Fugowanie klinkieru: jak i czym fugować klinkier? Instrukcja krok po kroku

Nie można zrezygnować z fugowania, bez względu na to, czy są to drobne, czy większe elementy klinkierowe. Fuga pełni bardzo ważne zadanie. Jest niezbędna i nie chodzi tylko o kwestie estetyczne. Klinkier to materiał, który ma bardzo szerokie zastosowanie. Jego użycie to nie tylko sposób na ładną elewację, ale także słupki ogrodzeniowe, małą architekturę ogrodową. Często klinkierem wykańcza się kominy. Wykorzystuje się do tego rozmaite materiały.

Wyroby z klinkieru: płytki, cegły, bruk

Uniwersalne i najpowszechniejsze są płytki i cegły klinkierowe. W ofercie jest poza tym bruk klinkierowy, do którego nie trzeba stosować typowej spoiny. Czym wypełnić fugi między takimi kostkami? Szczeliny wypełnia się drobnym piaskiem lub grysem (uziarnienie około 0,1-0,5 mm). Piasek do fugowania bruku klinkierowego może mieć przeróżne kolory. Jeżeli został wcześniej dobrze opłukany, oczyszczony i osuszony, to nie będzie nadmiernie porastał trawą ani mchem. Na 100 m2 kostki zużywa się około 300-400 kg suszonego piasku.

W sprzedaży są też kształtki klinkierowe przeznaczone do wykończenia parapetu. Mają charakterystyczne zaokrąglenia na końcu. Ich zastosowanie umożliwia ochronę elewacji przed spływającym deszczem, tak jak w przypadku każdego parapetu, ale pełnią także funkcję estetyczną - okno wygląda na wykończone. Aby osiągnąć zadowalający efekt, trzeba zadbać o dobre wykonanie fug. Używa się tych samych materiałów, które są przeznaczone na wykończenie elewacji (muszą być mrozoodporne i elastyczne). Spoiną wypełnia się całą fugowaną przestrzeń, również tę wystającą poza parapet. Fugę najlepiej zastosować z obu stron, tzn. od góry i od dołu, bądź zaprawę tylko od góry, a od spodu użyć silikonu. Do takiego wykańczania parapetów z klinkieru nie nadają się zaprawy klejowe.

Dlaczego konieczne jest fugowanie klinkieru?

Ściana lub murek wykończony klinkierem z widocznym paskiem spoiny, owszem, wygląda dużo ładniej, ale istotna jest przede wszystkim funkcja praktyczna - zabezpiecza ścianę przed wnikaniem wilgoci i zabrudzeniami przenikającymi pod powierzchnię płytek. Nowy dom „pracuje”, czyli osiada. Między elementami okładziny trzeba zachować odstępy, by te ruchy były możliwe. Fuga chroni przed naprężeniem i pęknięciem, tuszuje nierówności płytek.

Poza tym koszt budowy domu obecnie jest wysoki, i w dodatku z roku na rok rośnie. Wzrost cen napędzają głównie coraz większe stawki wykonawców, ceny materiałów zaczynają się stabilizować. Droga jest po prostu robocizna, która ze względu na podwyżkę płacy minimalnej, inflację i inne czynniki makroekonomiczne - może jeszcze pójść w górę. Wielu inwestorów chce zaoszczędzić i samodzielnie wykonać fugowanie klinkieru. Z tym że do tego typu oszczędności zawsze trzeba podejść, kierując się zdrowym rozsądkiem, tym bardziej, gdy nie jesteśmy specjalistą.

Przygotowanie płytek klinkierowych do fugowania

Samo fugowanie klinkieru nie jest trudne, ale wymaga precyzji, wprawy i doświadczenia. Jeżeli zależy nam na samodzielnym wykonaniu fugowania, pierwsze próby warto przeprowadzić w prawie niewidocznej i mniej reprezentacyjnej części domu. Trzeba też po prostu poćwiczyć. Pracę można zacząć, gdy ma się pewność, że płytki klinkierowe są wystarczająco dobrze przyklejone do ściany albo gdy zaprawa wyschła.

