Wadą podłogówki są istotne ograniczenia co do sposobu wykończenia podłogi. Warto też pamiętać, że zbyt dużej części posadzki nie można zastawić meblami. W najpopularniejszej wersji z zatopionymi w grubej warstwie wylewki podłogowej rurkami trzeba się też pogodzić z faktem, że ogrzewanie będzie z opóźnieniem reagować na zmiany zapotrzebowania na ciepło. Dobre sterowanie jego pracą jest utrudnione.
Jaki wariant ogrzewania podłogowego?
Ogrzewanie podłogowe można zrealizować w dwóch wariantach: wodnym i elektrycznym. W tym pierwszym źródłem ciepła w jest woda - ogrzana przez kocioł bądź pompę ciepła, a następnie doprowadzona do pomieszczenia rurami ułożonymi pod posadzką. W ogrzewaniu elektrycznym ukryte w podłodze przewody nagrzewają się podczas przepływu prądu elektrycznego.
Systemy te różnią się zarówno sposobem montażu, jak i stopniem skomplikowania. O ile do działania ogrzewania elektrycznego wystarczy element grzejny (przewody, ewentualnie maty lub specjalne folie), podłączenie do instalacji elektrycznej i termostat, to w wariancie wodnym system składa się z rurek, źródła ciepła, automatyki sterującej, pompy obiegowej i rozdzielacza. Gdy woda podgrzewana jest w kotle na paliwa stałe, niezbędny jest dodatkowo układ mieszający, obniżający temperaturę cieczy w obiegu (nie powinna ona przekraczać 55°C, podczas gdy woda opuszczająca tego typu kocioł powinna mieć temperaturę 70-90°, a na powrocie przynajmniej 60°C).
Ogrzewanie wodne
Wymaga specjalnej konstrukcji podłogi, dlatego takie rozwiązanie należy zaplanować na etapie projektowania domu. Prace trzeba prowadzić w budynku zamkniętym, z osadzonymi oknami i drzwiami, zwykle po wykonaniu instalacji elektrycznej, wodnej i sanitarnej i po zakończeniu wewnętrznych robót tynkarskich. Minimalna temperatura otoczenia w trakcie montażu nie powinna być mniejsza niż 5°C, optymalna to 15-20°C.
Na równym, oczyszczonym i suchym podłożu układa się warstwy izolacji przeciwwilgociowej (podłoga na gruncie) i cieplnej. W przypadku podłogi na gruncie powinna mieć ona grubość 15-20 cm, natomiast na stropie pomiędzy kondygnacjami ogrzewanymi wystarczy 3-5 cm. Następnie wzdłuż całego obrysu płyty grzewczej mocuje się taśmę brzegową z elastycznej pianki. Taśma musi zostać poprowadzona także w dylatacjach - są one niezbędne, gdy powierzchnia płyty przekracza 40 m² lub gdy długość któregokolwiek z boków wynosi więcej niż 8 m.
Aby jastrych miał możliwość swobodnego kurczenia i rozszerzania się przy zmianach temperatury, także przy elementach konstrukcyjnych (słupy, piony przechodzące przez strop) należy pozostawić szczeliny szerokości 1-1,5 cm. Wypełnia się je taką samą taśmą brzegową lub innym trwale elastycznym materiałem. Następnie tworzy się pętle rur grzewczych, najczęściej o długości do 100 m. Przewody trzeba zakotwiczyć do izolacji za pomocą spinek lub szyn montażowych. Jeżeli nie da się uniknąć tego, aby rury przechodziły przez dylatacje, w tych miejscach należy je zabezpieczyć za pomocą peszla. Kolejnym krokiem jest wykonanie próby szczelności instalacji na wodę pod ciśnieniem przez dobę. Następnie rury ogrzewania wodnego zalewa się płynnym jastrychem cementowym lub anhydrytowym o grubości minimum 6,5 cm (z czego 4-4,5 cm znajduje się nad rurami).
W przypadku ograniczonej nośności stropu, można zastosować specjalny jastrych o bardzo dużej wytrzymałości, który może mieć zaledwie 3 cm grubości powyżej rur. W celu zwiększenia plastyczności zaprawy, dodaje się do niej specjalne emulsje, tzw. plastyfikatory, dzięki którym jastrych lepiej przylega do rur ze wszystkich stron. Po dojrzewaniu jastrychu, który wynosi od 7 do 28 dni, konieczne jest wygrzanie płyty grzewczej, aby wyparował z niej nadmiar wilgoci.
Ogrzewanie elektryczne
Można je wykonać w nowo budowanym domu, ale najczęściej stosowane jest w trakcie remontów, np. w budynkach, w których system grzewczy oparty jest wyłącznie na grzejnikach. Ponieważ podłogówka elektryczna działa zupełnie niezależnie od nich i od kotła, remont nie wiąże się z ingerencją w istniejący system grzewczy, a jedynie z koniecznością zdemontowania posadzki.
