Najważniejsze zasady wiercenia i cięcia elektronarzędziami!
Najważniejsze zasady wiercenia i cięcia elektronarzędziami!
Wiertarka czy wkrętarka przydadzą się niemal w każdym domu - podczas budowy czy remontu nie brakuje przecież okazji, aby wywiercić otwory na półkę ścienną czy zmontować meble. Bardziej wprawieni w majsterkowaniu mogą poszerzyć katalog elektronarzędzi o urządzenia przeznaczone np. do cięcia czy szlifowania różnych elementów.
Wiertarka i wkrętarka to podstawowe elektronarzędzia, które przydają się w każdym domu, szczególnie podczas budowy i remontu. Dobór sprzętu zależy od indywidualnych potrzeb - osoby zajmujące się majsterkowaniem potrzebują solidniejszych urządzeń, a okazjonalni użytkownicy mogą wybrać tańsze modele, choć tanie narzędzia często cechuje niska jakość. Wiertarki różnią się mocą i funkcjami - do podstawowych prac wystarczy model o mocy 500-600 W, ale do wiercenia w twardych materiałach, jak beton, potrzebne są młotowiertarki z funkcją udaru i mocą 800-1200 W. Wkrętarki są wygodniejsze do montażu łączników niż wiertarki, szczególnie modele akumulatorowe, które umożliwiają pracę w trudno dostępnych miejscach. Inne elektronarzędzia, jak szlifierki, wyrzynarki i pilarki, rozszerzają możliwości majsterkowania i prac remontowych, a ich wybór powinien uwzględniać moc, funkcje oraz typ zastosowania. Przy użytkowaniu elektronarzędzi kluczowe jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, stosowanie odpowiednich akcesoriów i wybór sprzętu dostosowanego do rodzaju prac. Ceny elektronarzędzi są zróżnicowane i zależą od marki oraz jakości wykonania.
Trudno wskazać kompletny zestaw elektronarzędzi, który powinno się mieć w domu - ich dobór zależy od indywidualnych potrzeb. Co oczywiste, osoby, które z pasją oddają się majsterkowaniu, potrzebują ich więcej od tych, którzy nie czują się w tej dziedzinie mocni, albo po prostu wszelkie, nawet najdrobniejsze prace budowlano-remontowe zlecają specjalistom.
Właściciele domów z pierwszej grupy zazwyczaj wybierają elektronarzędzia solidne, które co prawda kosztują więcej, ale z reguły są wydajniejsze i mają większą trwałość. Okazjonalni użytkownicy mogą zdecydować się na tańsze urządzenia, choć trzeba pamiętać, że w marketach budowlanych jest mnóstwo sprzętu naprawdę słabej jakości. Przykładowo może się okazać, że przy użyciu prostej wiertarki nie da się wywiercić otworu w betonowej ścianie. To samo dotyczy akcesoriów - wierteł, bitów do wkrętarek czy tarcz tnących. Na nic zda się zakup porządnej wkrętarki, jeśli wyposażymy ją w najtańsze bity, które zdeformują się już po kilku użyciach.
W przypadku elektronarzędzi i narzędzi roboczych zazwyczaj sprawdza się zasada, że droższe oznacza solidniejsze. Warto również wybierać urządzenia markowe. Z pomocą w wyborze przychodzą też producenci, którzy często oferują różne linie produktów - te przeznaczone dla amatorów majsterkowania i dla profesjonalistów.
Urządzenia z akumulatorem dają większą niezależność - można nimi pracować również z dala od zasilania elektrycznego. (fot. Makita)
Rodzaje wiertarek i zasady wiercenia
Najbardziej przydatnym urządzeniem spośród elektronarzędzi wydaje się być wiertarka, która umożliwia wywiercenie otworów pod kołki, na których można zawiesić np. szafki kuchenne, półki, lustro czy inne elementy wyposażenia wnętrz.
Podstawowym parametrem, którym różnią się wiertarki, jest ich moc. Do najprostszych prac wystarczy model o mocy 500-600 W, którym bez problemu wywiercimy otwory w drewnie, metalu czy w płytkach ceramicznych. Aby wiercić otwory w materiałach ściennych, takich jak cegła ceramiczna, beton czy silikaty, potrzebna jest funkcja udaru. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego osprzętu wiertarka posłuży też do mieszania zapraw czy czyszczenia zardzewiałych elementów.
