|
Zimą na pierwszy plan wstępuje roślinność iglasta, która przez pozostałą część roku zazwyczaj stoi nieco w cieniu, będąc tłem dla kompozycji liściastych. Kiedy liście opadną, iglaki zaczynają grać pierwsze skrzypce. Doskonale prezentują się na tle kontrastowego, białego puchu, jak również w różnorodnych zestawieniach, zarówno roślinności iglastej jak i liściastej.
Istotne jest, by przy tworzeniu kompozycji pamiętać o zróżnicowanym, lecz harmonijnym doborze gatunkowym. Nie warto sięgać po zbyt dużo różnorodnych gatunków, gdyż taki zabieg wprowadzi jedynie chaos i uwypukli popełnione błędy projektowe. Każda kompozycja jest właśnie częścią projektowania przestrzeni, dlatego też wymaga dogłębnego przemyślenia oraz przeanalizowania istniejącej sytuacji i oczekiwań użytkowników.
Wybrane rośliny zimozielone | |
| 
|
| Ognik szkarłatny Pyracantha coccinea Krzew zimozielony o liściach opadających w mroźniejsze zimy. Główną ozdobą są owoce, których barwa, zależnie od gatunku, może mieć odcienie czerwieni, pomarańczu i żółci. Owocostany mogą pozostać na krzewie przez całą zimę, jednakże są przysmakiem ptactwa, dlatego też bardzo często znikają wraz z przyjściem niskich temperatur. Ognik jest krzewem ciernistym, dlatego nadaje się na formowane lub nieformowane żywopłoty, które będą tworzyć barierę trudną do przebycia. Krzew polecany jest również do rozpinania na jasnych ścianach budynków (barwa ścian stanowić powinna kontrast dla rośliny) | Mahonia pospolita Zimozielony krzew dorastający zwykle do około 2 m wysokości. Krzew, o którego dekoracyjności stanowią soczystozielone, błyszczące liście i początkowo sine, a później granatowe owoce – przysmak ptaków. Mahonia jest rośliną wrażliwą na mrozy, dlatego wymaga stanowisk osłoniętych od wiatru i bezpośredniego nasłonecznienia. Zbyt silne słońce może doprowadzić do porażenia i w efekcie zasychania blaszek liściowych. Krzew doskonale nadaje się na nieformowane żywopłoty w zacienionych miejscach. Polecany jest również do obsadzania podszytu parkowego. |
| 
|
Sosna górska odmiany Złoto Zimy Kosodrzewina o karłowym wzroście osiągająca po 10 latach około 50 cm wysokości. Charakterystyczną cechą tej rośliny jest sezonowa zmiana ubarwienia igieł – latem krzew przybiera jasnozieloną kolorystykę, zaś zimą złocistożółtą. Kosodrzewina polecana jest do ogrodów skalnych oraz przede wszystkim do tworzenia atrakcyjnych zestawów kolorystycznych z innymi roślinami zimozielonymi.
| Sosna oścista Pinus aristata Sosna charakteryzująca się bardzo powolnym wzrostem – po 30 latach osiąga około 3 m. Cechą wyróżniającą są krótkie pędy, lekko wygięte oraz ułożone bardzo gęsto, ciemnozielone igły, na których znajdują się białawe kłaczki żywicy. Sosna oścista ma bardzo małe wymagania siedliskowe. Ze względu na swój wzrost polecana jest do małych ogrodów, jak również do ogrodów skalnych, a nawet ogrodów japońskich. |
Warto jest łączyć rośliny zimozielone (iglaki oraz gatunki liściaste o całorocznym ulistnieniu) z gatunkami o dekoracyjnych pędach. Takie zestawienia gwarantują znakomity efekt i wskazują na świadome zagospodarowanie przestrzeni.
Przy doborze poszczególnych roślin warto jest również sięgnąć po literaturę, w której zawarta jest dokładna charakterystyka gatunkowa. Z takiego źródła można dowiedzieć się o cechach roślin, o ich szczególnej dekoracyjności w różnych porach roku oraz o preferencjach zarówno siedliskowych jak i co do sąsiedztwa.
Taka wiedza może dostarczyć zaskakujących informacji o niektórych , których barwna szata zmienia się nieco w okresie jesienno-zimowym na przykład z zielonej na żółtawą. Dzięki takim właściwościom gatunek okazuje się niezmiernie atrakcyjnym i plastycznym materiałem do różnorodnych zestawień kolorystycznych – zmieniających swój charakter zgodnie z porami roku.
