17-22 minuty 
Osprzęt 
32 673 71 06, 32 673 71 10 
Główna 128 42-436 Pilica, Wierbka 
Osprzęt elektroinstalacyjny
Wraz ze zwiększeniem się ilości domowych urządzeń elektrycznych, teletechnicznych i oświetlenia, coraz bardziej rozrasta się oferta osprzętu elektroinstalacyjnego. Producenci wychodzą naprzeciw zapotrzebowaniu – skoro obecnie układa się instalacje bardziej rozbudowane, niż dawniej, proponują oni klientom rozmaite gniazda wtykowe, łączniki, listwy przyłączeniowe, aparaty sterujące i zabezpieczające układy.
Dbają przy tym o ich niebanalny wygląd, zwiększają gamę materiałów, z jakich go wytwarzają, oraz kolorystykę i wzornictwo. Pod względem dekoratorskim to ważne, bo w przeciwieństwie do zazwyczaj niewidocznych (ukrytych pod tynkiem) instalacji, osprzęt powinien być odpowiednio wyeksponowany, łatwo dostępny i trwały. Najlepiej jest dobierać go do wystroju pomieszczeń.
Dostrzegane na pierwszy rzut oka gniazda wtykowe i łączniki to nie wszystkie elementy domowego osprzętu elektroinstalacyjnego. Należą do niego także mniej widoczne, osadzone w rozdzielnicy albo w puszkach instalacyjnych, aparaty zabezpieczające (tj. wyłączniki nadmiarowoprądowe, różnicowoprądowe), jak również elementy sterujące (np. czujniki ruchu, wyłączniki zmierzchowe, zegary).
Liczbę i lokalizację gniazd, łączników i pozostałych elementów osprzętu konkretyzuje się w szczegółowym projekcie instalacji elektrycznej (żeby móc dobrać najlepszy osprzęt, najpierw trzeba mądrze zaprojektować i fachowo ułożyć odpowiednią instalację).
Należy sporządzić dokładny plan każdego pomieszczenia, uwzględniając położenie mebli i urządzeń. Elementy można zaplanować pojedynczo, podwójnie, bądź w bardziej rozbudowanych modułach i na etapie układania instalacji dobrać do nich odpowiedni rodzaj puszek (łączone na zatrzaski i kilkusekcyjne).
Wskazane grupowanie osprzętu. To metoda praktyczna i estetyczna – przydaje się m.in. przy sprzęcie RTV i kina domowego. Moduły zajmują mniej miejsca, biegną w pionie lub poziomie, a obok gniazd i łączników ewentualnie mamy dostęp do programatorów i sterowników.
Śmiało korzystać ze współczesnego designu. Era, w której projektowano zaledwie 1 albo 2 łączniki i gniazda oraz jedną górną lampę w pomieszczaniu, dawno odeszła do lamusa. Producenci osprzętu elektroinstalacyjnego nadążają za trendami!
Oczywiście, nadal proponują standardowe plastikowe gniazda wtykowe i łączniki przeznaczone do realizowania prostych zadań, jednak oferują jeszcze modele wielofunkcyjne i wykorzystujące zaawansowane technologie, np. z ekranem dotykowym lub bezdotykowym.
Do plastikowych klawiszy, ramek, maskownic w tradycyjnym białym kolorze dodali wyroby w nowoczesnym wzornictwie, kształtach i kolorach, wytworzone z aluminium, stali szlachetnej, niklu, szkła hartowanego, porcelany, kamienia, drewna, skóry itd. Można więc precyzyjnie dopasować wybraną serię do wystroju pomieszczeń, a rozmaite elementy zestawu – do konkretnych instalacji i funkcji.
Rodzaje gniazdek elektrycznych
We współcześnie budowanych lub remontowanych domach wykorzystuje się gniazda wtykowe (pojedyncze, podwójne i większe, można je zbierać w moduły z łącznikami), a także różnego typu gniazda do instalacji teletechnicznych (telewizyjne, antenowe, radiowe, telefoniczne, multimedialne, głośnikowe oraz z portami USB).
