Podgrzewacze wody gazowe - charakterystyka
Wymagają podłączenia do instalacji gazowej oraz kominowej, która jest przystosowana do odprowadzania spalin gazowych. Ponadto można je instalować wyłącznie w pomieszczeniach o kubaturze nie mniejszej niż 8 m - jeżeli mają otwartą komorę spalania lub 6,5 m³ - jeżeli mają komorę zamkniętą. Pomieszczenia te muszą być wentylowane. W przypadku urządzeń z otwartą komorą spalania musi to być wentylacja grawitacyjna.
W przypadku tych z zamkniętą komorą spalania może zaś być dowolnego rodzaju, jeżeli zastosowano koncentryczne przewody powietrzno-spalinowe. Jeżeli są one rozdzielone, wymagana jest także wentylacja grawitacyjna. Tego typu podgrzewacze mogą być zasilane gazem ziemnym i płynnym (ze zbiornika lub butli).
Tych drugich nie wolno instalować w piwnicach lub innych wnętrzach z podłogą poniżej poziomu terenu. Ponadto w pomieszczeniu nie może być podłogowych wpustów kanalizacyjnych, w tym odpływów podłogowych w prysznicach bez brodzika. Gaz płynny jest bowiem cięższy od powietrza i w razie wycieku gromadziłby się w takich miejscach.
W sprzedaży są tańsze modele z otwartą komorą spalania i droższe - z zamkniętą. Ze względu na większe bezpieczeństwo użytkowania i efektywność, poleca się te drugie.
Dostępne są w dwóch wariantach - pojemnościowym i przepływowym. Urządzenia pojemnościowe mają mniejszą moc od przepływowych, z reguły do 10 kW. Wyposażone są w zbiorniki o pojemności od 80 do 200 litrów. Od wielkości zbiornika zależy sposób montażu. Mniejsze (o pojemności do 120 litrów) można zawieszać na ścianie, większe stawia się na podłodze. Wymagają podłączenia do komina. Tego typu podgrzewacze zbudowane są z dwóch części. W dolnej znajduje się palnik, a nad nim pionowy kanał spalinowy. Po włączeniu palnika gorące spaliny przepływające kanałem oddają ciepło otaczającej go wodzie. Palnik pracuje do momentu, w którym woda w zasobniku osiągnie zadaną temperaturę, a następnie wyłącza się.
Podgrzewacze przepływowe oferowane są w trzech różnych przedziałach mocy: małej (17-19 kW), średniej (23-24 kW) i dużej (ok. 30 kW). Ich wydajność to 9-14 l/min. Przy ich doborze należy zwrócić uwagę na rodzaj palnika, sposób zapłonu oraz minimalne ciśnienie załączania. Ważny jest sposób regulowania temperatury. W trybie ręcznym wielkość płomienia trzeba zmieniać samemu, w automatycznym samoczynnie dopasowuje się do ilości przepływającej wody.
Podgrzewacze wody elektryczne - charakterystyka
W sprzedaży są zarówno niewielkie urządzenia, które można zasilać z instalacji jednofazowej (230 V), jak i te o większej mocy (powyżej 6 kW), wymagające podłączenia do instalacji trójfazowej. Podgrzewacze elektryczne mogą być pojemnościowe (podgrzewają wodę znajdującą się w zasobniku) albo przepływowe (podgrzewają wodę po odkręceniu kranu, tylko wówczas pobierając prąd).
Podgrzewacze pojemnościowe zazwyczaj mają moc od 1,5 do 2 kW - takie urządzenia bez problemu włączymy do standardowej instalacji elektrycznej. Najlepiej sprawdzają się tam, gdzie jest większe zapotrzebowanie na wodę.
Oferowane są w wersji bezciśnieniowej (jednopunktowe) oraz ciśnieniowej (wielopunktowe). Te pierwsze mają zazwyczaj pojemność od 5 do 15 litrów i mogą współpracować tylko z jedną baterią. Zakłada się je bezpośrednio nad lub pod miejscem poboru wody. Najczęściej sprzedawane są w komplecie ze specjalną baterią.
