Prąd w domu

Instalacja TN-S (a), TN-C (b) TN-C-S (c)Instalacja elektryczna jest łatwiejsza w wykonaniu i tańsza niż większość innych instalacji, chociaż jest niezmiernie ważna. Należy wykonać ją zgodnie z wymaganiami obowiązujących obecnie norm, z zabezpieczeniami przed porażeniem prądem i przepięciami. I nie warto tu zbyt oszczędzać - koszty instalacji elektrycznej są niewielkie...

Instalacja TN-S (a), TN-C (b) TN-C-S (c)

Instalacja elektryczna jest łatwiejsza w wykonaniu i tańsza niż większość innych instalacji, chociaż jest niezmiernie ważna. Należy wykonać ją zgodnie z wymaganiami obowiązujących obecnie norm, z zabezpieczeniami przed porażeniem prądem i przepięciami. I nie warto tu zbyt oszczędzać - koszty instalacji elektrycznej są niewielkie w ogólnym koszcie budowy całego domu, a ewentualne uciążliwości - bardzo dotkliwe.

Wewnętrzną instalację odbiorczą łączy się z siecią elektroenergetyczną niskiego napięcia za pomocą złącza. W złączu znajduje się główne zabezpieczenie zasilania budynku. Każdy budynek powinien być zasilany oddzielnym złączem, wyjątkiem są budynki bliźniacze i szeregowe. Złącza sytuuje się w miejscach ogólnie dostępnych, dogodnych do obsługi, we wnękach lub w skrzynkach z zamykanymi na klucz drzwiczkami, przystosowanymi do plombowania. W budynkach jednorodzinnych skrzynki złączowe umieszcza się na zewnątrz budynku (gdy budynek jest zasilany z linii kablowych) lub wewnątrz (przy zasilaniu z linii napowietrznych).

Z czego wykonać

Instalacje wewnętrzne wykonuje się z przewodów miedzianych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przewody aluminiowe można wykorzystywać dopiero przy przekrojach przewodów większych niż 10 mm2. Zakaz stosowania przewodów aluminiowych o mniejszych przekrojach wynika z bezpieczeństwa pożarowego. Okazało się, że były one często przyczyną pożarów. W miejscach połączeń tych przewodów następowało utlenianie aluminium, a po pewnym czasie obluzowywanie połączeń. Na poluzowanym połączeniu, w trakcie włączania instalacji, przeskakiwały iskry elektryczne, co mogło spowodować pożar. Zjawisko takie nie zachodzi w przypadku przewodów miedzianych.

Dodatkową zaletą przewodów miedzianych jest ich większa przewodność - można stosować przewody o mniejszych średnicach niż w przypadku aluminiowych i podłączyć do sieci więcej odbiorników prądu.

W domowej instalacji elektrycznej najczęściej stosowane są przewody o przekroju 2,5 i 4 mm2, którymi przepływa prąd o wartości odpowiednio 20 i 25 A. Przekrój 10 mm2 pozwala na przepływ prądu o wartości 50 A, co odpowiada obciążeniu go mocą 11,5 kW. Przekroje przewodów dobiera się do obciążenia prądowego: 2,5 mm2 przy nie więcej niż dwóch instalacjach odbiorczych, 4 mm2 przy trzech i więcej.

Obecnie instalację zasilającą w budynku wykonuje się jako pięcio-przewodową, oznaczoną symbolem TN-S 1 (rysunek a). Ma ona trzy przewody fazowe (L1, L2, L3), którymi płynie prąd, przewód neutralny N (zwany także zerowym) i przewód ochronny PE - zabezpieczający przed porażeniem.

Kiedyś były wykonywane instalacje TN-C 1 (rysunek b) i TN-C-S 1 (rysunek c). Rozprowadzenie przewodów jednofazowych w instalacji wykonuje się jako trójprzewodowe - jednym przewodem płynie prąd (nazywany jest przewodem fazowym L), drugi przewód to neutralny N, a trzeci to przewód ochronny PE. Każdy z tych przewodów musi mieć ściśle określony kolor. Przewody fazowe są brązowe lub czarne, przewody neutralne - jasnoniebieskie, a przewody ochronne są koloru żółto-zielonego.

Przewód fazowy powinien znajdować się z lewej strony gniazda. Przewód ochronny podłączany jest do punktów oświetleniowych oraz wszystkich gniazd z bolcem, czyli stykiem ochronnym. Przewody do gniazd muszą mieć przekrój o powierzchni min. 2,5 mm2, a do instalacji oświetleniowej - min. 1,5 mm2.

Którędy prowadzić

W domach jednorodzinnych przewody są prowadzone zazwyczaj w tynku lub pod tynkiem. Możemy płaskie przewody podtynkowe ułożyć bezpośrednio w bruzdach ściennych albo, przewody o dowolnym przekroju, w tzw. peszlach, czyli karbowanych rurkach osłonowych. Zaletą pierwszego rozwiązania jest możliwość wykucia płytszych bruzd niż przy montażu rurek osłonowych, ale zastosowanie peszli umożliwi w przyszłości wymianę kabli bez konieczności kucia ścian.

Płaskie przewody wtynkowe mocuje się do surowych ścian. W technologii tej wykorzystuje się specjalny osprzęt elektrotechniczny (puszki, gniazda wtyczkowe, łączniki itp.) o obniżonej wysokości, zbliżonej do grubości warstwy tynku. Jest to najtańszy sposób wykonania instalacji.

Rury osłonowe i puszki umieszcza się na surowych ścianach, przeważnie w naturalnych rowkach i zagłębieniach na styku cegieł lub bloczków. Po całkowitym ułożeniu instalacji i osłonięciu puszek przed zanieczyszczeniem, całość pokrywa się tynkiem.

Innym rozwiązaniem jest prowadzenie instalacji w kanałach lub listwach instalacyjnych i wykonuje się ją już po wykończeniu ścian. Jest to rozwiązanie wygodne, gdy musimy np. przerobić fragment instalacji lub podłączyć nowe urządzenie - nie trzeba wtedy kuć ścian. W listwach i kanałach mogą być także instalowane gniazda wtyczkowe, łączniki, oświetlenie miejscowe itp. Mocowane są wówczas przy podłodze, wokół ościeżnic drzwi i okien.

Tomasz Pabur

Dalszy ciąg artykułu do przeczytania w numerze
Budujemy Dom 10/2005

Pozostałe artykuły z tego numeru

Ciepło od podłogi

Nasze samopoczucie jest najbardziej komfortowe, gdy mamy ciepłe nogi, a głowa znajduje się w chłodniejszej przestrzeni Ogrzewanie podłogowe może być podstawowym systemem grzewczym, ale dobrze jest go wesprzeć kominkiem lub grzejnikami elektrycznymi. Trzeba też przed jego ułożeniem zaplanować aranżację wnętrz Przy ogrzewaniu tradycyjnymi grzejnikami następuje przegrzanie górnych części pomieszczeńGdy przewidzieliśmy w domu...