Do osprzętu teletechnicznego zalicza się jeszcze ładowarki USB i microUSB, przydatne do podłączenia tabletu i telefonu. Gniazda występują w wariancie natynkowym, wtynkowym, podtynkowym (te ostatnie dobiera się najczęściej).
Mocuje się je na wkręty lub zaczepy rozpierające. Każde gniazdo powinno mieć styk ochronny (zwykle w postaci bolca), który jest połączony z przewodem ochronnym. W pokojach dzieci warto zastosować modele zaopatrzone w przesłonę torów prądowych, bo maluchy nie włożą wtedy do nich np. drobnych zabawek.
Poradnik
Gniazda montuje się najczęściej 20–30 cm nad posadzką, a nad blatami w kuchni, łazience, pralni na wysokości 110–120 cm (muszą się znaleźć w przepisowej odległości od zlewozmywaka, umywalki, wanny, prysznica). W kuchni takie wyposażenie do drobnego sprzętu elektrycznego (czajnika, ekspresu do kawy, tostera, miksera) to co najmniej 4 gniazda wtykowe nad blatami. Kolejne gniazda, każde w oddzielnym obwodzie, zasilą lodówkę, zmywarkę, piekarnik itp.
W sumie potrzeba ich około 10 szt. W salonie lub w pokoju z kinem domowym powinno się zamontować kilka gniazd wtykowych do lamp oraz sprzętu: telewizyjnego, wideo, muzycznego, multimedialnego.
W tych pomieszczeniach zaleca się odpowiednio wcześniej doprowadzić przewody sygnałowe do wybranego sprzętu RTV, Internetu, jak również do głośników, następnie zatynkować je i zakończyć adekwatnymi gniazdami wtykowymi. Jeżeli telewizor ma wisieć na ścianie, trzeba pamiętać o wbudowaniu w przegrodę korytka, dobrze maskującego nieestetyczne i plączące się przewody.
W holu i korytarzach zwykle wystarcza jedno gniazdo do mopa parowego lub odkurzacza (jeśli nie ma w budynku systemu centralnego odkurzania). W łazience, kuchni, pralni, czyli w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności, należy zastosować gniazda z hermetyczną pokrywą (bryzgoszczelne) o stopniu szczelności 4 (np. w łazienkach powszechnie zakłada się gniazda oznaczone symbolem IP44 – druga z cyfr to poziom szczelności).
Gniazda bryzgoszczelne są wyposażone w przesłonę i uszczelkę, zapobiegające wnikaniu wilgoci i zanieczyszczeń. Do garażu przeznaczone są oprawy odporne na wilgoć, pył, uszkodzenia mechaniczne. Rada – Lepiej zamontować więcej gniazd i nie korzystać ze wszystkich, niż używać przedłużaczy szpecących pomieszczenia.
Łączniki i specjalistyczny osprzęt
Dawniej łączniki głównie służyły do operowania oświetleniem. Obecnie w nowych domach projektujemy bardziej różnorodne oświetlenie, nie obywamy się już bez zautomatyzowanego systemu ogrzewania, zabezpieczenia budynku przed włamaniem.
Poza tym często dodajemy wentylację mechaniczną i klimatyzację, chcemy automatycznie sterować roletami lub żaluzjami i, oczywiście, korzystać z wielu urządzeń elektrycznych, telefonicznych, multimedialnych itp. Do operowania poszczególnymi układami wykorzystujemy specjalistyczny osprzęt, np. łączniki czasowe, automatyczne termostaty.
Dobra wysokość łączników oświetleniowych to 140 cm nad posadzką. Jeśli jednak wśród domowników są dzieci i osoby na wózkach, lepiej zamontować je na wysokości 90 cm.W przypadku pomieszczeń mokrych – tj. łazienka, pralnia – oraz małych typu spiżarnia, garderoba przekaźniki często planuje się przed wejściem. W pozostałych – instaluje wewnątrz, przy drzwiach po tej samej stronie co klamka.
Wśród łączników oświetleniowych najpopularniejsze są modele mechaniczne, czyli klawiszowe, przyciskowe, obrotowe. Pojedyncze uruchamiają jeden obwód oświetleniowy, z jednym lub kilkoma punktami świetlnymi. Podwójne i potrójne (odpowiednio) – 2 albo 3 obwody.
