Drewno - naturalna szalówka
Drewniane deski elewacyjne to tradycyjny i wciąż bardzo popularny sposób wykończenia ścian. Dają piękny, naturalny efekt - drewniana elewacja doskonale wpisuje się w otoczenie i nadaje budynkowi przytulny charakter. Koszt takiej szalówki może być jednak zróżnicowany. Najtańsze są deski z krajowych gatunków iglastych, takich jak świerk czy sosna - prostą szalówkę świerkową można kupić już od kilkudziesięciu złotych za metr kwadratowy (np. ~40-60 zł/m², zależnie od grubości i profilowania). Droższe, ale trwalsze gatunki to modrzew (szczególnie ceniony jest modrzew syberyjski) - jego cena to już ok. 90-120 zł/m². Jeszcze głębiej do kieszeni trzeba sięgnąć przy gatunkach egzotycznych lub termicznie modyfikowanych: thermo-drewno (np. thermo sosna, thermo jesion) czy deski z cedru, bangkirai, okume potrafią kosztować kilkaset złotych za metr.
Przykładowo, egzotyczne drewno elewacyjne może osiągać ceny rzędu 200-300 zł/m² i więcej. Zatem rozstrzał cenowy dla drewna jest duży - można znaleźć opcję ekonomiczną, jak i bardzo ekskluzywną. Oprócz ceny materiału należy doliczyć koszt rusztu (łat i kontrłat) - to dodatkowe ~30-50 zł/m² za materiały konstrukcyjne i ich impregnację. Montaż drewnianej elewacji jest dość pracochłonny, zwłaszcza jeśli wymaga docięcia wielu elementów i dokładnego zabezpieczenia drewna.
Robocizna wykonywana przez fachowców często wyceniana jest podobnie jak materiał - typowo od około 150 do 250 zł za metr kwadratowy elewacji przy montażu z ociepleniem. Decydując się na samodzielny montaż, można zaoszczędzić tę kwotę, ale warto uczciwie ocenić swoje umiejętności. Drewno wymaga też regularnej konserwacji (o czym w dalszej części), co wiąże się z pewnymi kosztami w przyszłości - np. zakup farb lub olejów co kilka lat. Mimo to drewniana szalówka cieszy się powodzeniem ze względu na swój urok i ekologiczny charakter.
Materiały kompozytowe i włókno-cementowe
Alternatywą dla naturalnego drewna są deski elewacyjne kompozytowe oraz płyty włókno-cementowe. Produkty kompozytowe (WPC - Wood Plastic Composite) to mieszanka włókien drzewnych z tworzywem sztucznym, zwykle wyglądem zbliżona do drewna, ale bardziej odporna na warunki atmosferyczne. Nie wymagają one malowania ani impregnacji, co jest dużym plusem dla osób szukających bezobsługowej elewacji. Ich cena bywa wyższa niż drewna średniej klasy - typowe deski kompozytowe na elewację kosztują około 100-200 zł/m² (dla porównania deski tarasowe kompozytowe to podobny rząd wielkości). Są jednak bardzo trwałe: nie gniją, nie pękają od słońca, nie atakują ich szkodniki.
Włókno-cement z kolei (marki typu Cembrit, Cedral itp.) to panele wykonane z mieszanki cementu, celulozy i dodatków wzmacniających. Wyglądem także imitują drewno (mają nawet strukturę słojów), a dostępne są w różnych kolorach. Ich trwałość oceniana jest na kilkadziesiąt lat bez większych zabiegów konserwacyjnych - farba nakładana fabrycznie wytrzymuje 15-20 lat, po czym można ją przemalować i elewacja znów wygląda jak nowa. Koszt zakupu takich desek włóknocementowych jest porównywalny z drewnem lepszej jakości, szacunkowo od ok. 120 do 180 zł/m², plus akcesoria montażowe. Montaż kompozytów i płyt jest mniej kłopotliwy niż drewna, bo elementy są jednorodne, proste i często wyposażone w ułatwienia montażowe (klipsy, profile).
Czas pracy może być krótszy, a ryzyko błędów mniejsze (np. nie ma sęków, które mogą pękać). W dłuższej perspektywie kompozyt lub włókno-cement może okazać się opłacalny - wyższy wydatek na starcie rekompensuje brak kosztów konserwacji i bardzo długi okres użytkowania. Pod względem estetyki nowoczesne kompozyty prezentują się coraz lepiej, chociaż purystów może razić, że to jednak nie prawdziwe drewno.
Przeczytaj
Może cię zainteresować
Dowiedz się więcej
Zobacz więcej
Zobacz mniej
Siding PCV - najtańsza okładzina
Dla inwestorów z ograniczonym budżetem często rekomendowanym rozwiązaniem jest siding z tworzywa sztucznego (PCV). Są to lekkie panele plastikowe, zwykle w kształcie poziomych listew imitujących szalówkę. Ich największą zaletą jest niska cena oraz prostota montażu. Standardowy siding winylowy można kupić już za około 30-50 zł/m², co czyni go najtańszym materiałem elewacyjnym. Dodatkowe listwy wykończeniowe (narożniki, łączeniowe) nieznacznie podnoszą koszt, ale wciąż jest to rozwiązanie ekonomiczne.
Czym najtaniej obić dom? Zazwyczaj właśnie panelami PCV - cały komplet na średniej wielkości dom może zamknąć się w kilku tysiącach złotych, podczas gdy drewno czy kompozyt to kwoty rzędu kilkunastu tysięcy i więcej. Siding jest odporny na wilgoć i nie wymaga malowania, wystarczy go co pewien czas umyć wodą. Jego minusem jest nieco gorsza trwałość mechaniczna - plastikowe panele można uszkodzić przy uderzeniu (np. mocnym rzutem piłki czy gradem, który w skrajnych przypadkach potrafi je ponacinać).
