Pytanie czytelnika: Rodzice mają dwupiętrowy dom z nieużytkowym poddaszem. Wkrótce się pobieramy i rodzice zaproponowali nam adaptację nieużytkowego poddasza na mieszkanie: trzeba zdemontować stary dach, zbudować ścianę kolankową i wykonać nową więźbę dachową.
Zleciliśmy wykonanie projektu architektowi i w trakcie rozmów okazało się, że możemy wybrać rodzaj doświetlenia poddasza – oknami połaciowymi lub dwiema lukarnami. Czym oba te rozwiązania się różnią, poza oczywistą różnicą w wyglądzie?
(fot. Fakro)
(fot. Rheinzink)
Redakcja
Z różnicy w konstrukcji okna połaciowego i lukarny wynika odmienny sposób ich umieszczenia w połaci dachu: budowa lukarny to spore przedsięwzięcie, natomiast zamontowanie okna dachowego jest szybkie i stosunkowo mało pracochłonne. Ich usytuowanie w dachu przekłada się także na ich odmienną użyteczność oraz inny sposób doświetlenia poddasza. Jak zawsze, gdy mamy coś do wyboru, warto poznać wady i zalety każdego z rozwiązań, aby go dostosować do własnych potrzeb i oczekiwań.
Jadąc samochodem po podmiejskich drogach, oglądamy zarówno domy z malowniczymi lukarnami, jak i takie, w których zestawiono obok siebie dwa lub cztery okna połaciowe. Dostrzegamy wtedy, że lukarna stanowi dominujący element budynku i w dużym stopniu kształtuje jego wygląd, a okna połaciowe wtapiają się w dach i upodabniają do jego pokrycia, z daleka są widoczne, ale stojąc przed domem, już ich nie widzimy.
Również wewnątrz budynku te dwa rodzaje okien odmiennie kształtują przestrzeń. Okna połaciowe zamontowane w zestawach stanową atrakcyjny element poddasza. Usytuowane na różnej wysokości połaci dachowej powodują zróżnicowany efekt świetlny, a zestawione z oknami w ścianach kolankowych – zapewniają szersze pole widzenia.
Lukarny stwarzają przytulną i ciepłą atmosferę i pasują zarówno do rustykalnych pomieszczeń, jak i do wnętrz minimalistycznych. Tworząc dodatkowe skosy i załamania, powiększają powierzchnię użytkową, którą można zagospodarować.
Odmienny wygląd budynku i pomieszczeń to nie jedyne różnice w zastosowaniu okien połaciowych i lukarny. Czym więc jeszcze się różnią?
Doświetlenie
Ile okien? W pomieszczeniu mieszkalnym powierzchnia okna mierzona w świetle ościeżnicy powinna według przepisów odpowiadać co najmniej 1/8 powierzchni podłogi. Na poddaszu liczy się tę część powierzchni podłogi, nad którą dach jest na wysokości 190 cm lub wyżej.
W praktyce przeszklenie okien połaciowych powinno stanowić ok. 1/10 powierzchni podłogi, a lukarny – 1/8: przeszklenie lukarny powinno być więc większe. Różnica wynika stąd, że przez okna połaciowe wpada więcej światła, ponieważ umieszczone są pod mniejszym kątem do podłogi.
Jak doświetlają?Okna połaciowe i lukarny doświetlają pomieszczenia w odmienny sposób:
okna połaciowe doświetlają pomieszczenia bardziej równomiernie niż lukarna: dobrze spełniają swoją rolę w pokojach dziennych i gabinetach,
lukarny doświetlają obszar w jej sąsiedztwie: w miarę oddalania się od okna, natężenie światła maleje.
Jak wpuścić więcej światła?
przez okna połaciowe:
umieścić je na dwóch połaciach: zapewnią wtedy światło o różnych porach dnia,
zamontować dwa lub nawet cztery mniejsze okna zamiast jednego dużego, dzięki czemu zwiększy się powierzchnia, przez którą wpada światło,
ukształtować ościeże tak, by jego górna krawędź była równoległa do podłogi, a dolna – prostopadła: zwiększy się wtedy kąt padania światła,
jeśli na poddaszu jest ścianka kolankowa, pod oknem połaciowym warto zamontować okno kolankowe, które poprawi nie tylko oświetlenie pomieszczenia, ale też widoki na otoczenie.
przez lukarny:
zbudować raczej jedną dużą lukarnę z dwoma oknami niż dwie węższe, z których światło będzie docierało do wnętrza wąskimi smugami,
odległość lukarny od przeciwległej ściany dobrać tak, by nie przekraczała pięciu metrów – powyżej tej granicy pomieszczenie może być już słabo doświetlone,
szerokość lukarny dobrać tak, by była ona szersza od połowy szerokości pomieszczenia.