Podgrzewacze ciśnieniowe mogą mieć pojemność od kilku do nawet kilkuset litrów. Przeznaczone są do współpracy z kilkoma standardowymi bateriami. Mniejsze można umieścić w szafce, większe zawiesić pod sufitem, na ścianie, albo też postawić na specjalnym stojaku. Od wielkości i mocy urządzenia zależy ilość dostępnej wody i czas jej podgrzewania, a więc komfort użytkowania.
Podgrzewacze przepływowe mają bardzo zróżnicowana i moc (od 3,5 do ponad 20 kW) i wydajność (od 1,5 do 14 litrów na minutę). Podgrzewacze o małej mocy przeznaczone są do współpracy tylko z jednym punktem poboru wody; sprawdzają się przy korzystaniu z niej w małych ilościach.
Przeważnie sprzedawane są w komplecie z baterią i wylewką lub słuchawką prysznicową. Urządzenia o większej mocy mogą zasilać jednocześnie kilka punktów. Temperatura wody może być w nich regulowana hydraulicznie (im więcej wody się pobiera, tym niższa jest jej temperatura) albo elektronicznie (temperatura jest stała niezależna od ilości pobieranej wody. Można ją nastawić z dokładnością do 0,5-1°C).
Ile kosztują podgrzewacze wody?
Ceny podgrzewaczy są bardzo zróżnicowane i zależą od typu urządzenia, jego mocy, zastosowanej elektroniki i materiału, z jakiego są wykonane. Najtańszy model elektryczny przepływowy o małej mocy (3 kW) kupimy już za 130 zł. W sprzedaży są też urządzenia o mocy 24 kW w cenie ok. 2000 zł. Najtańszy podgrzewacz elektryczny pojemnościowy kosztuje 250 zł. Te o większej mocy mogą być nawet 10-krotnie droższe. Wybór podgrzewaczy gazowych jest dużo mniejszy, a ich ceny wahają się od 800 do ponad 3000 zł.
Podgrzewacze pojemnościowe i przepływowe - najczęściej zadawane pytania
Ciepła woda użytkowa czyli c.w.u. może być podgrzewana na różne sposoby. W domach jednorodzinnych zdecydowanie najczęściej używa się do tego kotła, który i tak ogrzewa budynek. Jednak niekiedy uzasadnione jest użycie osobnych podgrzewaczy wody. Jakie są rodzaje tych urządzeń i o czym trzeba pamiętać przy ich doborze?
Podgrzewacze wody mogą być zasilane energią elektryczną z sieci, własnym prądem z paneli PV lub gazem. Warto wiedzieć, że w tym ostatnim przypadku używa się czasem nawet niewielkich butli, takich jak do zasilania kuchenek.
Poza sposobem zasilania drugi, nie mniej istotny podział, to rozróżnienie na urządzenia pojemnościowe oraz przepływowe. Te pierwsze sposobem działania przypominają układ kocioł plus zasobnik c.w.u, gdyż zapas ciepłej wody gromadzony jest w zbiorniku. Natomiast urządzenia przepływowe działają analogicznie jak kocioł dwufunkcyjny w trybie przygotowywania c.w.u., czyli podgrzewają wodę na bieżąco, dopiero po odkręceniu kranu.
Pomimo wszystko jedna cecha zdecydowanie odróżnia podgrzewacze od kotłów. Mianowicie dość powszechną praktyką jest zakładanie w domu kilku podgrzewaczy. Nawet w tej samej łazience jeden może zasilać prysznic, drugi zaś umywalkę. Dotyczy to przede wszystkim urządzeń elektrycznych, których montaż jest bardzo prosty. Lecz nawet te zasilane gazem zwykle obsługują tylko jedną łazienkę.
Nie można z góry powiedzieć, że któryś system (pojemnościowy lub przepływowy) albo sposób zasilania (prąd i gaz) jest lepszy. Każdy z nich ma mocne i słabe strony, które warto poznać, zanim wybierzemy się na zakupy.