W nowym budynku lub gdy chcemy potraktować jastrych jako akumulator ciepła nagrzewany tylko w czasie obowiązywania drugiej taryfy za energię, prace instalacyjne polegają na ułożeniu pętli z przewodu grzewczego w jastrychu, podobnie jak w przypadku montowania rur grzewczych. Przewody przytwierdza się do podłoża specjalną taśmą montażową, a odległości pomiędzy równoległymi odcinkami kabla powinny wynosić 5-15 cm.
Stosuje się dwa rodzaje przewodów - zwykłe (stałooporowe) i samoregulujące. Te pierwsze, uruchamiane przez regulator z termostatem, grzeją zawsze z pełną mocą. Aby nie rozgrzały nadmiernie podłogi i nie uległy uszkodzeniu, nie należy ich układać w miejscach, w których odbiór ciepła jest utrudniony (np. pod dywanami i meblami). Przewody samoregulujące - zazwyczaj także włączane i wyłączane przez termostat - grzeją tym mocniej, im niższa jest temperatura w otoczeniu kabla. Są droższe od stałooporowych, ale dzięki ich zastosowaniu można wyeliminować ryzyko przegrzania podłogi i lepiej dopasować do potrzeb ilość oddawanego ciepła.
Jeżeli w pomieszczeniu jest już wylewka i nie chcemy w nią ingerować, możemy zastosować jeden z trzech innych wariantów. Specjalne cieńsze od standardowych przewody zatapia się w warstwie kleju do płytek lub układa pod panelami podłogowymi. Podobne zastosowanie mają maty grzejne, czyli siatki z tworzywa sztucznego, na których rozpięte są przewody. Pod panele przewidziane są też folie z naniesionymi elementami grzejnymi o bardzo małej grubości (ok. 0,2 mm). Te trzy rozwiązania stosowane są szczególnie chętnie w systemach ogrzewania strefowego, np. jako uzupełnienie grzejników. O ich popularności decyduje przede wszystkim łatwość wykonania - wystarczy tylko ułożyć matę i podłączyć zasilanie elektryczne.
Przy ogrzewaniu elektrycznym w każdym pomieszczeniu montuje się termostat, np. z możliwością programowania temperatury innej dla dnia i nocy.
Jak wykończyć ogrzewaną podłogę?
Po ułożeniu ogrzewania podłogowego przychodzi czas na wykończenie podłogi. Wybierając materiał posadzkowy trzeba zawsze sprawdzić, czy producent dopuszcza stosowanie go na podłogi ogrzewane. Ponadto należy zwrócić uwagę na to, czy dobrze przewodzi on ciepło i czy nie będzie utrudniał jego przekazania do pomieszczenia. Zdolność do hamowania przepływu ciepła określa się mianem oporu cieplnego R. Dla warstwy nad ogrzewaniem podłogowym nie powinien on przekraczać 0,15 (m²·K)/W.
Wartości oporu cieplnego popularnych materiałów posadzkowych znacznie różnią się między sobą. Przykładowo dla płytek ceramicznych grubości 10 mm na zaprawie klejowej parametr ten wynosi 0,02, dla parkietu grubości 24 mm - 0,12, natomiast dla dywanu lub wykładziny grubości 15 mm - 0,15. Z powyższego wynika, że na ogrzewaniu podłogowym najlepiej sprawdzają się posadzki ceramiczne bądź kamienne, które dobrze przewodzą ciepło. Klej do ich przyklejania ma być odporny na wysoką temperaturę i trwale elastyczny, aby przejmował naprężenia występujące między podłożem i posadzką.
Podłogę można też wykończyć panelami, parkietem i wykładziną (dywanową lub z tworzywa sztucznego), ale - jak wspomniano - muszą być one przeznaczone do układania na ogrzewaniu podłogowym.
Elektryczne ogrzewanie podłogowe - najczęściej zadawane pytania
Coraz więcej inwestorów chce mieć w domu ogrzewanie podłogowe, przynajmniej w łazienkach. To marzenie łatwe do zrealizowania, nawet w starszych budynkach. O ile zdecydujemy się na podłogówkę elektryczną, której instalacja w użytkowanym domu jest prostsza, niż wodnej. W budynkach solidnie ocieplonych, z instalacją fotowoltaiczną, elektryczne ogrzewanie podłogowe może być nawet głównym źródłem ciepła.
Zainteresowanie ogrzewaniem podłogowym będzie wzrastać. I to nie tylko dlatego, że mało kto lubi, po wyjściu z gorącej kąpieli, stawać bosą stopą na zimnej posadzce. Sprzyjać mu będzie zainicjowana przez Unię Europejską rewolucja w ogrzewnictwie.
Pompa ciepła, która ma być na naszym kontynencie głównym urządzeniem grzewczym, lepiej współpracuje z wodną podłogówką, niż grzejnikami. Zaś w budynkach bardzo dobrze zaizolowanych termicznie stosowanie elektrycznego ogrzewania może być uzasadnione ekonomicznie.
Jakie mamy rodzaje ogrzewania podłogowego?
Ogrzewanie podłogowe to najbardziej rozpowszechniony rodzaj ogrzewania płaszczyznowego. Elementem grzejnym jest tu podłoga, w innych wariantach mogą być nim ściany czy sufit. Ma sporo zalet, więc jego popularność rośnie.
