| Pytanie Czytelnika Mam zadecydować, z jakiego materiału ma być wykonane orynnowanie mojego domu. Przy wyborze wszelkich materiałów do budowy domu podchodziłem z ograniczonym zaufaniem do ofert producentów. Tak więc i teraz nasuwają się pytania o odporność korozyjną orynnowania z blachy stalowej, jak też o wytrzymałość rynien z tworzyw w skrajnych temperaturach latem i zimą. Czy w tym wypadku mogę spokojnie zawierzyć charakterystykom wyrobów podawanym przez producentów? Renomowanym producentom z pewnością tak, ale dylemat ten wcale nie jest taki błahy, jak by się mogło wydawać. Prawidłowe odprowadzanie wody deszczowej z powierzchni dachu przedłuży trwałość pokrycia dachowego i zapobiegnie powstawaniu nacieków na elewacji. Najpowszechniej stosowanymi dzisiaj systemami orynnowania są rynny z PVC lub z ocynkowanej blachy stalowej, swoich amatorów znajdują też rynny miedziane. W przeciętnych warunkach można je uznać za materiały i systemy równorzędne. O zastosowaniu określonego systemu powinny zadecydować warunki, w jakich będzie eksploatowany. Rdakcja Analiza sytuacji Trzeba się dobrze rozejrzeć i uruchomić wyobraźnię. Na dachu silnie nasłonecznionym korzystniej będzie zainstalować rynny ze stali, gdyż charakteryzują się mniejszą rozszerzalnością cieplną oraz niską wrażliwością na promieniowanie UV, co oznacza mniejszy jego wpływ na barwę rynny. Te wykonane z tworzyw sztucznych mogą się w takich warunkach za bardzo odkształcić (co grozi uszkodzeniem) i zmienią barwę. Z kolei, gdy w sąsiedztwie budynku rosną drzewa, trzeba założyć, że podczas silnych wiatrów gałęzie mogą uderzać w dach bądź rynnę i wtedy bezpieczniejsze będą rynny z PVC – są bardziej elastyczne i ich powłoki ochronne są bardziej odporne na zarysowania (rynnę stalową uszkodzić mogą również spadające szyszki, odłamane kawałki gałęzi, a także nieostrożny montaż). Teraz trzeba wyliczyć długość rynien i miejsca odpływów – bo to będzie podstawą analizy kosztów. Wiadomo, że bardziej skomplikowany dach będzie wymagał większej liczby akcesoriów. Na cenę będą miały również wpływ średnice i kształt rynien. Orynnowanie z PVC wyglądem zewnętrznym nie różni się od tego wykonanego z ocynkowanej blachy stalowej. W obu systemach oferowane są rynny o przekroju półokrągłym, owalnym, prostokątnym, kwadratowym lub trapezowym. Porównywalna jest również ich paleta kolorystyczna. Rynny z PVC Do ich produkcji wykorzystywany jest nieplastyfikowany polichlorek winylu barwiony w masie na różne kolory, dzięki czemu wszelkie, nawet głębokie zarysowania nie odróżniają się barwą od powierzchni nieuszkodzonej. Rynny z PVC nie wymagają żadnej konserwacji. Powstałe przy montażu lub podczas eksploatacji głębsze, widoczne rysy pokrywa się pastą renowacyjną. Tworzywo sztuczne wykorzystywane do wytwarzania rynien cechuje duża odporność na uderzenia. Wytwarzane z niego elementy systemów odwodnienia są odlewane bądź wytłaczane, a następnie pokrywane tlenkiem tytanu lub akrylem, co zwiększa ich odporność na działanie czynników atmosferycznych, zwłaszcza promieniowania UV i kwaśnych oraz słonych deszczy. Ze względu na tę ostatnią właściwość rynny z PVC bywają zalecane jako najwłaściwsze rozwiązanie w rejonach nadmorskich o ostrym, surowym klimacie. Istotną zaletą orynnowania z PVC jest jego wysoka, według producentów – 50-letnia trwałość, przy stosunkowo niskich kosztach zakupu i wykonania. Rynny i rury spustowe są lekkie, a ich montaż na nieskomplikowanym dachu stosunkowo prosty. Montaż: poszczególne elementy orynnowania łączy się ze sobą za pomocą łączników zaciskowych z uszczelkami lub metodą klejenia. Ze względu na dużą rozszerzalność cieplną PVC, konieczne jest stosowanie elementów kompensacyjnych (złączek przesuwnych), zapobiegających odkształceniu się