Przyjmuje się, że wystarczy na to około 2 dni (w temperaturze 20°C i przy wilgotności powietrza około 60%). Powierzchnia klinkieru przed fugowaniem powinna być oczyszczona i odkurzona, a odstępy między płytkami jednakowe. Jakiekolwiek zanieczyszczenia i właśnie nierówno ułożone płytki klinkierowe mogą spowodować, że fuga miejscami zmieni odcień (pomijamy kwestie estetyczne - ściana będzie wyglądała, jakby była zrobiona niechlujnie).

Jaki przyrząd do fugowania klinkieru

Fugowanie klinkieru wykonuje się najczęściej, używając bardzo prostego narzędzia - kielni, określanej jako spoinówka. Jest ona szczególnie wąska, najczęściej ma szerokość 6, 10 lub 12 mm (do kupienia za kilkanaście złotych). Służy do równomiernego nakładania masy w szczeliny. Trzeba to robić do tego momentu, aż poczuje się opór i tak, żeby jak najmniej pobrudzić fugą klinkierową powierzchnię. Jeżeli do tego dojdzie, od razu powinno się usunąć zabrudzenia.

Do fugowania klinkieru nie trzeba mieć skomplikowanych narzędzi. Wystarczy paca i wąska kielnia nazywana spoinówką, WIENERBERGER

Jak fugować klinkier?

Najlepiej fugowanie zacząć od górnego paska klinkieru i kierować się w dół. Jedna z podstawowych zasad właściwego fugowania klinkieru mówi, że zawsze najpierw wypełnia się spoiny poziome, potem pionowe. Po tym etapie trzeba odczekać - i tu też ogromnie ważne jest doświadczenie. Chodzi o to, by dokładnie (kilkukrotnie) umyć ścianę, lecz nie można tego zrobić ani za wcześnie, ani za późno po fugowaniu. Używa się do tego gąbki i wody bez detergentu (zalecane są ruchy okrężne). Po zakończeniu prac należy zabezpieczyć klinkierową powierzchnię na co najmniej tydzień (najlepiej przykryć ją folią, której nie wolno łączyć szczelnie z murem). Ani deszcz, ani mróz, czy bardzo mocne słońce nie będą sprzyjać właściwemu wiązaniu spoin, zaszkodzić mogą nawet rosa i silny wiatr. Po ostatecznym wyschnięciu fugi, wszystkie elementy wykonane z klinkieru powinno się zaimpregnować.

Fugowanie klinkieru można zacząć, gdy przeznaczona do tego powierzchnia jest sucha i czysta. Trzeba przygotować niewielką ilość zaprawy, zgodnie z zaleceniami producenta, masę docisnąć, wygładzić, a jej nadmiar usunąć szpachelką, WIENERBERGER

Jak przygotować zaprawę do fugowania klinkieru

Zaprawę do fugowania klinkieru należy przygotować według wskazań producenta, przy czym można wymienić kilka ważnych reguł:

1. Temperatura nie powinna przekraczać 25°C, nie może też być mrozu. Przed pierwszym użyciem suchą mieszankę warto dokładnie wymieszać, bo mogło dojść do rozdzielenia składników (zdarza się to bardzo rzadko).
2. Zaprawę do fugowania klinkieru wsypuje się stopniowo do wiaderka z czystą, chłodną wodą (nie odwrotnie).
3. Należy koniecznie zachować właściwe proporcje, bo woda nie jest tu sprzymierzeńcem - gdy będzie jej za dużo, spoiny mogą popękać lub zmienić kolor.
4. Całość trzeba dokładnie wymieszać, najczęściej używa się wolnoobrotowego mieszadła, ale można też ręcznie. Zaprawa do fugowania powinna mieć jednolitą, nie za rzadką konsystencję, bez grudek. Na ogół stosuje się mieszanki, które po rozrobieniu przypominają mokrą ziemię.

