiej się osadzają. Jeżeli nie zmyje ich deszcz, to łatwo jest je umyć wodą pod ciśnieniem (dotąd tylko raz to zrobiłem).