W praktyce występuje w dwóch rodzajach: jako ogrzewanie wodne i elektryczne. W pierwszym, w jastrychu zatapia się pętle rur z tworzywa lub miedzi. Woda, podgrzana przez kocioł albo pompę ciepła, płynąc przez nie przekazuje ciepło do jastrychu, który ogrzewa pomieszczenie. W wariancie elektrycznym zamiast rur z wodą mamy pętle przewodów oporowych, które nagrzewają się wskutek przepływu prądu. Pod względem wykonawczym i eksploatacyjnym te instalacje są zupełnie różne, jednak efekt ich pracy jest taki sam - podłoga grzeje, choć delikatnie.
Jakie zalety ma grzanie podłogą?
Największa jest następująca: pionowy rozkład temperatury w ogrzewanych przez podłogówkę wnętrzach jest, z punktu widzenia fizjologii człowieka, zbliżony do idealnego. Temperaturę odbieramy bowiem jako komfortową, gdy przy stopach są 23-24°C, a wyżej jest chłodniej. Na wysokości klatki piersiowej powinno być 20, na wysokości głowy już tylko 19°C. Podłogówka grzeje właśnie w ten sposób, grzejniki nie.
W dodatku kaloryfery przekazują ciepło głównie w drodze konwekcji, czyli poprzez ruch ogrzanego powietrza. Stąd ciemne smugi na ścianach nad grzejnikami - tworzy je unoszony z podłogi kurz. Podłogówka grzeje przez promieniowanie i konwekcję, ale ruch powietrza jest wyraźnie słabszy. Dlatego poleca się ją alergikom.
A ponieważ promieniowanie odbieramy całym ciałem, powietrze może być nieco chłodniejsze. To kolejna zaleta ogrzewania podłogowego - odbierana jako komfortowa temperatura pomieszczenia ogrzewanego w ten sposób jest zwykle o 1-2 stopnie niższa, niż przy grzejnikach. Co oznacza oszczędności - obniżenie temperatury wnętrza o 1°C skutkuje 6% zmniejszeniem zużycia energii.
Czy podłogówka ma wady?
Owszem, da się je znaleźć. Zwolennicy podłogówki podkreślają, że brak grzejników ułatwia swobodną aranżację pomieszczeń. To nie do końca prawda - nie musimy przejmować się kaloryferami, jednak jeśli podłoga ma je zastąpić, to nie może być zasłonięta, np. meblami bez nóżek. Spore ograniczenia pojawiają się przy planowaniu posadzki - materiały, które dobieramy, muszą mieć co najmniej dobre przewodnictwo cieplne. Najlepsze są płytki ceramiczne i kamienne, na rynku mamy też panele drewniane i wykładziny do montażu na ogrzewanej podłodze, ale o tradycyjnym parkiecie czy grubych dywanach lepiej zapomnieć.
Dlatego ogrzewanie podłogowe warto zaplanować na etapie projektowania domu, gdy decydujemy o rozmieszczeniu sprzętów i mebli (wanna, szafki kuchenne itp.) oraz o sposobie wykończenia podłóg.
W jakich sytuacjach inwestorzy wybierają elektryczną podłogówkę?
Podłogówkę elektryczną, ze względu na ceny prądu, stosuje się zwykle w pojedynczych pomieszczeniach. Głównie w łazienkach, toaletach, kuchniach, wiatrołapach. Tam, gdzie posadzką są odbierane jako zimne okładziny z gresu, terakoty, kamienia. Po wyjściu z wanny czy spod prysznica przyjemniej jest stanąć na ciepłej podłodze, niż na zimnej płytce.
Wariant elektryczny jest pierwszym wyborem przy remontach, ponieważ instaluje się go dużo łatwiej i taniej niż wodny. Zamiana kaloryferów na podłogówkę wodną to duża, kosztowna, często wręcz niemożliwa do przeprowadzenia operacja. Elementem grzejnym jest tu przecież betonowa wylewka - żeby ją wykonać, potrzebne jest opróżnienie budynku. Co więcej, jastrych stanowi dodatkowe obciążenie stropów i nie zawsze można go zrobić. Podłogówkę elektryczną da się założyć nawet przy okazji wymiany płytek. Dotychczas stanowiła ona przeważnie uzupełnienie głównego systemu grzewczego.
Czy elektryczna podłogówka może być podstawową instalacją grzewczą?
Tak, w nowych, dobrze zaizolowanych termicznie domach, elektryczne ogrzewanie podłogowe sprawdzi się w tej roli. Szczególnie w połączeniu z fotowoltaiką. Co ważne, do ogrzewania budynku w ten sposób nie potrzeba urządzenia grzewczego, kotłowni, komina, przyłącza gazowego.
Jako podstawowe, ogrzewanie elektryczną podłogówką stosuje się również w budynkach użytkowanych sezonowo, np. w domkach letniskowych. Przy tym systemie nie ma ryzyka, że woda zamarznie w instalacji podczas mrozów, a okresowa eksploatacja nie jest aż tak kosztowna.