Zaprawę do fugowania, aby dobrze związała, przygotowuje się w dwóch etapach - po wymieszaniu składników powinno się odczekać 5 minut. Po tym czasie jeszcze raz wszystko starannie się miesza. Ważne jest przygotowanie takiej ilości mieszanki, żeby zużyć ją w całości, zanim zacznie wiązać. Im jest cieplej, tym następuje to szybciej, dlatego trzeba umieć w miarę precyzyjnie obliczyć, ile będzie jej potrzebne.

Po stwardnieniu zaprawa do fugowania klinkieru straci właściwości i będzie, niestety, do wyrzucenia. Nie można dolać do niej wody i ponownie zastosować ani tym bardziej połączyć z kolejną porcją zaprawy.

Można za to przechowywać niewykorzystaną suchą mieszankę, ale w miejscu niezawilgoconym, zaciemnionym i niezbyt gorącym, nie dłużej niż 12 miesięcy od daty produkcji.

Do fugowania zewnętrznych powierzchni klinkierowych trzeba używać fugi przeznaczonej do stosowania na zewnątrz, czyli m.in. odpornej na mróz i przenikanie wody, WIENERBERGER

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jak wybielić ściany wapnem przy użyciu agregatu?... Jak uzyskać efekt kamiennych płyt na elewacji? Co to jest fasada aluminiowo-szklana?

Dowiedz się więcej

• Jak montować elewacyjne okładziny ścienne i detale architektoniczne z Verolithu?
• Jak zamontować lamele elewacyjne?
• Beton na elewacji i wokół domu - całkiem nowa odsłona
• Jak zabezpieczyć gonty drewniane?
• Co pasuje do ściany z cegły?
• Styropian Fasada GRAFIT - najlepsza propozycja na elewację
• Rustykalny dom - 7 sprawdzonych kamieni dekoracyjnych na elewację
• Ochrona elewacji przed algami, grzybami i blaknięciem: StoColor Dryonic®
• Tynk kwarcowy, czyli czym zastąpić klasyczne tynki o strukturze baranka?

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jaki wybrać kolor fugi do klinkieru: biała, czarna czy czerwona?

Na ogół jest tak, że najpierw inwestor długo zastanawia się nad kolorem poszczególnych klinkierowych elementów, zestawia je z innymi użytymi materiałami albo korzysta z porady architekta, licząc na to, że ten podpowie, z czego utworzyć kompozycję. Podobnie jest z kolorem fugi. Warto zrobić wycieczkę po okolicy i podpatrzeć, jak zafugowano elewacje z płytek klinkierowych na innych posesjach. Będzie można się przekonać, co wygląda ładnie, a co nieestetycznie. Tu warto kierować się przede wszystkim własnym gustem. To, jaki kolor fugi do klinkieru wybierzemy, jest bardzo ważne, bo w rezultacie można uzyskać różnorodne efekty. Część producentów umieszcza na stronach internetowych zestawienia trzech wariantów kolorystycznych - ten sam rodzaj płytki klinkierowej z jasną spoiną, ciemniejszą i w tym samym kolorze lub udostępnia narzędzia doboru. To duże ułatwienie. W niektórych sklepach oferowane są wzorniki.

Przeważnie przyjmuje się ogólną zasadę przy fugowaniu klinkieru:

• ten sam albo zbliżony kolor fugi do płytek klinkierowych - uzyska się efekt jednolitej powierzchni;
• inny kontrastowy kolor fugi - podkreśla strukturę płytek klinkierowych - mur bardziej rzuca się w oczy.

Barwniki do fugi do klinkieru

Fugi są dostępne w wielu kolorach, ale można również skorzystać z gotowych barwników i dosypać je do mieszanki. Nie robi się tego na oko, lecz trzeba dokładnie je odważyć. Odcień fugi do klinkieru zależy bowiem od ilości składnika, trzeba zaś uzyskiwać powtarzalny efekt, mieszając kolejne porcje. Tego typu barwniki do fug do klinkieru są skuteczne, bardzo trwałe (zawierają tlenki żelaza) i mają wiele odcieni czerwieni, mogą być też żółte lub czarne.