Po latach tworzywo może też zblednąć na słońcu albo nieco się zdeformować, jeśli było słabej jakości. W praktyce jednak dobrze zamontowany siding wytrzymuje 20-30 lat bez większych problemów. Wizualnie widać różnicę między plastikiem a drewnem - nawet jeśli kolor jest podobny, dotyk i blask paneli zdradza materiał. Dla wielu osób estetyka sidingu jest akceptowalna, zwłaszcza na budynkach gospodarczych, garażach czy domkach letniskowych, gdzie liczy się szybki i tani efekt.
Czym obić garaż drewniany lub altankę, gdy budżet jest minimalny? Tutaj siding PCV również wiedzie prym - pozwala za nieduże pieniądze zabezpieczyć konstrukcję przed deszczem i nadać jej schludny wygląd. Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, by nawet na garażu użyć eleganckiej drewnianej szalówki czy paneli kompozytowych - zasady montażu pozostają takie same, zmienia się tylko koszt.
| Materiał |
Koszt materiału (zł/m²)* |
Koszt robocizny (zł/m²)* |
| Drewno – naturalna szalówka |
Świerk/sosna: ~40–60
Modrzew: ~90–120
Egzotyczne/thermo: 200–300+ |
~150–250 (z montażem ocieplenia)
Możliwa opcja samodzielnego montażu, ale wymaga wprawy |
| Materiały kompozytowe i włókno-cementowe |
Kompozyt: ~100–200
Włókno-cement: ~120–180 |
Zazwyczaj nieco niższa niż w przypadku drewna (prostszy montaż)
Orientacyjnie: ~120–200 |
| Siding PCV |
~30–50 |
Niższa niż przy drewnie (montaż dość prosty)
Orientacyjnie: ~80–150 |
*Podane wartości mają charakter orientacyjny i mogą się różnić w zależności od regionu, jakości produktu oraz stopnia skomplikowania prac.
Robocizna vs. samodzielny montaż
Analizując koszty, trzeba uwzględnić, kto wykona prace. Jak wspomniano, fachowa ekipa budowlana może zażyczyć sobie znaczącej sumy za montaż elewacji - przy dużym domu kwota za robociznę potrafi być porównywalna z ceną materiałów. Samodzielny montaż jest zatem atrakcyjny finansowo dla osób, które dysponują czasem, podstawowymi umiejętnościami i chęcią do pracy fizycznej. Wykonując obicie we własnym zakresie, płacisz tylko za materiały.
Musisz jednak liczyć siły na zamiary: praca na wysokości, obsługa elektronarzędzi, precyzyjne docinanie i poziomowanie - to wszystko może być wyzwaniem dla niedoświadczonej osoby. Błędy w sztuce budowlanej mogą kosztować podwójnie, jeśli trzeba będzie poprawiać źle zamontowane elementy lub - co gorsza - wymieniać zniszczony materiał. Dlatego rozwiązaniem pośrednim jest zatrudnienie fachowców do najtrudniejszych etapów (np. wykonanie ocieplenia i rusztu), a resztę prac wykończeniowych zrobienie samemu. Ewentualnie można pracować pod okiem doświadczonego majstra. Decyzja zależy od Twojego doświadczenia i komfortu - bezpieczeństwo i jakość wykonania powinny być na pierwszym miejscu.
Trwałość a jakość materiałów
Na koniec warto porównać długoterminową trwałość omawianych rozwiązań. Naturalne drewno, szczególnie tańsze gatunki, jest najbardziej wymagające - bez regularnej konserwacji może po 10-15 latach wyglądać na zużyte (wyblakłe, spękane powierzchnie). Z drugiej strony, dobrze utrzymana drewniana elewacja może przetrwać kilkadziesiąt lat, a pojedyncze deski da się łatwo wymienić w razie potrzeby. Materiały kompozytowe i włókno-cement mają przewagę w odporności na czynniki biologiczne i pogodowe: nie gniją, nie grozi im ogień (są niepalne lub trudno zapalne), grzyby i owady ich nie zjedzą.
Producenci często dają gwarancje na 20-30 lat trwałości koloru i struktury. Siding PCV wytrzyma długie lata w nienaruszonym stanie, o ile nie będzie narażony na uszkodzenia mechaniczne i ekstremalne warunki (np. bardzo silne mrozy mogą powodować pękanie kruchego plastiku). Ogólnie można przyjąć zasadę, że droższe materiały cechują się większą trwałością i mniejszymi wymaganiami konserwacyjnymi. Inwestycja w lepszej jakości drewno (np. modrzew zamiast sosny) zaowocuje bardziej wytrzymałą elewacją, podobnie jak wybór kompozytu czy włókno-cementu wyeliminuje wiele potencjalnych problemów. Z drugiej strony, jeśli budżet jest ograniczony, nawet tańszym kosztem można poprawić wygląd domu - ważne tylko, by zdawać sobie sprawę z konieczności późniejszej dbałości o taką elewację.
Podsumowując, każdy materiał może spełnić swoją funkcję, jeśli zostanie poprawnie zamontowany i będzie odpowiednio pielęgnowany, jednak w dłuższej perspektywie najmniej wydasz na utrzymanie elewacji kompozytowej lub PCV, a najwięcej czasu i środków pochłonie utrzymanie tradycyjnego drewna (choć jego uroku nic w pełni nie zastąpi).
Fotografia otwierająca pochodzi z artykułu Remont domu w technologii szkieletu drewnianego za 270 tys. zł autorstwa Lilianny Jampolskiej
Skomentuj