W domach całorocznych, jako główny system grzewczy, przeważnie wybierana jest jednak podłogówka wodna. Trzeba pamiętać, że jako system samodzielny, ogrzewanie podłogowe bez względu na rodzaj, polecane jest wyłącznie do budynków o małym zapotrzebowaniu na ciepło.
Jak jest zbudowana i jak działa taka instalacja?
W elektrycznej podłogówce ciepło wydzielają przewody, maty (to siatka z włókien syntetycznych, do której przymocowano izolowane przewody grzejne) bądź folie, przez które płynie prąd. Podłącza się je do instalacji elektrycznej 230 V. Ustawienie żądanej temperatury umożliwiają termoregulatory. Do zbudowania instalacji przydadzą się jeszcze uchwyty do mocowania przewodów/mat.
W nowych domach, czy przy poważniejszych remontach, pętle z przewodów grzewczych, układanych w rozstawie 7-14 cm, zalewa się w jastrychu (o grubości 5 cm). Najlepiej zrobić to po wykonaniu instalacji (elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej) i tynków. Pod jastrychem musi zostać ułożona izolacja termiczna. W przypadku podłóg na gruncie ma mieć 15-20 cm grubości, na stropie między ogrzewanymi kondygnacjami wystarczy kilka centymetrów. Jastrych, który staje się płytą grzewczą, musi być oddylatowany od ścian i elementów konstrukcyjnych budynku.
Przewody stałooporowe czy samoregulujące?
Elektryczne przewody grzejne mogą być zwykłe (stałooporowe) - czyli grzejące ze stałą mocą albo tzw. samoregulujące. Tych pierwszych nie wolno układać w miejscach, gdzie odbiór ciepła jest utrudniony, np. pod meblami bez nóżek lub grubym dywanem. W łazience nie dajemy ich pod wanną, pralką. Przewód stałooporowy ułożony w takim miejscu mógłby się przegrzać, co oznacza awarię systemu. Samoregulujące są lepszym (i droższym) rozwiązaniem. Różne odcinki tego samego przewodu grzeją mocniej lub słabiej, zależnie od temperatury otoczenia. Moc grzewcza jest do niej dostosowywana automatycznie, dzięki specyficznej budowie samego przewodu. Przewody samoregulujące są bezpieczne - tu nie ma możliwości nagrzania się powyżej zadanej temperatury, a więc ryzyka przegrzania.
Co, jeśli nie chcemy jastrychu?
Chcąc ograniczyć prace do minimum, wykorzystujemy maty (przeważnie o szerokości 50 cm), cienkie folie grzewcze oraz specjalne cienkie przewody. W tym przypadku nie potrzeba robić jastrychu, ogrzewanie układa się bezpośrednio pod posadzką z płytek ceramicznych lub paneli (po zdjęciu starej lub nawet na niej). Podłożem może być beton, drewno, płyty wiórowe, dotychczasowa okładzina. Zaleta tego rozwiązania jest taka, że poziom podłogi praktycznie się nie podnosi, co ma znaczenie szczególnie wtedy, gdy ogrzewanie układamy tylko w wybranych pomieszczeniach. Wystarczająca grubość warstwy kleju to 5-7 mm. Następnym plusem jest fakt, że elementy grzejne tuż pod posadzką szybciej przekazują ciepło. Ogrzewanie nie ma więc dużej bezwładności - cienka posadzka nagrzewa się i stygnie dość szybko.
Ogrzewanie płaszczyznowe - najczęściej zadawane pytania
Ogrzewanie płaszczyznowe to nie tylko podłogówka (elektryczna i wodna), ale też systemy ścienne, np. prefabrykowane płyty g-k z rurkami zatopionymi w grubości płyty. Wszystkie te instalacje, poprawnie zaprojektowane i ułożone, są prawie bezawaryjne i nie generują wysokich rachunków za energię. Po montażu wystarczy odpowiednio wyregulować automatykę.
Elektryczne ogrzewanie płaszczyznowe tworzą pętle ułożone z przewodów oporowych, maty i folie, które nagrzewają się na skutek przepływu prądu.
W wersji wodnej, pętle wykonane są z rur (zatopionych w warstwie betonu), w których krąży woda, ogrzana przez kocioł lub pompę ciepła.
W obu systemach uzyskuje się taki sam efekt ciepłej płaszczyzny, ale instalacje te różnią się znacznie pod względem wykonawczym i eksploatacyjnym.
Elektryczna podłogówka może być głównym systemem grzewczym w budynku. W takim wariancie montowana jest przede wszystkim w domach energooszczędnych, w których koszt zużycia prądu obniżany jest przez wykorzystanie bardzo popularnych obecnie ogniw fotowoltaicznych. Jako ogrzewanie podstawowe taka podłogówka stosowana jest też w budynkach zamieszkiwanych sezonowo, np. letniskowych, gdzie dobrze sprawdza się choćby ze względu na brak zagrożenia awarią podczas mrozów, a okresowa eksploatacja nie generuje zbyt wysokich kosztów. W pozostałych domach całorocznych - zwłaszcza tych zasilanych pompą ciepła lub kondensacyjnym kotłem gazowym - elektryczne ogrzewanie podłogowe projektuje się na ogół jako ogrzewanie strefowe - w łazienkach, kuchni, wiatrołapie. W takich budynkach lepiej sprawdza się ogrzewanie wodne, układane we wszystkich pomieszczeniach w domu.