Wybrane rośliny o ozdobnych pędach i korze | |
| 
|
Leszczyna pospolita `Contorta` Krzew o powolnym wzroście. Cechą charakterystyczną odmiany są silnie poskręcane pędy i liście. Szczególnie atrakcyjny krzew w okresie zimowym, gdy powyginane pędy mogą prezentować się w całej okazałości. Leszczynę poleca się do małych ogrodów, jako soliter w eksponowanym miejscu. Pędy wykorzystuje się przy aranżacjach suchych bukietów. | Dereń biały `Elegantissima` Cornus alba `Elegantissima` Rozłożysty krzew charakteryzujący się dwubarwnymi liśćmi i czerwonawymi pędami. Bardzo tolerancyjny w stosunku do siedliska – znakomicie znosi okresowe zalewanie. Dereń może stanowić silny akcent kolorystyczny w kompozycjach roślinnych. Polecany jest na żywopłoty nieformowane do każdego parku czy ogrodu.
|
| 
|
Kolcosił Rzadko spotykane drzewo azjatyckie. Pędy pokryte są kolcami i dzięki temu stanowią niebywałą atrakcję botaniczną. Gatunek wrażliwy na mrozy, jednakże możliwy do uprawy w cieplejszych rejonach Polski. Na cienkich gałęziach pojawiają się stosunkowo duże liście osiągające nawet 20 cm długości. Polecany jako soliter do dużych przestrzeni parkowych. | Żarnowiec miotlasty Krzew o miotlastym pokroju dorastający do około 2 m wysokości. W czasie kwitnienia obficie obsypany żółtymi kwiatami. Bardzo wrażliwy na gleby wapienne i zasolenie. Polecany jako luźne nasadzenia krajobrazowe, do rekultywacji zakwaszonych gleb czy stabilizacji skarp i wydm. Zielone pędy niestety bardzo często usychają zimą, lecz krótki okres ich dekoracyjności wart jest zastosowania tego gatunku w nasadzeniach. |
| 
|
Robinia akacjowa `Tortuosa` Robinia pseudoacacia `Tortuosa` Drzewo o nieregularnym pokroju, charakteryzujące się malowniczo powyginanymi pędami – szczególnie dekoracyjnymi w stanie bezlistnym. Gatunek ma małe wymagania siedliskowe – doskonale znosi okresowe susze. Drzewo polecane jako soliter do małych ogrodów. | Klon strzępiastokory Drzewo charakteryzujące się cienką strzępiastą korą, która bajecznie zwisa z pnia i pędów rośliny. Okazy właściwie pielęgnowane mogą osiągnąć w Polsce nawet 12 m wysokości. Klon strzępiastokory jest odporny na mróz. Należy do najpiękniejszych gatunków klonów. |
Podczas zimowych spacerów rzut okiem na kształty sylwetek roślin iglastych z pewnością przyniesie nieco zaskakujących wniosków. Może się okazać, że rosnące obok siebie dwa świerki w rzeczywistości są świerkiem i jodłą, a dwie sosny nie należą do tego samego gatunku, gdyż różnią się między sobą wyglądem igieł czy szyszek. Właśnie zimą, gdy otoczenie nie zarzuca nas ogromną ilością barw i kształtów można zwrócić uwagę na rzeczy, które umykają latem.
Ciekawe jest to, że nie tylko rośliny iglaste mogą wieść prym w zimowym krajobrazie. Wiele jest gatunków drzew i krzewów, a nawet traw ozdobnych, których odsłonięte kora, pędy i zasuszone kwiatostany stanowią konkurencyjną atrakcję dla roślin zimozielonych. Kolorystyka pędów – poprzez barwy czerwieni, żółci, srebra czy nawet błękitu, zaskakuje obserwującego przechodnia. Nawet gatunki, których pędy mają odcienie zieleni i giną przez to latem pod płaszczem liści, zimą mogą okazać się niebywale dekoracyjne.
