![]() |
(fot. Osram, fot. PCE, fot. Legrand) |
Ocenę stanu instalacji należy powierzyć uprawnionemu elektrykowi. Powinien on sprawdzić:
- stan przewodów (jeśli w domu mamy stare przewody aluminiowe, najprawdopodobniej kwalifikują się one do wymiany instalacji elektrycznej),
- tablicę rozdzielczą (starą wyposażoną w bezpieczniki topikowe (tzw. korki) trzeba wymienić na nową wyposażoną w wyłączniki nadmiarowoprądowe oraz wyłącznik różnicowoprądowy),
- puszki przyłączeniowe, a ponadto dokonać pomiarów rezystancji izolacji,
- sprawdzić działanie ochrony przeciwporażeniowej.
Nie tylko stare instalacje wymagają modernizacji. W trakcie użytkowania stosunkowo nowego domu może się okazać, że zbyt skromnie obliczyliśmy nasze potrzeby, albo że w złych miejscach zaplanowaliśmy gniazda. Jeśli jest ich za mało, w różnych miejscach leżą porozciągane przedłużacze. Przeciążona instalacja często wyłącza się wskutek "wyskakiwania korków". Zniecierpliwieni, decydujemy się wtedy na jej rozbudowę.
Wymiana instalacji elektrycznej czy modernizacja?
![]() |
Licznik elektryczny (fot. Apator) |
Instalacje starsze niż 20 lat zazwyczaj wymagają wymiany – jeśli nie całej instalacji, to na pewno niektórych jej elementów. Podczas kontroli specjalista powinien zwrócić uwagę przede wszystkim na to, co w sposób bezpośredni wpływa na bezpieczeństwo użytkowania:
- bezpieczniki starego typu (gdy były naprawiane "domowymi" sposobami, czyli np. Drutem),
- przewody w starej, sparciałej izolacji,
- uszkodzone lub nadtopione gniazda i wyłączniki.
Wymiana tych elementów zapewnia jedynie przywrócenie sprawności starej instalacji: nie oznacza niestety, że na tym jej remont się zakończy.
Zwiększenie liczby odbiorników wymaga zwykle zmodernizowania instalacji, czyli najprawdopodobniej:
- wykonania nowych obwodów,
- wymiany rozdzielnicy (w przypadku braku miejsca).
Trzeba przy tym uwzględnić moc wszystkich podłączanych urządzeń. Te szczególnie "prądożerne", takie jak kuchenki elektryczne, podłogowe maty grzewcze, bojlery, hydrofory, grzejniki akumulacyjne oraz pralki i zmywarki powinny być bowiem podłączone do oddzielnych obwodów.
![]() |
![]() |
(fot. PCE) | (fot. Moeller) |
Rozdzielnica montowana jest w metalowej lub plastikowej skrzynce do umieszczenia na powierzchni ściany lub we wnęce muru |
Wymiana instalacji elektrycznej - nowa rozdzielnica
Tablica rozdzielcza, czyli fachowo mówiąc – rozdzielnica domowa – jest miejscem, w którym umieszcza się całą aparaturę sterującą i zabezpieczającą instalację wewnętrzną. W obecnie produkowanych rozdzielnicach nie używa się już tradycyjnych "korków", lecz montuje się aparaturę modułową, umieszczaną na znormalizowanej szynie instalacyjnej.
Wszystkie "bezpieczniki", zwane wyłącznikami, mają taki sam wymiar podstawowy, odpowiadający szerokości modułu 17,5 mm – lub jego wielokrotności. Liczba modułów, jakie można zmieścić w jednej rozdzielnicy określa jej pojemność, a to z kolei pozwala łatwo wyliczyć, ile i jakiej mocy urządzenia będzie można do niej podłączyć.
Dobierając pojemność rozdzielnicy należy uwzględnić pewien zapas, pozwalający na podłączenie w przyszłości dodatkowych urządzeń. Instalację domową trzeba podzielić na obwody zasilające poszczególne odbiorniki energii (odbiorniki dużej mocy: pompę, kuchenkę elektryczną) lub ich grupy (gniazda wtykowe, oświetlenie).