Jeżeli planujemy wiercić w betonie konstrukcyjnym, potrzebny będzie mocniejszy sprzęt, o mocy 800-1200 W, z elektropneumatycznym mechanizmem udarowym. Takie urządzenie, nazywane też młotowiertarką, pozwala łatwiej skruszyć beton. Modelem z funkcją kucia będziemy też mogli wykuć w ścianie bruzdy.
Podczas gdy w typowych modelach wiertło mocuje się w trójszczękowym uchwycie za pomocą klucza lub w systemie samozaciskowym, młotowiertarki wyposażone są w specjalny uchwyt typu SDS, który nie luzuje się podczas pracy udarowej. Do takich modeli przeznaczone są specjalne rodzaje wierteł.
Młotowiertarka z funkcją kucia. (fot. Bosch)
Z powyższego jednak nie wynika, że młotowiertarka to znacznie lepszy wybór od zwykłej wiertarki. W praktyce lepiej nie rezygnować z tej pierwszej, bo chociaż ma mniejszą moc, to jest lżejsza i pozwala precyzyjniej prowadzić prace w bardziej miękkich materiałach. Tak więc kto może sobie na to pozwolić, powinien zaopatrzyć się w oba urządzenia.
Wybór odpowiedniego modelu wiertarki to jedno, a jego prawidłowe użycie - drugie. Kluczowe jest dobranie odpowiednich wierteł i sposobu wykonania otworów, dopasowane do rodzaju podłoża.
należy zwrócić uwagę na odpowiednie zamocowanie osprzętu roboczego w wiertarce. W przypadku zwykłego urządzenia niezbędne jest dokładne dokręcenie wiertła we wszystkich trzech otworach;
w materiałach zwartych, takich jak beton i cegła, należy wiercić urządzeniem z funkcją udaru, z wiertłem widiowym mocowanym w tradycyjnym uchwycie cylindrycznym;
w twardszych podłożach wierci się mocniejszym młotem z udarem, z wiertłem umieszczonym w uchwycie typu SDS;
po zaznaczeniu miejsca planowanego otworu należy punktakiem czy nawet gwoździem wykonać płytkie, wstępne zagłębienie, w którym umieszczamy czubek wiertła. Dotyczy to zwłaszcza płytek ceramicznych - po śliskiej ceramicznej powierzchni wiertło bez wykonanego wgłębienia będzie się ślizgać;
podczas wiercenia w ścianie wykończonej płytkami, w początkowej fazie trzeba wyłączyć udar i pracować na wolnych obrotach (stosując specjalne wiertła przeznaczone do płytek). W przeciwnym razie okładzina może popękać;
wiercenie zwykłą wiertarką udarową wymaga użycia siły, ale z dociskiem nie można przesadzić - nie powinien on powodować wyraźnego spadku obrotów. Natomiast używając młotowiertarki trzeba się tego wystrzegać, ponieważ skuteczność kruszenia betonu zależy od energii udaru bijaka, a nie od siły docisku;
jeżeli używamy zwykłej wiertarki udarowej, łatwiej jest najpierw wykonać otwór wiertłem o mniejszej średnicy (np. 6 mm), a dopiero potem rozwiercić go większym;
bardzo ważne jest trzymanie wiertarki pod odpowiednim kątem. W jego stabilizacji pomoże dodatkowa rękojeść, którą najlepiej ustawić prostopadle do części chwytnej wiertarki, co pozwoli łatwiej kontrolować położenie wiertła;
aby nie wywiercić w ścianie zbyt głębokiego otworu, należy zastosować ogranicznik głębokości wiercenia (to element wyposażenia wiertarki);
po nawierceniu, otwór trzeba oczyścić z pyłu, co pozwoli prawidłowo osadzić kołek.
