Wiele prac związanych z remontem instalacji wodno-kanalizacyjnej można przeprowadzić samemu. Zabierając się do modernizacji warto jednak skorzystać z usług hydraulika, który podpowie, jakie zmiany są niezbędne. Nie ma choćby sensu układać zupełnie nowych rur, jeśli istniejące są w dobrym stanie i drożne, a w planach mamy jedynie zmianę ustawienia przyborów w remontowanej łazience.
Remont instalacji wodno-kanalizacyjnej można częściowo wykonać samodzielnie, jednak warto skonsultować się z hydraulikiem, aby ocenić, czy konieczne są większe zmiany. Jeśli rury są w dobrym stanie, nie zawsze jest sens je wymieniać, szczególnie przy zmianie ustawienia przyborów. Modernizacja jest niezbędna w przypadku korozji lub niedrożności rur spowodowanej osadami. Obecnie najczęściej stosuje się rury plastikowe, które są lekkie, trwałe, ale nie tłumią hałasu tak skutecznie jak rury żeliwne. W takich przypadkach można je zaizolować materiałem elastycznym. Podczas montażu ważne jest zachowanie odpowiedniego spadku rur oraz unikanie ostrych załamań, które mogą utrudniać przepływ ścieków. Łączenie elementów wymaga użycia past poślizgowych, a docięte rury muszą być odpowiednio przygotowane. Remont instalacji wodnej zazwyczaj jest mniej skomplikowany, a nowe rury można łatwo ukryć w ścianach dzięki ich mniejszej średnicy. Wybór materiałów obejmuje rury plastikowe, miedziane oraz wielowarstwowe. Każdy z tych rodzajów ma swoje zalety i wymaga innych metod łączenia. Ważne jest również zapobieganie korozji i odpowiednie rozmieszczenie rurociągu, aby uniknąć zastoju wody i rozwoju bakterii. Podczas remontu warto rozważyć montaż urządzeń uzdatniających wodę, zwłaszcza jeśli korzysta się z wody ze studni. Należy jednak najpierw przeprowadzić analizę wody, aby dobrać odpowiednie filtry.
Jeżeli instalację wodno-kanalizacyjną zaatakowała korozja, albo jest ona niedrożna, bo rurociągi zarosły osadami, nie ma co zwlekać z modernizacją.
Sama wymiana rur - zwłaszcza tych prowadzących wodę - nie jest zbyt skomplikowana. Znacznie więcej pracy czeka, gdy instalacji trzeba nadać zupełnie inny przebieg albo w planach jest dodanie nowego sprzętu kuchennego lub przyborów sanitarnych.
Wymiana instalacji kanalizacyjnej
Prace przy wymianie instalacji kanalizacyjnej rozpoczyna się od demontażu starych rur. Zakres prac zależy od tego, jak dużą część rurociągu planujemy wymienić. Jeżeli skala erozji jest duża, usunąć trzeba elementy biegnące aż do miejsca przyłączenia ich do zewnętrznego odprowadzenia ścieków do szamba lub sieci kanalizacyjnej.
Schemat domowej instalacji kanalizacyjnej.
Przed laty powszechnie stosowano rury z kamionki lub żeliwa, łączone kielichowo. Kamionkowe bardzo rzadko wymagają wymiany, bo jedyne, co im grozi, to przypadkowe uszkodzenia mechaniczne. Także pionów żeliwnych nie powinniśmy wymieniać pochopnie, jeżeli funkcjonują prawidłowo. Tym bardziej, że zwykle nie da się ich łatwo rozłączyć - w takiej sytuacji trzeba pokruszyć kielich uderzając w niego młotkiem.
Obecnie w kanalizacji standardem są przewody z tworzyw sztucznych. Są trwałe, lekkie i odporne na działanie ścieków, ale jednocześnie cechuje je duża rozszerzalność cieplna i słaba zdolność do tłumienia odgłosu spływających ścieków. Dlatego nie można ich murować na sztywno. W miejscach przejść przez ściany i stropy należy zakładać odpowiednie mocowania - tuleje o większej średnicy wypełnione elastycznym materiałem.
Spływające rurami kanalizacyjnymi ścieki są źródłem hałasu. Aby go ograniczyć, podczas remontu przewody można zaizolować specjalnym elastycznym materiałem na bazie polietylenu. (fot. Armacell)
W kanalizacji stosuje się głównie rury średnicy 110 mm jako podejścia do misek ustępowych, oraz 40-50 mm do pozostałych sanitariatów. Nie jest łatwo je ukryć (te pierwsze prowadzi się najczęściej za ekranami maskującymi lub w ściance instalacyjnej, drugie - w bruzdach przykrytych tynkiem), dlatego z reguły unika się wykonywania nowych przekuć przez ściany i stropy, wykorzystując stary przebieg rurociągu. Czasami warto jednak zdecydować się na zmiany, bo rury plastikowe dużo gorzej niż żeliwne tłumią odgłosy przepływających ścieków i przeniesienie pionu w miejsce, gdzie nie będą nikomu przeszkadzać, może być dobrym pomysłem. Gdy uznamy, że wymaga to dużego zachodu, możemy np. wygłuszyć rury wełną mineralną i osłonić je ekranem z płyt g-k.