Każdy z obwodów musi mieć osobny włącznik nadmiarowoprądowy. A cała instalacja musi być zabezpieczona wyłącznikiem róznicowoprądowym. Aparaty te umieszcza się na tablicy rozdzielczej. Rozdzielnica jest dość płaska, może więc być umieszczona nawet w przedpokoju. Najwygodniej umieścić ją przy drzwiach wejściowych. Taka lokalizacja ułatwi odłączenie zasilania np. w razie pożaru.
W rozdzielnicy zbiegają się obwody elektryczne z całej domowej i ogrodowej instalacji. Są one chronione umieszczonymi w niej różnymi wyłącznikami i ochronniki. Jedne chronią instalację przed skutkami zwarcia lub przeciążenia, inne chronią sprzęt szczególnie podatny na skoki napięcia, jeszcze inne czuwają nad bezpieczeństwem użytkowników, chroniąc ich przed porażeniem prądem.
Dodatkowym wyposażeniem rozdzielnicy jest aparatura sterująco-sygnalizacyjna. Ułatwia kontrolę stanu instalacji i umożliwia sterowanie oraz programowanie pracy poszczególnych obwodów. Najczęściej są to lampki sygnalizujące obecność napięcia zasilania, programowane zegary sterujące pracą np. ogrzewania elektrycznego oraz wyłączniki zmierzchowe włączające oświetlenie zewnętrzne.
Uwaga! Wymiana starej rozdzielnicy wiąże się czasami z koniecznością zdemontowania licznika. O takiej potrzebie powinniśmy zawiadomić miejscowy rejon energetyczny, podając okres, na jaki będzie on zdjęty. Po jego zamontowaniu musimy zgłosić gotowość do jego zaplombowania.
Wymiana instalacji elektrycznej -wyłączniki
- Wyłączniki nadmiarowoprądowe – chronią instalację przed skutkami zwarcia lub nadmiernego obciążenia. Do jednego wyłącznika można podłączyć obwód zasilający obsługujący nie więcej niż 10 gniazdek lub 20 punktów oświetleniowych.
![]() |
![]() |
![]() |
(fot. Relpol) | (fot. Legrand) | (fot. Moeller Electric) |
Instalację elektryczną należy zabezpieczyć ogranicznikami przepięć , wyłącznikiem różnicowoprądowym i zabezpieczeniem nadmiarowoprądowym |
- Wyłączniki różnicowoprądowe – chronią przed porażeniem nie tylko przy bezpośrednim dotknięciu np. obudowy urządzenia, w którym nastąpiło uszkodzenie izolacji, ale również w razie dotknięcia przewodu pod napięciem czy zacisków w gniazdku lub wyłączniku. Ich działanie polega na porównywaniu prądu płynącego w przewodzie fazowym i neutralnym, a w razie pojawienia się różnicy przekraczającej prąd uruchomienia wyłącznika (zwykle 30 mA) – na szybkim odłączeniu zasilania. Takie wyłączniki powinny chronić wszystkie obwody elektryczne w domu.
- Styczniki – umożliwiają zdalne włączanie urządzeń oraz sterowanie nimi. Instaluje się je w obwodach zasilających urządzenia dużej mocy lub takie, których włączanie odbywa się automatycznie. Styczniki są niezbędne, jeśli chcemy np. zaprogramować włączanie się urządzeń w czasie obowiązywania II taryfy opłat za energię elektryczną. Montuje się je również w instalacjach, w których pracują silniki wymagające ochrony przed niespodziewanym uruchomieniem. W razie awaryjnego wyłączenia zasilania silnik włączany przez stycznik nie uruchomi się samoczynnie, gdy ponownie popłynie prąd.
- Wyłączniki pierwszeństwa – nazywane również priorytetowymi, zabezpieczają instalację przed przeciążeniem. Instaluje się je głównie w domach ogrzewanych elektrycznie, gdy również inne urządzenia grzewcze zasilane są prądem. Ich działanie polega na automatycznym odłączeniu zasilania np. ogrzewania, gdy korzystamy z kuchenki elektrycznej. Po skończeniu gotowania ogrzewanie włączy się samoczynnie.