Bardzo ważne podczas wiercenia jest to, aby trzymać narzędzie pod odpowiednim kątem. (fot. Hikoki)
Równie ważny jak zakup solidnego narzędzia jest dobór odpowiednich akcesoriów roboczych. Przykładowo rodzaj i grubość wiertła trzeba dopasować do powierzchni, w jakiej będziemy pracować. (fot. Hanmar)
Ważne parametry przy doborze wkrętarki
W domu z pewnością przyda się też wkrętarka. Bo choć wkręcać i wykręcać śruby można większością wiertarek, to ze względu na ich gabaryty i prędkość obrotów podczas pracy, nie jest to zbyt wygodne.
Tego typu urządzenie jest niezastąpione wtedy, gdy trzeba zamocować większą ilość łączników, np. podczas montażu suchych tynków, mebli, pokryć dachowych czy elementów ogrodzenia.
Również w tym przypadku podstawowym kryterium wyboru jest moc urządzenia. Do okazjonalnego zastosowania wystarczy mała, poręczna wkrętarka. Jeżeli planujemy wykańczać dom czy prowadzić różnorodne prace remontowe, powinniśmy kupić model większej mocy. A najlepiej zaopatrzyć się w dwie wkrętarki, przystosowane do różnych zadań.
Inne parametry, na które warto zwrócić uwagę przy zakupie wkrętarki, to prędkość obrotów, średnica osprzętu i dodatkowe wyposażenie. Może to być np. dioda oświetlająca albo mechanizm udarowy, umożliwiający pracę w betonie.
Urządzenia do wkręcania różnią się też sposobem zasilania. W przeciwieństwie do wiertarek, w tym przypadku zdecydowanie większą popularnością cieszą się modele zasilane z akumulatora. Są stosunkowo lekkie, a brak przewodu zasilającego umożliwia wygodną pracę również w trudno dostępnych miejscach.
Parametry akumulatora mogą być bardzo różne. Kluczowe jest ich napięcie (zazwyczaj od 9,6 do 18 V) i pojemność. Co ważne, akumulatorów typu Ni-MH nie powinno się ponownie ładować po jedynie częściowym wyczerpaniu (skraca to ich żywotność i pojemność). Można zaś tak robić z akumulatorami Li-Ion. Wygodnie jest mieć zestaw co najmniej dwóch akumulatorów. Wtedy po wyczerpaniu pierwszego możemy nie przerywać pracy. Dość często akumulatory są też wymienne pomiędzy różnymi elektronarzędziami w ramach systemu jednego producenta.
Wkrętarka przyda się wtedy, gdy trzeba zamocować większą liczbę łączników, np. podczas montażu elementów ogrodzenia. (fot. Bosch)
Dodatkowa rączka przy narzędziu ułatwia jego stabilizację podczas pracy. (fot. Hikoki)
Szlifierki, wyrzynarki, pilarki tarczowe i łańcuchowe
Zestaw elektronarzędzi można poszerzyć o szlifierkę kątową, wyrzynarkę i pilarki - tarczową i łańcuchową. Ta pierwsza ma bardzo szerokie zastosowanie - przy jej pomocy przetniemy metal, beton, materiały ceramiczne, wyszlifujemy i oczyścimy z rdzy metalowe powierzchnie, usuniemy stare farby czy odnowimy drewno. Wyrzynarka jest niezastąpiona przy drobnych pracach w drewnie czy docinaniu paneli podłogowych, boazerii itd. Pilarki przeznaczone są natomiast do cięcia drewna, ewentualnie niektórych tworzyw sztucznych i metali lekkich.
Uwaga! W sprzedaży są też narzędzia wielofunkcyjne z wymiennymi końcówkami, umożliwiające np. szlifowania i cięcie drewna.
Szlifierki kątowe dzieli się na małe, jednoręczne i duże, dwuręczne. Te pierwsze mają moc do 1000 W i pracują z tarczą o średnicy 115 lub 125 mm. Wystarczą do typowych prac w domu, ale jeśli planujemy np. cięcie grubych elementów, powinniśmy rozważyć zakup wydajniejszej szlifierki (o mocy 1800-2500 W), która przystosowana jest do zamontowania tarczy o średnicy 180 lub 230 mm.
