Kiedy i jak przesadzać drzewa w ogrodzie?

Czego dowiesz się z artykułu?

• Czy wszystkie drzewa można przesadzać?
• Kiedy najlepiej przeprowadzić prace?
• Przesadzenie młodych drzew - jak to zrobić?
• Przesadzenie starszych drzew - jak to zrobić?

Na to, aby kolejne młode egzemplarze urosły i "zalesiły" posesję, trzeba bowiem czekać wiele lat. Powodzenie całej operacji w znacznym stopniu zależy jednak od gatunku i wieku rośliny, pory roku w której przeprowadzamy prace oraz poprawności ich wykonania.

Czy wszystkie drzewa można przesadzać?

W przypadku starszych, należy traktować to jako ostateczność. Tych rosnących w danym miejscu od ponad 25 lat w ogóle nie powinno się przesadzać. Zabieg taki najłatwiej przeprowadzać na młodych, 2-3 letnich egzemplarzach (iglastych, liściastych czy owocowych). Najlepiej znoszą go klony, lipy, daglezje, jodły, cisy, jesiony, miłorzęby. Sporo uwagi (zarówno podczas przenoszenia, jak i późniejszej pielęgnacji) wymagają głogi, jarzęby, świerki, sosny - nawet niewielki ubytek korzeni może spowodować problemy - wymagane jest więc przesadzanie z dużą bryłą ziemi i częste podlewanie.

Przesadzanie młodych - maksymalnie 5-7 letnich okazów - można na ogół wykonać we własnym zakresie. Jeśli są starsze i większe - lepiej wynająć wyspecjalizowaną ekipę dysponującą odpowiednim sprzętem. Wielkie drzewa przenosi się przy użyciu platform, dźwigów i może wiązać się to z wysokimi kosztami.

Kiedy najlepiej przeprowadzić prace?

Drzewa liściaste najlepiej przesadzać późną jesienią (od października do końca listopada) oraz wczesną wiosną (od momentu rozmarznięcia ziemi do końca kwietnia). Panuje wtedy umiarkowana temperatura i często pada deszcz. Mniejsze jest też parowanie wody z roślin. Są w fazie spoczynku, w stanie bezlistnym, prawie nie rosną, ale mają aktywne korzenie, co sprzyja przyjęciu się w nowym miejscu.

Jesień to dobra pora na przesadzanie drzew. W przypadku tych dużych prace należy rozłożyć na dwa sezony. (fot. archiwum BD)

Nie oznacza to jednak, że nie można przesadzać latem, szczególnie gdy jest to dla nas jedyny możliwy termin w planowanych pracach. Warto jednak wtedy zadbać o wykopanie drzewa z większą bryłą korzeniową i codzienne, wieczorne, intensywne podlewanie go w nowym miejscu. Gatunki liściaste, zimozielone najlepiej przesadzać późnym latem (w drugiej połowie sierpnia).

Podobnie jest w przypadku gatunków iglastych, choć podane terminy można traktować mniej restrykcyjnie. Z pewnością należy omijać okres intensywnych wiosennych przyrostów - przesadzanie w tym czasie grozi więdnięciem i zamieraniem młodych gałązek.

Drzew nie powinno się przesadzać zimą. Zmarzlina utrudnia kopanie w gruncie. Ponadto ujemna temperatura może powodować przemarzanie korzeni, słabe ukorzenianie oraz osłabienie rośliny!

Drzewa liściaste najlepiej przesadzać, gdy są w stanie bezlistnym. Jeżeli w trakcie tego zabiegu znaczna część korzeni zostanie uszkodzona, należy dla równowagi zredukować koronę drzewa - to jednak powinien ocenić fachowiec. (fot. archiwum BD)

Przesadzenie młodych drzew - jak to zrobić?

Najłatwiej przesadza się maksymalnie kilkuletnie egzemplarze. Jednak nawet gdy są nieduże, warto dobrze przygotować się do całego zabiegu.

Na początku szykujemy nowe stanowisko. Kopiemy tak duży dół, aby bez problemu zmieścić w nim całą bryłę korzeniową naszego drzewa. Dno wypełniamy warstwą próchniczej, przekompostowanej ziemi i mocno zwilżamy wodą. Roślina powinna zostać umieszczona na takim samym poziomie, na jakim znajdowała się wcześniej - nie głębiej, ani nie płycej.

Teraz możemy przystąpić do wykopania drzewa. Najpierw oznaczamy wstążeczką tę stronę korony, która jest skierowana np. na południe (przy sadzeniu najlepiej bowiem ustawić ją w ten sam sposób względem stron świata). Przy określaniu wielkości bryły korzeniowej przyjmuje się zasadę, że na każde 2,5 cm średnicy pnia przypada 30 cm średnicy bryły. A zatem w przypadku 5 cm pnia bryła powinna mieć 60 cm. Wykopane drzewo umieszczamy na płachcie i przewozimy lub przeciągamy na docelowe miejsce. Uważajmy, aby bryła się nie rozpadła.

Po umieszczeniu w dole, korzenie obsypujemy żyzną ziemią i obficie podlewamy, aby zamulić puste przestrzenie w glebie i dobrze zespolić ją z systemem korzeniowym. Zapobiegnie to jego przesychaniu. Na koniec rozkładamy na wierzchu grubą warstwę kory lub trocin, aby zmniejszyć parowanie wody z podłoża.

Przesadzając małe drzewa przygotujmy ostry szpadel oraz sekator do odcinania połamanych albo martwych gałęzi. (fot. Fotolia)

Przesadzenie starszych drzew - jak to zrobić?

Przebieg prac w przypadku takich egzemplarzy jest podobny, jednak rozkładamy je na dwa sezony. W roku poprzedzającym przeniesienie drzewa, wokół pnia (w odległości 50-150 cm - zależnie od jego wielkości i wymaganej średnicy bryły) wykopujemy rowek o głębokości ok. 60 cm i szerokości ok. 35 cm. Wypełniamy go żyzną ziemią. Jeśli dodatkowo przez cały sezon będziemy podlewać roślinę, utworzy ono liczne korzonki przybyszowe, dzięki którym łatwiej przyjmie się na nowym stanowisku. Przesadzanie najlepiej wykonać jesienią kolejnego roku, wykopując drzewo wzdłuż rowka.

Jeśli egzemplarz jest duży (pień ma średnicę 25-30 cm) najlepiej użyć specjalnej przesadzarki, która ułatwia i przyspiesza wykonanie prac (czasami wystarczy godzina). Najpierw za jej pomocą wykopuje się dół, później drzewo, i umieszcza się je od razu w wykopie. Bryła korzeniowa nie rozsypuje się i jest idealnie dopasowana do dołu.

Bardzo dużych drzew nie da się jednak wyrwać w ten sposób - trzeba je obkopać i przetransportować przy użyciu dźwigu oraz platformy. Niestety, trwa to przynajmniej jeden dzień, a w tym czasie korzenie są narażone na wysychanie.

Małgorzata Kolmus
fot. otwierająca: L. Jampolska