Bez względu na to, co wybierzemy, warto pamiętać, że kolory na opakowaniach lub próbnikach zawsze mogę się różnić od tego, co akurat uzyska się na ścianie. Tak naprawdę ostateczny odcień fugi poznaje się dopiero po wyschnięciu spoiny. Może się nawet zdarzyć, że jedna z przegród będzie nieco odmienna, bo dodano do mieszanki zbyt wiele wody lub ściana była narażona na silne działanie słońca.

Jaka fuga do klinkieru jest najlepsza?

Fuga to cement, wypełniacze mineralne i pigmenty oraz dodatki modyfikujące w rozmaitych proporcjach. Oferta jest duża i zróżnicowana. Fuga do klinkieru może też zawierać żywicę epoksydową. Jest wtedy dużo droższa, bo solidniejsza (trwalsza), ale jej zaaplikowanie trudniejsze (wymagana jest duża precyzja, szybkość i dokładność fugowania klinkieru, a resztki masy trzeba jak najszybciej zmyć).

Gdy fuguje się klinkier samodzielnie pierwszy raz, bezpieczniej będzie zastosować zwykłą fugę cementową. Należy tylko poszukać odmiany wyłącznie do klinkieru (uniwersalną do płytek, cegieł i kształtek), o wysokiej przyczepności, wytrzymałości mechanicznej i odporności na ścieranie. Ponieważ klinkier będzie wykorzystany na zewnątrz, powinno się wybrać jego wersję mrozo- i wodoodporną.

Kolor spoiny wpływa na ostateczny wygląd elewacji. Jeśli chcemy uzyskać jednolitą powierzchnię, trzeba wybrać fugę w kolorze jak najbardziej zbliżonym do koloru płytek klinkierowych ALPOL

Trzeba sprawdzić, czy fuga do klinkieru zawiera tras, który obniża ryzyko powstawania wykwitów solnych. Z tym składnikiem zaprawa będzie bardziej szczelna i mniej wody wniknie w klinkier. Chociaż są osoby, które uważają, że tras nie jest konieczny i najczęściej producenci chwalą się nim w celach marketingowych.

W sprzedaży są też fugi z wapnem, ale niektórzy specjaliści sądzą, że ich zastosowanie do klinkieru na zewnątrz jest niedopuszczalne, bo sprzyja pojawianiu się wykwitów solnych. Z tym że sytuacja nie jest jednoznaczna, bo praktycy z kolei przypominają, że kiedyś wykorzystywano wyłącznie taką zaprawę, a przecież nie wszystkie zabytki są pokryte białym nalotem.

Przy kupowaniu fugi do klinkieru, trzeba zwrócić uwagę nie tylko na skład, ale głównie na parametry - zużycie, czas obróbki, wytrzymałość na ściskanie, a także to, do spoin, o jakiej szerokości jest przewidziana. Zużycie fugi zależy od rozmiaru płytki oraz wielkości wypełnienia luk i wynosi od 3,2 do nawet 5,3 kg/m2. Fuga o podwyższonych parametrach technicznych jest oznaczona symbolem CG2, o niższych CG1.

To na pewno pytanie, które gdzieś się pojawi, gdy będziemy się zastanawiali nad samodzielnym wykonaniem fugowania płytek klinkierowych. Można jeszcze zrobić wersję idealnie zlicowaną z murem lub pod kątem.

Fugowanie klinkieru: fuga wklęsła czy wypukła?

Chociaż wszystkie sposoby są poprawne (pod warunkiem, że zostaną wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną), w większości przypadków robi się spoinowanie wklęsłe - ładnie wygląda i jest najłatwiejsze do wykonania. Kiedy odstępy między płytkami są wąskie, zrobienie wypukłej fugi będzie wymagało dużej precyzji, a i tak efekt może nie spełnić naszych oczekiwań. Fugę wypukłą, jeśli gdzieś już się stosuje, to najczęściej w miejscach mało widocznych, np. jako wypełnienie szczelin komina. 

Aleksandra Kuśmierczyk