Poza mocą, trzeba też zwrócić uwagę na prędkość obrotów szlifierki i dodatkowe funkcje, w jakie jest wyposażona. Przykładowo:
blokada wrzeciona - umożliwia wymianę tarczy roboczej przy pomocy tylko jednego klucza (dostępne są też modele z systemem bezkluczowym SDS);
system mocowania osłony tarczy - pozwala ustawić ją w dowolnej pozycji, dzięki czemu można chronić się przed ewentualnymi odpryskami podczas pracy;
regulator obrotów - umożliwia delikatne i precyzyjne szlifowanie, bez wytwarzania intensywnego strumienia pyłu;
system tzw. łagodnego startu - zabezpiecza operatora przed szarpnięciem w momencie uruchomienia. Ta funkcja bardzo dobrze sprawdza się w przypadku dużych szlifierek.
Samo urządzenie to nie wszystko, potrzebna jest też odpowiednia tarcza, dobrana w zależności od materiału, z jakim będziemy pracować (metal, beton, ceramika). Inne akcesoria to specjalna szczotka umożliwiająca usuwanie rdzy i elastyczna tarcza, którą można szlifować większą powierzchnię.
Szlifierka kątowa to narzędzie uniwersalne. Za jej pomocą przetniemy metal, beton, materiały ceramiczne, wyszlifujemy i oczyścimy z rdzy metalowe powierzchnie, usuniemy stare farby i odnowimy drewno. (fot. Bosch)
Szlifierka krawędziowa przeznaczona do obróbki różnych krawędzi - ciętych i frezowanych, surowych i lakierowanych. (fot. Festool)
Wyrzynarki różnią się nie tylko mocą (350-700 W), ale też maksymalną głębokością cięcia drewna (zazwyczaj od 50 do 100 mm), liczbą skoków na minutę (przeważnie od 500 do 3000) i typem uchwytu dostosowanego do konkretnego rodzaju brzeszczotów. Elementy te dobiera się w zależności od tego, z jakim materiałem będziemy pracować. Przykładowo brzeszczoty do cięcia sklejki i miękkiego drewna mają małe, gęsto rozmieszczone ostrza, a te przeznaczone do płyt pilśniowych i twardego drewna - duże.
Przy zakupie trzeba też zwrócić uwagę na takie funkcje wyrzynarki, jak możliwość regulacji prędkości cięcia, ustawienia kąta cięcia czy możliwość podcinania. Niektóre modele wyposażone są w dysze, którą można podłączyć do rury odkurzacza. Dzięki temu pył powstający w trakcie pracy zostanie wciągnięty przez to urządzenie.
Wyrzynarka to narzędzie niezastąpione w przypadku cięcia desek i paneli podłogowych. (fot. Black+Decker)
Do cięcia desek, listew, paneli podłogowych, blatów kuchennych itp. wykorzystuje się pilarki tarczowe. Dostępne są w wersji przenośnej i stacjonarnej, które montuje się na stole warsztatowym. Mogą też być zintegrowane z blatem roboczym na wysokich nogach, który tworzy odpowiedni stolik. Drugi rodzaj to propozycja dla tych, którzy często docinają drewno i inne materiały. Przy zakupie pilarki należy sprawdzić, na jaką grubość tnie (zazwyczaj to nie więcej niż 75 mm) i jaką ma moc.
Inne istotne elementy to możliwość regulacji obrotów (szczególnie przydatna wtedy, gdy będziemy ciąć inne niż drewno materiały), wskaźnik laserowy wyznaczający linię cięcia i króciec do podłączenia odkurzacza pochłaniającego pył.
Dwa kluczowe parametry, na jakie trzeba zwrócić uwagę przy zakupie pilarki tarczowej, to moc i grubość cięcia. (fot. Makita)
Pilarka łańcuchowa przyda się do cięcia i ścinania drzew i gałęzi. Powinni o niej pomyśleć przede wszystkim ci, którzy potrzebują drewna do kominka albo często pracują w ogrodzie. Tego typu urządzenia mogą być elektryczne albo spalinowe (przeznaczone wyłącznie do pracy na zewnątrz domu). Te pierwsze są lżejsze, cichsze, bardziej ekologiczne i prostsze w obsłudze. Pilarki spalinowe uruchamia się bowiem szarpakiem, ponadto wymagają uzupełniania paliwa, wymiany świec, filtrów itp. Są głośniejsze, dymią i silniej wibrują, ale z drugiej strony są mocniejsze, a podczas pracy nie ogranicza nas zasięg przewodu zasilającego.