Nowocześniejsze są przekaźniki dotykowe i bezdotykowe (sensorowe), przy pierwszym wystarcza już lekki dotyk, przy drugim zalewie zbliżenie ręki. Do operowania oświetleniem z dwóch miejsc przy schodach, w długich korytarzach, w garażu przydają się łączniki schodowe.
Przy wielokondygnacyjnej klatce schodowej warto dodać modele krzyżowe, umożliwiające regulację światłem z większej ilości punktów (ten rodzaj osprzętu montuje się w ramach jednego obwodu). Można je zastąpić przekaźnikami bistabilnymi.
Uzupełnia je moduł sterujący, umieszczony np. w rozdzielnicy głównej, upraszcza układ przewodów i współpracuje z nieograniczoną liczbą punktów sterowania. W tych strefach domu niekiedy wystarcza jednak prostsze rozwiązanie w postaci łączników z czujnikiem ruchu – konkretne lampy w danym obwodzie elektrycznym automatycznie podejmą pracę wraz z pojawieniem się mieszkańca do chwili jego zniknięcia.
W ciemnym korytarzu i przy klatce schodowej przydają się wyroby z podświetleniem diodą elektroluminescencyjną. Dzięki niej nietrudno je znajdziemy (diodę mogą mieć również gniazda). Nowoczesne rozwiązania – w postaci np. łączników czasowych, automatycznych termostatów, ściemniaczy – dają wymierne oszczędności, są praktyczne i ułatwiają obsługę domu.
Łączniki czasowe, zawarte w danym obwodzie oświetleniowym lub wentylacji mechanicznej, funkcjonuję w układzie w zaprogramowanym okresie. Termostaty automatycznie zarządzają ogrzewaniem i temperaturą w całym budynku i z podziałem na strefy.
Ściemniacze, zastosowane zamiast zwykłych łączników, pomagają regulować natężenie światła, ale przede wszystkim – oszczędzają energię elektryczną. Niektóre modele zapamiętują ostatnie ustawienia, inne mają odbiornik podczerwieni współpracujący z pilotem (w nich nie trzeba korzystać z klawisza, pokrętła czy suwaka na łączniku ściennym). Chcąc jednak używać nowoczesnych ściemniaczy, należy poinformować o tym elektryka.
Po pierwsze, dobierze rodzaj urządzenia do zaplanowanego typu oświetlenia (tylko część jest przeznaczona do świetlówek energooszczędnych), po drugie – doprowadzi do konkretnego miejsca odpowiedni przewód (nowoczesne ściemniacze działają na dwużyłowym).
Przy codziennej obsłudze budynku z elektrycznymi roletami lub żaluzjami, pomocne są przyciski do sterowania. Na życzenie podniosą je, opuszczą albo zatrzymają w wybranym położeniu. W instalacjach elektrycznych warto zastosować prosty osprzęt, wykorzystywany również w układach inteligentnych.
Należą do niego między innymi wyłączniki pierwszeństwa, zapobiegające przeciążeniu instalacji – wyłączą np. ogrzewanie na czas pracy kuchenki elektrycznej. Gdy zużycie prądu rozlicza się w systemie dwutaryfowym, przydają się zegary sterujące pracą elektrycznych podgrzewaczy wody i pieców akumulacyjnych.
Natomiast czujniki ruchu oraz czujniki zmierzchowe mogą zdalnie zarządzać lampami na zewnątrz budynku i w ogrodzie. Przy kompletowaniu osprzętu elektroinstalacyjnego nie można zapominać o możliwości skorzystania z rozwiązań bezprzewodowych, szczególnie w miejscach, w których ułożenie przewodów jest trudne, albo drogie.
Przykładem na dobrą współpracę czujników przewodowych i bezprzewodowych są alarmy. Kolejnym – domowe instalacje komputerowe. W tych ostatnich przewodowe powinny być połączenia między kondygnacjami lub między oddalonymi pomieszczeniami na jednym poziomie (to z uwagi na tłumienie sygnału przez grube ściany i stropy), a bezprzewodowe – zakończenia w postaci np. routera.
Autor: Lilianna Jampolska
Zdjęcia: Ospel