Prefabrykowane wersje ścienne najczęściej montuje się w budynkach szkieletowych, w których ważne jest szybkie tempo budowy.
Jak działa ogrzewanie płaszczyznowe?
Taki rodzaj systemu (podłogowy, ścienny lub sufitowy) polega na oddawaniu ciepła w większości przez promieniowanie, ogrzewane są ściany i meble, od których nagrzewa się powietrze. Temperatura ciepłej powierzchni na ogół nie przekracza 26oC, nie powoduje to więc intensywnego unoszenia się ciepłego powietrza w górę, a wraz z nim kurzu i innych zanieczyszczeń.
W domach jednorodzinnych najpowszechniejszą wersją takiego typu systemu jest podłogówka, choć warianty ścienne też zyskują na popularności, sufitowe są rzadziej stosowane.
Ogrzewanie podłogowe zapewnia ciepło stopom oraz nieco niższą temperaturę innym partiom ciała. W ogrzewaniu sufitowym udział nagrzanego powietrza jest znikomy, ciepło przekazywane jest przez promieniowanie.
Na co należy zwrócić uwagę przy planowaniu elektrycznego ogrzewania podłogowego?
Przy rozważaniu zamontowania takiego systemu grzewczego, warto uwzględnić kilka kwestii.
Przede wszystkim określić lokalizację i powierzchnię, na której zostanie on zainstalowany. Z powierzchni całkowitej wnętrza odejmuje się fragmenty z planowaną stałą zabudową meblową oraz dużymi sprzętami - kuchenką, zmywarką, lodówką, pralką, wanną. W miejscach tych nie stosuje się elementów grzejnych, ze względu na utrudnione oddawanie ciepła, co może powodować przegrzewanie się ich. Poza tym ciepła podłoga jest tu zupełnie niepotrzebna, może tylko podwyższyć koszt wykonania instalacji. Ponieważ w większości przypadków elektryczna podłogówka nie jest systemem centralnym i układana jest w każdym pomieszczeniu jako oddzielny obszar grzewczy, z obwodami i systemem regulacji temperatury, niedopuszczalne jest przekraczanie szczelin dylatacyjnych pomiędzy pokojami.
W kolejnym kroku trzeba zdecydować, czy instalacja ma być ulokowana w wylewce (przewody), czy bezpośrednio pod materiałem wykończeniowym podłogi (maty, folie grzewcze). W pierwszym wariancie, system charakteryzuje duża bezwładność - może minąć nawet kilka godzin od włączenia ogrzewania do uzyskania przez posadzkę zakładanej temperatury. Przy ogrzewaniu zamontowanym bezpośrednio pod wierzchnią warstwą podłogi, efekt ciepłej posadzki odczuwalny będzie znacznie szybciej, po kilkunastu minutach. Na tym etapie należy też wybrać rodzaj materiału wykończeniowego, nie każdy bowiem nadaje się do każdego wariantu. Im materiał charakteryzuje lepsze przewodnictwo, tym lepiej. Na podłogówkę zalecane są płytki ceramiczne, gresowe, kamienne, panele (zwłaszcza winylowe) oraz deski warstwowe, pod warunkiem, że producent dopuszcza je do stosowania na ogrzewanie podłogowe.
Na końcu niezbędne jest dobranie odpowiedniego systemu sterowania. W modelach manualnych, temperaturę w każdym pomieszczeniu ustawia się ręcznie. W przypadku sterowników programowalnych, układ automatycznie jest przełączany - o określonych porach dnia i nocy - na odpowiednią temperaturę. Najwygodniej korzysta się z systemów z możliwością zdalnego zarządzania przez aplikację mobilną. Za pomocą smartfona lub komputera połączonego z Internetem można dowolnie zmieniać nastawy termostatów, grupować je, odczytywać status ogrzewania, oraz koszt w czasie rzeczywistym.
W jaki sposób projektuje się instalację?
Wszystko zależy od tego, czy będzie działała jako niezależny układ, czy uzupełnienie innego systemu.
W pierwszym wariancie, obwody grzewcze powinny być tak dobrane, aby mogły ogrzać pomieszczenia przy najmniejszej mocy. Nie należy przeszacowywać tego parametru. Jest to o tyle ważne, że w przeciwieństwie do wodnej podłogówki, która wykazuje zdolność do tzw. samoregulacji - jeśli odbioru ciepła nie ma, to nagrzana woda wraca do kotła, w przypadku wersji elektrycznej - przepływ prądu skutkuje zawsze wydzielaniem się ciepła. Brak jego odbioru prowadzi do strat energii i może być przyczyną awarii (np. przepalenia przewodu), w szczególności w sytuacji, gdy ogrzewany fragment podłogi zasłonięty zostanie meblem bez odpowiednio wysokich nóżek.
W drugim wariancie, przy pracy uzupełniającej inny układ grzewczy, pętle grzewcze mogą mieć jeszcze mniejszą moc, zaś automatyka regulacyjna może być znacznie prostsza.
