Kostka betonowa w ogrodzie: jak wybrać i ułożyć?

Kostka brukowa w domach jednorodzinnych jest stosowana przede wszystkim jako nawierzchnia alejek i ścieżek ogrodowych, podjazdów i parkin­gów. Nawierzchnie tego typu, ze względu na miej­sce ułożenia i charakter pracy, są wystawione na działanie szeregu niszczących czynników: atmosferycznych (opady, zmienna temperatura), che­micznych (smary, oleje, benzyna, kwaśne deszcze, związki ołowiu i węgla, środki przeciwoblodzeniowe) oraz mechanicznych (ściskanie, zginanie, ścieranie, uderzenia).

Dlatego muszą być wykonane z materiałów odpowiednio trwałych, nienasiąkliwych i mrozoodpornych. Kostka brukowa stwarza duże możliwości kształtowania architektonicznego przestrzeni. Wymiana uszkodzonych elementów jest łatwa. Alternatyw­nym rozwiązaniem dla kostki brukowej może być ułożenie ażurowych płyt, w otworach których można posiać trawę. Nawierzchnia ażurowa nada­je się przede wszystkim do budowy podjazdów, jest mniej praktyczna w alejkach i na ścieżkach.

 

Podłoże pod nawierzchnię musi być równe i stabilne. Na podłożu wykonuje się podbudowę (która równomiernie rozkłada obciążenie i odprowadza wodę) oraz ewentualnie podsypkę, która stanowi bezpośredni podkład pod nawierzchnię. Układając nawierzchnię trzeba też wziąć pod uwagę ukształtowanie terenu (zmiany wysokości, skarpy) oraz sposób odwodnienia.

Kostka betonowa jest wytwarzana z betonu wibroprasowanego o odpowiednio dobranym składzie mieszanki i odpowiednim zagęszczeniu. Elementy mają dokładne wymiary, gładką i równą powierzchnię. Kostki produko­wane domowym sposobem, w formach, bez zagęszczania i prasowania, nie mają odpowiednich parametrów i szybko ulegają zniszczeniu.

Dlatego należy kupować kostkę u sprawdzonych producentów. Kostka betonowa jest wrażliwa na zabrudzenia (np. plamy z oleju), dlatego dobrze jest powierzchnię po ułożeniu zaimpregnować. Produkowane są dwie wersje kostki: jedno- i dwuwarstwowa.

Kostka dwuwarstwowa ma wierzchnią warstwę wykonaną z drobnoziarnistego betonu barwionego lub z kamienia naturalnego (kwarcu, granitu, bazaltu). Kostka betonowa jest produkowana w kilkunastu kształtach i kolorach, umożliwiających układanie różnych wzorów nawierzchni.

Oprócz elementów pełnych dostępne są elementy z otworami (okrągłymi, kwadratowymi itp.) umożliwiające ułożenie nawierzchni ażurowej. Spotyka się też elementy o stylizowanych kształtach (np. z nie­równymi krawędziami).

Elementy połówkowe ułatwiają układanie na brzegach bez konieczności przycinania. Producenci oferują kolory standardowe: szary, czerwony, brązowy lub czarny oraz na zamówienie: zielony, nie­bieski, żółty.

Kostka kamienna

Do produkcji kostki brukowej nadają się przede wszystkim skały magmowe: granit, bazalt, porfir, sjenit. Stosu­je się także piaskowce i wapienie (wymagają zabezpieczenia środkami przeciwdziałającymi ich wietrzeniu). Kostkę można układać z kamienia jednego rodzaju (wtedy wzór różnicuje się tylko fakturą) lub z kilku gatunków (otrzymuje się wtedy nawierzchnię różnokolorową).

Elementy produkowane są w wielu różnych wymiarach i kształtach (niektóre z nich są analogiczne do popularnych kształtów kostki betonowej). Powierzchnia licowa płytek jest gładka lub fakturowana: cięta, płomieniowana, groszkowana, szlifowana.

Właściwości kostek betonowych

W zależności od wytrzymałości na ściskanie wyróżniamy dwie klasy kostki o wytrzymałości odpowiednio 35 i 50 MPa. Nasiąkliwość kostki nie powinna przekraczać 5%. Kostka powinna się też charakteryzować całkowitą mrozoodpornością.

Elementy klinkierowe

Elementy klinkierowe przeznaczone do układania nawierzchni mają postać cegieł, płyt o dużych wymiarach lub drobnej kostki. Cegły brukowe mają grubość 4,5-8 cm (najczęściej 4,5 cm lub 5,2 cm). Można je układać "na płask" lub "na rąb". Przy ułożeniu "na rąb" zużywa się więcej cegieł, ale uzyskuje się bardziej wytrzymałą nawierzchnię, dlatego ten sposób ułożenia stosuje się przede wszystkim w miejscach narażonych na zwiększone obciążenia (podjazdy, miejsca parkowania samochodów). Płyty i kostki służą do układania nawierzchni dekoracyjnych.

Mają różne kształty: prostokątne, trapezowe, romboidalne. Często sprzedawane są w kompletach umożliwiających ułożenie określonego wzoru. Elementy z otworami służą do układania nawierzchni ażurowej. Elementy klinkierowe mają najczęściej naturalne kolory gliny (różne odcienie brązu, żółci, czerwieni); kolor może być jednolity lub cieniowany.

Elementy uzupełniające

Producenci kostki mają zwykle w swojej ofercie elementy uzupełniające, o barwach i wzorach do­pasowanych do kolorów i wzornictwa elementów podstawowych: połówki, łączniki, krawężniki (proste, łukowe), obrzeża, korytka ściekowe, palisady, gazony, donice na kwiaty, elementy ogrodzenia. Obrzeża ograniczają obszar nawierzchni i jednocześnie zabezpieczają ją przed "rozjeżdżaniem". Palisady służą do tworzenia pionowych krawędzi (np. przy schodach, zboczach, zjazdach, tarasach) oraz rozgraniczania fragmentów terenu o różnych funkcjach (np. oddzielenia parkingu od placu zabaw). Gazony służą do obramowania klombów i rabat, wykonywania wiszących ogrodów.

 

Jak dobrać grubość kostki w zależności od funkcji i przewidywanego obciążenia nawierzchni? gr. 4 cm - nawierzchnie z ruchem pieszym i lekkim samochodowym do 2 ton gr. 6 cm - nawierzchnie z ruchem samochodowym do 3,5 tony gr. 8 cm - nawierzchnie z ruchem samochodów ciężarowych gr. 10 i 14 cm - nawierzchnie placów składowych z intensywnym ruchem ciężkich pojazdów mechanicznych O trwałości nawierzchni z kostki betonowej, oprócz odpowiedniego doboru grubości kostki, decyduje prawidłowy sposób jej ułożenia oraz prawidłowe wykonanie podbudowy.