Wymiana instalacji elektrycznej - ochronniki
-
Instalację elektryczną można prowadzić po wierzchu ściany w listwach lub kanałach instalacyjnych (fot. Hager Polo)
Przekroje i kolory przewodówPrzekrój przewodu zależy od jego długości, przewidywanego obciążenia prądem oraz temperatury otoczenia. Dopuszczalną obciążalność przewodów zależnie od sposobu ich prowadzenia można znaleźć w tabelach, ale niełatwo do nich dotrzeć, więc w tej kwestii lepiej zdać się na fachowca. Orientacyjnie przyjmuje się, że w instalacjach domowych nie powinno to być więcej niż:
Zgodnie z przepisami instalacja elektryczna w domu musi być wykonana jako trójprzewodowa. Aby łatwo było odróżniać przewody, stosuje się zróżnicowany kolor ich izolacji:
|
Wymiana instalacji elektrycznej - kable na nowo
![]() |
(fot. Wago Elwag) |
Wymiana starej lub uszkodzonej instalacji elektrycznej oraz rozbudowa instalacji o nowe obwody oznacza układanie nowych przewodów.
Wymiana. Stare instalacje były układane głównie w rurkach lub w kanałach instalacyjnych, a nowsze – w rurkach bezpośrednio pod tynkiem, w listwach lub kanałach instalacyjnych na wierzchy ściany. Możliwość wykorzystania rurek do wprowadzenia nowych przewodów zależy od ich stanu technicznego, średnicy oraz trasy ich przebiegu (prosta czy z załamaniami). Jeśli są to rurki metalowe z umieszczoną w środku wkładką, a trzeba do nich wprowadzić znacznie większą liczbę przewodów, możliwości ich wykorzystania są ograniczone.
Nowe przewody wciąga się w rurki instalacyjne równocześnie z wyciąganiem starych i mocuje ich końce w puszkach rozgałęźnych. Jeśli poprzednia instalacja była wykonana ze sztywnego drutu typu DY, będzie on stawiał opór przy usuwaniu. Znacznie łatwiej wciągnąć pojedyncze przewody linkowe (oznaczenie LY).
Jeśli stara instalacja była ułożona w kanałach instalacyjnych, można je otwierać. Umożliwia to dostęp do dużego fragmentu instalacji elektrycznej, tak więc wymiana jest łatwa.
Rozbudowa. Również w tym wypadku jest kilka możliwości poprowadzenia przewodów w rurkach w tynku, w listwach, kanałach instalacyjnych i sztywnych rurkach – na wierzchu ściany, najczęściej przy podłodze, suficie lub wokół ościeżnic otworów drzwiowych.
- Pod przewody w rurkach trzeba wykuć w ścianie bruzdy głębokości 2-2,5 cm, zamocować w nich rurki – elastyczne, nazywane popularnie peszlami lub sztywne, po czym pokryć je tynkiem.
-
Każdy przewód instalacji elektrycznej ma inny kolor, oznaczający funkcje przewodu (fot. Wago Elwag) - Przewody po wierzchu ściany prowadzi się najczęściej w listwach i kanałach instalacyjnych (mają większe rozmiary niż listwy, mieszczą więc większą liczbę przewodów) lub w sztywnych rurkach. Wzornictwo i kolorystyka dostępnych w sklepach listew umożliwia estetyczne ukrycie przewodów, a dostosowany do nich osprzęt pozwala łatwo zamontować gniazda i wyłączniki.
![]() |
![]() |
Włączniki oświetleniowe to poza lampami najbardziej efektowna część domowej elektryki (fot. Merten) |
Wymiana instalacji elektrycznej - gniazdka
![]() |
Gniazdko hermetyczne stosuje się w łazience (fot. Karlik Elektrotechnik) |
Osprzęt w pomieszczeniach mieszkalnych instaluje się głównie jako podtynkowy, mocowany do puszek instalacyjnych osadzonych w ścianie. Zależnie od materiału, z jakiego zbudowana jest ściana, zakładamy puszki do murów pełnych lub przystosowane do zamontowania w ściankach gipsowo-kartonowych.