Obecnie w kanalizacji standardem są rury z tworzyw sztucznych. Podejścia do misek ustępowych mają zazwyczaj 110 mm, a do pozostałych sanitariatów - 40-50 mm. (fot. Pipelife)
Kanalizację wykonuje się przeważnie jako grawitacyjną - rury muszą mieć więc odpowiedni spadek (minimum 2%, czyli 2 cm na 1 m długości rury) w kierunku odpływu ścieków. Załamań powinno być jak najmniej, bo każda zmiana kierunku wyhamowuje ich spływ i w tych miejscach zazwyczaj zbierają się zanieczyszczenia. Dlatego należy stosować łagodne kolana, a unikać ostrych o kącie 90° (lepiej zastąpić je dwoma kształtkami po 45°). Połączenia elementów powinny być wykonane starannie - łącząc rury na wcisk warto nakładać specjalną pastę poślizgową na bazie silikonu, co nie tylko ułatwi montaż, ale też zabezpieczy uszczelki. Wszelkie docięte elementy muszą być ogratowane.
Podejścia łączące poszczególne urządzenia sanitarne z pionami nie powinny mieć więcej niż 3 m długości, bo komplikuje to wykonanie instalacji. Ważne, by wszystkie podłączane do niej urządzenia zostały zasyfonowane, tzn. przyłączone za pośrednictwem wypełnionego wodą odcinka przewodu, który zapobiega cofaniu się nieprzyjemnych zapachów do pomieszczeń (wyjątkiem jest miska sedesowa, w której rolę syfonu pełni już jej odpowiednio ukształtowany odpływ). W przypadku wanien i kabin prysznicowych zaleca się montaż nowoczesnych syfonów, które można czyścić od góry, bo eliminuje to np. konieczność rozbierania obudowy wanny w celu wyczyszczenia syfonu. Dobrze sprawdzają się też klasyczne syfony rurowe, bo z nich zanieczyszczenia można wypłukać silnym strumieniem wody.
Jednym ze sposobów na odprowadzanie ścieków z pomieszczeń położonych poniżej poziomu terenu jest montaż na odpływie samoczynnego zaworu zwrotnego. (fot. Kessel)
Piony kanalizacyjne powinny być wyposażone w wyprowadzone ponad dach budynku przewody napowietrzające. Spływ ścieków skutkuje bowiem zasysaniem powietrza, co przy braku wentylacji pionów powoduje wysysanie wody z syfonów. Przez wywiewki na pionach wydostają się też gazy kanalizacyjne. Pod pewnymi warunkami część takich wywiewek można zastąpić zaworami napowietrzającymi. Tego rodzaju zawory zakłada się także na długich, poziomych odcinkach rur kanalizacyjnych (długich podejściach do przyborów).
Remont rur prowadzących wodę - zarówno demontaż, jak i ułożenie nowych - powinien pójść sprawniej. Powszechnie stosowane przed laty przewody stalowe łączone na gwint można łatwo wyciąć szlifierką kątową (a może nawet uda się wykręcić, jeżeli połączenia są nadal w dobrym stanie). Mają znacznie mniejszą średnicę od kanalizacyjnych (zazwyczaj do 25 mm), dlatego ich ukrycie nie powinno stanowić problemu. Woda płynie w nich pod dużym ciśnieniem, w związku z czym kształt rurociągu nie ma tak dużego znaczenia.
Do rozstrzygnięcia jest dylemat - z jakiego materiału ma być wykonana nowa instalacja.
Do wyboru są rury:
z tworzyw sztucznych - polichlorku winylu (PVC), polietylenu (PE), polipropylenu (PP) i polibutylenu (PB);
miedziane;
wielowarstwowe, będące połączeniem tworzyw sztucznych z wkładką z folii aluminiowej (głównie PEX-Al-PE i PP stabi).
Jedną z zalet rur wielowarstwowych PEXAl-PE jest możliwość formowania w niewielkie łuki. (fot. Kisan)
Elastyczna rurka przeznaczona do przyłączenia spłuczki, baterii, pralki itp. (fot. Arka)
Właściwości tworzyw sztucznych i miedzi są porównywalne. Ten drugi materiał uchodzi za droższy, co nie do końca jest prawdą. Rzeczywiście, więcej zapłacimy za same rury, mniej natomiast za łączniki (kolana, trójniki itp.). Ogólne koszty ułożenia instalacji z miedzi i z rur plastikowych będą więc porównywalne.
Inny jest natomiast sposób łączenia elementów. W przypadku miedzi jest to najczęściej lutowanie. Zdecydowanie rzadziej używa się złączek skręcanych. Chociaż może to być najwygodniejsze w przypadku niewielkiej rozbudowy. Rury z plastiku można natomiast zgrzewać (PP), kleić (PVC), użyć złączek skręcanych, łączonych na wcisk lub zaprasowywanych (pozostałe rodzaje).