Jak działają elektryczne podgrzewacze pojemnościowe?
Elektryczny podgrzewacz pojemnościowy to po prostu zbiornik wody z umieszczoną wewnątrz grzałką przekazującą jej ciepło. Są one o wiele popularniejsze niż modele gazowe. Wynika to przede wszystkim z bardzo prostej budowy, niezawodności oraz uniwersalności modeli zasilanych prądem. Sama grzałka elektryczna jest bowiem elementem nieskomplikowanym, tanim i niewielkim. Opłaca się więc budować podgrzewacze o bardzo zróżnicowanej wielkości, bo koszt zależy i tak głównie od wielkości, materiału i sposobu wykończenia zbiornika. Ponadto w przypadku takiego podgrzewacza niepotrzebne jest przyłącze kominowe i doprowadzenie powietrza do spalania. Moc elektryczna jest zaś na tyle niska (najczęściej 1,5 lub 2,0 kW), że do zasilania wystarcza typowe gniazdko elektryczne instalacji 1-fazowej (230 V). Standardowym wyposażeniem takich podgrzewaczy wody jest wbudowany termostat umożliwiający stałe, automatyczne utrzymywanie temperatury wody na ustawionym poziomie.
Dzięki tym cechom montaż pojemnościowych podgrzewaczy elektrycznych jest bardzo prosty, a ich użytkowanie nie przysparza kłopotu nawet najmniej obeznanym z techniką osobom. Rynkowy wybór takich urządzeń jest bardzo duży. Zasadnicza różnica pomiędzy nimi to wielkość (pojemność) - od 10 do ponad 140 l.
Jak pracują gazowe podgrzewacze pojemnościowe?
Tu także woda gromadzona jest w zbiorniku, lecz źródłem ciepła jest spalanie gazu - ziemnego lub płynnego (z przydomowego zbiornika), ewentualnie nawet z przenośnej butli. Woda ogrzewa się od gorących spalin, a całe urządzenie i jego działanie jest już dość skomplikowane. Niezbędny jest bezpieczny palnik, doprowadzenie powietrza do spalania, odprowadzenie spalin. Montaż takich ogrzewaczy wody wymaga więc spełnienia całego szeregu warunków odnośnie wentylacji, kubatury pomieszczenia, parametrów spalinowego przewodu kominowego itd. Generalnie zasady są tu analogiczne do tych dotyczących kotłów gazowych.
Z tych wszystkich względów pojemnościowe podgrzewacze gazowe nigdy nie były zbyt popularne, zaś ich wybór jest ograniczony. Najczęściej wyposażone są one w dość duże zbiorniki wody - ok. 100 l. Produkowanie mniejszych urządzeń nie bardzo ma sens i po prostu się nie opłaca, ze względu na koszt i wielkość elementów służących do spalania gazu.
Na czym polega działanie podgrzewaczy przepływowych?
Podgrzewacze przepływowe różnią się od pojemnościowych w sposób zasadniczy. W ich przypadku woda nie jest bowiem ogrzewana na zapas w zbiorniku, lecz dopiero w momencie odkręcenia kranu. Takie urządzenie musi więc być uruchamiane i wyłączane błyskawicznie. Duża częstotliwość takich krótkotrwałych włączeń nie może zaś być szkodliwa dla podgrzewacza. Nie powinna też zbytnio obniżać jego sprawności. W związku z tym mogą być zasilane jedynie prądem lub gazem.
Niezbędna jest przy tym bardzo wysoka moc, gdyż woda musi być podgrzana natychmiast w znacznej ilości. Komfortowe korzystanie z jednego typowego prysznica wymaga ok. 20 kW. W przypadku urządzeń gazowych nie jest to raczej problemem, gdyż podobną moc mają powszechnie stosowane kotły gazowe i przyłącza gazu bez trudu dostarczają go w odpowiedniej ilości. Jednak w przypadku prądu tak duży pobór mocy może być niemożliwy. W wielu domach tzw. moc przyłączeniowa, zagwarantowana w umowie z zakładem energetycznym, wynosi zaledwie 12-15 kW. Uzyskanie większej może oznaczać nie tylko konieczność zmiany umowy, ale nawet wykonania nowego przyłącza, gdyż stare nie zawsze będzie w stanie znieść dodatkowe obciążenie. W wielu regionach zwiększenie przydziału mocy może być przy tym trudne, gdyż linie niskiego napięcia już są mocno obciążone.