Wygodne i estetyczne umieszczenie kilku wyłączników lub gniazd obok siebie umożliwiają puszki podwójne, potrójne i poczwórne. Można w nich osadzić tylko osprzęt z oddzielną ramką, dostosowaną do określonej serii wyrobów jednego producenta.
Osprzęt – a zwłaszcza gniazda wtykowe – lepiej mocować w puszkach za pomocą wkrętów, a nie zaczepów bocznych. Zmniejsza to ryzyko wyrwania gniazda przy wyciąganiu wtyczki, ale wymaga dość precyzyjnego wypoziomowania puszki podczas jej osadzania. W pomieszczeniach wilgotnych należy instalować osprzęt tzw. hermetyczny o stopniu ochrony przynajmniej IP 44.
Uwaga! W łazience, w strefie bliższej niż 60 cm od obrysu wanny czy brodzika nie wolno instalować żadnych wyłączników ani gniazd. Gniazda w strefie trzeciej – od 0,6 do 2,4 m – muszą być zasilane napięciem bezpiecznym lub obwód powinien być zabezpieczony wyłącznikiem różnicowoprądowym, na prąd różnicowy nie większy niż 30 mA.
Wymiana instalacji elektrycznej - gdzie ile gniazdek?
Wymiana instalacji elektrycznej - na jakiej wysokości?
|
Cezary Jankowski, Joanna Dąbrowska
Zdaniem naszych Czytelników
mhtyl
29 Paź 2013, 19:44
Cytat Teraz się raczej odchodzi o topikowych... To są starodawne rozwiązania. Bezpieczne, ale starodawne U mnie teraz cała instalacja w domu jest na automatycznych zabezpieczeniach Ospela - to już standard. Tak się rozpędziłeś ...
janekciekawski
29 Paź 2013, 14:57
Cytat Automatyczne to takie, które po zadziałaniu wymagają jedynie przełączenia, natomiast topikowe ulegają przepaleniu i trzeba je wymienić. Teraz się raczej odchodzi o topikowych... To są starodawne rozwiązania. Bezpieczne, ...
Budujemy Dom - budownictwo i instalacje
08 Kwi 2013, 10:16
Cytat Mam pytanie odnośnie instalacji elektrycznej: co zalicza się do grupy zabezpieczeń automatycznych i zabezpieczeń topikowych??? Automatyczne to takie, które po zadziałaniu wymagają jedynie przełączenia, natomiast topikowe ...
Gość Patrycja
08 Kwi 2013, 07:41
Mam pytanie odnośnie instalacji elektrycznej: co zalicza się do grupy zabezpieczeń automatycznych i zabezpieczeń topikowych???
retrofood
23 Mar 2013, 17:48
Cytat Pomocny artykuł dla tych którzy mają odrobinę wiedzy na temat instalacji elektrycznej. W wielkiej płycie (bloki) kable biegną w podłogach, gniazdka są 5-10cm od podłogi a wyłącznik są 1,10 od podłogi.Dziś normy na taką instalację ...
Gość jt
23 Mar 2013, 16:52
Pomocny artykuł dla tych którzy mają odrobinę wiedzy na temat instalacji elektrycznej. W wielkiej płycie (bloki) kable biegną w podłogach, gniazdka są 5-10cm od podłogi a wyłącznik są 1,10 od podłogi.Dziś normy na taką instalację elektryczną nie pozwalają, ale jej wymiana ...
retrofood
27 Lut 2013, 18:27
Cytat Wymieniłem w domu osprzęt na Ospel i nie narzekam. Wybór ok. Tiaaaa... Szczególnie jeśli to Impresja. Wkręty gniazdek są przelotowe i niemiłosiernie kaleczą izolację przewodów, nad czym nie mamy kontroli. A gniazdo ...
