Fizycznie pompy ciepła różnych producentów nie różnią się bardzo. Ich podstawowe parametry okreoela serce urządzenia – agregat sprężarkowy. Reszta to trochę rurek, zaworów i sterownik elektroniczny. A jednak warto jasno sprecyzować nasze potrzeby i starannie porównać produkty oferowane przez poszczególne firmy.
Najważniejsze decyzje mamy już za sobą. Dotyczyły one zagadnień poruszanych w poprzednich dwóch odcinkach tego cyklu, czyli związane były z wyborem źródła dolnego i górnego. Przyszła kolej na wybór pompy ciepła i konfiguracji urządzeń tworzących tzw. węzeł cieplny, czyli swego rodzaju kotłownię. Za pompę ciepła do domu ok. 200 m2 zapłacimy od kilkunastu do ponad dwudziestu tysięcy złotych. Taniej się nie da, chyba że będzie to produkt garażowy, czy całkowicie amatorski. Tak jest, pompa ciepła to urządzenie na tyle proste, że można je wykonać nawet w warunkach amatorskich, osiągając całkiem przyzwoite parametry, jeśli użyje się dobrej klasy komponentów – głównie sprężarkę. Nie namawiamy jednak do działań hobbystycznych, bo w ogrzewaniu domu niezwykle ważna jest niezawodność działania całego systemu, gwarancja napraw itp. Na rynku liczy się ponad dwadzieścia firm dostarczających pompy ciepła (są to produkty własne lub importowane). Zestawienie tych firm i oferowanych systemów zawiera tabela 1, otwierająca ten artykuł. Firmy uporządkowano w kolejności miejsc, jakie zajęły w rankingu „popularności”. Do członków Klubu Budujących Dom skierowaliśmy na początku br. ankietę, na którą odpowiedziały 1452 osoby. Jedno z pytań tej ankiety dotyczyło rozpoznawalności marki/producenta pomp ciepła. Poprosiliśmy naszych czytelników o zaznaczenie na wykazie tych firm, których nazwy są im znane choćby ze słyszenia. Liczby pozytywnych odpowiedzi (w procentach) posłużyły do ułożenia kolejności firm w tabeli 1. Mimo znacznej liczby respondentów tej ankiety, nie należy z niej wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Jeśli uwzględnimy, że tylko (i aż) co trzeci uczestnik ankiety interesuje się poważnie pompami ciepła, to pozostali respondenci (pozostałe 2/3) mogli wskazywać na firmy znane im z innego sektora działalności. Taką „premię” mógł otrzymać Viessmann, doskonale znany jako producent kotłów, a zdecydowanie mniej jako producent pomp ciepła. Niemniej wyniki tego rankingu dają wstępne pojęcie o pozycji rynkowej poszczególnych firm.
Kryteria wyboru
Zwykle inwestor kieruje zapytanie ofertowe do kilku firm i specjaliści w poszczególnych firmach wybierają dla niego najbardziej odpowiedni model pompy ciepła. Spróbujemy jednak uporządkować proces wyboru według pewnego schematu, który może posłużyć jako swego rodzaju algorytm podejmowania decyzji. Zawiera on siedem zasadniczych punktów.1. Zastosowanie. Najpierw trzeba jasno określić jakie funkcje ma spełniać pompa ciepła w naszym domu. Najbardziej oczywiste jest grzanie , ale przecież pompa ciepła może też działać odwrotnie, tj. chłodzić pomieszczenia. Jeśli wierzyć w globalne ocieplenie to nie należy tej funkcji bagatelizować. Możemy więc mówić o pompie ciepła, która w zimie grzeje, a w lecie chłodzi. Można też poszukiwać pompy ciepła służącej wyłącznie do grzania lub wyłącznie do chłodzenia. W przypadku pompy ciepła służącej wyłącznie do chłodzenia, łączy się zwykle tę funkcję z wentylowaniem, czyli pompa ciepła pracuje jako swego rodzaju rekuperator. Tematykę chłodzenia i wentylacji zostawiamy sobie na szósty odcinek naszego cyklu „Rok pompy ciepła”, a więc w tym artykule zajmujemy się wyborem pompy ciepła służącej tylko do ogrzewania.
2. Zasada działania. To punkt czysto teoretyczny. W domach jednorodzinnych stosuje się prawie wyłącznie pompy ciepła z agregatem sprężarkowym i tylko takimi będziemy się interesować. Oczywiście, chodzi o sprężarkę zasilaną energią elektryczną, choć stosuje się również sprężarki spalinowe (na gaz), ale dla domów jednorodzinnych jest to rozwiązanie unikalne.
3. Rodzaj źródła dolnego. Temat przerabialiśmy szczegółowo w drugim odcinku naszego cyklu edukacyjnego (BD 3/07). Przypomnijmy najbardziej zasadnicze wnioski. Wiadomo, że sprawność pompy ciepła jest tym wyższa im mniejsza jest różnica temperatur źródła górnego i dolnego. Zatem największą sprawność, a więc najniższe koszty eksploatacyjne, osiąga się dla systemu woda – woda. Dolnym źródłem ciepła jest w tym przypadku woda gruntowa, której temperatura, niezależnie od głębokości i pory roku, wynosi ok. 10°C. Jest to również rozwiązanie niedrogie inwestycyjnie, o ile lustro wody jest na poziomie nie głębszym niż 7 m, a studnie (czerpalna i zrzutowa) wiercone są na głębokość nie większą niż 15 m. Wymagana jest też dobra jakość wody, chociaż w ofercie rynkowej pomp ciepła są modele wyposażone w wymiennik ciepła odporny na agresywne oddziaływanie chemiczne wody o „złych” parametrach. Jeśli nie dysponujemy dobrymi warunkami hydrogeologicznymi lub obawiamy się o niedługi czas życia studni – zarówno czerpalnej, której wydajność z czasem może się obniżyć, jak też zrzutowej, która może się zamulać tracąc chłonność – to powinniśmy się zdecydować na system zamknięty, nad którym mamy pełną kontrolę, czyli na kolektor gruntowy.
Prof. Wiesław Marciniak
Ciąg dalszy artykułu w formacie pdf:
Pobierz wersję pdf: Wybór pompy ciepła