Ponadto ogrzewacze przepływowe są małe i lekkie w porównaniu z pojemnościowymi. W szczególności dotyczy to modeli elektrycznych.
Jaka jest różnica pomiędzy podgrzewaczem pojemnościowym oraz zasobnikiem c.w.u.?
Taki podgrzewacz jest odrębnym urządzeniem, które samodzielnie podgrzewa wodę. Natomiast zasobnik współpracuje z kotłem, pompą ciepła lub kolektorami słonecznymi - to od nich pochodzi ciepło. Reszta, czyli zbiornik wody, jest w zasadzie taka sama.
Jednak w praktyce różnica nie jest wyraźna. Bardzo często wyposaża się zasobniki c.w.u. w grzałkę elektryczną. To od lat powszechna praktyka w przypadku kotłów na paliwa stałe, gdyż pozwala zrezygnować z palenia w kotle poza sezonem grzewczym. Coraz częściej dodaje się też grzałkę, żeby zasilać ją prądem z paneli PV. Ponadto niektóre elektryczne podgrzewacze c.w.u. wyposażone są w wężownicę, umożliwiającą podłączenie do kotła.
Jakie podgrzewacze można zasilać prądem z PV?
Mikroinstalacja fotowoltaiczna zawsze obniża rachunki za prąd. Jednak w praktyce energią z paneli bezpośrednio można zasilać tylko podgrzewacze pojemnościowe. Przyczyną jest nierównomierna i nieprzewidywalna produkcja prądu ze słońca. Po zmroku PV nie pracują przecież w ogóle, a i za dnia uzyskiwana moc może się zmieniać błyskawicznie. W przypadku podgrzewacza pojemnościowego nie jest to problemem, gdyż woda i tak jest podgrzewana na zapas. Grzałka może więc działać w zupełnie innym czasie niż mieszkańcy z niej korzystają.
W przypadku podgrzewaczy przepływowych jest to niemożliwe, gdyż pełna moc musi być dostarczana dokładnie w momencie, gdy korzystamy z c.w.u.
To samo dotyczy instalacji PV służących wyłącznie do podgrzewania ciepłej wody. Nie ma w nich inwertera, lecz jedynie prosta i tania przetwornica, służąca do zasilania grzałki elektrycznej w zasobniku.
Jak dobrać wielkość urządzeń pojemnościowych?
Pojemność to w ich przypadku zasadniczy parametr. Najczęściej przyjmuje się prostą zasadę - przynajmniej 50 l na każdego mieszkańca domu. Jednak podgrzewacze większe niż 140 l są rzadkością. Trzeba zaś wziąć pod uwagę, że moc grzałek elektrycznych jest niewielka, zwykle do 2 kW, tak więc na szybkie podgrzanie wody po wyczerpaniu jej zapasu nie ma co liczyć. Pod tym względem urządzenia gazowe mają wyraźną przewagę, gdyż ich moc może sięgać nawet kilkunastu kW.
W praktyce oznacza to, że należy uwzględnić nie tylko liczbę mieszkańców, ale także ich nawyki. Jeżeli np. 4 osoby biorą wieczorem prysznic niemal w tym samym czasie, to grzałka nie będzie w stanie wystarczająco szybko uzupełnić niedoboru ciepła. Wówczas nieodzowne jest zamontowanie naprawdę dużego podgrzewacza, który zapewni rezerwę c.w.u. Jeżeli jednak przerwy będą dłuższe, to nawet mniejsze urządzenie okaże się wystarczające, gdyż na podgrzanie wody będzie dość czasu.