W obu przypadkach zaprojektowaniem i dobraniem niezbędnych urządzeń oraz automatyki powinien się zająć fachowiec. Zwłaszcza jeżeli ważne jest też zoptymalizowanie kosztów eksploatacji. Uwzględni on zapotrzebowanie cieplne budynku i parametry techniczne zastosowanych materiałów instalacyjnych.
Jakie przewody grzejne się stosuje?
Do wyboru są dwa rodzaje przewodów:
- zwykłe (stałooporowe) - są włączane i wyłączane przez regulator z termostatem, działają zawsze z pełną mocą. Nie należy ich układać pod dywanami, meblami i w innych miejscach, w których odbiór ciepła jest utrudniony, ponieważ mogą nadmiernie rozgrzać podłogę i ulec uszkodzeniu;
- samoregulujące - na ogół także uruchamiane są przez termostat, ale grzeją tym mocniej, im niższa jest temperatura w otoczeniu kabla. Kosztują więcej od stałooporowych, lecz po ich zamontowaniu nie ma ryzyka przegrzania podłogi. Poza tym ich zastosowanie umożliwia lepsze dopasowanie ilości oddawanego ciepła do potrzeb.
W jaki sposób montuje się elektryczną podłogówkę?
Najpopularniejsza metoda wykonania elektrycznego ogrzewania podłogowego to zatopienie pętli przewodu grzewczego w jastrychu, tak jak to się robi w przypadku wodnych rur grzewczych.
Zazwyczaj taki sposób montażu wybiera się, gdy elektryczna podłogówka ma być podstawowym systemem grzewczym w nowym domu. Taka podłoga po nagrzaniu stabilnie utrzymuje temperaturę w pomieszczeniach, co zabezpiecza też mieszkańców przed szybkim wychłodzeniem budynku w razie braku zasilania. Ponadto ułożenie przewodów w wylewce jest tańsze, niż użycie mat lub folii grzewczych. Prace prowadzi się po wykonaniu instalacji elektrycznej, wodnej i kanalizacyjnej oraz po zakończeniu robót tynkarskich. Podłoże musi być równe, oczyszczone i suche.
W pierwszym etapie, układa się izolację termiczną ze styropianu lub styroduru. W przypadku podłóg na gruncie, powinna mieć 15-20 cm grubości. Na stropie pomiędzy ogrzewanymi kondygnacjami wystarczy 3-5 cm. Następnie wzdłuż całego obrysu płyty grzejnej przykleja się taśmę dylatacyjną. Przy ścianach i innych elementach konstrukcyjnych zostawia się szczeliny szerokości 1,5-2 cm. Dzięki nim jastrych będzie miał możliwość swobodnego kurczenia się i rozszerzania przy zmianie temperatury. Na końcu przewody grzejne układa się w pętli, z zachowaniem 5-15 cm odległości między równoległymi odcinkami, i mocuje do podłoża taśmą montażową.
Czy projekt jest niezbędny?
Zdecydowanie tak, nie tylko z powodu właściwego doboru mocy przewodów i skompletowania innych urządzeń, ale przede wszystkim z uwagi na to, że po zamontowaniu instalacji wszelkie zmiany będą bardzo trudne do wprowadzenia. Konieczne będzie kucie podłogi i poważny remont całego pomieszczenia. Projekt przyda się też w razie awarii, ułatwi znalezienie uszkodzeń i ich naprawę.
W najpopularniejszej instalacji z grzejnikami ściennymi, wprowadzenie modyfikacji jest znacznie prostsze. Jeżeli w jakimś pomieszczeniu jest za zimno, wystarczy podnieść temperaturę wody grzewczej lub wymienić grzejnik na większy.
Z jakich elementów składa się wodna podłogówka?
Taka instalacja zbudowana jest z rurek polietylenowych lub z miedzi, przez które przepływa ciepła woda. Umieszcza się je w grubej warstwie jastrychu lub mocuje do płyt systemowych, z lekkim pokryciem z suchego jastrychu.
W pierwszym wariancie, rurki zatapia się w grubej na co najmniej 6 cm warstwie wylewki podłogowej (jastrychu), z czego ok. 4 cm znajduje się nad nimi, zabezpieczonej od dołu izolacją przeciwwilgociową z folii polietylenowej. W instalacjach z miedzi używa się rur miękkich, które dają się swobodnie kształtować. Rury powinny być pokryte cienką warstwą tworzywa, gdyż jastrych może powodować korozje nieosłoniętej miedzi. Początek i koniec każdej rury podłącza się do rozdzielacza. Woda przepływająca przez rurki nagrzewa jastrych, który wypromieniowuje ciepło do pomieszczenia. Aby ciepło nie uciekało w dół, w podłogach na gruncie niezbędna jest 15-20 cm izolacja termiczna ze styropianu, wełny mineralnej, płyt poliuretanowych. Na stropach pomiędzy ogrzewanymi kondygnacjami wystarczy tylko 3-5 cm. Przewody przeważnie układa się odstępach 10-20 cm. W strefach brzegowych, np. przy oknach odległości te powinny być mniejsze. Pętle grzewcze należy formować z jednego odcinka rury, bez jakichkolwiek złączek. Średnicę rur, ich rozstaw i długość obiegów grzewczych określa projektant systemu grzewczego.