rynien pod wpływem wysokiej temperatury. Rynny z ocynkowanej blachy stalowej Produkowane są metodą wytłaczania. Kolor oraz trwałość zapewnia im zewnętrzna powłoka dekoracyjno-ochronna. Cechuje je wysoka stabilność wymiarowa w zmiennych warunkach atmosferycznych, są jednak mniej odporne na uszkodzenia mechaniczne. Trwałość systemu odwodnienia dachu wykonanego ze stali szacuje się na 30-50 lat, jednak w dużym stopniu zależy to od zanieczyszczenia powietrza oraz warunków atmosferycznych w jakich „pracuje”. Montaż: łączenie poszczególnych elementów orynnowania stalowego odbywa się, podobnie jak z PVC, za pośrednictwem zacisków. Pełen system odwodnienia ze stali można również zamontować bez użycia łączników, wykonując go w jednym kawałku bezpośrednio na budowie. |
| Rynny miedziane i tytanowo-cynkowe Są to produkty bardzo kosztowne, dlatego wykorzystuje się je głównie do wykańczania budynków ekskluzywnych lub renowacji obiektów zabytkowych. Odznaczają się wysoką trwałością – w przypadku miedzi nawet do 150 lat. Ich powierzchnia może być fabrycznie patynowana. Stosując orynnowanie z tego materiału, należy unikać jego bezpośredniego kontaktu z blachą stalową i aluminiową. Rynny z miedzi najlepiej sprawdzają się na dachach krytych blachą miedzianą bądź dachówką ceramiczną. Systemy rynnowe Najczęściej stosowany system odwodnienia połaci dachowych składa się z rynien mocowanych wzdłuż okapowych krawędzi dachu oraz ich przedłużenia w postaci rur spustowych, prowadzonych po wierzchu ściany. Wyloty rur mogą kierować odprowadzaną wodę na powierzchnię posesji, do studni chłonnej lub kanalizacji burzowej. Dobrym rozwiązaniem jest gromadzenie deszczówki w zbiornikach, by następnie wykorzystać ją chociażby do podlewania. Pochylenie rynien o 0,5-1% w kierunku spływu wody znacznie przyspiesza jej odprowadzanie, a zatem – dzięki poprawie efektywności odwadniania – pozwala odprowadzić wodę z większej powierzchni (w tym przypadku o ok. 20%). Dobór przekrojów rur spustowych jest uwarunkowany także sposobem ich rozmieszczenia na długości orynnowania. Najbardziej efektywne jest zamontowanie rur spustowych pośrodku długości dachu, jednak, ze względów estetycznych, najczęściej sytuuje się je w narożnikach połaci dachowej, po jednej lub po obu jej stronach. Producenci orynnowania z reguły oferują kompletne systemy obejmujące rynny, uchwyty, elementy złączne i mocujące oraz rury spustowe, dostosowane do określonego modelu i rozmiaru rynien. Ponieważ elementy różnych systemów nie są wzajemnie wymienne, przy zakupie konkretnego produktu warto brać pod uwagę również dostępność pojedynczych wyrobów. Dobrym pomysłem jest kupienie dodatkowego odcinka rynny i rury spustowej oraz kilku złączek, jako zapasu na ewentualne naprawy. Podsumowanie Systemy orynnowania z PVC lub z ocynkowanej blachy stalowej – oba rozwiązania cieszą się porównywalną popularnością. Od strony technicznej żadnemu nie można przykleić etykiety: ten jest lepszy, bo każdy z nich ma dobre właściwości, co gwarantuje nam zawsze renomowany producent. O wyborze systemu powinny zatem zadecydować warunki użytkowania rynien i, przy naszych szczególnych potrzebach, dostępność określonej barwy i kształtu rynien. Zawsze pamiętamy, by nie tworzyć systemu orynnowania z różnych materiałów (nawet elementy o niby identycznych wymiarach zwykle nie pasują do siebie). Ceny rynien z PVC i stali powlekanej są zbliżone – wynoszą od 10 do 15 zł/m.b. (dla porównania: rynny cynkowo-tytanowe – 23-30 zł/m.b. oraz miedziane – w cenie 35-40 zł/m.b.). Akcesoria do montażu to kolejny wydatek 8-10 zł na każdy metr bieżący orynnowania. Zatem rozstrzygnięcie dylematu: rynny stalowe czy z PVC?, będzie prostsze, gdy do tematu podejdziemy mniej technologicznie, a bardziej użytkowo. |