Ponadto konieczne jest uwzględnienie pojemności największego odbiornika ciepłej wody, którym zwykle jest to wanna. Podgrzewacz musi przecież umożliwić jej napełnienie, niezależnie od tego ilu jest domowników. Jednak należy brać pod uwagę również prysznice i deszczownice o dużej wydajności. Ta może zaś sięgać nawet 30 l/min, co oznacza, że 100 l zapasu wyczerpiemy w 3 minuty.
Jakie znaczenie ma moc podgrzewaczy przepływowych?
Tak jak w przypadku urządzeń pojemnościowych, najważniejszą cechą jest ich wielkość, tak dla podgrzewaczy przepływowych - krytyczne znaczenie ma moc. Przekłada się bowiem wprost na wielkość strumienia gorącej wody, którą mogą zapewnić. Zaś jeżeli będzie on zbyt mały to nie sposób mówić o komforcie. Wszystko dlatego, że ciepło musi być przekazane wodzie natychmiast. Jedynie podwyższając moc, możemy zapewnić większy strumień ciepłej wody, lub jej wyższą temperaturę przy identycznym przepływie.
Najtrudniej jest zasilać prysznice, gdyż te wymagają ok. 20 kW mocy. To wystarcza do zapewnienia mniej więcej 10 l/min. Może się to jednak okazać niewystarczające w przypadku deszczownic i niektórych pryszniców o bardzo dużym przepływie. Dlatego, jeżeli planujemy przepływowe podgrzewanie wody, to starannie sprawdzajmy wymogi urządzeń, które mają one zasilać. Trzeba też wziąć pod uwagę, że podgrzewacz musi dzielić strumień ciepłej wody pomiędzy wszystkie punkty jej poboru w danej chwili. Dlatego np. równoczesne zasilanie dwóch pryszniców praktycznie nie wchodzi w grę. Stosowania podgrzewaczy o mocy 40 czy 50 kW w domach jednorodzinnych się nie praktykuje.
W przypadku podgrzewaczy elektrycznych ważnym ograniczeniem jest sam przydział mocy. Wprawdzie może on sięgać nawet 40 kW, jednak zwykle nie jest on aż tak duży. Ponadto trzeba wziąć pod uwagę, że w domu zwykle działa równocześnie wiele urządzeń elektrycznych, część przydzielonej mocy jest więc już wykorzystywana.
Kiedy potrzebne jest zasilanie 3-fazowe?
Podgrzewacze pojemnościowe zasilane są prądem 1-fazowym (230 V), gdyż moc ich grzałek jest niewielka i wynosi najczęściej 1,5 lub 2,0 kW. Dzięki temu można zasilać je z typowego gniazdka. Jednak bardzo zalecane jest wykonanie osobnego obwodu zasilającego wyłącznie podgrzewacz. Zupełnie inaczej jest w przypadku ogrzewaczy przepływowych. Te, z racji wymaganej wysokiej mocy, często muszą być zasilane z obwodów 3-fazowych (400 V), czyli tzw. siłowych. Chociaż dla ścisłości trzeba dodać, że niektóre z nich wykorzystują faktycznie jedynie dwie fazy.
Warto dodać, że chociaż większość podgrzewaczy gazowych wymaga podłączenia do prądu (230 V), to dostępne są również urządzenia które tego nie wymagają, a do ich działania wystarcza zasilanie bateryjne (ewentualnie mają zapłon piezoelektryczny). Mogą być przydatne choćby w domkach letniskowych, jeżeli są zasilane gazem z butli, a budynek nie jest przyłączony do sieci energetycznej. Taki sposób działania może być też użyteczny, jeżeli w danym rejonie często dochodzi do przerw w dostawie prądu.
Jaka może być moc podgrzewaczy elektrycznych?
Moc urządzeń 3-fazowych może sięgać blisko 30 kW, nie ustępują więc pod tym względem gazowym podgrzewaczom i kotłom dwufunkcyjnym. Oczywiście, pod warunkiem zapewnienia odpowiednio wysokiej mocy przyłączeniowej oraz wykonania instalacji, która zniesie tak duże obciążenia.