W drugim wariancie, rurki układa się na specjalnych płytach systemowych (np. z wyfrezowanymi rowkami) i przykrywa suchym jastrychem, np. z płyt gipsowo-włóknowych lub cementowo- włóknowych. Są one cienkie, ale bardzo wytrzymałe i dają wystarczająco stabilne podłoże dowolnego rodzaju posadzki. Zaletą takiego systemu jest mniejsza grubość oraz szybkość wykonania. Nie jest konieczne wykonywanie żadnych mokrych prac i czekanie na związanie i wyschnięcie jastrychu. Posadzkę można układać już na drugi dzień. Wadą takiego systemu jest wysoka cena. Najczęściej tego typu rozwiązania wykorzystuje się podczas remontów.
Ogrzewanie wodne planuje się raczej w podłogach na gruncie, na wyższych kondygnacjach instaluje się je rzadziej.
O czym trzeba pamiętać, instalując wodną podłogówkę?
Przede wszystkim należy pamiętać o dużej bezwładności. Elementem grzewczym jest tu betonowa wylewka, która długo się nagrzewa i długo wychładza, co utrudnia sterowanie ogrzewaniem, sprzyja jednak utrzymaniu we wnętrzach stabilnej temperatury.
Aby w pomieszczeniach panowały komfortowe warunki temperatura posadzki nie powinna przekraczać (nawet podczas mrozów) 29°C w strefie stałego przebywania ludzi (dopuszcza się 35°C w strefach brzegowych podłogi przy ścianach) i 33°C w łazienkach.
W domach z wodnym ogrzewaniem podłogowym większość właścicieli decyduje się na system mieszany - w niektórych pomieszczeniach układają pętle ogrzewania podłogowego, w innych montują grzejniki, w łazienkach stosują oba rozwiązania. Połączenie systemu grzejnikowego (wysokotemperaturowego) i podłogowego (niskotemperaturowego) jest korzystne, ale trzeba pamiętać, że temperatura wody zasilającej grzejniki to ok. 70°C, a podłogówkę to 40°C. Aby współdziałanie obu systemów było możliwe konieczne jest odpowiednie zaprojektowanie całej instalacji.
Czym się różni podłogówka elektryczna od wodnej?
Przewody, maty i folie grzewcze, uchwyty do ich mocowania i proste termostaty odcinające dopływ prądu, to praktycznie wszystkie materiały niezbędne do wykonania podłogowej instalacji elektrycznej.
W przypadku systemu wodnego, zwłaszcza zasilanego przez kocioł np. na paliwa stałe, potrzebne są nie tylko rury grzewcze i rozdzielacze, lecz także całe wyposażenie kotłowni, która musi stanowić wydzielone, wentylowane pomieszczenie, oraz komin do odprowadzania spalin.
Przy korzystaniu z kotła gazowego, dochodzą koszty przyłącza gazowego lub instalacji zbiornikowej (nie są konieczne przy używaniu pompy ciepła). Z drugiej jednak strony, ogrzewanie pompą ciepła albo nawet gazem jest znacznie tańsze, niż drogą energią elektryczną, co rekompensuje wyższe wydatki inwestycyjne.
Mniejsze koszty eksploatacji wodnego ogrzewania podłogowego były do niedawna istotnym argumentem, ale obecnie już tak nie jest, szczególnie w domach energooszczędnych i pasywnych. W takich przypadkach, warto rozważyć, czy np. drogiej instalacji, złożonej z wodnego ogrzewania podłogowego, nie zastąpić tańszym inwestycyjnie ogrzewaniem elektrycznym, uzupełnionym o ogniwa fotowoltaiczne, bazujące na darmowej energii słonecznej.
Czym charakteryzują się maty grzewcze?
Są to siatki z tworzywa sztucznego z wplecionymi przewodami. Najczęściej stosowane są w systemach ogrzewania strefowego, wspomagających np. wodne ogrzewanie grzejnikowe. Najważniejszą ich zaletą jest możliwość instalacji podczas remontu, bez konieczności kucia posadzki. Do wyboru maty wystarczy pomoc sprzedawcy. Maty najczęściej układa się bezpośrednio pod warstwą wykończeniową, czyli przeważnie w grubości kleju pod płytkami. Taka posadzka będzie szybko się nagrzewać i do sterowania jej pracą wystarczą proste regulatory.
W jakim budynku lepiej sprawdzi się podłogówka elektryczna, a w jakim wodna?