Wybrane rośliny o ozdobnych owocach i kwiatostanach | |
| |
Platan klonolistny Platanus hispanica Platan należy do rodzaju drzew o dużych rozmiarach – dorasta w Polsce do 30 m wysokości i około 20 m szerokości. Szczególną ozdobą są liście, łuszcząca się kora oraz zwisające na długich szypułkach owoce, które pozostają na drzewie aż do wiosny. Platan preferuje stanowiska ciepłe, osłonięte oraz żyzne gleby. Polecany jest zarówno jako drzewo soliterowe, jak i alejowe – zdecydowanie nadaje się do dużych założeń ogrodowych.
| |
| 
|
Kalina koralowa Krzew o niezwykle ozdobnych owocach pojawiających się już w sierpniu. Owoce są niechętnie zjadane przez ptaki ze względu na wysoką zawartość garbników – dlatego pozostają na krzewach przez całą zimę. Kalina preferuje gleby świeże, wilgotne, a nawet mokre. Polecana jest do nasadzeń krajobrazowych, także jako składnik kompozycji w mniejszych ogrodach. | Spartyna grzebieniasta `Aureomarginata` Spartina pectinata `Aureomarginata` Trawa ozdobna o kępowym, przewisającym pokroju, osiągająca 150 cm wysokości. Wymaga stanowisk słonecznych, doskonale prezentuje się nad zbiornikiem wodnym, w miejscach o zmiennej wilgotności podłoża. Bylina polecana na rabaty kwietne i zestawienia z innymi trawami ozdobnymi. |
| 
|
Rozplenica japońska Pennisetum aleopecuroides Trawa ozdobna o zwartym, gęstym pokroju, osiąga 80 cm wysokości. Charakterystyczne są jej kwiatostany przypominające szczotki do butelek. Roślina wymagająca stanowisk słonecznych. W uprawie istnieje konieczność pozostawienia pędów na zimę i dzięki temu można cieszyć się ich malowniczym widokiem w oszronione dni. | Kostrzewa pstra Festuca versicolor Trawa o kępkowym pokroju, dorastająca do 40 cm wysokości. Wymaga gleb wapiennych i przepuszczalnych, jest wrażliwa na nadmiar wilgoci w glebie. Jesienią i zimą źdźbła traw przebarwiają się w złotawych kolorach i stanowią atrakcyjny element kompozycyjny. Roślina polecana jest do ogrodów skalnych jako ciekawe zestawienia z gatunkami bylin kwitnących. Kostrzewa wykorzystywana jest jako kwiat cięty oraz komponent suchych bukietów. |
Niezmiernie malownicza jest również kora drzew, która latem, osłonięta przez liście, nie zwraca uwagi. Bajecznie wyrzeźbione pnie mogą stanowić istotny element kompozycyjny w ogrodzie. Nie można tu również nie wspomnieć o trawach ozdobnych, których zaschnięte źdźbła stanowią często wiodący element, będący podstawową atrakcją zimowego krajobrazu.
Zimą warto jest zdjąć z nosa letnie okulary i uruchomić inną paletę kształtów i barw, która pozwoli dostrzec rzeczy pozornie niedostrzegalne. Często nie zauważa się piękna, które otacza nas na co dzień. Bo przecież czy rodzima brzoza brodawkowata nie może zachwycać zarówno swą sylwetką jak i fantastyczną kolorystyką? Rysujące się pędy na tle błękitnego nieba doskonale nadają się na wiodący temat niejednego dzieła malarskiego. Warto jest więc włączyć nową wrażliwość patrzenia, która z pewnością urozmaici przetrwanie zimowej pory, a nawet sprawi, że to nie będzie tylko przetrwanie.
| Wysokość: do 10 m Pokrój: krzew Kwiaty: żółte, silnie pachnące Kwitnienie: styczeń-marzec Zastosowanie: ogrody, parki, jako soliter Stanowisko: słoneczne, półcieniste |
Oczar omszony jest jedną z niewielu roślin, których kwiaty budzą się do życia w okresie zimowym. Jego złocistożółte, silnie pachnące kwiaty stanowią niespotykaną ozdobę i urozmaicają krzew już od stycznia. Jesienią liście przybierają żółtą barwę. Oczar wymaga gleb żyznych, wilgotnych i próchnicznych, jednakże z powodzeniem zniesie sporadyczne susze. Młode okazy roślin mogą być wrażliwe na mróz, dlatego należy je sadzić w miejscach osłoniętych od podmuchów wiatru oraz zabezpieczać podczas pierwszych lat rozwoju. Oczary są krzewami o szerokim pokroju, wymagają zatem dużo przestrzeni do wzrostu. Nie przepadają za cięciem, gdyż powstałe rany powoli się zabliźniają, a w ich miejsce nie wyrastają młode pędy. | |
Kalendarium styczeń-luty
| 
|
| |
Anna Grąziewicz
Skomentuj