Gość moruska
27 Lut 2013, 18:17
Wymieniłem w domu osprzęt na Ospel i nie narzekam. Wybór ok.
retrofood
01 Paź 2010, 14:33
Przecie to było baaardzo spokojnie wręcz ze współczuciem...
Barbossa
01 Paź 2010, 13:25
Stasiu spokojnie,spokojnie Stasiubo Ci ciśnienie skoczy
retrofood
01 Paź 2010, 13:22
Cytat Jak lut może się wytopić w prawidłowo zrobionym połaczeniu? Zanim się lut zacznie topić (od 200° C) to izolacja wcześniej spłynie. A prąd musiałby być nie wiem jak duży.. Odpowiem ci Bogusiem Lindą: co Ty, k...a, ...
Gość Adi
29 Wrz 2010, 16:20
Jak lut może się wytopić w prawidłowo zrobionym połaczeniu? Zanim się lut zacznie topić (od 200° C) to izolacja wcześniej spłynie. A prąd musiałby być nie wiem jak duży..
Gość Daniel
23 Lut 2010, 18:21
Co do złączek to ja również upierał bym się przy skrętce, wago tak jak kolega mówi szybkie, ale słabe, a skrętka na dł. 3cm, bo czemu nie pewna. To samo lutowanie bo przy te,p. lut się wytapia i problem. Co wy na to???.
Gość Robert
17 Wrz 2009, 17:57
Co do zasad dotyczących instalacji w łazience - jeśli by się ich sztywno trzymać, to w prawie żadnej łazience w bloku nie można by zainstalować żadnego gniazdka czy wyłącznika - skoro np. łazienka w mieszknaiu moich Rodziców ma wymiary 1,45 m na 1,8 metra !
Gość vard
10 Wrz 2009, 16:35
Złącza wago są dobre ,ale styk złącza i przewodu jest na tyle mały że szybko ulegają uszkodzeniu . skręcenie przewodów na długości 1,5cm jest pewniejsze niż wago i kostka wiem to z doświadczenia , lubie wago bo szybko się łączy ale u siebie w domu nigdy bym nie zastosował ...
Gość Maniek
03 Sie 2009, 17:05
Jeśli decydujemy się na wymianę (modernizację) starej instalacji elektrycznej nie ma sensu wykonywanie pomiarów rezystancji izolacji, czy ochrony przepięciowej. Jest to niepotrzebne wywalanie w błoto sporych pieniędzy. Pomiary te i także parę innych jesteśmy zmuszeni wykonać przy ...
hades307
03 Kwi 2009, 12:04
wprawdzie nie zajmuję się instalacjami domowymi (jestem elektrotechnikiem przemysłowym) ale zabieram się do remontu mojego domu więc mam kilka pomysłów na instalację domową prowadzenie instalacji; peszle -mam do nich osobisty uraz, ale nawet obiektywnie myśląc nie widzę potrzeby ...
Gość rafal
02 Kwi 2009, 10:35
selektywnosci bezpiecznikow nie uzyskamy przez dobor ich charakterystyk. Jezeli przed licznikiem i w domu sa zamontowane bezpieczniki automatyczne (popularnie "S") to przy ZWARCIU wybiją oba. Bezpieczniki automatyczne z roznymi charakterystykami nie sa selektywne wzgledem siebie, jezeli chodzi ...
Gość elektryk
16 Lut 2009, 18:27
takie gniazdko hermetyczne stosuje sie w chlewach a nie w łazience
MTW Orle - osuszanie budynków
11 Sty 2009, 00:26
A ludzie się dziwią że za instalację u mnie płacą jak za zboże tylko nie jestem pewien czy po 20 latach ta sama osoba będzie musiała dokładać cokolwiek i gdziekolwiek .projekt to jedno , a dobrze zrobiona instalacja dedykowana pod danego użytkownika to drugie i tego się będę trzymał .
Gość adi
10 Sty 2009, 18:39
bardzo fajnie opisane.pozdrawiam.