Inne różnice pomiędzy pilarkami to:
długość prowadnicy - przy amatorskim wykorzystywaniu wystarczy 30-35 cm;
moc - odpowiedni będzie model o mocy 1600-2000 W;
poziom głośności;
dodatkowe wyposażenie, jak sposób napinania łańcucha, system redukcji drgań, hamulec bezpieczeństwa itp.
Użytkowanie szlifierek, wyrzynarek i pilarek wymaga pewnej wprawy i ostrożności. Narzędzia te pracują bowiem na wysokich obrotach, do tego podczas szlifowania powstają iskry i pył. Nie można więc zapomnieć o założeniu okularów ochronnych i rękawic roboczych. Trzeba też uważać, aby strumień iskier wytwarzanych przy cięciu metali nie spowodował pożaru. Iskry mogą również uszkodzić znajdujące się w pobliżu materiały i przedmioty drewniane, szklane i lakierowane. Ponadto nie wolno zbyt mocno dociskać szlifierki podczas pracy, bo może to skutkować rozerwaniem się tarczy albo uszkodzeniem silnika.
Pilarka łańcuchowa elektryczna (zdjęcie górne) i spalinowa (zdjęcie dolne). Urządzenia wyglądają podobnie, ale mają inną specyfikę. Te pierwsze są lżejsze, cichsze, bardziej ekologiczne i prostsze w obsłudze. Urządzenia spalinowe są głośniejsze, dymią i silniej wibrują, ale za to mają większą moc. (fot. Yato)
Przy używaniu elektronarzędzi ważne jest zachowanie zasad BHP. Należy ubrać się w okulary ochronne, rękawice robocze, a w razie potrzeby - także w słuchawki. (fot. Makita)
W sprzedaży są też wielofunkcyjne urządzenia oscylacyjne z wymiennymi akcesoriami, którymi można ciąć, szlifować i zdzierać np. farby czy kleje. (fot. Yato)
Ile zapłacimy za elektronarzędzia?
Ceny elektronarzędzi są bardzo zróżnicowane. Najtańszą wiertarkę w markecie budowlanym kupimy już za 60-80 zł. Urządzenie z udarem renomowanego producenta kosztuje 150-250 zł. W sprzedaży są też markowe młotowiertarki o dużej mocy za ponad 1000 zł.
Podobnie kształtują się ceny wkrętarek, szlifierek kątowych, wyrzynarek i pilarek. Na najtańsze urządzenie z tej grupy trzeba przeznaczyć 70-100 zł, markowe kosztują przynajmniej 300-400 zł, a za wybrane modele zapłacimy nawet ok. 2000 zł.
Norbert Skupiński
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie elektronarzędzia są najbardziej przydatne w domu?
Najbardziej przydatnymi narzędziami są wiertarka i wkrętarka. Wiertarka umożliwia wywiercanie otworów, np. pod półki, a wkrętarka jest niezastąpiona przy montażu mebli i innych elementów.
Jakie parametry są ważne przy wyborze wiertarki?
Kluczowym parametrem jest moc - do podstawowych prac wystarczy 500-600 W, ale do wiercenia w twardszych materiałach, jak beton, potrzeba wiertarki o mocy 800-1200 W z funkcją udaru.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze wkrętarki?
Ważne są moc, prędkość obrotów oraz zasilanie. Modele akumulatorowe są wygodne, gdyż umożliwiają pracę w trudno dostępnych miejscach bez przewodu zasilającego.
Czy droższe narzędzia są lepsze?
Z reguły tak, droższe narzędzia są solidniejsze i bardziej trwałe. Warto inwestować w markowe urządzenia, szczególnie jeśli planujemy intensywne użytkowanie.
Jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują przy pracy z elektronarzędziami?
Należy nosić okulary ochronne, rękawice i dbać o stabilne trzymanie narzędzia pod odpowiednim kątem. Warto również używać dodatkowych akcesoriów, jak ogranicznik głębokości wiercenia.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Skomentuj
