Sprawa wentylacja w każdym domu jest niezbędna, ale nadal część budujących nie poświęcają jej zbyt wiele uwagi. Starsze pokolenie inwestorów jako oczywistą traktuje więc wentylację grawitacyjną. Architekci projektujący domy też nie zawsze są w tej kwestii pomocni. Na szczęście młodsi budujący, z nowocześniejszym podejściem i zwracający uwagę na późniejsze koszty eksploatacyjne często decydują się dużo bardziej wydajną, choć droższą inwestycyjnie wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła.
Podstawowym zadaniem instalacji wentylacyjnej jest usunięcie z pomieszczenia zużytego powietrza o obniżonej zawartości tlenu i podwyższonej dwutlenku węgla, i doprowadzenie w jego miejsce powietrza świeżego spoza budynku.
Wielu inwestorów uważa, że w domu jednorodzinnym nie jest to instalacja o priorytetowym znaczeniu. Popełniają duży błąd. Działająca poprawnie wentylacja, to równie ważny element wyposażenia nowoczesnego domu, jak system ogrzewania.
Grawitacyjna
Do niedawna podstawowym systemem zapewniania wymiany powietrza w budynkach mieszkalnych była wentylacja grawitacyjna. W tym systemie świeże powietrze napływa do pomieszczeń przez nieszczelności w oknach i drzwiach oraz przez specjalnie do tego zaprojektowane nawiewniki. Zużyte powietrze natomiast usuwane jest przez kanały wentylacyjne wyprowadzone ponad dach. W tego typu wentylacji duże znaczenia ma wysokość kanału (im jest większa, tym zjawisko zachodzi bardziej intensywnie). Ponadto efektywność wentylacji grawitacyjnej zależy od warunków zewnętrznych. Jest ona najbardziej skuteczna zimą, natomiast latem, kiedy temperatura na zewnątrz jest równa (albo wyższa) od temperatury w pomieszczeniach prawie wcale nie działa. Przy niekorzystnych warunkach pogodowych może dojść nie tylko do zastoju w przewodzie wentylacyjnym, ale nawet do wstecznego przepływu powietrza.
Do prawidłowego działania takiej wentylacji niezbędne są: nawiew i wywiew. Obecnie produkowane coraz szczelniejsze drzwi i okna nie zapewniają napływu świeżego powietrza, konieczny więc jest montaż nawiewników. Z kolei elementem wymaganym do zapewnienia właściwego wywiewu są odpowiednio wysokie kominy z kanałami wentylacyjnymi, zapewniające ciąg. W domach parterowych i na poddaszach użytkowych długości tych kanałów z reguły są małe – a więc i wyprowadzenie zużytego powietrza raczej marne.
Niezależnie od tego, jak dobry nawiew zapewnimy – przy słabym wywiewie wentylacja będzie działać słabo – i odwrotnie, nawet przy ogromnym kominie wentylacyjnym o dużej średnicy, ale szczelnych oknach, drzwiach i braku nawiewników również nie będzie działać skutecznie. Warto również pamiętać, że straty ciepła przez wentylację grawitacyjną sięgają nawet 50% sumarycznych strat ciepła w całym budynku.