Elektryczne ogrzewanie podłogowe najlepiej sprawdzi się, gdy:
- budynek jest zamieszkiwany okresowo (np. dom letniskowy), nie istnieje bowiem ryzyko uszkodzenia instalacji podczas nieobecności mieszkańców i nie trzeba go ogrzewać profilaktycznie;
- przy okazji remontu domu chcemy poprawić komfort cieplny, i na przykład zapewnić ciepłą podłogę w łazience;
- potraktujemy je jako uzupełnienie wodnej instalacji grzejnikowej, współpracującej z kotłem (gazowym, olejowym, na paliwo stałe), pompą ciepła lub kominkiem z płaszczem wodnym. Kiedy w czasie dłuższej nieobecności mieszkańców (wyjazd, urlop) główne źródło ciepła będzie wyłączone, podłogówka uruchomi się automatycznie, zabezpieczając przed wychłodzeniem domu, a instalację wodną przed zamarznięciem.
Wodna podłogówka będzie lepszym wyborem, gdy:
- źródłem ciepła w stale zamieszkiwanym budynku jest kocioł gazowy albo pompa ciepła, bo wyższe koszty inwestycyjne są rekompensowane przez wyraźnie niższe koszty eksploatacji.
Gdzie najlepiej sprawdzą się folie grzewcze?
Folie z naniesionymi elementami grzejnymi to najcieńsze systemy elektrycznej podłogówki. Mają grubość tylko 0,2-0,4 mm. Z tego względu najczęściej układa się je pod panele. Podobnie jak w pozostałych wariantach, w posadzce montuje się czujnik temperatury, a w każdym pomieszczeniu termostat z możliwością programowania temperatury innej w ciągu dnia i w nocy.
Jakimi materiałami można wykończyć ogrzewaną posadzkę?
Na podłodze z grzewczymi przewodami elektrycznymi zatopionymi w wylewce i rurkami wodnymi, można ułożyć prawie każdy materiał, pod warunkiem, że producent to dopuszcza. W przypadku ogrzewania bezpośredniego (mat oraz folii grzewczych), wybór jest znacznie mniejszy.
Na przykład panele winylowe, ze względu na bardzo niski opór cieplny, są dobrym wyborem wykończenia na ogrzewaniu podłogowym (wodnym i elektrycznym), ale tylko nieliczni producenci zezwalają na stosowanie ich na matach grzewczych niezatopionych w posadzce. Ograniczenie to dotyczy też paneli laminowanych.
Na ogrzewaniu zatopionym w posadzce można układać płytki kamienne, gresowe, ceramiczne, deski warstwowe i wszystkie panele winylowe, a także niektóre laminowane. Przy stosowaniu winylowych paneli klejonych, niezbędna jest idealnie gładka podłoga - co sprawia, że wiele osób z nich rezygnuje. Można je zastąpić posadzkami montowanymi na click, z precyzyjnie wyfrezowanymi zamkami. Konieczne jest użycie specjalnego podkładu polimerowego (PUM), co uchroni zamki paneli, zapewni komfort akustyczny oraz zwiększy efektywność ogrzewania podłogowego. Takie podkłady mają bardzo niski współczynnik oporu cieplnego, ich zastosowanie sprzyja szybkiemu nagrzewaniu się posadzki i obniżaniu kosztów ogrzewania domu.
W jaki sposób działa ogrzewanie ścienne?
W klasycznym wariancie rury z tworzyw sztucznych ukryte są w warstwie tynku i służą do ogrzewania lub chłodzenia. Takie ogrzewanie może być stosowane samodzielnie lub połączone z podłogówką lub/i systemem sufitowym.
Ogrzewanie ścienne instaluje się przede wszystkim na wewnętrznych powierzchniach ścian zewnętrznych w pomieszczeniach, a dopiero w drugiej kolejności na ścianach wewnętrznych, ponieważ straty ciepła odczuwane są głównie w pobliżu ścian zewnętrznych i to właśnie tam trzeba je zrównoważyć.
Czy ogrzewanie ścienne i sufitowe można wykorzystać do chłodzenia pomieszczeń?
Powierzchnia ścian może być wykorzystywana zarówno do ogrzewania, jak i do chłodzenia. Ten drugi wariant jest szczególnie korzystny. Dodatkowa powierzchnia do chłodzenia może być zamontowana na suficie, ponieważ zimne powietrze przemieszcza się w dół, dokładnie tam, gdzie jest potrzebne chłodzenie.
Ważne jest, aby podczas działania instalacji nie dopuścić do skraplania pary wodnej oraz powstawania pleśni na powierzchniach. Zalecane jest zamontowanie czujnika wilgotności powietrza w pobliżu takich chłodzących powierzchni.
W jaki sposób zbudowane są prefabrykowane systemy ogrzewania ściennego?
Innowacyjnym rozwiązaniem są specjalne płyty gipsowo-kartonowe o grubości 15 mm z rurkami o średnicy 10 mm. Rurki umieszczone są w w rowkach w płycie i są w pełni otoczone jej materiałem, co zapewnia lepsze przewodzenie ciepła.
Takie płyty gipsowo-kartonowe zalecane są do stosowania przede wszystkim w budynków, w których nie jest możliwe zastosowanie rozwiązań mokrych (tynku, monolitycznej płyty betonowej), oraz tam gdzie preferowana jest szybka i czysta metoda budowy, np. budynki nowe wznoszone w technologii szkieletowej, poddasza, przestrzenie wewnętrzne z sufitami podwieszanymi, budynki remontowane z modernizowanym systemem grzewczym.