Natomiast podgrzewacze 1-fazowe mają o wiele niższą moc, mniej więcej od 3 do 7 kW. Te najsłabsze nadają się jedynie do zasilania baterii umywalkowych. Trzeba przy tym uprzedzić, że chociaż dostępne są ogrzewacze o mocy zaledwie ok. 5 kW przeznaczone do zasilania pryszniców, to ich możliwości są ograniczone. Wszystko za sprawą bardzo małego strumienia ciepłej wody, który są w stanie zapewnić. Dlatego zwykle sprzedaje się je ze specjalną słuchawką, tak aby przepływ był ograniczony. Z założenia są przeznaczone raczej do domków letniskowych, nie zaś do codziennego użytku w domach jednorodzinnych.
Co różni urządzenia z otwartą i zamkniętą komorą spalania?
To rozróżnienie dotyczy tylko podgrzewaczy gazowych. Otwarta komora spalania oznacza, że czerpią one powietrze z pomieszczenia, w którym je zainstalowano. Absolutnie konieczne jest więc zapewnienie bardzo wydajnej wentylacji, która zagwarantuje dopływ dużej ilości świeżego powietrza. Spełnienie tego warunku okazuje się w praktyce szczególnie kłopotliwe zimą, bo wówczas powietrze zewnętrzne ma bardzo niską temperaturę i wyraźnie wychładza łazienkę. Ponadto jeżeli podgrzewacz ma otwartą komorę spalania, to zgodnie z przepisami wentylacja w pomieszczeniu musi być grawitacyjna. Absolutnie niedopuszczalne jest stosowanie wentylatorów wyciągowych, nawet działających tylko okresowo (wentylatory łazienkowe i okapy kuchenne). Wytwarzane przez nie podciśnienie może bowiem spowodować cofnięcie się spalin do pomieszczenia.
Natomiast urządzenia z zamkniętą komorą spalania czerpią powietrze bezpośrednio z zewnątrz. Służy do tego koncentryczny kanał powietrzno-spalinowy, ewentualnie osobny kanał powietrzny. Zamknięcie komory spalania jest przede wszystkim rozwiązaniem bezpieczniejszym, gdyż spaliny nie mają w ogóle kontaktu z powietrzem w pomieszczeniu. Ponadto unikamy wychładzania łazienki czy kuchni przez mroźne powietrze zewnętrzne. Jeżeli powietrze doprowadzane jest koncentrycznym kanałem powietrzno-spalinowym to przepisy dopuszczają stosowanie dowolnego rodzaju wentylacji, w tym wyciągowej lub z rekuperatorem (mechanicznej nawiewno-wywiewnej). Jeżeli zaś powietrze dostarczane jest osobnym kanałem, to zgodnie z przepisami, wentylacja musi być grawitacyjna.
Czym jest hydrauliczna oraz elektroniczna regulacja temperatury?
W urządzeniach przepływowych możliwe są dwa sposoby regulacji temperatury wody. Prostszy, tzw. hydrauliczny, polega na tym, że jeżeli zmniejszamy strumień wody, to jej temperatura wzrasta. Dzieje się tak niejako samoistnie, gdyż woda opływa po prostu grzałkę działającą ze stałą mocą. Trzeba jednak zastrzec, że urządzenia o wyższej mocy często mają funkcję jej automatycznego stopniowania. Zwykle są one wyposażone w 2 lub 3 grzałki. Jeżeli strumień pobieranej wody jest mały, to zasilana jest tylko jedna z nich, kolejne są włączane w miarę jego zwiększania.
Sterowanie elektroniczne jest bardziej złożone, lecz może zapewnić wyższy poziom komfortu. Tu układ elektroniczny automatycznie dostosowuje moc do zmian przepływu, oraz w razie potrzeby ogranicza przepływ (strumień wody), tak aby utrzymać jej temperaturę na zadanym przez użytkownika poziomie. Działa to dobrze, o ile w punktach poboru nie mieszamy już wody ciepłej i zimnej.