Uwaga! Lutowanie, zgrzewanie i zaprasowywanie wymagają użycia specjalistycznych narzędzi.
Łączenie elementów instalacji za pomocą zaciskarki. (fot. Geberit)
Przy łączeniu rur miedzianych i stalowych trzeba pamiętać o tym, aby woda przepływała najpierw przez przewody stalowe, a potem miedziane. W przeciwnym razie stal szybko skoroduje. Z tego samego powodu nie wolno łączyć tych materiałów w rurociągach z cyrkulacją ciepłej wody. Z kolei miedź ulega przyspieszonej korozji, mając kontakt z wodą o odczynie kwaśnym (pH poniżej 7).
Kolejna ważna kwestia, o której nie można zapomnieć przy montażu - rury plastikowe mają o wiele większą rozszerzalność cieplną niż stalowe. Rolę kompensatorów naprężeń zazwyczaj pełnią naturalne załamania rurociągu. W przypadku długich rur może to nie wystarczyć i wtedy trzeba zastosować kształtki kompensacyjne.
Jak wspomniano, dzięki niewielkiej średnicy, elementy instalacji wodnej można łatwo schować, np. w bruzdach ściennych. Zmiana przebiegu rurociągu podczas remontu nie jest więc tak dużym problemem, jak w przypadku kanalizacji. Co ważne, miękkie rury miedziane oraz PEX-Al-PE można zginać w łuki o niewielkiej średnicy, zmniejszając ilość niezbędnych kształtek. W mniejszym stopniu da się też formować rury z PB i PE. Natomiast te z PVC i PP są sztywne.
Większa swoboda przy wytaczaniu jego trasy nie oznacza jednak, że rurociąg należy prowadzić w zupełnie dowolny sposób. Jeżeli będzie wadliwie ułożony, może dojść do powstania tzw. worków powietrznych lub wodnych. Ten pierwszy termin odnosi się do trwałego zapowietrzenia fragmentu instalacji. Z kolei worek wodny to miejsce, z którego wody nie można usunąć. Zastój wody w instalacji może natomiast prowadzić do rozwoju bakterii chorobotwórczych, np. z rodzaju Legionella.
Podczas remontu instalacji bardzo przyda się obcinak do rur. (fot. Yato)
Uzdatnianie wody
Jeżeli mowa o czystości wody - przy okazji modernizacji instalacji wodnej warto rozważyć montaż urządzeń poprawiających jakość kranówki. Uzdatniania wymaga zwłaszcza ta czerpana z własnej studni - jakość wody z sieci jest regularnie badana. Jednak nawet ta może być niesmaczna, twarda lub mieć nieprzyjemny zapach.
Aby stwierdzić, jaka technologia uzdatniania jest potrzebna, należy wykonać analizę wody. Zajmują się tym - komercyjnie - niektóre laboratoria i Sanepid. Z wynikami badań trzeba udać się do specjalistycznej firmy, a ta pomoże wybrać odpowiednie filtry.
Ich wybór jest bardzo szeroki. Uwaga! Większość filtrów wymaga podłączenia do prądu, do typowego gniazda elektrycznego 230V.
Norbert Skupiński fot. otwierająca: Pipelife
FAQ Pytania i odpowiedzi
Czy modernizacja instalacji wodno-kanalizacyjnej wymaga pomocy hydraulika?
Tak, choć wiele prac można wykonać samodzielnie, warto skorzystać z usług hydraulika, aby ocenił, jakie zmiany są niezbędne i czy na przykład konieczna jest wymiana rur.
Kiedy należy wymienić instalację kanalizacyjną?
Instalację należy wymienić, gdy rurociągi są niedrożne lub zaatakowane przez korozję. W przypadku znacznej erozji konieczne jest usunięcie rur aż do przyłącza zewnętrznego.
Jakie materiały obecnie stosuje się do rur kanalizacyjnych?
Obecnie standardem są rury z tworzyw sztucznych, które są lekkie, trwałe i odporne na działanie ścieków, ale mają dużą rozszerzalność cieplną i słabo tłumią hałas.
Jakie są zalecenia dotyczące montażu rur w instalacji wodociągowej?
Rury wodociągowe, zwłaszcza te z tworzyw sztucznych, należy odpowiednio łączyć, uwzględniając ich rozszerzalność cieplną i unikać zapowietrzania oraz zastoju wody, aby zapobiec rozwojowi bakterii.
Czy warto uzdatniać wodę w trakcie modernizacji instalacji wodnej?
Tak, przy okazji remontu warto rozważyć montaż urządzeń do uzdatniania wody, zwłaszcza jeśli pochodzi ona z własnej studni. Konieczna jest jednak wcześniejsza analiza wody, aby dobrać odpowiednie filtry.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Skomentuj
